КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Ты ж мая, ті.і ж мая Псрапёлачка, Ты ж мая, ты ж мая 1 Іепялічкая*. А ў перапёлкі ножкі баляць. А ў перапёлкі ды калснцы баляць. Л ў псрапёлкі грудцы баляць. A uito псрапёлка рана ўстае. А ў псрапёлкі ды старэнькі муж. А ў перанёлкі длсткі малыя. Дзстачкі плачуць, ссцсіікі просяць. А ў нсрапёлкі хлебца пя.ма. «ЧАРОТ» — старадаўні карагодны тансц (называўся таксама «Ачарот»). Запісаны ў Гомсльскай вобласці. Дзвс тройкі танцораў, узяўшыся пад рукі, становяцца насупраць адна адной, сыходзяцца і разыходзяцца, прытопваючы ў такт. У наступных фігурах кожная з іх паварочвасцца вакол сваёй восі спачатку ў адзін і той жа, а потым у розныя бакі, утвараючы адпавсдна малюнак «вссра» і «кнігі». Пры гэтым спяваюць: Цікавая сцэнічная пастаноўка «Чарота» была зроблсна А. Рыбальчанкам: дзяўчаты ўяўлялі сабоіі чарот, які калыхаўся пад ветрам, а хлопцы шукалі ў ім сваіх сябровак. • Прыпеў паўтараецца пасля кожнага радка. «ПАВА» — старажытны карагод, распаўсюджаны ў многіх раёнах Бсдарусі. Тыповая кампазіцыя: узяўшыся за рукі, удзсльнікі карагода ідуць па крузе. У цэнтры знаходзяцца дзяўчына — «пава» і юнак — «паўлін», або «павун». Усс пяюць: Далсй у сюжэцс ў розных варыянтах апавядасцца аб тым, як гулялі ў карагодзс (па садзс або па вуліцы) пава з паўлінам. Адна з всрсііі пссні ў Гродзснскай вобласці такая: За павай наўлін ідзс, Ен ідзе, сн ідзс. I так сабе гаворыць: — Паўлінушка ты мая, Ты мая, ты мая. Часам выканаўцы ідуць нс па крузе, а «гуртам» або дзвюма шарэнгамі за салістамі. Паўлін звяртасцца да павы: Пастой, пава ты мая, Пацалую я цсбя. Пасля чаго юнак і дзяўчына цалуюцца, і замсст іх у цэнтр выходзіць новая пара салістаў. Алс ж іншы раз дзяўчына-«пава» адказвас: Лет, я, судар, пс твая, IІе твая, нс твая. Часам увссь карагод дас павс параду: Павачка, нс гардзісі., Харашэнька з ім нрайдзісь. Аб музыцы карагода, які выконваўся на Юр’я, пісаў Я. Раманаў, характарызуючы матыў яго як працяжны, маркотны: Да хадзіла пава па балоцс, Умсру рана, па балоцс*. Да іскала пава гняздзечка. Да і зпесла пава трі.і ясчка, Ды высядзсла пава тры папсіікі. Да адпа паііспка да Мар’янка. Далсй у пссні называюцца ўсс ўдзсльнікі карагода. Потым пссню пачынаюць зноў, толькі пава «высіжвас» ўжо панічоў, пасля чаго «прыпяваюць» усіх дзяўчат і юнакоў адзін да аднаго: Да пашай да Мар'япкі, Умсру рапа, Мар'янкі, Да Сцяпанку, Умеру рана, Сцянанку. • Прыпеў паўтарасцца пасля кожнага радка. 3 гэтай пссняй праходзяць уздоўж сяла тройчы туды і назад. Яшчэ адзін варыянт «Павы» дасцца Г. Цітовічам: Сцслс пср’с па мураўцы, гэй, віно! Сцслс нср'е па мураўцы, віно! А за сіо красна панна, гэй, віпо! Красна панна, млада Fauna, віно! Пер'с бярэ, у хвартух кладзс, гэй, віно! ГІер'с бярэ, у хвартух кладзе, віно! А з хвартупіка вяііок віе, гэй, віно! А з хвартушка вянок віе, віно! Звіўшы вяіюк, пайшла ў танок, гэй, віно! Звіўшы вянок, пайшла ў таііок, віно! Скуль жа ўзяўся буйны всцср, гой, віно! Скуль жа ўзяўся буйны всцср, віно! Звсяў вснсц у быстры Дунай, гэй, віно! Звеяў нснсц у быстры Дунай, віно! Пайшла Ганна беражочкам, гэй, віно! Бсражочкам за вяночкам, віно! ІІанаткала тры малойцы, гэй, віно! Тры малойцы-рыбалоўцы, віпо! — Ах, мас ж вы малойчыкі, гэй, віно! Вы закіныіс ссці-невад, віно! Вы закіпьцс ссці-нсвад, гэй, віно! Ды злавіцс павін вснец, віно! — Што ж нам, панпа, за