Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
• гарбатасьць-ід, ж,—горбатость.
•гарбатня-м-нг, мн. ч„ род.-няў, ж.—чай-ная.
•гарбатны-ная-нае—чайный. Нсл. 111. У гэтай гарбаце гарбатнага духу няма. Нсл.
• гарбаты-тая-тае—с горбом, горба-ТЫЙ. Шсл.; Ар.
• гарбацець-ею-ееш-ее, несоверш. 1.—ста-новйться горбатым. Нсл. 118. Старэе a гарбацее.
2. выказывать беременность. Нсл. 118. Жонка што дзень гарбацее. Нсл. Соеерш. пагарбацець-ею. Пастарэў, пагарбацеў. Нсл.
• гарбаціць-<7чр-офш-аі<е, несоверш. 1. горбйть. Юрсл. Нашто ты гарбаціш сьпіну, сядзь роўна. Юрсл.
2. коробйть. Юрсл. Сонца гарбаце дошкі, надабе пад павець пераносіць. Юрсл. Прйч. гарбачаны—покоробленный. Соверш. пагарбаціць—покоробйть. Нсл. 437. Лубкі пагарбаціў, палажыўшы на сонцу. Нсл. Прйч. пагарбачаны—покоробленный. Нсл. 437.
• гарбаціцца-ачуся-ацішся, нееоверш. 1. ГОрбйТЬСЯ. Юрсл.; Нсл. 118; БНсл. He гарбацься, табе яшчэ няма бяды, гады маладыя. Юрсл. Дзяцюк харошы, але гарбаціцца. Нсл.
2. КОробйТЬСЯ. Юрсл.; Нсл. 118; БНсл. Дошкі ня можна кідаць на сонцу— гарбацяцца. Юрсл. Лубка, стоячы на сонцу, гарба-ціцца. Нсл. Соверш. пагарбаціцца—поко-робнться. Нсл. 437; БНсл. Лубкі, на сонцу лежачы, пагарбаціліся. Нсл. См. карба-ціцца.
згарбаціцца, соверш. 1. сгорбнться. Гсл.; БНсл.
2. согнуться. Нсл. 203. Прывык хадзіць, згарбаціўшыся. Нсл.
3. скоробнться. Нсл. 118. Лубка згарба-цілася. Нсл.
• гарбець-ёю-ёеш-ёе; повел.-ёй-ёйма, несо-верш.—корпеть, усйдчлво занйматься, Гсл. не разгйбая спйны, сйдсть за работой. Нсл. 118. Гарбее над работаю, а нашто яму? Сураўні Сір. (Ксл.). Гарбею над работаю, а Бог ведае, якая будзе плата. Нсл. 114. Отгл. ймя суіц. гарбеньне-НЯ, предл-ню; мн. ч.-ні-няў—корпенне, усндчнвая работа. Нсл. Гарбеньне надработаю, над пісьмом. Нсл.
•гарбўз-зя; мн. ч., дат.~ЗОМ, мн. ч., предл.-ЗОХ, м. 1. ТЫКва. НК: Очеркн, Но.41; ПНЗ; Шсл.; Нсл.; Ар.; Новікі Віц. (Ксл.); Смл. (Даль); Гсл.; Дсл. Урадзілі добрыя гарбузы. Ст. Парэзалі адзін гарбуз на насеньнікі. Ст.
2. суп й другле прнготовленйя йз тыквы. НК: Очеркн, Но. 41; Ар.
3. (перен.)—дряхлый старнк. Нсл. 109. Стары гарбуз, туды ж за маладымі. Нсл. He табе гарбузу гзта рабіць. Нсл.
• гарбузовы-вая-вае—тыквенный. Рама-наўка Сян. (Ксл.); Ар.; Нсл. 109. Гарбузовая каша. Нсл.
•гарбузоўшк-гкд, предл.-іку, м.—тыквен-ная ботва. Сянно(Ксл.); Нсл. 109. Патаптаў гарбузоўнік. Нсл.
•гарбузёньне-ня, предл.-ню, ср„ собйр.
—тыквенная ботва. Гарбузеньне... пнец-ца кручанымі вусінамі на плот. Гарэцкі: Песьні, 63.
• гарбузянё-няір-няір'; мн. ч.-няты, ср. —маленьклй здоровый мальчйк. Шсл. Уменьш. гарбузянётка. Шсл. Маё ты гарбузянётка малёнькае. Ст.
• гарбўзік-ка, предл.-ку, семечко йз тыквы. Шсл.; Янк. I. Палузаў усе свае гарбузікі. Ст. Будзем лузаць гарбузікі. Янк. I.
• гарбўзіцца-жуся-зішся, насм.—спесн-внться. Нсл. 109. Дарма гарбузішся, не баяцца цябе. Нсл.
