Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
2. пена у умнраюіцего йлй ослабевшего. Нсл. 30. Бурбалкі пусьціў з роту. Нсл.
3. желтая водяная лйлйя. Шсл. Бурбалкі ўжо распукаліся. Русаковічы Пух. (Шсл.) •бурбулёць-ліць, несоверш.—снльно кн-петь, Юрсл. бурлнть, клокотать, с шумом кнпеть(о жндкостн). Ар. См. бурбуляваць. •бурбуляваць-люе—клокотать, бурлнть, с шумом кнпеть(о жндкостн). Ар.
•бурган-ана, предл.-анё, мн. ч.-ны-ноў-ном, мн. ч.. предл.-нох, .ч.— бугор, выунувшееся вверх место. Нсл. 30. На бурганё пастана-віў хату. Нсл.
•бўрдавы-вая-вае—темно-красный, Ксл. бордо, бордовый. Брат купіў бўрдавую сарочку. Траяны Беш. (Ксл.)
•бурдыль-ьгля, предл.-ылю; мн. ч.-лі-лёў-лём, мн. ч., предл-лёх, м. 1. водяной пузырь, волдырь. Нсл. 39. Бурдылі плаваюць па вадзе. Нсл.
2. прыіц. Нсл. 39. Бурдылямі паднялося цела. Нсл.
•бурдылёк-льга, предл.-лькў; мн. ч.-кі-коў-КОМ, мн. ч., предл.-КОХ, уменьш.(к бурдыль 1,2)
1. водяной пузырек, волдырек. Нсл. 39. Бурдылькі скачуць, плаваюць па лужы. Нсл.
2. водяннстый пузырек на теле, прыіцнк. Нсл. 39. Бурдылёк ускочыў на руццэ. Нсл. Бурдылькамі пакрылася цела. Тм.
•бурДЫЛІЦЬ-ЛЮ-ЛІШ-ЛС, несоверш.—вспе-ннвать что-л. жндкое. Соверш. узбурды-ліць—вспеннть какую-л. жйдкость. Нсл. 50. Узбурдыліць ваду, гарэлку. Нсл.
•бурдыліцца-лгдца, несоверш.—прдходйть в броженне, покрываться водянымй пузырькамй. Нсл. 39. Вада бурдыліцца, закіпае. Нсл. Соверш. узбурдьіліцца 1. прййтн в броженне, покрыться водянымй пузырькамй, Нсл. 39. вспенйться, пок-рыться пеною. Нсл. 50. Буракі бурдыляцца, узбурдыліліся; пачынаюць закісаць. Нсл. Квас узбурдыліўся. Тм. 50.
2. покрыться пузырькамн(о теле, С.) Нсл. 50. Цела ўзбурдылілася. Нсл.
•бурдьінкаць-аю-aeiu-ee, звукоподр., несо-верш.—падать с грохотом, стремглав. Нсл. 39. Дзяцё бурдынкае часта. Нсл. однкр. буррынкнуць-ну-неш-не. Нсл. 39. Дзяцё бурдынкнула з полу. Нсл.
бурдынц
162
бурўзьніць
•бурдЫНЦ, отгл. частйца—СЛужйТ ДЛЯ выраження стремнтельного падення с грохотом. Нсл. 39; Ар. Жбанок бурдынц воб зямлю і разьбіўся. Нсл.
•бу рдычыць-чу-чыш-ча, несоверш.—вор-чать добродушно. Дсл. 44. У п’яных прымаўка-. ”Цыц, пыц, куме-. Ня бурдыч Л7Ы/”інькова Пар. (Дсл.)
•бурдзёць, -джў-дзіш-дзіць, несоверш. —шуметь, звенеть. Дсл. 45. Бурдзяць камары каля яго — не даюць спаць. Дсл. •бурдзіла-лы—большой, неуклюжнй. Глыбокае Красьн.(Дсл. 44).
•бўркала-ла, ср. 1. детская нгрушка. Дсл.
44. Дай яму бўркала пагуляць. Дсл. Сьцеражыся, бо бўркала ў лоб вытне. Дсл. Уменьш. бўркалка-лкі-лцы, ж.—дет-ская нгрушка, пронзводяіцая урчанье. Нсл. 39; Дсл. 44. Касьцяная буркалка. Нсл.
