Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•булак-акф предл.-акў; мн. ч.-кі-коў-ком, мн. ч„ предл.-кох, м.—облоко. Ксл. Найшоў дажджавы булак. Гарадок (Ксл.). (Гром) із балакоў(абмыльна зам. булакоў, С.) бывае. Дсл.(под гром).
• буланы-ная-нае—светлогнедой, була-ный. Шсл. Купіў буланага жарэбчыка. Ст. •булава-вьі, ж. 1. булава. Ар.
2. шар йлй яблоко на церковном куполе. Нсл. 38. Галубы на булаве селі. Нсл.
3. шар на одном конце палкв, вместе набалдашннка. Нсл. 38. Выцяў па галаве булавою. Нсл. См. булдава.
4. головка у "швайкі". Нсл. 38. Швайку ўсадзіў па самую булаву. Нсл.
•булаве'шка-шкг-ші/ы, уменьш.кбулаваЗД. Нсл. 38. Палка з булавешкаю. Нсл.
•булаве'шка,—см. под булава.
•булавіца-і/ы-^ы, ж.—дубйна(толстая ТЯЖелая палка, С.). Шоптава Бельск. у. (Дсл. 43).
•булдовішча,—см. под булдава.
•булдоўка-ўта-ўцы, ж„ раст. 1. кувшвнка белая. Ксл. Па вад.зе плаваюць булдоўкі. Вішкавічы Чаш. (Ксл.).
2.—см. под булдава.
•булдавёшка,—см. под булдава.
•булдава-вы, ж.—шар на одном конце палкн, вместо набалдашнйка. Нсл. 38. Увелйч. булдовішча-ча; мн. ч.-шчы-шчаў —огромный круглый набалдашнйк. Нсл. 38. Уменьш. булдавёшка-шкг, дат.. предл. булдавешцы, ж. 1. набалдашннк, Гсл.; Ксл.
круглый набалдашнйк на палке в роде нароста. Нсл. 38. Галава, як булдавешка. Нсл.
2. шншка на дубйне. Нсл. 38. Булдавешкаю выцяў па галаее. Нсл.
3. толстая палка с головкой. Шсл. Папаў нейкую булдавешку й б’ецца. Ст. Як даў булдавешкай па галаве, дык ён і захістаў-СЯ. Азярэцк Сян. (Ксл.).
•булён-ну, предл.-не,м.— 1. картофельный суп. Ар.; Ксл.; НК: Очеркн, \У На вячэру булён ІЗЬ МЯСам. Кавалеўшчына Беш. (Ксл.). Зьеў чыгун булёну. Заставін(Бацыс, Но. 49-50/435-436).
2. бульон. ІПсл.; Ксл. Дайце булёну. Пайдзі к Лявону. шкелі. Ст. Зь мясам зварылі булёну. Ст.
•бульбоўнік-гку, предл.-іку, м.—карто-фельная ботва, Ар.; Баркова Куз. (Ксл.) картофельные стеблй. Нсл. 38. Прывязі бульбоўніку ў хлеў. Баркова Куз. (Ксл.). A крот з бульбоўнікаў у сад рые ход. Калачанскі: Лясная казка.
•бўльба-6ы, дат.,~ предл.-бе, ж. —карто-фель. Ар.; ПНЗ; Невель(Бузук-Невель, 10); Горбава Лёз. (Ксл.); Турэц Сьміл. (Шсл.); Гсл.; НК: Очеркн, 419; Нсл. 38; Арэхава Маларыцк. р.(Полесье 60). Урадзіла добрая бульба. ТурэцСьміл. (Шсл.). Уменьш. бўльбачка-чкі-чцы. Ар.; Нсл. 38. Одна бўльбіна-ны-не—картофелйна. Ар.; Раў-напольле Сьміл. (Шсл.); Лятоўшчына Куз. (Ксл.); Нсл. 38. Галоднаму й бульбіна — маліна. Послов. Рапан. 33. На бульбіне нагарэў вялікі гарэлІК. Раўнапольле Сьміл. (Шсл.). Уменьш. бульбінка-нк-і'-нцы—картофелннка. Нсл. 38. Увелйч. бульбішча-чв, ср. Нсл. 38.
•бульбёнішча-ча, ср.—поле, на котором рос(йлн растет, С.) картофель. Ксл.