• гарбўзьнік-гку, предл.-іку, м.—стеблй тыквы. Ён зірнуў перазь лісьцё гарбузь-НІку. Капыловіч: Хлеб.
•гарбулём, нареч. 1. нагнувшнся. Нсл. 118. Гарбулём ходзе. Нсл.
2. на ребро. Нсл. 118. Гарбулём палажылі дошкі. Нсл.
•гарбўль-уля, предл.-улю; мн. ч.-лі-лёў-лём, мн. ч„ предл.-лёх, м. 1. нарост на дереве йлй на теле. Гарбуль зрэзалі. Нсл. У.ченый. гарбулёк-лька, мн. ч., дат.-льком, мн. ч., предл.-лькох. 1. прыіцйк на теле. Гарбулёк зарваў. Нсл.
2. бугорок. Нсл. 118. Скапаў гарбулёк. Нсл. »гарбыль-ыля, предл.-ылю; мн. ч.-лі-лёў-лём, мн. ч.. предл.-лёх, 1.—гарбуль 1. Нсл. 118. 2. горб. Нсл. 118. Старац із гарбылём. Нсл.
3. холм, бугор. Ксл. 3 гарбыля ўсё відаць. Навікі Віц. (Ксл.).
•rapräpa-/JbZ, ж., звукоподр., так как грызу-тйеся собакй, 1. неугомонная бранчнвая женіцйна. Нсл. 109. Увелйч. гаргарына-ны-не. Юрсл. Ад гаргарыны ні часіны спа-койча не пасядзіш. Юрсл.
2. обш,.—сварлйвый человек. Юрсл. Супа-койся, ня будзь такою гаргараю. Юрсл.
3. област.—громаднна. Ар.
• гаргач-ачў, предл.-ачў; мн. ч.-чы-чоў-чом, мн. ч.. предл.-ЧОХ, м.—бульон. Ксл. Улі імне гаргачу. Грынькі Гар. (Ксл.).
• гардаванка-н/а-нцы, ж.—гордая, спесн-вая. Дсл. Дзеўка гардаванка, не гардуй ты імною. Смл. (Дсл.).
гардавацца
198
гарлацца
•гардавацца (БНсл.)-дўю-дўеш-дўе, несо-верш. кім—пренебрегать, Дсл. брезгать, небречь, гнушаться. Вост. (Даль). Чаго, чаго галубачка, гаркуеш'. ці ты мною галубочкам гардуеш? He гардуй ты імною. Дсл. Васіль нават гардаваў і Хванабэрыўся. Ц. Гартн.: СЦ 30.
•гардўн-гна, предл.-унў, зват.-ўне; мн. ч.. дат.-НОМ, мн. ч„ предл.-НОХ, м.—Гордец.
•гардыбачыць—грубнть, делать дер-зостй. Дсл. Сталі яны імне гардыбачыць. Дсл.
• гардзёць-ё/о-ёеш-ёе; повел. гардзёй-ёйма—становйться гордым. Тады чала-век гардзее, як багацее. Послов. Рапан. 48. Соверш. загардзёць—возгорднться. Не-каторыя з еас загардзелі. Луцк.; 1-шыліст да Карынцян, 4:18. Соверш. пагардзёць—стать более гордым. Пабагацеў і пагардзеў. Нсл. Соверш. узгардзёць—возгорднться. Нсл. 52. Пабагацеў і ўзгардзеў.
•гардзінка: з гардзінкай—заносчнвый. Дсл. Яна з гардзінкай. Дсл.
• гардзірон-она, предл.-ону, зват.-оне, м. —укорнзненное прозвніце: гордец. Дсл. •гаркотнік-г'ка, предл.-ІКу, зеат.-ІЧй, м. —гарэтнік. Нсл. 119.
• гаркотніца-ды-ды — гарэтніца.
• гаркотны-н а я-нае—бедный (горемыч-ный, С.) Нсл. 119. Гаркотны чалавек, людзіна. Нсл.
• гаркоцьце-ця, предл.-цю, ср.—горечь, что-лйбо горькое. Шсл. Гуркі — адно гаркоцьце, аж нельга есьці. Ст.
• гаркава, нареч.—горьковато. Нсл. 119. Гаркава г роце.
•гаркавасьць-чі, ж.—горьковатость. Нсл. 119; БНсл. Гаркавасьць у роце, у яблыку. Нсл.