2. обйу—ворчун(ворчунья, С.) Нсл. 39; Юрсл. Я б і дня ня жыў з такім буркалам. Юрсл. Буркала наш цэлы дзень, будзе бурчэць. Нсл. Маўчы ты, буркала. Дсл.
•б ўркалка-^/-лцы, ж.1.(презр.)—уста, как орудне ворчанья. Нсл. 39. Ня бурчы, бо па буркалцы задам. Нсл.
2,—см. под буркала.
•бўркалы-ал(-лаў), едйнств. ч. нет.. презр. —глаза(ругат. слово). Глыбокае Красьн.(Дсл. 44).
•бўрканьне-ня, предл-НЮ, Отгл. ймя суш,.(к буркаць)—ворчаньне. Нсл. 39. Ад буркань-ня калі 6 буркалка не забалела. Нсл.
•буркатаць, буркачў, буркочам-ча, несо-верш., звукоподр. 1. пронзводнть урчанне. Нсл. 39,— буркаць. Нсл. 39.
2. ворчать, оказывая неудовольствне, переговарнвать чужне слова. Нсл. 39. Колькі хочаш буркачы, а на тваім ня стане. Нсл.
3. говорнть тнхо(невнятно, С.). Растсл.
•буркатня-нг-нг, ж.—выраженне неудо-вольствня ворчаньем, бранью, Нсл. 39. брань. Дсл. 44. Што дня буркатня. Нсл. Буркатня адна, пагрозы, вокам добрым НЯ зірнець. Полымя, Но. 8, 1967, 243.
•бўркаць-аю-аеш-ае; повел.-ай-айма, несо-верш., звукоподр. 1. пройзводйть урчанне. Нсл. 39. Буркаць буркалкаю. Нсл.
2. грубнть. Нсл. 39. Ня буркай, ты імне, бо па буркалцы заробіш. Нсл.
3. говорнть под нос, оказывать неудо-вольствне. Нсл. 39. He глядзі на яго, што ён буркае. Нсл. Буркае сабе пад нос. Ст. •бўркнунь-ну-неш-не, 1. однкр. кбуркаць 1.
2. сказать ворчлнво(ллн отрывнсто, невнятно, С.). Нсл. 39., проворчать. Ксл. Буркнуў слова, ды ўжо ня вернеш. Нсл. Буркнуў нешта пад нос ды пашоў. Лятоў-шчына Куз. (Ксл.)
3. юркнуть, броснться в воду. Нсл. 39. Буркнуў, як камень у ваду. Нсл.
• буркліва, нареч.—ворчлнво. Буркліва масьціліся вечныя поркалы шчамялі. зсд, 176.
•бурклівасьць-гд, ж.—ворчлнвость. •бурклівы-вая-вае—ворчлнвый.
•бўркнуць,—см. под буркаць.
•буркўхя-ухі-усе, ж.—сварлнвая жен-іцнна, Нсл. 39. ворчунья. Бабабуркуха. Нсл. Ой, ты муха буркуха, ня ўмее ані ткаць, ані прасьці. йз песнн. Тм.
• бурма-л/ьг, м., област. 1. прнказчнк, бургомнстр, войт. Дсл. 45.
2. (перен.)—ВЗЯТОЧНЙК. Дсл. 45. А ты ж ня бурма, каб давалі табе дарма. Дсл.
•бурмашысты-теая-пгае—с полным лй-ЦОМ. Ар.; Гальшаны Аш.
•бурмаваць-мўю-мўеш-мўе; повел.-мўй-мўйма, несоверш.—бушевать, перевора-чнвать вверх дном, подобно буре; бурлнть. Нсл. 39. Шуртуе ды бурмуе, не даець нікому супакою. Нсл.
•бурмістроўства-ea, ср.—должность бур-гомнстра. Будучы ў бурмістроўстве, шляхціча забіў. Стт. 471.
