Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
• ганёбнасьць-гр', ж.—бесчестность. Нсл. 109.
• ганёбны-няя-нае—постыдный, Гсл. по-зорный, бесчестный. Ганебны твой учынак. Нсл. 109. Ты аблытала душў ганебным СНОМ. Гарун(ст."Слабасьці”). Нареч. ганёбне. Ганебне робіш, дык і ганяць людзі. Нсл. 109.
• ганёц-нца, предл.-нца, іват. гонча; мн. ч.. дат.-НЦОМ, мн. ч., предл.-НЦОХ, .м.-ГОНец. у.ченьш. гоньчык. Нсл. 118. Пашлі гоньчыка зь ім. Нсл.
• ганяць—< «. под гнаць.
• ганяцца—см. под гнацца. •ганячка-чкг-чцы, ж.—понос. Ар. •гандзёль, бот.—жнвучка мохнатая, [Fjuga reptans]. Верас.
•гандзюліць-л/о-лгш-ле, несоверш.—бала-гурнть. Нсл. 108. Аб чым вы тут гандзю-ліце? Нсл. Соверш. пагандзюліць—побол-тать, поговорвть о неважном. Нсл. 435. Перазь вечар пагандзюлілі а тым-а сім. Нсл. Соверш. прагандзюліць—провестй время в пустых разговорах. Нсл. 520. Цэлую ноч прагандзюлілі. Нсл.
•гаійць-ню-ніш-не; повел.-гань-ньма. несо-верш.. nepex. 1. хулйть, Ар.; Шсл.; МГсл.; Вост. (Даль) порлцать, Ар.; Гсл.; Нсл. 109 хайТЬ, хулйть, порйцать, осуждать. Вост. (Даль). Нашто ганіць чалавека? Бешанкавічы(Ксл.). Няма чаго ганіць дзеўку. Ст.
2. прнзнавать предосуднтельным что-лнбо; выражать неодобренйе кому-чему-лвбо., осуждать, Гсл. осуждать. Нсл. Отг.і. ймя суіц. ганеньне-«я, пред.і.-ню; мн. ч.-ні-няў—порйцанне. He глядзі на чыё г'а-неньне.а рабі, як Бог кажа. Нсл. 109. Як ні рабі, а людзкога ганеньня ня мінеш. Тм. Соверш. абганіць—выйестн порйцанйе, отозваться очень дурно. Гсл. Абганіў хочаш. Ст.
Соверш. аганіць—охулчть, осуднть. Ксл.; Нсл. 357. Трэба ж было яго так аганіць! Дубнію Сян. (Ксл.). Ня гань йайго каня: хоць ты аганіў, а ўсё-ткі сваю цану вазьму. Нсл. Прйч. аі анены—охуленный, осуждён-ный. Нсл. 357. Ня купляй аганенага таьою тавару. безь цябе купяць. Нсл. Соверш. зганіць—осуднть, Гсл. неодобрйтельно отозваться, раскрйтаковать. Хтобы меў Божага фэрзу(араб., права) адно зганіць. Кіт. 138а7. Дарма зганілі маю работу. Ст. Тваю работу ганяць, зганілі. Нсл. 109. Прйч. зганены—неодобренный, опороченный. Нсл. 201. Зганена мая работа. Нсл. Соверш. паганіць—похулнть. Нсл. 345. Ты паганіў мой тавар, а людзі безь цябе купілі. Нсл. Я думаў, што ты пахваліш. ажно ты паганіу маю работу. Тм. Прйч. паганены —осуждённый. Нсл. 345. Твая работа паганена, а мая не. Нсл. Нашто купляць паганены табою тавар. Тм.
загатаз.ь-яю-яеш-яе; noee.i.-яй-яйма, не-соверш.— находнть, прйпнсывать кому недостаток; распространяя предосу-дйтельные сведенйя о ком-чем-лмбо, выставлять в неблаговйдном свете, опорачйвать. Чым ты майго каня заганяеш, што г ім ё за загана? Асіпова Аз. (Ксл.). Соверш. загашць-ню-ніш-не—найтй, прмпйсать кому недостаток; опороччть, (Стт. 1529) охулнть. Нсл. 164.; Бяльсл. СусІМ
наганяць
191 ганьбаваць
заганілі дзеўку. Ст. Сусім заганіў мае будынкі. Лучкі Віц. (Ксл.). Заганілі работу. Нсл. 164. Прйч. заганены, Нсл. 164. Пянька заганена, ня чыстая. Нсл.
