Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•брыдзь-г, ж.—пробнваюіцаяся на лнце растнтельность, поросль волос у брею-іцегося. Рэч.(Пет., 11, 84). См. брудзь.
•брыджыбай-ая, предл.-аю, зват.-аю, м., област.—лентяй празДНЫЙ человек. Інькова, Пар. (Дсл.).
•брызок-зла; предл.-зкў; мн.ч., дат.-ЗКОМ, мн. ч„ предл.-зкох, м. 1. отборное зерно, Гсл. отборное семя зернового хлеба, отле-таюіцее прн веяннн далее другнх. Нсл. 36. Найлепшае зярнё брызок. Нсл. См. чало 2, 2. МСЛКНЙ ДОЖДЬ. Гсл.; Халопенічы; Лепле. Брызок, брызочак ідзець на дварэ. Нсл. 36. •брыЗОЧак-ЧКЧ, предл.-ЧКу, уменьш. к "бры-зок” 1,2. Нсл. 36. Выбяры самы брызочак пшонкі. Нсл.
•брызэлевы-вйя-^ае, (прйлаг. к брызэля) —сандальный(цвет, краска, С.) Нсл. 34. Брызэлевая хварба. Нсл.
•брызэля-лі-Х ж.—сандал, (Нсл. 34) краснтель, нзвлекаемый нз древеснны дерева сандала, а также некоторых другнх деревьев. Купіць брызэлі на яйцы. Нсл. 34.
•брызэльны-ная-нде — брызэлевы. Нсл. 34. Брызэльны колер. Нсл.
• брызэнт-ншу, предл. й зват.-нце, м.—бре-зент.
•брызэнтавы-вая-вйе—брезентовый.
•брызглы-лая-лае—свернувшнйся(о Mono ке). Ар. Малако брызглае, не смачное. Ар.
•брызгці, брызгне, несоверш.—свёрты-ваться(о молоке). Ар. Соверш. збрызгці —свернуться(молоку). He бяліце бура-коў малаком, бо яно збрызгшы.
•брызгці-гне, несоверш.—свёртываться(о молоке). Ар. Малако брызгне. Ар. Соверш. збрызгці—свернуться(о молоке). Ар. Малако збрызгла. Ар.
•брызка-зкі-зчы, ж. 1. капелька, мгсл. мелкая капля влажностн. Нсл. 36. Брызка пала на нос. Нсл.
2. мелкне частнцы чего-л. ломкого нлн рассыпаюіцегося. Нсл. 36. Цэлае будзе й брызкі палятуць. Нсл. Брызкі лятуць далёка. Тм.
брызачка-чкг-ччы, уменьш. 1. капелька, зернышко. Нсл. 36.1 брызачкі ня даў. Нсл. Брызачку солі даў. Тм. Брызачкі пабяры. Тм.
2. очень мелкая частнца чего-л. раздроб-ляемого. Нсл. 36. Толькі брызачкі заста-ліся. Нсл.
брызачкі падабраць—нметь уднвн-тельное сходство, Гсл. быть очень похожу на кого-л. до самых мелочей. Нсл. 36. Але ж уся чыста матка: і брызачкі падаб-рала. Гсл. Дужа падобны да дзядзькі і брызачкі яго падабраў. Нсл.
пабіць, разьбіць, пабіцца, разьбіцца ў брызачкі—разбнть, разбнться в дре-безгн. У брызачкі пабіў. Нсл. 36.
• брызкалка-лкч-лцы, ж. 1. сосуд для полнвкн в внде ведра co впаянной в него трубкой, лейка.
2. мелкая капля жндкостн. Нсл. 36. Брызкалкі далёка лятуць. Нсл.
•брызканьне-ня, предл.-НЮ, отгл. ймя суір.(к брызкаць, брызкацца)—брызганне, прн-сканье, кропленне. Нсл. 36. Гэта брыз-каньне, а ня дождж. Нсл. См. пырсканьне. *брызкай,ь-аю-аеш-ае; повел.-ай-айма, не-соверш.—кропнть, Гсл.; Нсл. 36. брызгать. Дсл. 41. Дождж толькі брызкае, а ня йдзець. См. пырскаць. однкр. брысканўць-нў-нёш-нёць-нём-ніцё, 1. прыснуть, (Нсл. 36) брызнуть. Дожджык брыскануў. Нсл. Соверш. пабрызкаць—побрызгать. Дсл. 42. Пабрызкай кветкі. Дсл.