•бурмі'стра-рбі-ру-ру-рал«, предл.-ру, зват,-ру; мн. ч.. род.-раў, м.—бургомнстр. ІІрамыслам скарбнага караля яго мі-ласьці, пана Лукаша Мамоніча і брата яго Кузьмы, бурмістры віленскага. Кара-таек Опнсаннеславяно-русскнх кннг. СПб. 1883, Но. 162.
•бурмістряваць-рўю-рўеш-рўе; повел.-рўй-рўйма, несоверш.—нсполнять должность бургомнстра. Нсл. 39. Соверш. набурмі-стравацца—достаточно долгое время заннмать должность бургомнстра. На-бурмістраваўся ў нас досіць. Нсл.
•бурнос-са, предл.-се; мн. ч.-сы, м.—верхняя шерстяная одежда, обычно надеваемая на тулуп. Ар. Свацьця апранўла новы бурнОС. Данілава Сір. (Ксл.) •бурнэлька-лькг-льды, ж„ раст.—черно-головка обыкновенная.
•буртэль-ля, предл.-лю, м.—чурбан(обру-бок дерева, бревна, С.) Ксл. Гэтага буртэля не перавернеш. Гарадок (Ксл.) •бурўзд-дг, предл.-дзе, м.—бред, несклад-ный говор, недоконченные фразы н слова хмельного. НК: Пнт. Но. 28.
•бурузьдзіць-джў-дзіш, несоверш. 1. гово-рнть вздор, нарушать порядок, Ксл. выражает состаянне "бурузду ”, НК: Пнт. Но. 28. говорнть вздор. Гсл. Што ты бурузьдзіш — дай спакой. Стрэлкі Беш. (Ксл.). Шмат чаго нязвычайнага пачуў Абдзіраловіч ад іх, як паўпіваліся й пачалі бурузьдзіць абы што. Дзьве Душы, 164. За жывое, Богам створанае харас-тво, за дзевачкі ці што — так бурузь-дзіў Гарэлік Абдзіраловічу, быццам надта ўжо п’яны, што й нічога не разумее. Тм. 165.
2. мутнть. Ксл. Кастусь ня лове, а толькі ваду бурузьдзіць. Косы Віц. (Ксл.) •бурўзьніць-ню-нгш-не, несоверш.—гово-рйТЬ ВЗДОр. Глыбокае Красьн.(Дсл. 45). См. бурузьдзіць.
бурцалёк
163
збўрыцца
• бурцалёк-лькй, м.—чурбан(обрубок дерева, бревна, С.) Ксл. Хлопцы пілавалі бурцалёк. Рудня Гар. (Ксл.). Ср. буртэль.
•бурчак-йкў, предл.-акў; мн. ч.-чакі-коў-ком, мн. ч„ предл.-кох, м. І.быстрое теченйе на реке, такой отрезок рекй. Янк. I. На бурчакў злавіў акуня. Янк. і.
2. лучшый вйд гороха, Ксл. горох крас-ного цвета, крупнозернйстый с темнымй пятнамй. Гордз. (Даль.). Гарох бурчак коні Ізьелі. Даўгое Беш. (Ксл.)
•бурчэньне-ня, предл.~НЮ, отгл. ймя суіц.(к бурчэць)—ворчанне. Ар.
•бурчэць-чў-чь'іш-чыць—ворчать, мгсл.; Ар. урчать. Ар. Сабака бурчыць. Ар.
Бурчыць, як сабака. Ст. Бурчы, ня бурчы, а што трэба, то трэба. Нсл. 39. Чаго 2ЭГПЫЯ жагуны бурчаць? 3 пагранічча жмудз-кага. Нешта ў мяне ў жываце бурчыць. Ст. А вадзіца ў цурочку то булькоча, то бурчыць. Гсл. Тата ўсё бурчыць на Нвана, что ён ходзе на ігрышча. Воўсішча Сян. (Ксл.). Соверш. забурчэць—заворчать. Ар. Соверш. пабурчэць—ворчать некоторое время, поворчать. Ар. Соверш. разбурчэцца -чўся-чышся—разворчаться. Ар.
•бурыны-нйя-нае—бурый. Дсл. 45. Я выпіла тры кварты з палавіцаю на тую цялушачку, на бурыную. Дсл.