наганяць, несоверш.(к наганіць )—часто выговарнвать, взыскнвать, Нсл. зоі.
отчйтывать. Соверш. наганіць—отчй-тывать, сделать строгое замечанне, выговор. Hi зашта наганіў мяне перад людзьмі. Нсл. 301.
прыганяць-яю-яеш-яе, несоверш.—вме-нять в порок. Нсл. 498. Яму прыганяюць, прыганілі тое, што ён трох уп ’ець. Нсл. Соверш. прыганіць—вменнть в порок. Нсл. 498. Нічога ня можна прыганіць гэтаму хлапцу. Нсл.
прыганіць на чэсьць—опорочнть. Стт. 1529.
Прйч. прыганены, 1.— прнпнсанный в внну. Нсл. 498. Яму прыганена тое, штоён пасабляў злодзеям уцячы. Нсл.
2. (на чэсьць, С.)—опороченный. Стт. 1529, сл.
разганеваць-нюю-нюрш-нюе каго-што —снльно охуждать, о<т.) порйцать. Нсл. 546. Людзі хваляць, а ты разганюеш маю работу. Нсл. Соверш. разганіць. Нсл.
• ганіць-ню-ніш-ніць, несоверш.—гнать. Шсл.; Гсл, Пастухі ганілі каровы ў поле. Клятное Пух. (Шсл.). Проста ў шкоду й ганіць чараду. Тм. Ганілі злодзея да самага сяла. Нсл. Соверш. вьіганіць-ню-ніш-не, перех.—выгнать. Гсл. Трэба вы-ганіць сабаку з з хаты: Богу маліцца будзем. Гсл.
• гашцца-нюся, гонішся-ніцца, несоверш. 1.—гнаться. He ганіся сюды із статкам. Ст. (Шсл. 69 под гнацца ).
2,(за чым)—стремнться(к чему, С.). He ганюся я за грашмі. Ст. (Шсл. 69 под гнацца). Ня вельмі што я ганюся за тваім дабром. Тм.
3. (за кім-чым)—увлекаться кем йлй чем. Ар. Дзяўчаты за Адамом гоняцца. Ар. •ганка-нкі-нцы, ж.—порок, недостаток. Нсл. 108. Ніякае ганкі няма майму тавару. Нсл. См. ган.
•ганкавы(ганкавы, Лр.)-вая-вае—крыль-цовый. Нсл. 109; Ар. Ганкавыя стаўпы падгнілі. Нсл.
• гашз-каў(-нак, Нсл. ), мн. ч. 1. ступенькй на крыльцо. Нсл. 109; пнз. Пакаціўся з ганак. Нсл. Ганкі крута зроблены. Нсл. Уменьш. ганачкі-члг«ў(-чйк, Нсл. )—сту-пенькн. Нсл. 104. Ганачкі вузенькі, можна зваліцца. Нсл. Толькі ж была вышла зь церама ды на ганачкі. Семяшкова Стдуб. (Косіч 238). См. ганак.
2. крыльцо. Нсл. 109; ПНЗ. Пан сядзіць на ганках. Нсл.
высокія ганкі—о неудачной просьбе. Круць направа, круць налева — высокія ганкі. Дсл.
• Ганны-Нйў, едйнств. ч. нет.—чтнмый день CB. Анны, 25 ЙЮНЯ. НК: Очеркн, Но. 871; Ар.; Нсл. 109. Прышлі аб Ганнах. Нсл. На сьв. Ганны грэх рабіць. Нсл. Сьвяты Барыс снапы звозіць, а сьвятыя Ганны дамоў ЗвОЗЯЦЬ. Мз свад. песнн. Нсл.
•ганталь-ядя, предл.-алю; мн. ч.-лі-лёў-лём, мн. ч., предл.-лёх, м.—гвоздь среднего размера четырехгранный, употребляется на набнвку гонт. Местойм. На страху шмат пашло ганталёў. Ст.