брьізкацца
151
брылянтовы
•брызкацца, -аюся-аешся , несоверш. —нметь наклонность брызгать другнх, Нсл. 36. брызгаться. Ня брызкайся, бо на самога брызкану. Нсл. 3 лужыны брыз-каецца. Ст.
•брызкўха-ухі-усе, ж. к "брызкун”.
•брызкўн, (Нсл. 36)-уна, предл.-унў, зват-ўне; мн. ч.-ны-ноў-ном-ноў-намі-нох, м. —тот, кто ’’брызкае” нлн "брызкаецца”.
•брыЗЬ, междометйе; значйт 1, мгновенное брызганне. Нсл. 36. Дожджык брызь. Нсл. 2. мгновенное убежанне, прыг. Нсл. 36. Брызь із хаты і ўцёк. Нсл.
•брыж l-жа, предл.-жу, м. 1. острый край чего-л. Нсл. 34; Гсл. Брыж столу. Нсл. Аперся на брыж столу. Юрсл. Уменьш. брыжок-жка, предл.-жкў — брыжык 2. Нсл. 34. He кладзі на брыжок. Нсл. Брыжок адляцеў. Тм. Па брыжку выцяў. Нсл.
2. острый угол, грань, Нсл. 34. угол граней. Гсл. Выцяўся лобам аб брыж пёчы. Нсл.
3. карннз. мгсл.
•брыжык 1-ыка, 1. уменьш. к брыж 1,2,3.
2. бережок, край малого сосуда, как напр. тарелкн, блюдечка, рюмкн. Нсл. 34. •брыж ІІ-жа, предл.-жу, м.—кружевной край. Ксл. Засьцялі пасьцілку з брыжамі. Дубнікі Сян. (Ксл.).
•брыжанка-нкі-нцы, ж.—кружевная за-навесь, занавеска. Скідзель.
•брыжма, нареч.—острнем, краем, Гсл. гранью, острнем. Нсл. 34. Камень ляжыць брыжма дагары. Нсл. Брыжма лучыў у лоб. Нсл.
• брыжы-жаў, едйнств. ч. нет.—кружево, МГсл.; Адзельск.—оборка, кружева, ПНЗ. оборкн. Шсл. Шапачка ў дзяцяці з брыжамі. Ст. I ў поэмаў брыжы упляту васілёчкамі ўзоры. Кавыль: Ростань, 34. Уменый. брыжыкі—оборкн воротннка, рукавов. Гсл.; Нсл. 34. Брыжыкі не памыла добра. Нсл.
•брыжыкавы-вая-вае—кружевной. Смл. брыжыкавая дзяўчына—кнсейная ба-рышня. Смл.
•брыжыкі,—CM. nod брыжы.
•брык, междометйе no глаг. брыкаць, брыкнуць, значйт. 1. мгновенный удар ногою. Нсл. 36. Цялё брык! Нсл.
2. мгновенное нсчезновенне, побег. Нсл. 36. Брык і ня стала яго. Нсл.
•брыка, брыкі, брыццы, ж.—внд телегн, Ксл. брнчка. Запражы каня ў брыку. Мікалаёва Куз. (Ксл.).
• брыканьне-ня, предл.-НЮ, отгл. й.чясушАЛк брыкацца)—ляганье. Нсл. 36.
2. непослушанне, капрнз. Нсл. 36. Адганю я тваё брыканьне. Нсл.
•брыкаць(брыкаць, Ысзё)-аю-аеш-ае; повел. -ай-айма, несоверш., nepex. 1. ЛЯГать. Ар.; Шсл.; Нсл. 36; Ксл.; Дсл. Няўжо ты ня бачыў, як яна яго брыкала? Селядцова Беш. (Ксл.). Кабыла брыкае жарабё. Ст. Однкр. брык-нуць—убежать. Нсл. 36. Брыкнуў, толькі пыл а дым. Нсл. Брыкнуў на тый сьвет.
