Восеньскія святы
Дапам. для настаўнікаў і выхавальнікаў
Алесь Лозка
Выдавец: Беларусь
Памер: 110с.
Мінск 1995
Зайчаняткі (па чарзе). Павітацца ўранку з мамай і татам? — He заправіць свой ложак? — Падзякаваць за сняданак?
— Узяць білет у трамваі?
— He ўступіць месца старэйшаму?
— Сказаць «добры дзень» таварышам і выхавальніцы ў садку? Юрка. Вось малайцы! А мне сказалі, што я павінен наведаць урок ветлівасці ў гэтай дзіўнай краіне. Так! Так! Там ёсць школа ветлівасці. I калі я атрымаю добрую ці выдатную адзнаку на ўроку, то змагу вярнуцца. Ну, і стараўся ж я!
«Урок» праводзяць зайчаняткі па чарзе. — Хто з іх ветлівы, акуратны, выхаваны?
He пайду гуляць я сёння — Мама хворая мая.
Ёй ніхто на белым свеце
He паможа так, як я.
Клапачуся я, і мама кажа: — Стала мне лягчэй!
Ад тваёй увагі шчырай Я папраўлюся хутчэй. Кожны дзень у час абеду Наша Насця-непаседа Круць налева, Круць направа.
На спаднічку льецца кава.
(Дзяўчынкі, якія чытаюць гэтыя вершы, павінны быць апрануты адпавебна: адна чысценькая, акуратная, а другая — неахайная, спаднічка заліта кавай / інш.)
— Як называюць чалавека, пра якога Вольга Іпатава напісала гэтыя вершы?
Як ён завецца, Гэты хлапчук? He хоча памыць ён Hi шыі, ні рук.
(мурзаты, неахайны)
Сяброў ён не мае, Кніжкі ірве.
А што не па ім— Як бычок, зараве.
(недружалюбны, плакса)
Цукеркі і цацкі Сабе ён грабе, Нікога не любіць, А толькі сябе.
(скнара, сквапны, прагны)
Затупае ножкай, Вырвецца з рук.
Ці ведаеш, як той Завецца хлапчук?
(непаслухмяны, упарты)
Выхавальніца. Каб вы толькі, дзеткі, ведалі, як наш Юрасік стараўся на гэтых уроках. Праўда, прыйшлося яму крыху і пачырванець, калі ў вершыках пазнаваў сам сябе. Многа цікавага даведаўся Юрка ў краіне ветлівасці.
Юрка. Я цяпер добра ведаю, як трэба сябе паводзіць. ЗаўСёды буду выконваць правілы паводзін ветлівых людзей!
Зайчаняткі. Таму, калі скончыліся ўрокі, настаўнік нашай школы ветлівасці дазволіў Юрасіку вярнуцца дадому. А заадно і нас адправіў з Юрасікам да вас, каб паглядзелі, ці няма сярод вас няветлівых дзетак.
(Юрка і зайчаняткі развітваюцца з дзеткамі, выхавальніцай і выходзяць.)
Выхавальніца. Вось такая гісторыя атрымалася з нашым Юрасікам-лянотнікам. Але хачу вам сказаць па сакрэту, што ён цяпер ніколі не забывае павітацца ранкам з дамашнімі. падзякаваць бабулі за сняданак, усміхнуцца маме, дапамагчы тату. А вы?
Выкарыстаная літаратура
Акты, нздаваемые внленскою комнсснею для разбора древннх актов. Т. XXII. Внльпя, 1895.
Беларусазнаўства: зборнікі I—4 / Лозка А Ю. і інш. Мп., 1992—1994.
Беларускія народныя казкі. 2-ое выд. дап. / Скл. Г. А. Баріпашэвіч, К. П. Кабашнікаў. Мп., 1986.
Восеньскія і талочпыя песпі / Скл. A .С. Ліс. Mil, 1981.
Грынкевіч А Беларускі дзіцячы снеўнік. Вілыія, 1925.
Дзіцячы фальклор / Скл. Г. А. Барташэвіч. Мп., 1972.
Заіадкі / Скл. М. Я. Грынблат, A. I. Гурскі. Мн., 1972.
Лакотка А. Барыс С. Б Сцежкамі дзядоў. Mil, 1986.
Лозка А. Ю. Беларускі ііародны каляндар. Мн., 1993.
Людзей слухай, а свой розум май / Апрац. А. Якімовіча. Мн., 1988.
Народпы тэатр /Скл. М. А. Каладзінскі. Mil, 1983.
Нашнм дошколятам / Сост. Л. В. Кузьмйчева. Мн„ 1977.
Песні народпых свяг і абрадаў / Укл. Н. С. Гілевіч. Мн., 1974.
Прыказкі і прымаўкі, кн. I / Скл. М. Я. Грынблат. Мн., 1976.
Романов Е. Р. Белорусскнй сборннк, вын. 4. Внтебск, 1891.
Сахута Я. М. Беларускае народнае мастацкае кавальства. Mil, 1990.
Сержпуіпоўскі A. К. Казкі і апавядашіі беларусаў з Слуцкага павета. Л., 1926.