•гантар-рй-рў, зват. гантару, м.—гон-товіцйк. Гантары гонтаў і лат дадайце. Старобелор. колядка(Божым Шляхам).
•ганус-CV, предл.-ce, м.—аннс, [Pimpinella Anisum] Даль; Вядрэнь Чаш. (Ксл.); Вар. (Даль). См. гануш, гэнус.
• ганусавы-вая-вае—аннсовый. Нсл. 109. Ганусавае семя. Нсл.
•ганусаўка-ўкі-ўцы, ж.—андсовая нас-тойка. Нсл. 109. Ня люблю ганусаўкі, дай прасьцюхі. Нсл.
•гануш-шу, предл.-шу, м.—аннс. Нсл. 109. См. ганус.
• ганьба-бы-бе, ж. 1. позор, (МГсл.; Вост. Даль) бесчестье, Ар.; Войш.; Хаценчыцы Вял.; Радашкавічы, бесчестье. Гсл. Такую ганьбу на яе навялі! Асіпова Куз. (Ксл.). Я яму не дарую гэткае ганьбы! Ст. За цябе й мы ганьбу церпім ад усіх. Нсл. 109.
2. прнродный недостаток(порок, С.) Шсл.; Ар.; Войш.; Радашкавічы; Смаргоні. Дзяцюк НЯ мае ніякае ганьбы, чаму ж бы яго не ўзялі ў маскалі? Ар. Штоў твайго каня за ганьба? Гайдукі Сур. (Ксл.). У каня няма ніякае ганьбы. Ст.
ганьбу даваць, даць—ганьбаваць, зга-ньбаваць. Ганьбу даць. Вк. (ЛБ. 266).
•ганьба-бь/, ж.—(очень быстрая, С.) езда на лошадях(н вообіце, С.). Нсл. 118. Ганьба коні дармавая. Нсл.
• ганьбаваць-бўю-бўеш-бўе; повел.-бўй-бўйма, несоверш. кім-чым, 1. находнть в ком, чем-лнбо недостаткй, Шсл. (хотя бы обьектйвно ннкакого недостатка.не было, С.) н поэтому относйться отрй-цательно; отклонять, отвергать. Сухаволя, Новы Двор Ск.; Радашкавічы; Смаргоні; Ар.; Войш. Як Бог ё Богам не ганьбуй убогім. Вк.(ЛБ). Ня ганьбуйце, госьцікі, намі! Ст. Ня ганьбуй старым ботам, пакуль новы ня купІШ. Послов. Рапан. Прык. 227. (Бульба) астыглая й развадзянелая, смакам напамінала, як здалося Сянькевічу, мокры грыб. Але, казаў той, кішкі марша гралі, дык не ганьбаваў бы й другой такой бульбінай. Акула 180.
Ганьбавалі чорнай працаю і сароміліся за яе. Акула 510. Маёр не належаў да тых, што ганьбавалі пляшкаю. Тм. 556.
2. (каго-што)—порочнть. Ня купляеш, дык і не ганьбуй тавару. Ст. Як жа тыя злыдні? Хоць адзін шкадуе? — адзін часамі, а другі ганьбуе. Гарун: Два каханьні.
ганьбіць
192
гарохвіньне
зганьбаваць кім, І.соверш. кганьбавацьі. Тм. Яму сваталі, сваталі дзяўчыну, а ён зганьбаваў. Сухаволя Ск.
2. (каго-што), соверш. к ганьбаваць 2.—опорочнть. Зганьбаваў майго каня, ня хоча купіць. Ар. Зганьбаваў кужаль. Новы Двор. Ск. Сусім зганьбавалі Мікі-тавага каня на месьце. Ст.
*ганьбіць-блю-біш-бе, несоверш., перех. —позорйть, Гсл. бесчестять. Ар. Маю дачку на нет ганьбяць. Сухарукава Аз.(Ксл.). Работа нікога ня ганьбіць. Послов. Рапан. 101. Соверш. зганьбіць—опозорнть, обес-честнть. Што ты мяне ганьбіш, зганьбіў перад людзьмі? Нсл. 109. Ты сусім зганьбіў маю славу. Нсл. Зганьбілі маю работу. Нсл. Добры тавар зганьбіў. Нсл. Прйч. зганьбены—опозоренный, обесслав-ленный. Нсл. 201. Старасьць мая зганьбена за цябе. Нсл.
