Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
• брындзік-іга, предл. й Зват.-іку, м.—лен-ТЯЙ. Інькава Пар. (Дсл. 42).
•брьІНДЗІКІ-^Г, едйнств. ч. нет. 1. ЛОХМОТЬ-ся старой одежды. Ксл. У яго баўтаюцца брындзікі. Сянно (Ксл.)
2. бренчанне на цнмбалах нлн на подоб-ном ннструменте. Нсл. 34. Пачуў брындзікі і пабег. Нсл.
3,—см. под брынды.
•брындзюлька-лькг-льцы, ж. 1. побря-кушка. Гсл.; Нсл. 34.
2. прнвеска к ожерелью металлнческая. Нсл. 34. Брындзюляк шмат панавешана. Нсл.
•брынджа-Эжы, ж.—волан нлн оборка. Ксл. Дадзела мне гэтая спадніца, я ўзяла ды адпарола брынджы. Таранова Чаш. (Ксл.). См. брында, 1.
•брынк-кг, м.—звук от струнного нн-струмента. Нсл. 34. Адкульсь брынк чуцен. Нсл.
•брынканьне-А/Я, предл.-НЮ, отгл. ймя суіц.(к брынкаць)—бренчанне. Ар.; Нсл. 34. Пакінь брынканьне сваё. Нсл.
• брынкаць-ак>-веш-ае; повел.-ай-айма, неіоверш. 1. бренчать, Ар.;Гсл.;Шсл.бренчатЬ на каком-л. струнном ннструменте. Нсл. 34. Грай, а ня брынкай. Нсл. Соверш.
забрынкаць—забренчать, (Дсл. 230) начать ударять по струнам какого-л. ннстру-мента. Нсл. 160. He заграў, а забрынкаў. Нсл. Соверш. пабрынкаць—побренчать. Нсл. 423. Пабрынкай на цымбалах. Нсл. Пабрынкаеш грыбамі, як есьці ня будзе чаго, зн. паплачаш. Нсл.
2. нграть пальцем по губам, свойственно детям. Нсл. 34. Досіць брынкаць, бо вусны паб’еш. Нсл.
• брынкнуць-кр-неш-не, 1. пронзвестн шум, вызвать звук, тронув натянутую струну нлн что-л. подобное, Гсл. сделать удар по струнам. Нсл. 34. Брынкні, хлопча малады, v свае цымбалы. Гарун: Журба й сьмехацьцё.
2. ударйть пальцем по губам, чтобы пройзвестй звук ’’брынк".
брысь
153
бубнёньне
3. упасть co звуком, подобно чему-л. металлйческому. Нсл. 34. Брыўня брынк-нула і нявесь дзе падзелася. Нсл.
4. удрать, убежать. Нсл. 34. Брынкнуў і з аччу далоў. Нсл.
•брьінкнуць,-<м nod брынкаць.
•брЫСЬ-СЯ, предл. й зват.-сю; мн. ч„ род.-сяу, м. 1. верзйла. Гсл.
2. снльный, здоровый мужчйна. Гсл. Такому брысю касіць а касіць. Юрсл.
3. Жйрный кот. Гсл.
•брысюга-юг/, презр. к брысь 2, 3. Разьеў-ся, як брысюга. Гсл.(под брысьу •брысьці', брыдў-дзёш-дзёць-дзём-дзіцё, несоверш.—брестй. Ар. Брыдзем зь няве-дамых старон. Купала(Бацьк., Но. 24-25/410-411). Брыў ці многа ён, ці мала, ў лес густы яго прыгнала. Гарун: Шчасьце М. Соверш. пабрысьці—побрестй. Ар.; ЗСД, 177. Соверш. перабрысьці—перебрестй. Ар. Перабрыў ён Нёман. Мікольск М.(Демнд.: Веров. 110).
•брытан-ана, предл.-анё; мн. ч.-ны-ноў-ном-ны-намі-нох, м. 1. собака брнтанской породы. Нсл. 34.
2. ТОЛСТЯК. Нсл. 'М.(предл.-ну, зват.-ане\ Ого які твой сын брытан! Нсл.