Бульбенішча доўга не скарадзі — яно й так МЯККОе. Сухарукава Аз. (Ксл.).
• бульбянік-іку, предл.-іку, м. 1. карто-фельный блнн. Ксл. Выцягні зь печы бульбянІКІ. Станіславава Сір. (Ксл.).
2 .(род.-іка)—человек, пнтаюіцййся однйм картофелем. іг. Там усе бульбянікі, бульбаю жываты напханыя. іг.
3 . картофельные стеблй. Нсл. 38; Шсл. См. бульбоўнік.
•бульбяніна-ны, ж.—картофельный сте-бель. Нсл. 38. Бульбянінаю сьцебануў. Нсл. • бульбянішча-ча, предл.-чу, ср.—поле, находяіцееся йлй бывшее под картофе-лем. Ар.
•бульбяны-ная-ног—картофельный. Ар.; Лёзн. (Ксл.); НК: Очеркк. 420. Дай ІМНе бульбяной кашы. Лёзна (Ксл.) Бульбяная гарэлка. Ар.
•бульдозэр-эра-эру, тэх., м.—бульдозер. • булькатаць, -чў-чаш-ча—булькать. Растсл. А вадзіца ў цурочку то булькоча, то бурчыць. Гсл.(под бурчэць).
•бўльма-мы-ме, област. — бульба. Шсл. Насыпалі два скляпы бульмы. Турэц Сьміл. (Шсл.)
бульмянік
160
буравал
•бульмянік, област. — бульбоўнік. Шсл. Ужо бульмянік павяў на бульме. Крамяні Пух. (Шсл.)
®бўльва-вы, ж.—земляная груша. Ар.
•булышка-шкг-шг^ы, ж.—луговая воз-вышенность. Ксл. Мы былі на начлезе за булышкаю. Максімова Аз. (Ксл.) •бунявяць-нўю-нўеш-нўе; повел-нўй-нўй-ма, несоверш. на каго—браннть, шуметь. Шсл. Дзядзька бунуе набратаніча. Слопіш-ча Шацк. (Шсл.)
•бунт \-нта, предл.-нце, м.—связка, Ксл. связка, куль(кнпа, С.) Нсл. 38. Прынёсла на кірмаш цэлы бунт грыбоў. Бешанковічы (Ксл.). Два бунты пянькі. Нсл. Уменьш. бўніЦК-Іка, предл.-іку—связочка. Гсл.; Нсл. 38. Бунцік шоўку, нітак. Нсл.
•бунт П-нту, предл.-нце, м. 1. бунт. Ар.
2. беспокойство, несогласне, помеша-тельство. Нсл. 38. Бунту толькі нарабіў сваім парадкам. Нсл.
•бунтоўнасьць-ф', ж.—бунтарство.
•бунтоўны-ная-нае—мятежный, бунтар-скнй.
•бунтаніна-ны, ж. 1. (беспорядок, Дсл.), путаннца. МГсл.; Нсл. 38; Дсл. 44.
2. неспокойствне, замешательство. Нсл.38. Ты толькі бунтаніну меж насробіш. Нсл.
3. смесь. Нсл. 38. Якуюсь далі бунтаніну. Нсл.
•бунтаваньне-ня, предл.-НЮ, отгл. ймя суіц.(к бунтаваць, бунтавацца) 1. нарушенне порядка. Нсл. 38. Бунтаваньне ў рабоце. Нсл.
2. взмученне. Нсл. 38. Бунтаваньне вады, піва. Нсл.
3. частое препятствованне. Нсл. 38. Калі 6 не бунтаваньне, работа скончана была б дагэтуль. Нсл.
•бунтяваць-тўю-тўеш-тўе;повел.-тўй-тўйма, несоверш. каму, 1. мешать, сбнвать с толку. Ксл.; Шсл. Ня бунтуй яму, хай кажа, як ведае сам. Ст. Ня бунтуй імне. Горбава Куз. (Ксл.)
2. (перех)—путать, нарушать порядок. Нсл. 38. Бунтаваць дні ў рабоце. Нсл.
3. (перех.)—мутнть. Нсл. 38. Ня бунтуй вады. Нсл.
4. препятствовать. Нсл. 38. Усяму дзелу бунтуеш. Нсл. Ня бунтуй сонцам. Тм.
5. подстрекать к бунту.
збунтаваць, соверш.(к бунтаваць 1). перех.