паганьбіць, соверш.—опозорнть, обес-честнть многйх. Кафіраў(араб., няволь-нікаў) усіх паганьбіш, бо кафіра мовяць: нашы багі балваны вялікія. Кіт. 89а15, 7. Мовіць: "Алах то Бог вялікі" і ўсіх кафіраў паганьбіш. Тм. 8964.
•гаНЬбІЦЦа-б ЛЮСЯ-бІШСЯ, несоверш.—по-зорнться. Соверш. зганьбіцца—опозо-рнться.
• ганьбішча-д/чв, предл.-чу, ср.—нано-шенне, срам, Нсл. 109. увелйч. к ганьба. Усім нам не малое ганьбішча, і аччу на сьвет паказаць ня можна. Нсл.
•ганьня-нг-нг; мн. ч. ганьні-няў, ж.—стая собак йлй волков, (Янк. П) во время беганья за сукою. Шсл. Па полю лётае ганьня. Ст. Ледзьуцёк ад ганьні ваўкоў. Ст. Як ён падышоў да аднаселі, яго зьдзівіла надзвычайная цішыня. Бывала тут за кілёмэтру падарожнага сустракала страшэнным брэхам цэлая ганьня сабак. Чарнышэвіч: Сьвітаньне. М. 1957, 317.
• ганчак-кй, м.—гончая собака. Ар.; Дзямі-давічы Чаш. (Ксл.); Шсл.; БНсл. Яго Ü ганчаком ня ўгоніш. Ст.
•ганчар-ара, предл.-арў, зват.-äpy; мн. ч.-ры-роў-ром, мн. ч„ предл.-pox, м.—горшечннк. Шсл.; Ар.; БНсл. Ганчар возе судзьдзе. Ст. •ганчароў-рова-рова—прннадлежаіцйй горшечнчку. Ар.
• ганчараваць-рўю-рўеш-рўе; повел.-рўй-рўйма, несоверш.—гончарннчать. Нсл. 118; БНсл.
•ганчарка-ркг-рцы, ж.—тряпка, которой берут йз печн горячне горшкн. Нсл. 118. Хустка твая чорная, як ганчарка. Нсл. См. адымачка, адымка.
•ганчарня-ні, ж.—гончарная мастерская, Берасьні Беш. (Ксл.) горшечная. 3 ганчарні прывезьлі судзьдзе. Ст.
•ганчарства-ва, ср.—ремесло горшеч-ннка, гончарство.
*ганчасты-тал-тае—ровный, прямой, сучья которого начннаются на значн-тельной высоте. Ох ты дубе, дубе, чаго ты ганчасты? пнз. 45. См. гонкі.
• ганы: ганы выганяць—охотйться с гончймй, выпускать нх в кнею(чату). НК: Под. пос. Но. 33.
»гапелька-лькі-льцы, ж.—петелька к одежде(для крючка, С.). Смл. (Даль). См. гаплічка.
• гапЛІК-/ка, предл.-Ікў; мн. ч., дат.-КОМ, мн. ч., предл.-кох, м.—крючок для застегнвання, Ксл. крючок для застежкй. Нсл. 109; Водзь-вінка Імгл.(Косіч 234); ПНЗ; БНсл. У паліто ўшылі гаплік. Сухарукава Аз.(Ксл.). Сьвітка 3 гаплікамі. Нсл. Дый спраў жа ты, мой родненькі, казловыя чаравічкі з гаплі-камі. Водзьвінка Імгл.(Косіч 234). Уменьш. гаплічок-чка—маленькнй крючок для застежкй. Нсл. 109. Гаплічкі к кабату. Нсл. • гапліковы-вая-вае—относяіцнйся к крючку(у одежды, С.) Нсл. 109. Гапліковая ўшыўка. Нсл.
КНІГІ ОНЛАЙН