•Брытанец-ні/а, предл.-нцу, зват.-нча, м. —брйтанец.
•брытаньне-ня, предл.-НЮ, отгл. ймя суіц.(к брытаць, брытацца),—налаганйе узды на лошадь. Нсл. 34. Брытаньне коні. Нсл. •брытанІЦЬ-НЮ-ШШ-НС-НІЛБ несоверш., перех. —бйть уздою. Нсл. 34. За што ты так няміласэрна брытаніш хлапца аброць-цю? Нсл. Однкр. брытанўць-нў-нёш-нёчь-нём-ніцё-нўць—ударнть(уздою й т.п., С.) как бы уздою по плечам йлй рукою по роже. Нсл. 34. Брытануў яго добранька па мордзе за такое слова. Нсл. Аброцьцю брытануў па сьтне. Тм.
•Брытанка-нкг-н^ы, ж.—брнтанка.
•брытанскі-кая-гае—брнтанскйй.
•брытаць-аю-аегй-ае; повел.-ай-айма, несо-верш.. nepex. 1. налагать узду(недоуздок, С.) на лошадь. Нсл. 34. Брытаць, забры-таць каня. Нсл.
2. (трен.)—огранйчйвать волю чью-л., обязывать кого-л., чем-л. Нсл. 34. Хоць ня хоча, брытаюць, забрыталі малайца, дзеўку. Нсл.
забрытаць, соверш.(к брытаць 1,2) 1. взнуздать йлй надеть недоуздок на лошадь. Юрсл.
2. (перен.)—ограннчнть волю чью-л., обязать КОГО-Л., чем-л. Нсл. 34; Юрсл.
•брытацца-аюся-аешся, 1. даваться под узду, быть ручным. Нсл. 34. Конь наш борзда брытаецца. Нсл.
2. (перен.)—связываться какнм-л. обяза-тельством. Нсл. 34. Сам брытаешся, сам лезеш у пятлю. Нсл.
забрытацца, 1. соверш. к брытацца 1.
1. соверш. к брытацца 2-закабалйть себя чем-л., позволйть, взвалйть на себя какую-л. обязанность. Нсл. 160. Ажаніўся — забрытаўся. Нсл.
•брытва-вы, ж.—брйтва. мгсл.; Ар.
•Брыты, (одйн Брыт), келцкае плямя, што жыхарыла ўв Англі ў старавеччу: брнты. • брыво-ea; мн. ч. бровы-ваў, ср.—бровь. МГсл.; Ар.; Шсл.; ЗСД. КамеНЯМ лўчыў у самае брыво, чуць ня ў вока. Ст.
•брыва-вы, ж.. област. — брывО. Ксл. Брыву апаліў. Бешанковічы (Ксл.).
•брыца-цы-і^ы, ж.—курйное просо. Шсл. У гародзе парасла вялікая брыца. Забалоцьце Сьміл. (Шсл.).
•бўба-бы-бе, ж„ ed. й собйр.. dem. 1. зёрна(н зерно, Ар.). Нсл. 36., всякая ягода. Шсл. Пасып курачцы. бубы, яечка зьнясець. Нсл. Мама, дай бубы! Ст. бубіна-нь)—одна "буба". Уменьш. бубінка-нкі-нцы—зернят-ко, крошечка. Нсл. 37. Уменьш. бубка-бкі-бцы, ж.. dem.—крупянка, Растсл.; Ар.
зернышко, Растсл.; Гсл.: Ар. ЯГОДКа. Гсл.; Шсл.; Дсл. 42. Ня плач, мой хлопча, дам бубкі! Ст. Птушачка па бубцы зьбірае, і пад’ядае. Нсл. 37.
2. ласкательное слово. Дсл.42. Ах, ты мая бубка. Дсл.
бўбкі падабраць—быть похожнм, как две каплн воды, Гсл. выраженне озна-чаюіцее велнкое сходство с кем в самых мелочах, как і "брызачкі падабраць". Нсл. 37. Копаны бацька й бубкі падабраў. Нсл. 37. См. брызачкі падабраць.
