Выгнаны патрыцый Кніга пра Міхася Стральцова

Выгнаны патрыцый

Кніга пра Міхася Стральцова
Выдавец: Лімарыус
Памер: 432с.
Мінск 2017
105.66 МБ
Пазваню табе з дарогі, калі надарыцца, пакуль жа — і сумна, і няпэўна ў мяне на душы, і адчуванне, што воля як быццам і не радуе, што быццам нечага і шкада — няволі? Кветкі мае тут завялі ўсе (незнарок як у Рубцова выйшла: «Алые цветы мон в саднке завялн все»1) — наогул, сіратлівасць і пустэча. У каго гэта яшчэ... «Мокнет, осыпается весь мой бедный сад, лнстья пожелтевшне по ветру летят»2? Але гэта так, дзеля мінору, можа, прафілактычнага — журба. Будзем лічыць, што журба — пачуццё здаровае.
Каб у цябе хоць усё добра было! Матухна. Малю некага і малюся! Мысленна не на вежах Гедымінавых нават, не на ірвах наваградскіх, а на кручы маёй надсожаўскай — на паляпшэнне лёсаў чалавечых, а не на злом галавы! Быць таму! I — аман!
А так — клопату таго, што R. будуць хадзіць у майстрах нароўні з якімі італійскімі ці фряжскнмн3. У нас усе майстры Ну іх! Я радуюся, што ў мяне хоць зайздрасці чорнай няма. Я — аматар ад пісьменства прыгожага. I даволі.
Бывай мо да сустрэчы.
Міхась.
1	Недакладная цытата з верша М. Рубцова «В горнлце» (1965); трэба: «Красные цветы мон...»
2	Радкі з верша рускага паэта A. К. Талстога «Восень» (1858).
3	Маецца на ўвазе г. зв. фражская школа іканапісу, якая з’явілася ў Расійскай імперыі пад уплывам заходнееўрапейскіх майстроў.
24.	Але Сямёнавай
14 кастрычніка 1982 г. Дзень добры, Ала!
Я дарэмна абнадзейваў цябе, думаючы, што траплю ў Менск 12-га. Гэтага не здарылася, бо не сабраўся высокі суд. He хачу зноў лунаць во облацех, але спадзяюся на 19—20-га. Калі так, адказаць мне ўсё роўна не паспееш. Таму развітваюся да сустрэчы.
Пішу таму, што не хачу, каб ты нервавалася дарэмна: можа, не праз мяне наогул, а праз маю нягжэчнасць, нядбайнасць аб прыстойнасці — хаця б у тым, што датычыць перапіскі.
На сконе свайго тутэйшага жыцця я чамусьці стаў спакойны, як трансфарматарная будка. Ох, не к дабру гэта, мусіць. Паглядзім.
Пакуль бывай. Як сустрэнемся?
Міхась.
25.	Але Сямёнавай
22 кастрычніка 1982 г.
Дарагая Ала!
Увёў, увёў я сябе і цябе ў зман дачасна і міжволі! Заела мой лёс, як патрон у казённіку — ні стрэліць, ні назад падаць. Адно добра — бібліятэку я перадаў і ўздыхнуў з найвялікшай палёгкай. Камісіі прайшоў. Чакаю суда. А суддзі то хварэюць, ці з чужымі бабамі, паводле Чэхава, недзе ў фінскай лазні начуюць. Можа, і не так. Кажуць, усё ж хварэюць. А я хварэю на нудоту, на халодную злосць, на боязь асенне-зімовай слаты і прымаразкаў — і душа асенняя, падшэрхлая і ачарсцвелая. Пахукай мо на яе, га?
Можа, у аўторак, 26-га, можа, не.
Як і абяцаў, пазваню ці з дарогі, ці адразу, прыехаўшы.
Так хочацца цябе пабачыць. Бывай. 3 табою мае малітвы. Міхась.
Р. S. Два дні, як пацяплела. Цёпла і пахмурна. Падгнілай лістотай хораша пахне, раніцай зямля пацее — апошняя задуха перад зімой. Сініцы ганяюцца па дрэвах адна за адной і неяк па-сарочы чачэкаюць. М. С.
26.	Ніне Шкляравай
31 мая 1984 г.
Дарагая Ніна!
Заўтра я з Карамазавым на колькі дзён еду на Магілёўшчыну — божа, праз восем год, калі быў там апошні раз! Боязна. Баюся сустрэч, найболей — дома. Адносіны з бацькамі чамусьці заўсёды былі даволі складаныя, бо заўсёды ўточвалі свае «тры капейкі» то жонкі, то сёстры, а я лічыў нявартым нешта высвятляць, тлумачыць, каяцца ці абурацца. Як яно будзе?