дар дасі, гэй, віно! Што ж пам, панна, за дар дасі, віно! — А старшаму — павін вснсц, гэй, віно! А другому — злоты псрсцснь, віпо! А трэцяму — сама млода, гэй, віно! Сама млода, як ятода, віпо! Па матывах карагода «Пава» балетмайстрамі Г. Чорным і В. Гаявой ў народным ансамблі «Крупіцы» і прафесійным калсктывс «Харошкі» былі створаны всльмі выразныя і ў той жа час надзвычай простыя аднаймснныя танцы, якія могуць служыць прыкладам для іншых пастаноўшчыкаў. У гэтых танцах адразу нскалькі дзяўчат уяўлялі сабой прыгожы хвост паўліна, а юнак — яго фанабэрыстую, алс дурнаватую галаву. «А Ў НАШАГА ТРЫХВАНА СЕМЕРА ДЗЯЦЕЙ» — ігравы карагод, які можа служыць цікавай гульнёй-абучэннсм для самых малснькіх. Усс дзсці стаяць у крузс і паўтараюць рухі кіраўніка, які знаходзіцца ў цэнтры. УМЕРАНА j ji ,Р7 J J'J/1 J7 ? j\.p j A ў на_ ша_ га Тры_ хва__ на се_ ме ра дзя_ цей, се Mejpa дзя_цей, а ўс±х сы_на вей. Я_ны пі_лі, я_ны е_ лі, друг на дру_га па_гля_дзе_л 1, дзе_ла_лі вот так, дзс_ла_лі вот так. Пад гэты тэкст вядучы можа імправізаваць, як гэта заўсёды бывас ў фальклоры, і навучыць дзяцсй увазс і каардынацыі рухаў. «А ТЫ, ЦЕСЦЬ, ВЛРЫ ПІВА» — ігравы карагод, запіс якога дасцца М. Гарэцкім і А. Ягоравым. Удзсльнікі карагода стаяць у крузе і спяваюць: _досць, ці_ хі_ я пе_ ра_ во_ эы ма_ е. А ты, цссць, вары ніва, Эх, маладосць, ціхія псравозы мас*. А ты, цсшча, пячы піражкі... А ты, півагср, сядлай каня... ...А ты, скрыпка, іграй шыбка... А ты, дудка, іграй жудка! Хлопсц-саліст ходзіць у цэнтры круга і жэстамі запрашас зайсці ў круг выбраных ім удзсльнікаў карагода — «цесця», «цсшчу», «швагра» і ўсіх тых, аб кім спявасцца ў песні. Потым хор спявас другую частку пссні: Вот табе, цссць, за твас піва... Hot табе, цсшча. за тнас піражкі... і г. д. Хлопсц, які выконвас галоўную ролю, паказвас сваю нспавагу да выбраных, «штурхас» іх, «б’с», пускаючы ў дзеяннс сваю вынаходлівасць. Трэцяя частка пссні дае развязку канфлікту: Даруй, цссць, ня піспайся: Даруй, цсіпча, ня гневайся: Учора п'ян быў — прамовіўся!.. Учора п'ян быў — прамовіўся!.. Пры гэтых словах хлопсц кланясцца, просіць прабачэння, ізноў запрашас ўсіх у цэнтр круга. • Прыпеў паўтараецца пасля кожо радка. 5.3ак.5917. «ЛЯВОНІХА» — адзін з самых славутых беларускіх танцаў. Mac мноства варыянтаў харэаграфіі і прыпевак. Самыя папулярныя прыводзіць Г. Цітовіч: А Лявоніха нс жонка была, Нс мытую мнс кашулю дала, — I Іс мытую, ііс качаную, У суссда пазычаную... «Лявоніху» выконваюць як у масавых, так і ў сольных варыянтах. Калі танцуюць усс разам, харэаграфічныя малюнкі бываюць самыя разнастайныя: круг, шзн, зорачкі, карона, варотцы, до-за-до, кружэннс ў парах пад рукі і г. д. Лсксіка таксама розная: простыя, прыстаўныя і псрамснныя крокі, простыя і траііныя прытопы, шасэ, па-дэ-баскі і іншыя. У сольным варыянцс выканаўцы па аднаму выходзілі ў сярэдзіну круга і танцавалі, як хто хацсў. Акрамя псралічаных вышэіі рухаў выконваліся дробат, прысядкі і плясканні ў далоні. Всльмі часта «Лявоніху» танцуюць усс разам, імправізуючы і прыпяваючы. Яшчэ адзін варыянт мелодыі з прыпсўкамі дас М. Чуркін: Лй, Лявоніха, Лявопіха мая, Пісалёная капуста твая. Ліха мачыха на пасынка была, Нісалёную капусту дала. Л пасынка дык і чорт пс бярэ, Нісалёную капусту жарэ. У сцэнічнай практыцы сфарміраваўся асноўны крок «Лявоніхі», без якога, здасцца, нельга абысціся