• бубашк\-шкаў(-шак)—род лепешек, черепенннкн, НК: Очеркн. 10. бублнкн. Тм. 38. Мамка пякла бубашкі. Янк I; Беш. (Ксл.). •бубёхі-хаў, мн. ч.—толстые ноздреватые грнбы. Дсл. 42.
•бўбен(бубён, Ар)-бна, м.—барабан. Ар.; Ксл. Ён удырыў J’ бубен. Аляхнова Сян. (Ксл.). Хлопцы пашлі з іскрыпкаю й бубнам. Ст. Ані няма пашы: гола, як бубен. Ст. Мікіта зрабіў із сабачае скуры бубен. ТурэцСьміл. (Шсл.). Славен бубен за гарамі, a ў нас дык роўны з намі. Послов, Войш. •буб'ён-бна,— cm. nod бубен.
•бубянёц-НЦД, предл.-нцў; мн.ч., äam.-НЦОМ, мн. ч.. предл.-НЦОХ, м.. анат.—СЛухОВОЙ барабан. Мэд. тэрм. Інст. Блр. Культуры.
•бубянцовая плява, анат.—барабанная перепонка. Мэд. тэрм. Інст. Блр. Культуры.
•бубнёньне-ня, предл.-НЮ, отгл. ймя суіц.(к бу'бнець) 1. нгра на барабане. Юрсл. Тваё бубненьне й слухаць ня хочацца. Юрсл.
2. неявственный разговор. Нсл. 37. He разьбяру я твайго бубненьня. Нсл.
3. йзт>явленне неудовольствня перего-варйваннем. Нсл. 37. Ці не пара б табе ўняцца з бубненьням. Юрсл. Няма чаго глядзець на яго бубненьне. Нсл.
4. громкнй(й скорый, С.) разговор. Нсл.37. Бубненьням сваім разбудзілі дзяцё. Нсл.
5. осуд.—стучанне. Юрсл.
бубнёць
154
бухтораньне
•бубнёць-ню-ніш-ніць, несоверш. 1. бара-банлть. Юрсл. Однкр. бубнўпь-нў-нёш-нёць-нём-ніцё-нуць—забарабанлть, ударлть в барабан. Юрсл. Бубнўў і пашоў. Юрсл.
2. осуд.—стучать. Юрсл. Ледзь не замерз, пакуль бубнеў г дзьверы. Юрсл.
3. брюзжать. Перастань бубніць. Юрсл. См. бубніць 5.
•бубнёцца-нгОДЯ, несоверш., страд., безлйч. к бубнець. Юрсл. Як яно бубніцца, не замарыўся яшчэ? Юрсл.
•бубшць-ню-ніш-ніць, несоверш. 1. бара-баннть. Ксл.; Нсл. 37. Пачалі бубніць у бубвН. Бабінічы Віц. (Ксл.)
2. лздавать звук, подобный звуку от бубна. Шсл. Нехта ў вакно бубніць. Ст. Чэрці пачалі бубнІЦЬ. Демнд: Веров. 104. Бубніць у вакно. Нсл. Дождж бубніць. Салавей: Сіла, 60.
3. громко говорлть, Шсл. громко, быстро л невнятно говорлть. Бубніць ажу самае вуха. Ст.
4. говорлть что неявственно. Нсл. 37. Нейкія словы бубніць сабе пад нос. Нсл. Бубняць нешта мяжсобку. Тм.
5. брюзжать, Ксл. говором лзьявлять неудовольствле. Нсл. 37. Ай, кінь ты бубніць, дадзела ўжо! Навікі Віц. (Ксл.). Колькі ні бубні, а на тваім ня стане. Нсл.
6. болтать. Нсл. 37. Досіць табе бубніць. Нсл.
забубтць, 1. забарабанлть. Шсл. Нехта забубніў у вакно. Ст.
2. громко(л быстро, С.) заговорлть. Шсл. Кацярына забубніла на ўсю хату. Ст.
3. соверш. к бубніць 6,—начать болтать, заболтать. Забубніў і дзяцё пабудзіў. Нсл. 37.