Тм.—умер. убрыкнуць-нў-нёш-нёць-нём-ніцё—лягнуть. Гсл.; Шсл.; Ар.; Нсл. Ня лезь да каня, убрыкнець. Нсл. Ах, каб цябе рак убрыкнуў! Поговор. Рапан. 253; Нсл. Жарабок ледзь ня ўбрыкнуў мяне. Ст.
2. прыгать, шалнть, подобно коровам, козам н т.п. Нсл. 36. Няхай нашы конікі брыкаюць. Поговор. Нсл. Брыкае, як каза. Тм.
3. забрыкаць нагамі—заболтать ногамн. Дсл. Нагамі забрыкаў — быццам чарта згледзеў. Дсл.
4. начать пренебрегать кем-л. Дсл. 230. Забрыкала мужам. Дсл.
5. о несочувствнн. Дсл. 230. Я кажу, а ён і рукамі і нагамі забрыкаў. Дсл.
забрыкаць, соверш. к брыкаць 1, 2 —начать прыгать, лягать.
пабрыкаваць, -ую-уеш-уе—попрыгн-вать, лягая. Нсл. 423. Глянуў увечары на ягнё, аж яно ўжо й пабрыкуе. Косіч, 15. Няхай конікі нашы пабрыкуюць. Поговор. Нсл. Кабыла, пабрыкуючы, пабегла ў поле. Нсл. Соверш. пабрыкаць-аю-аеш-ае, Нсл. 423. Пабрыкалі ў поле коні. Нсл.
выбрыкаваць-кую-куеш-куе, несоверш\к брыкаць 1, 2)—подпрыгнвать с откнды-ваннем задннх ног. Шсл. Выбрыкуе жарабё. Ст. Выбрыквае жарабок. Ст.
•брыкацца-аюся-аешся, несоверш.—ля-гаться. Гсл.; Ар.; Шсл.; Ксл. — брыкаць. Коні брыкаюцца. Ст. Ня лезь пад каня, бо ён брыкаецца. Азярэцк СянўКсл.). Кабыла ня йдзець, усе брыкаецца. Росуха імгл.(Косіч, 254).
• брыклівасьць-ір, ж.—свойство "брык-лівага", лягаюіцегося.
•брыклівы-вая-вае—лягаюіцнйся. Ар.; Шсл. Нейкая халерная брыклівая кабыла. Ст.
•брыкўха-yxZ-yce, ж. 1. женск. к "брыкун". 2. веселая, ветреная баба, которой на уме песнн н шуткн. Дсл. 42. Гапка слаўная брыкуха. Дсл. А не наймай ты тую брыкуху. Дсл.
• брыкўля-лг-лг, ж.—употребляемое в загадках: названне кобылы. У рагулі чатыры кулі, а ў брыкулі дзьве кулі(цыцкі ў каровы І ў кабылы). Рапан. Прык. 364.
•брыкўн-унд, предл.-унё; мн. ч.-ны-ноў-ном-ны-намі-нох, м. І. названне мужес-кого рода лягаюіцегося жнвотного.
2. (перен.), предл.-нў, зват.-ў’НР,(пагудна, С.)—молодой человек, весельчак. Дсл. 42. •брыле'ўнік-ка, предл.-ку, раст.. м.—репей-ннк. Ксл.; Нсл. 36. На брылеўніку растуць ШЫШКІ. Ганкавічы Беш. (Ксл.).
•брылянт-нта, предл.-нце, м.—брнльянт. Н.(Афанасьев, ІУ, 1914, 287). У сёмай хаце срэбра а брылянты. Н.(Афанасьев, ІУ, 1914, 287).
•брылянтовы-воя-вае—брнльянтовый. На тым каню вуздэчка брылянтовая. Н.(Афанасьев II, 1914, 292).
брылянці'сты
152
брынкнуць
•брылянцісты-?мля-/мае—блестяіцйй как брнльянт. Сьнег, мыгцяць няшчысьлёныя мілёны брылянцістых голак. Лынькоў: Воўчы лог(Калосьсе 2, 1935, стр. 95).
• брыляваць-люю-люеш-люе; повел.-люй-люйма.н несоверш. 1. ходйть в "брылю” —ШЛЯПС. Лепле; Еўлічы.
2. (перен.)—шеголять, форсйть, франтйть. Лепле; Еўлічы.