пры рабоцс над гэтым танцам: 2 Памер Зыходнас становішча — шостая пазіцыя ног. На «раз» — крок правай нагой з выцягнутым наском і лёгкім скачком на нізкія паўпальцы. На «і» — такі ж крок лсвай нагой. На «два» — такі ж крок правай нагой. На «і» — лсвую нагу вынссці ўпсрад з выцягнутым наском. На другі такт рух паўтарасцца з лсвай нагі. Асноўны рух «Лявоніхі» выконвасцца як лёгкі імклівы бсг. «МЯЦЕЛІЦА» — традыцыйны тансц, які ўпамінасцца ў 1-ай паловс XVII ст. Mac шмат варыянтаў музыкі, харэаграфіі і прыпсвак. Адзін з самых вядомых дас Г. Цітовіч: Прыпеўкі ў гэтым танцы звычайна бойкія, ім уласцівы гумар. Нскалькі з іх прыводзіць М. Федароўскі. Адна з іх такая: ЖВАВА на ВУ_ лі_цы мя_ це_ лі_ца, ня_ма дзе па_ дзец_ ца. Харэаграфічны варыянт, што бытаваў на Брэстчыне, прыводзіць П. Шпілсўскі: «Тры дзяўчыны, узяўшыся за рукі, то хутка круцяцца кругам, як быццам вальсуюць, то вырабляюць паўкругі павольна, нібыта адварочваючыся адна ад другой, то, нарэшцс, імчацца ўздоўж і ўпопсрак пляцоўкі, прыпяваючы: Як пайшоў жа найі каваль 3 каваліхаю на баль. Ді.і марудна ж ёп ідзе, Ды й дарогі нс знайдзе... Бадай таго каваля Мяцеліца замяла, Што ён яе маладу Замарозіў па ляду. Найбольш вядомы танцавальны варыянт «Мяцсліцы» запісаў П. Шэйн у Вілснскай губ.: «Собпраются в пары, бсрут в рукн махрачкн, т.с. полотснца нлм пояса, становятся в ряд. Раздастся музыка н напсв, н в одно мгновснпс подннмастся настояіцая мстсль. Всс пары бросаются вдруг, псрвая, проскочпв под полотснцсм, пропу- скаст вторую пару, трстыо, чствсртую н т. д., вторая, проскочнв под полотснцсм, пропускаст трстью пару, трстья пара — чствсртую н т. д. Всс это дсластся с нснмоверной быстротой н вссмн парамн вмсстс. Надо уднвляться, как стройно, скоро п даже грацнозно совсршастся эта кутсрьма...» «Мяцсліца» часта выконвалася і з хустачкамі, пра што ўпамінасцца ў ананімнай паэмс «Тарас на Парнасс»; «Узяўшы хустачку, Вснсра пайшла «мяцсліцу» скакаць». У Магілёўскай вобласці «Мяцсліца» бытавала ў выглядзс танцавальнай гульні. Чатыры пары, што стаяць у малюнку крыжа, ныраюць у вароты, утвораныя ўзнятымі рукамі той парай, якая стаяла насупраць. Калі музыка раптам абрывас ігру, пара, што апынулася ў цонтры, хутка разварочвасцца і мяняс напрамак руху. Яна нырас ўжо пад рукі другой пары, другая — чацвёртай, чацвёртая — пятай. Найгрыш да «Мяцсліцы» запісан у Магілёўскай вобласці: ХУТКА Гульня гэта всльмі займальная для дзяцсй розных узростаў, таксама як і імітаваннс мяцсліцы, завірухі. Дарэчы, дзс-нідзс блізкія да «Мяцсліцы» танцы называліся «Завіруха», «Віхор», або «Завейніца». Так, у «Завірусе» пары беглі адна за адной простым лёгкім крокам, мянялі напрамак і закручваліся, нібы замець, у розныя бакі. Адна з мслодый «Завірухі» запісана ў Брэсцкай вобласці: ХУТКА «Завсйніца» выконвалася нскалькі інакш. Танцоры, нагнуўшыся, прабягалі парамі пад ручніком, які трымала ў выглядзс аркі адна з пар. Вядомы харэограф К. Галяйзоўскі, які бачыў бсларускі варыянт «Завсйніцы», пісаў: «От быстроты бсга прн поворотах колонна плясавшнх прнннмала наклоннос положсннс, как у вслосппсднста во врсмя быстрой сзды по трску плн самолста прн планнруюшсм спускс. Псрвая пара, выйдя нз аркіі, бежала, скажсм, направо, вторая уноснлась влсво, трстья — вправо, чствсртая — влсво іі т. д. Бешеный тсмп, выкрнкн, мельканнс юбок н полотснсц создавалн нллюзню мстслн, урагана».