• гаркавець-ею-ееш-ее; повел.-ей-ейма, не-соверш.—становнться горьковатым, Ксл. горкнуть, прнннмать горькйй вкус. Нсл. 119. Гаркавець пачало, ня надабе хаваць. Мядзелева Куз. (Ксл.). Гаркавее капуста. Нсл. Соверш. прагаркавець—прогоркнуть. Нсл. 119; БНсл. Сыровадка прагаркавела. Нсл. 521. •гаркавіць-аўлю-авіш-äee, несоверш.,—де-лать что-лнбо горькнм, допускать до прогорклостн. Нсл. 119. He гаркаўце капусты, як летась прагаркавілі. Нсл. Соверш. прагаркавіць—допустнть про-ннкнуться горечью. Нсл. 521. Благая гаспадыня прагаркавіла сыр. Нсл. Прйч. прагаркаўлены—допуіценный до горечн. Нсл. 521. Прагаркаўленае капусты і сьвіньні есыр ня будуць. Нсл.
• гаркавы-вая-вде—горьковатый. БНсл.; Ар.; Гсл.; Нсл. 119. Прыладзілі гаркавы КІсель. Дзямідавічы Чаш. (Ксл.). Гаркавая капуста. Нсл.
•гаркаўка-ўкг-ў^ы, ж.—горькое яблоко, горькая яблонь. Нсл. 119. Даў яблык гаркаўку. Нсл.
•гаркач-ача, предл.-ачў, зват.-ачу; мн. ч.-чы-чоў-чом, МН. ч.. предл.-ЧОХ, м.—TOT, КОМу прйХОДйТСЯ терпеть rope. Зьверавічы Красьн. (Дсл.).
• rapvi-кая-кае—хорошо горяіцнй. Пск. •гарю—см. под горкі.
• гаркуха-ухі-усе, ж.—водка(одно йз названйй ее, С.) Нсл. 119. 3 гора еып'ем гаркухі. Нсл.
• гаркунок-чка, предл.-нку; мн. ч.. дат,-НКОМ, мн. ч„ предл.-НКОХ, м.—ЭПЙТвТ ГОЛубя. Уменьш. гаркуночак-чка. Дсл. Голубе мой, шызы галубочак, маладзюсенькі ты, мой гаркуночак. Дсл.
•гаркўш-рша, предл.-ушў; мн. ч.-шы-шоў-шом, мн. ч.. предл.-шох, м. 1. — гаркўшка. Нсл. 119.
2. молочай. Нсл. 119.
•гаркўша-шы-шы, ж. 1. одно нз названнй водкн. НК: Очеркн 70.
2. мыкаюіцая rope, снрота. Дсл. Гаркуша я бедная! Смл. (Дсл.).
•гаркушка-шкі-шцы, ж.—горькнй грнб вообіце. Нсл. 119. Гаркушак набрала лубку. Нсл.
•гарлан-дн«, предл.-анў, зват.-ане; нн. ч.. дат.-НОМ, мн. ч.. предл.-НОХ, м.— крнкун.
•гарланіста, нареч.—во всё горло. Нсл. 119. Гарланіста пяець. Нсл.
•гарланісты-тая-тае—горластый. Нсл. 119; БНсл. Гарланісты пёвень. Нсл.
•гарланіць-ню-нгш-не—сйльно орать, крйчать. Шсл. Гарлане на ўсю хату, аж глушыць. Ст. Соверш. загарланіць—заво-пнть, закрнчать йлй запеть во все горло. Нсл. 152. Узгарланіў, як бы яго рэжуць. Нсл.
•гарлапйн-на, предл.-ну, зват. гарлапане, м.— крнкун. Ар.
• гарлапаніць-ню-шш-не, несоверш.— о-рать, крйчать. Чаго ты гарлапаніш? — асьцярог падпілага шофэра капраль. Акула 378.
•гарлавіна-ны-не, ж.—гнрло. нтз(БНсл ). ^гapлäl\ь-äю-äeш-äe; несоверш., бранное — крнчать во всё горло. БНсл.; Юрсл. Нап’юцца й гарлаюць, — спакою няма. Юрсл. He гарлай, пабудзіш дзяцё. Нсл. Отгл. ймя суіц. гарланьне-ня, предл.-НЮ —громкнй крнк, БНсл.; Юрсл. крнк во всё горло. Нсл. 119. Соверш. дагарлацца-йюся-аешся, 1. дозваться кого-лйбо, надсе-даясь от крнка. Нсл. ГУі.Ледзь дагарлаўся цябе, гукаючы. Нсл.
2. получнть какую-лнбо непрнятность от крнка. Гарлаючы дагарлаешся тыў мяне да чаго. Нсл. Соверш. загарлаць—закрн-чать во всё горло. БНсл. Загарлаў на ўсю хату. Нсл. 165. Соверш. пагарлаць—покрн-чать более. Нсл. 437; БНсл. Пагарлай яійчэ, дык я табе заткну горла. Нсл.
•гарлацца-а
КНІГІ ОНЛАЙН