•бурыць-ру-рыш-ра; повел. бур, бурма, несоверш.—сйльно лйть воду(йлй другую жйдкость, С.). Шсл. Вось стаў бўрыць дождж! Ст. Каля ганку проста й бўра памыі. Ст. Соверш. набўрыць—налйть неаккуратно, пролйть, образовать лужу, Гсл. налйть слйшком много.
•бурыць-рў-рыш-ра, несоверш., перех.—раз-валйвать, Шсл. разрушать, Сеўск.(Преобр. 55); Вост. (Даль); Ксл. разорять, разрушать, Растсл. разорять, валйть, пнз. разорять, обрушйвать. Нсл. 39. Работнікі бўраць страху. Ст. Ня трэба бурыць хаты, не прыгатаваўшы лесу на другую. Нсл.
Бурыць лёгка, будаваць цяжка. Пятніцкая Беш. (Ксл.). Отгл. ймя суір. бурэньне-НЯ, предл-ню; мн. ч-ні-няў~разоренйе строення, Нсл. 39. разрушенйе. Бурэньне пуні. Нсл. Многократ. бураць-йю. Вост. (Даль)—разру-шать. Дзесяць разоўробе, а як трэба, то дзесяць разоў бурае дый узноў робе, пакуль ня станецца подле яго волі. Рэч.(Пет. П. 264). Соверш. набурыць—(наго-роднть, Нсл.), навалнть в беспорядке, (свалйть как попало в одну кучу, Гсл.). Нсл.; Гсл. У хаце ты ўсягошмат набурыў. Нсл.
абураць-йю-йеш-йе; повел.-ай-айма, несо-верш.(к абурыць)—возмуіцать, вызывать негодованйе. Прйч. наст. вр. абураючы —возмутйтельный. мгсл. Соверш. абурыць —обрушнть. Шсл. Вецер абурыў стоўп. Ст. Прйч. абўраны—обрушенный. Азярод так і стаіць абўраны. Ст. Отгл. ймя суіц. абурэньне-ш?, предл.-ню, 1. обрушенйе. 2. негодованйе, возмуіценйе. мгсл.
забураць-йю-йеш-йР, несоверш.(к забу-рыць). Соверш. забурыць—обрушйть. Нсл. 39. Вецер забурыў пуню. Нсл. Прйч.
забўраны—разрушенный, особенно бу-рею. Нсл. 729. Забўраную павець перабраць трэба. Нсл. Отгл. ймя суйу забурэньне-ня, предл.-ню, мн. ч.-ні-няў—разрушенне. Нсл. 161. Забурэньне дому. Нсл.
збураць, несоверш.(к збурыць). Соверш. збурыць—сбросйть сверху. Шсл. Збурыў з гары клёпкі. Ст. Збурылі страху. Ст.
разбураць-йю-йеій-йе; повел.-ай-айма, несоверш.—разорять, разрушать, мгсл. разрушать, разбрасывать. Шсл. Старўю страху трэба разбураць. Ст. Соверш. разбурыць, -рў-бўрыш-ра—разрушнть. Шсл.; Ксл. Разбурыў будку. Ухлё Чаш. (Ксл.). Разбурылі пуню. Ст. Разбўрыш хату, a йдзе зімаваць будзеш? Нсл. Прйч. разбў-раны—разрушенный. Шсл. Хлеў так і ляжыць разбўраны. Ст. Отгл. ймя cyuf. разбурэньне-ня, предл.-ню; мн. ч.-ні-няў —разрушенне. Разбурэньне хаты, току.
узбўраваць-рую-руеш, узбураць-йю-аеш-ае, несоверш.—взволновывать, воз-муіцать. Нсл. 653. Вецер узбурае, узбурыў возера. Нсл. Соверш. узбурыць—взволно-вать, возмутнть. Нсл. 653. Узбўраваць, узбурыць народ супроць пана. Нсл. Прйч. узбўраны—взволнованный. Нсл. 653. Уз-бўраная рака. Нсл. Узбўраны народ супроць пана, Нсл.
КНІГІ ОНЛАЙН