Статуг Вялікага кпяства Літоўскага. 1588. Mil, 1989.
Чарадзейныя казкі, ч. II / Скл. К. П. Кабашнікаў, Г. А. Барташэвіч. Mil, 1978.
Чурко Ю. М. Белорусскнй хореоірафмческмй фольклор. Mil, 1990.
Шырма Р. Беларускія народііыя песпі. Mil, 1959.
Этнаірафія Беларусі: Эпцыклапедыя. Mil, 1989.
Якімовіч Ю. А. Драўлянае дойлідства Беларускага Палесся XVII—XIX стст. Mil, 1978.
ЗМЕСТ
Да зачаткаў беларускай народнай педагопкі. Алесь Лозка 3
ВОСЕНЬСКІ НАРОДНЫ КАЛЯНДАР. Алесь Лозка 5
МЕТАДЫЧНЫЯ РЭКАМЕНДАЦЫІ, СЦЭНАРЫІ I ДАДАТКОВЫ МАТЭРЫЯЛ 14
Дзень Сямёна 14
«Свяці, паша свяціла!» (сцэнарый для вучняў пачатковай школы) 16
Дадатковы матэрыял. Рэгіна Гамзовіч 18
Цуды. Дадатковы матэрыял. Алесь Цітавец 23
Багач 25
«На нашай ніўцы сёння дажынкі» (сцэнарый для старэйшай групы дзіцячага садка). Святлана Лукашэвіч 27
«Прыйшоў Баіач...» (сцэнарый свята для вучняў пачатковых класаў). Клаўдзія Капцэвіч 32
Дзяды — Дзень памінання памерлых 35
«Свяіыя дзяды, іавём вас...» Псіліна Маляціна. Ала Ммлавч 37
Усе Святыя. Клчўдзія Капцэвіч 38
Памілалыіая вечарыііа ў форме сучаспай трызны (сцэнарый для вучняў старэйшых класаў) 39
Дадатковы матэрыял. Антаніна Хатэнка 55
Свята млынароў 58
«Круціцеся, жорпы...» (сцэнарый для вучняў пачатковых класаў). Клаўдзія Капцэвіч, Алесь Лозка 60
Дадатковы матэрыял. Алесь Лозка 61
Свята кавалёў 78
Па рабоце майсзра знаць (сцэнарый для вучняў пачатковых класаў). Клаўдзія Катрвіч, Алесь Лозка 80
Дадатковы матэрыял. Алесь Лозка 81
Міхайлаў дзень 97
Бабка казкі пляце чараўніцаю (сцэнарый для вучняў пачатковых класаў) 97
Маёй бабулі (сцэнарый для дзіцячага садка). Клаўдзія Капцэвіч 100
Іван Міласцівы 104
Падарожжа ў краіну веглівасці (сцэнарый ранішніка для дзіцячага садка) Клаўдзія Капцэвіч 105
Выкарыстапая літаратура 109
Восеньскія святы: Дапам. для настаўнікаў і выхавальВ 76 нікаў / Уклад. А. Ю. Лозка; Маст. А. У. Рудая. — Мн.:
Беларусь, 1995.—110 с.: іл.
ISBN 985-01-0103-2.
Дапаможнік уводзіць у навучалыіы і выхаваўчы працэс зачаткі беларускай пароднай педаітаікі. Туг змешчаны метадычныя рэкамендацыі, сцэнарыі, іншыя матэрыялы для вывучэння і правядзепня восеньскіх святаў і прысвяткаў беларускага народнага календара.
Адрасуецца работнікам дашколыіых, школьных і пазашкольных дзіцячых устапоў.
3940200000 028
В 18 — 94 ББК 63.5я7
М 301 (03) —95
Вучэбнае выданпе
ВОСЕНЬСКІЯ святы
Дапаможнік для настаўнікаў і выхавальнікаў
Укладалыіік Лозка Алесь Юр’евіч
Рэдактар Т. I. Улечіч Мастак А. У. Рудая Мастацкі рэдактар A. А. Жданоўская
Тэхпічпае рэдаіаванне і камп’ютэрная вёрстка С. Л. Печанёвай Карэктары Г. К. Піскунова, Л. Р. Кузьміна Анератары I. Л. Жукоўская, Т. А. Касцяневіч
Выдаппе падрыхтавапа да друку па камп'ютэрпай сістэме выдавецтва «Беларусь»
Падп. да друку з арыгінала-макета 22.09.95. Фармат 60x90 1/16.
Папера афс. № 1. Гарпітура «Таймс». Афсетпы друк. Ум. друк. арк. 7,0. Ум. фарб.-адб. 25,5. Ул.-выд. арк. 8,8. Тыраж 5000 экз.
Зак. 641.
Ордэпа Дружбы пародаў выдавеціва «Беларусь» Міпістэрства культуры і друку Рэспублікі Беларусь. Ліцэнзія ЛВ № 2. 220600. Мінск, праспект Машэрава, 11.
Мінская фабрыка каляровага друку. 2201 15, Мінск, вул. Каржапеўскага, 20.