4. начать протлворечлть(быстро заго-ворлв, С.) Нсл. 161, Я не гляджу на тое, што ты забубніш. Нсл.
5. заворчать. Ксл. Ізноў забубніў сваё. Навікі Віц. (Ксл.).
набубніць, соверш.—наболтать, набара-банлть. Нсл. 299. Набубніў поўныя вушы. Нсл.
пабубні'ць, соверш.(к бубніць 1) 1. блть в бубен некоторое время.
2. юверш. к бубніць 2—барабаннть неко-торое время.
3. соверш. к бубніць 5.—побрюзжать. Пабубніш болей, дастанеш на абаранкі. Нсл. 37.
перабўбневаць-нюю-нюеій-нюе; повел-нюй-нюйма, несоверш.. перех.—перегова-рлвать, повторять чужле слова под нос, оказывая неудовольствле. Нсл. 398. Каж-нае маё слова перабубнюе сабе пад нос. Нсл. Соверш. перабубні'ць. Нсл. 398. Палёг-чала, як перабубніць. Нсл. 398. Палёгчала, як перабубніў мае словы. Нсл.
•бубўры-раў, едйнств. ч. нет.—паренные корнеплоды, картофель л т. под. для свлней. Ксл. Сунь казан із бубўрамі. (Ксл.).
•бубўшка-шкі-шцы, ж.—водяная желтая лллля, кубышка желтая. На раццэ ўжо зацьвілі бубушкі. Вішкавічы Чаш. (Ксл.).
•бубчЗМУ>-чў-ЧЫШ-ЧЫЦЬ, несоверш.—гово-рлть под нос, в сердцах. Нсл. 37. Што ты там бубчыш? Нсл.
•бубышка-шкі-шцы, ж.. област.—почка. Ксл. Бубышкі таполі раськідаюцца. Навікі Беш. (Ксл.).
•бугай-ая, предл.-аю, м. 1. племенной бык, пролзводлтель, Доўжыца Чаш. (Ксл.); Шсл.; Ар. некастрлрованный бык. Янк.і. Карова хоча бугая. Ст. Загані бугая ў кароўню. Нсл. 37.
2. выпь. Янк.і. Бугаёў гэтых няма цяпер. Янк.1. Дзесь за вербамі старымі у траве бугай бубнІЦЬ. С. Музыка, 209.
3. (перен.у зват.-аю,—здоровый, большой. Дсл. 42.
4. бранное. Дсл. 42. Бугай равець. Дсл. Бач, бугай здаровы. Дсл.
•буггм-ана, предл-анў, зват.-ане, м.—дух-покровлтель домашнего скота, охра-няюіцлй скот от болезней л в особен-ностл прл скотсклх родах. Поверье это сохраняется еіце прелмуліественно в Плнском, Берестейском л Слуцком уездах, но большею частью как преда-нле. Нсл. 37.
• бугаваць-гўе, несоверш.—бушевать(о жлвотных, волах).
•бухайла, бухала, (Дсл.), бухач, м.—выпь, ВОДЯНОЙ бык. БНсл.; Дсл.45.
•бўхан-на, предл.-не, м.—удар в сплну. Шсл. Даў у плечы аднаго бўхана, то йшчэ дам. Ст. Ср. бухнуць 2 (под бухаць).
•бўхаць-аю-аеш-ае, несоверш.—стремл-тельно выбрасываться. Гсл.; Нсл. 40. Во, вада бухала, як прарвалася. Лужасна Куз. (Ксл.). Агонь бухае ў вокны. Нсл. Однкр. бўхыурь-ну-неш-не, 1. стремлтельно выброслться. Нсл. 40. Бухнула вада. Нсл. 3 хаты бухнула затхлае паветра. Гсл. (под бухаць).
2. сллно ударлть. Як бухнуў у плечы, дык І паваліўся. Забалоцьце Сьміл. (Шсл., ср. бўхан).
3. моментально упасть в воду. Шсл.
Камень бухнуў у ваду. Забалоцьце Сьміл. (Шсл.).
КНІГІ ОНЛАЙН