•брыль-ля, предл-лю; мн. ч.-лі-лёў-лём, мн. ч„ предл.-лёх, м. 1. шляпа. Гсл.; ПНЗ; Косіч, 277; Лепле; Еўлічы; Смл. (Даль); Ксл.; МГсл. Брыль — не адзежа, сырапеня — ня ежа. Палуянава Гар. (Ксл.).
2. козырек у фуражкн, картуза й др. Ар.
3. карнлз. Шсл. На брылі ляжыць мыла. Войстрава Сьміл. (Шсл.).
•брылёк-лька, предл.-лькў; мн. ч.-лькі-коў-КОМ, мн. ч., предл.-КОХ, г.ченьш. к "брыль” 1, 2,
3.
•брын-брын, .чеждомет. звукоподраж.—ВЫ-ражает удар по струнам йлй по губам. Нсл. 34. Ты толькі брын-брын умееш. Нсл. С.ч. брынк.
•брында-ды-дзе, ж. 1. волан йлй оборка, (Гсл.); Ксл. Ах, як люба пашыта — з брындамі! Навасёлкі Сян. (Ксл.). См. брын-джа.
2. обіц.—бродяга, бездельнйк, (Ксл.) шатаюіцнйся без дела. Нсл. 36. Галаву здурыў імне гэты брында. Лужасна Куз. (Ксл.). Нейку брынду узяў да сябе. Нсл.
•брындаць, Вост. (^льуаю-аеш-ае; повел-ай-айма, несоверш. 1. обрывать мохрамч. Ар. Соверш. абрыдаць што—оборвать мохрамн. Ар. Абрындаў калошы. Ар. Прйч. абрынданы—оборвавшййся мохрамн. Ар.
2. ШЛЯТЬСЯ, МГсл. броддть шляться, расхажнвать без дела. Нсл. 36. Нічога ня робе, толькі брындае. Нсл.
3. таскаться(ходйть, езднть куда-л., где-л., С.). Нсл. 36. Брындае па сьвеце, каб то служыць дзе? Нсл. Соверш. пабрындаць —потаскаться без дела, побродвть. Нсл. 423. Яшчэ не набрындаўся, табе яшчэ хочацца пабрындаць па сьвеце. Нсл.
Пабрындаў таргу і нічога ня купіў. Нсл. Соверш. прабрындаць, перех.—пробродвть, потерять что-л., таскаясь. Нсл. 519.
Прабрындаў свой абед. Нсл. Цэлы дзень прабрындаў. Нсл. Соверш. забрындаць —начать вестй праздную жйзнь. Дсл. 23. Дзейка забрындала, засьвістала. Дсл. •брындацца-агода—обрываться мохра-мн. Ар. Соверш. абрындацца—оборваться мохрамй. Ар. Крысы ў паліце абрында-ліся. Ар. Соверш. набрындацца-аюся-аешся—наброднться, натаскаться по разным местам. Нсл. 739. Набрындаўся я за свой век па чужых краёх. Нсл.
•брьшды-дар, мн. ч. 1. шнрокне рукава в праздннчных рубахах. Дсл. 42.
2. бродяжнвчество. Нсл. 36. Брындамі займаецца. Нсл. Уменьш. брындзікі-каі’.
брынды біць—безделнйчать, Гсл. бак-лушд бнть, Нсл. 34. баклушн бйть, шляться, шататься праздно. Вост. (Даль.). До табе брынды біць. Інькава Пар. (Дсл.). •брыняць, несоверш. 1. разбухать, набу-хать(о зёрнах). Ар.
2. перен. Брыняе слова мужным гукам гневу. Кавылы Думы, 61. Соверш. набрыняць —набухнуть, (Ксл.) от сыростй. Ар.; Шсл. Дзьверы набрынялі, дык не зачыняюцца. Ст. Соверш. разбрыняць—разбухнуть. Шсл. Гуркі толькі яшчэ разбрынялі, але не прарасьлі. Ст. Соверш. паразбрыневаць —поразбухать от сыростй, от воды. Шсл. Паразбрыньваў гарох, лежачы на таку. Ст. Ячмень паразбрыньваў. Ст. См. бракці, набракці.
КНІГІ ОНЛАЙН