А дамоў хочацца. I так хочацца пісаць гэтае «дамоў» без двукосся, бо што ні кажы, дом у нас адзін, той, што ля калыскі.
Туды б, урэшце, і прывалакчыся варта ў недзе наканованую нам апошнюю часіну, на той парог, на які бог уссадзіў: няхай бы і прымаў ужо адтуль.
Міноры не міноры, проста, мусіць, узрост, а калі праўду, дык і «насалодаў», як кажа Караткевіч, у жыцці дарослым наўрад ці назбіралася болей за тыя, якімі надарае нас любое, нават самае беднае і журботнае, дзяцінства. Талстой нават казаў, што 97 % дарослага чалавека ў дзяцінстве. Гэта Ясеніны плачуць па «расстраченной свежестн»1 — мо таму, што не паспелі быць дарослымі.
3 табой мы не пагаварылі. Ці не таму, што ты не дарасла яшчэ да дзяцінства, твае 15 табе ўсё яшчэ торкаюць пад бок. Супыніся, дзяўчо! Адчуй у сабе мадонну (матрону?), спаважную і памякчэлую сэрцам! Мір на душу тваю!
Мяне ты, ведаю, не ўспамінаеш, але, бач, пішу. Ты не адкажаш, таму і не кажу, што пісаць трэба на рэдакцыю.
3 Магілёўшчыны, аднак, буду глядзець у бок Гомеля. Чалом!
Кудравец падпісаў у друк чатыры Кіеневых вершы (№ 9)2. Павіншуй.
Ад цябе вершаў я не дачакаюся мо. Бывай.
Р. S. Божа, што ў цябе за звычка развітвацца: унурыцца і нават не азірацца! Я ўсё яшчэ гляджу табе ўслед. Азірніся! М. С.
1 М. Стральцоў спасылаецйа на верш С. Ясеніна «Не жалею, не зову, не плачу...» (1921).
2 А. Кудравец на той час займаў пасаду галоўнага рэдактара часопіса «Нёман», дзе М. Стральцоў працаваў у аддзеле крытыкі.
27.	Ніне Шкляравай
[Без даты] Дарагая Ніна!
Рады віншаваць цябе і з Новым годам, і з Калядамі, і з поспехамі ў творчасці, і ў варажбе. (Сам я збіраюся вываражыць табе жаніха.) Жадаю шчаслівых сноў і вясёлага ад іх абуджэння,
заклінаю не верыць ні ў бога, ні ў малітвы, а верыць адно ў чарней і чараўніц: кажу гэта табе як чалавек, які ведае, што без зла не бывае дабра. Салют!
Міхась.
28.	Валянціну Аскоцкаму
27 декабря 1984 г.
Дорогой Валентйн!
Пытался тебе звонйть несколько раз: то не получалось, то не заставал дома. Просші й Славу Мвашенко найтй тебя. Старнк, отзовйсь. Хоть я й ленлв по частй эпйстолярной, но, право, я очень ценю твою дружбу й всегда теплею от мыслй, что гдето есть человек, который в хорошую млнуту вспомнйт о тебе с родственным чувством душевного внйманйя.
Я год уже как в «Немане», в отделе крйтйкй, где недавно посадйлй меня на полный правёж (Бубнов стал у Кудравца замом). Всё это пустякн, конечно, но меня пока утешает некйй дух порядочностй, который ешё не выветрйлся йз неманскйх редакцйонных кабйнетов — не в прнмер «Полымю» й пр.
Сам гшшу мало, прйвожу в порядок прежнйе пустякй. Выходйт новая кнйжка стйшков, собрался й сборнйк эссеев (как говорйл покойный Короткевйч), й прочйх мелочей. Проза всё отдаляется й отдаляется: мне кажется, что я безнадёжно отстал от жйзнй, потерял внутреннюю тему, закрыт для впечатленйй бытня. Надо что-то делать, а что? Что делаешь ты? Чйтал тебя в «Лйтературном обозренйй». Что у тебя етё?
Да, братец, а Чйгрйнова-то ты должен мне. Юбнлей был в этом месяце, но поскольку ты статью к сроку не представйл, обошлйсь редакцнонным прйветствйем юблляру й перенеслй твою публйкашію на № 5. К чйслу 23 января надо обязательно прнслать. Напйшй «взгляд й нечто» на трнлогйю, на Чйгрйнова в любом жанре — до лйстэ. Хочешь — й больше. Воля твоя.
Ах, старйк, хочется встретаться й поговорйть. Столько ветров прошумело над головой! Но хоть напйшй пока.