1. сбнть с толку, Шсл. прнвестн в замеша-тельство. Нсл. 197. Ён мяне збунтаваў. Ст. Збунтаваў мяне, перабіў мову. Нсл.
2. (перех.)—взмутнть(жндкость). Лі (так), каб не збунтаваць бузы. Нсл. 197.
3. пронзвестн бунт. Ар.
збунтаваны, прйч. к збунтаваць 1, 2, 3. Збунтаваная гарэлка. Нсл. 197. Малако збунтавана. Тм.
перабунтаваць, перех., соверш.(кбунтаваць 2) 1. перепутать. Гсл.; Нсл. 399; Ксл.; Дсл. 581. Ніткі ты перабунтавала. Нсл. Работу маю перабунтавалі. Нсл. Парадак увесь перабунтаваў ты. Тм. Перабунтаваў ты імне ўсё на сьвеце. Пустынкі Сян. (Ксл.)
2. перебнть(разговор). Гсл. Перабунта-валі гаворку маю, ня буду далей гава-рыць. Нсл. 399.
3. (к бунтаваць 3)—взмутнть. Нсл. 399. Перабунтаваць піва з дрожджамі. Нсл. Прйч. перабунтаваны, 1. перепутанный. Нсл. 398. Вяроўкі перабунтаваны. Нсл.
2. попрепятствованный, перевнтый. Нсл. 399. Мова мая перабунтавана. Нсл.
3. взболтанный, взмученный. Нсл. 399. Перабунтаванай з бузою гарэлкі даў. Нсл. •бунтавацца, -тўюся-тўешся—мешать-ся в словах, работе, порядке; путаться. (Ксл.); Нсл. 38. Чаго ён бунтуецца, усё ж ясна. Лужасна Куз. (Ксл.). У яго бунтуюцца вочы, ногі. Соверш. збунтавацца, І.сбнться с толку, Шсл. прнйтн в замешательство. Нсл. 197. У вадным месцу збунтаваўся. Ст. Коні збунтаваліся, страцілі дарргу. Нсл. Деепр. наст. ер. збунтаваўшыся. Ен збун-таваўшыся—он сбнлся с толку, прншел в замешательство.
2. пронзвестн бунт, прннять участне в бунте.
•бунтаўнік-wä, предл.-іку, зват.-іча; мн. ч.. дат.-КОМ, мн. ч„ предл.-КОХ, м.—бунТОВІЦНК. мгсл. Бунтаўнікі горлам караны быці маюць. Стт. 205.
•бунтаўніца-^ы-цы, ж.—бунтовіцнца.
•буря-ры-ры, ж.—буря. МГсл.; Ар. Узьня лася вялікая бура. Ст.
• бурагон-онр, предл.-оне, м.—снльный ветер с бурей. Iхалодны віхор, бурагон — сухавей гэту хмарку-красуню чапіў. С. Музыка, 237.
•буряк\-коў-ком, мн. ч., предл.-КОХ(одйн бурак), м. 1. свекла. Ар.; Купіна Віц. (Ксл.); Шсл.; Сеўск. (Преобр.); Гсл.; Нсл. 38; Дсл. 44. Чырвоны, як бурак. Ст. He ўдаліся сяголета буракі. Ст. Буракі прапалі сёлета. Нсл.
цукровыя буракі—сахарная сьвекла. Ар. ядомыя буракі—столовая свекла. Ар.
2. (только в мн. ч.)—боріЦ. Ар.; НК: Очеркн, 12; Ксл.; Шсл. Навары буракоў. Пушкары Сян. (Ксл.). На палудзень будуць буракі із затаўкаю. Ст. Звары буракоў. Нсл. 38.
крышыць буракі на абодва бакі—дейс-твовать двусмысленно. Смол. у. (Дсл. 35) •буралом-ол/а, предл.-оме; мн.ч., вйн.-омы, .ч.—самый большой медведь. Лук’янова Бельск. у. (Дсл. 45)
•Бурат-вта, предл.-ату, зват.-аце, м.—бу-рят.
•Буратка-тякі-тцы, ж.—бурятка.
•буравал-алу’, предл.-але, м.—бурелом. БНсл.
буравёй
161
бурдынкаць
•буравёй-ёю, предл.-ёю—ветер с бурей. Нашумелі хвалі ў шале буравею. Крушына: Лебедзь, 46.