Жйзнь лйтературная растеклась по какйм-то шелям. Дружб мало, отношенйй тоже — все хйтрят, подлйчают, заключают временные союзы.
Нногда вйжусь с Брылём, Адамовйчем, Бородулйным. От прочйх далёк. Быкова давно не понймаю, й чуждо в нём всё мне.
Прйвык к одйночеству, й панцйрь его не в тягость будто. Плохо, вндать, это. Но нйчего.
Обнймаю тебя. С Новым годом поздравляю. Поднймй за меня чару. Я за тебя осушу бокал мйнералкй, колюче холодный, йскрйсто-матовый, немножко печальный, как звон снежйнок в зймнем бору. Н лоб будет покалывать холодок, а в сердце будет тёплое, доброе чувство.
Будь здоров. Твой Мйхась.
Мне звонйть можно так: 33-41-88 (редакцйя, с 14.00); 54-45-34 (дом.)
29.	Пятру Кошалю
19мая 1985г.
Уважаемый Пётр Агеевйч!
Сейчас, когда я заново пересмотрел состав кнйжкй', а заодно й замечанйя Вашй, уже после сделанных переводчйкамй поправок, я воспрйнял этй замечанйя гораздо спокойнее, чем тогда, когда прочйтал йх впервой. He скрою, тогда я был несколько обескуражен, хоть й утешало Ваше желанйе йдтй автору навстречу й вйдеть его кнюкку йзданной у вас. Теперь я йскренне благодарен Вам, йбо во многом Вы былй правы.
Я подключйл к переводам Ф. Ефймова, зная его как добросовестного лйтератора й переводчйка, лйшённого авторскйх амбйцйй (чрезмерных, разумеется). В полном смысле слова я работал с нйм. Мне кажется, этй переводы удовлетворят Вас.
Еіцё. Я включйл некоторые ранее сделанныя переводы В. Спрйнчана. Нмй я пройзводйл кое-где й замену переводов Н. Кйслйка й В. Тараса. Вы уввдйте.
Включйл я й несколько переводов В. Казакевйча (публ. в «Лйтер. газете»), Онй мне нравятся.
В некоторых случаях я даю две переводческйе версйй в надежде, что выбор варйанта Вы оставйте за собой.
Еіцё раз благодарю Вас. Напйішіте йлй позвйНйте. Буду звонйть й сам.
Окончательный порядок расположенйя стйхов в рукопйсй оставляю на Ваше усмотренйе. Вот почему я не сделал в конце рукопйсл реестрйка (содержанмя). Но расположенйем стйхов я занймался, должен сказать, серьёзно, стараясь выдержать некйй музыкально-композйцйонный прйнцйп, оркестровать сборннк. Впрочем, на Ваше усмотренйе.
Йтак, благословясь — М. Стрельцов.
1	Гаворка пра кнігу М. Стральцова «Свет мой ясный», якая выйшла ў 1985 г. у маскоўскім выдавецтве «Советскнй пнсатель».
30.	Валянціну Аскоцкаму
[Декабрь 1985 г.] Дорогой Валентйн!
Давно уже меня грызёт некнй червь нз-за того, что мы потерялн друг друга. He будем выяснять, как й почему: прймйрлмся на том, что оба хуже, будем — лучше. Отклйкнйсь, старйк!
Я тебя встречаю довольно часто в журналах, радуюсь, вспомннаю, даже не обйжаюсь, что ты не напйсал для «Немана» про нашего лукавого друга Члгрйнова. Юбйлей его мы отметйлй (в журнале) портретом лод Леонова, редакцйонным словом, лообеіцав лозже прославнть по самой высокой мерке. Еслй забудем, сам напомнйт.
У меня в тйпографйй две кнйжкй (стйхй й крйтака)1, но первая болтается там уже около двух лет (вздумалй как-то поособенному оформлять), а вторая печатается после первой корректуры. Прйшлю прежде стйшкй.
Поздравляю с Новым годом!
М. Стрельцов.
1	Маюцца на ўвазе кнігі «Мой свеце ясны» і «Пячатка майстра» — абедзве выйшлі ў 1986 г.
31.	Валянціну Аскоцкаму
20марта 1986 г. Дорогой Валентмн!
Рад представнть тебе корректуру — предстать с нею перад тобой в облнчье редактора (благодарного) м друга (нелукавого). Чнтай, не задержнвай, прнсылай обратно.
Жду к концу месяца первые экземпляры своей новой стнхотворной кннжкн, которая пролежала в тнпографнн около двух лет. He уднвляйся: чёрт дернул согласнться на улучшенное оформленне — н вот награда. Крнтнческая кннжка выйдет в этом же году. Она для меня пока роднее почему-то. Вот н похвастался свонмн лнтновостямм.