•бурацкі-кая-кое—бурятскйй.
•бўраньне-ня, предл.-НЮ, отгл. ймя суіц.(к бураць, бурацца)—йспусканне мочн. Нсл. 39. Соверш. набурыць-ру-рыш-ра. Нсл. 39.
•бўраЦЬ-ШО-аСШ-ае, несоверш., трех., звуко-подр.—йспускать мочу. Нсл. 39. Доўга ты бўраеш. Нсл.
• бўрацца, бўраюся-аешся—мочйться под себя. Нсл. 39. Часта ночы бўраецца хлапец. Нсл. Соверш. убўрыцца-руся-рышся. Нсл. 39. Убурыўся па вушы. Нсл. •бурачнік-гку, предл.-іку, м. 1. лйстья н стеблй свеклы. Наламала сьвіньням бурачніку. Ст.
2. квас от свеклы. Шсл. 3 кадушкі выцек бурачнік. Ст.
•бурачны-ная-няе, 1. свекольный. Ксл.
2. свекловнчный. 3 бурачнага соку робяць цукер. Стаішча Чаш. (Ксл.) •бурэня-нг-w, ж.—ймя бурой коровы. НК: Очеркн, 357. Уменьш., ласкат. бурэнІЦН-ЦЫ-ЦЫ. Дсл. 45.
•бурзшыць-шу-шыш-ша, несоверш.—йс-пускать мочу, мочйться. Дсл. 45. Соверш. аббурэшыць—обмочнть мочой. Дзяцё матку аббурэшыла. Дсл. 45.
•бурэшыцца-шуся-шышся, несоверш. — бурэшыць. Дсл. 45. Глядзі, дзяўчынка бурэшыцца. Дсл.
•бурболеньне-ня, предл.-НЮ, отгл. ймя суш\к бурболіць, бурболіцца) 1. налнванне(со звуком, С.) Нсл. 39.
2. ocid.—продолжнтельное йлй йзлчшнее налнванне жйдкостй. Нсл. 39.
Досіць гэтага бурболеньня. Нсл.
3. осуд.—йзлйшнее пйтьё.
•бурболіць-л/о-лг'ш-ле; повел.-ль-льма, несо-верш., перех., звукоподр. 1. ЛЙТЬ прОДОЛЖй-тельно пройзводя звукй. Нсл. 39
2. налйвать много чего-л. Нсл. 39. Досіць бурболіць. Нсл.
3. пройзводйть звукй подобные налнва-нню в бутыль. Ксл. Бурболе дурныўвадзе. Лужасна Куз. (Ксл.). Соверш. набурболІЦЬ, чаго—налнть много. Набурболіла алею. Нсл. Набурболіць бочку півам. Нсл. 299. Прйч. набурболены—наполненый(слйш-ком йлй co звуком, С.) жйдкостью. Нсл. 299. Бочка набурболена па самае горла. Нсл. Соверш. падбурболіць—подбавнть такнм образом жйдкостй. Подбурболіць кіслага піва. Нсл.
4. осуд.—пйть (много. С.) Нсл. 39. Досіць табе бурболіць гарэлку, піва. Нсл.
• бурболіцца-ЛЮСЯ-ЛІШСЯ, несоверш.. осуд.
—пйть неумеренно. Нсл. 39. На нач бурболішся, а потым убурышся. Нсл. Соверш. набурболіцца—слйшком напйть-ся. Набурболіўся, як пуза ня покне. Нсл. 299.
•бурбаліць, безлйч.—о воде(й т. под., С.), вздыматься пузырямн. Шсл. Ну і яшчэ будзе большы дождж, бо вельмабурбале вада ў лужынах. Раўнапольле Сьміл. (Шсл.) •бўрбалка-лкг-лдьі, ж. 1. водяной(мыль-НЫЙ й Т.П., С.) пузырь. Шсл.; Ар.;ПНЗ;Нсл. 39; Ксл. Харошыя з мыла бурбалкі. Селядцова Беш. (Ксл.). Аж бурбалкі па вадзе пашлі. Ст. Пухіры покаліся, як раптоўна выдзь-мутыя мыльныя бурбалкі. Дудзіцкі(Бацьк. Но. 49-50/435-436). Скўла, як бурбалка, вялікая. Ст.
КНІГІ ОНЛАЙН
