КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Стольнік — прыдворны чын у Вялікім княстве Літоўскім, які адказваў за сервіроўку велікакняжацкага стала; пазней ганаровы тытул. Суддзя зямянскі — службовая асоба ў Вялікім княстве Літоўскім і Польшчы, якая ўзначальвала павятовы шляхецкі суд. Схізмат— раскольнік; так каталікі называюць праваслаўных, абвінавачваючы іх у падзеле хрысціянскай царквы. Фрауцымер — прыдворныя дамы; памяшканне, дзе змяшчаліся прыдворныя дамы. Францысканцы — манахі жабрацкага ордэна святога Францыска Асізскага. Фузея — стрэльба. Цытра — старажытны музычны інструмент, падобны на ліру. Цэлібат — бясшлюбнасць, абавязковаядлякаталіцкіхсвятароў.атаксама для праваслаўных манахаў. Чатырохгадовы сейм — засядаў у Варшаве з кастрычніка 1788 да мая 1792 г. Патрыятычна настроеныя дэпутаты правялі шэраг прагрэсіўных рэформ, прынялі Канстытуцыю 3 мая 1791 г. ПАКАЗАЛЬНІК ІМЁНАЎ Альгерд (каля 1296—1377) — вялікі князь літоўскі з 1345 г.; сын Гедыміна, брат Кейстута Аляксандр (1461 —1506) — вялікі князь літоўскі з 1492 г. і кароль польскі з 1501 г., сын Казіміра IV, унук Ягайлы АўгустІІ Моцны (1670—1733) — курфюрст саксонскі з 1694 г., кароль Рэчы Паспалітай з 1697 г. АўгустІІІ (1696—1763) — курфюрст саксонскі і кароль Рэчы Паспалітай з 1733 г.; сын Аўгуста II Бона Сфорца д’Арагона (1494— 1557) — каралева польская з 1518 г.; другая жонка Жыгімонта I Старога, маці Жыгімонта II Аўгуста Будны Беняш (др. палова XVI — пач. XY1I ст.) — беларускі гуманіст, папулярызатар і перакладчык антычных аўтараў, пісьменнік Валовічы — старажытны беларускі шляхецкі род Гваньіні Аляксандр (1534—1614) — польскі гісторык, родам з Вероны (Італія), удзельнік Лівонскай вайны 1558—1583 гг. Гедымін (г. н. невядомы — 1341) — вялікі князь літоўскі з 1316 г. Генрых Валуа (1551 —1589) — кароль Рэчы Паспалітай з 1573 па 1574 г.; уцёк у Францыю, дзе стаў каралём Дзімітрый Іванавіч Данскі (1350—1389) — князь маскоўскі з 1359 г. і вялікі князь уладзімірскі з 1362 г. Длугаш Ян (1415—1480) — польскі гісторык і дыпламат Жыгімонт Кейстутав'іч (г. н. невядомы — 1440) — вялікі князь літоўскі з 1432 г.; малодшы брат Вітаўта Жыгімонт I Стары (1467—1548) — вялікі князь літоўскі і кароль польскі з 1506 г.; сын Казіміра IV, унук Ягайлы Жыгімонт II Аўгуст (1520—1572) —вялікі князь літоўскі і кароль польскі з 1548 г., каранаваны ў 1530 г.; сын Жыгімонта I Старога і Боны Сфорцы ЖыгімонтІІІ Ваза (1566—1632) — карольРэчы Паспалітайз 1587г.; сын шведскага караля Яна Вазы і Кацярыны з Ягайлавічаў; бацька Уладзіслава IV Замойскі Ян (1542—1605) —дзяржаўны дзеяч, вялікікаронныканцлер з 1578 г.; гетман вялікі каронны з 1581 г., галоўны дарадца Стэфана Баторыя Іван III Васілсвіч (1440—1505) — вялікі князь маскоўскі і ўсея Русі з 1462 г. Іван IV Васілсвіч Жахлівы (1530—1584) — вялікі князь ўсея Русі з 1533 г., першы рускі цар з 1547 г. Казімір Яганлавіч (1427—1492) — вялікі князь літоўскі з 1440 г., кароль польскі з 1447 г,, малодшы сын Ягайлы Касцюшка Тадэвуш (1746—1817) — генерал.кіраўнікнацыянальнавызваленчага руху ў Рэчы Паспалп ай у 1792 г. і паўстання 1793— 1794 гг. Кацярына II (1729—1796) — расійская імператрыца з 1762 г. Кейстут (г. н. невядомы — 1382) — князь Вялікага княства Літоўскага, сын Гедыміна КромсрМарцін (1512—1589) — біскуп вармінскі з 1579 г., гісторык і пісьменнік; з 1545 г. быў сакратаром у Жыгімонта Аўгуста Міхал Карыбут-Вішнявецкі (1640—1673) — кароль Рэчы Паспалітай з 1669 г.; сын Ярэмы Вішнявецкага, князя, ваяводы рускага, што змагаўся супраць Б. Хмяльніцкага Міндоўг (каля 1200—1263) — першы вялікі князь літоўскізсярэдзіны 30-ых гадоў XIII ст. Нарушэвіч Адам (1733—1796) — біскупсмаленскіілуцкі.дзяржаўны дзеяч Рэчы Паспалітай, гісторык і паэт Нерон (37—68) — рымскі імпсратар з 54 г. Панятоўскі Міхал Ежы (1736—1794) — князь.біскупплоцкіз 1773г., прымас польскі з 1784 г., брат караля Станіслава Аўгуста ПётрI Аляксеевіч (1672—1725) — расійскіцарз 1682 г., імператарз 1721 г. Радзівіл Барбара (1523—1551) — польская каралева і другая жонка Жыгімонта II Аўгуста Радзівіл Караль Станіслаў, Панс Каханку" (1734—1790) — князь, ваявода віленскі ў 1762— 1764 гг. і з 1768 г. Радзівіл Мікалай "Руды” (1512—1584) — князь, вялікі гетман літоўскіў 1553—1566 гг. і з 1576г., ваявода віленскі і канцлервялікілітоўскі з 1566 г., брат Барбары Радзівіл Радзівіл Мікалай "Чорны" (1515-1565) — князь, маршалак земскі з 1544 г., канцлер вялікі літоўскі з 1550 г., ваявода віленскі з 1551 г., дваюрадны брат Барбары Радзівіл; творца магутнасці клана Радзівілаў Рэпнін Мікалай Васілевіч (1734—1801) — князь, расійскі пасол у Варшаве ў 1763—1769 гг., генерал-губернатар Літвы ў 1795—1797 гг. СапегаЛеў (1557—1633) — канцлер вялікі літоўскі ў 1589—1623 гг., ваявода віленскіз 1621 г., гетман вялікі літоўскіз 1625г., творца магутнасці клана Сапегаў, другога пасля Радзівілаў Свідрыгайла ЛеўБаляслаў (каля 1370—1452) — вялікі князьлітоўскі ў 1430—1432 гг., пасля 1440 г. княжыў на Валыні, сын Альгерда, малодшы брат Ягайлы Станіслаў Аўгуст Панятоўскі (1732—1798) — кароль Рэчы Паспалітай ў 1764—1795 гг. Станіслаў Ляшчынскі (1677—1766) — кароль Рэчы Паспалітай ў 1704—1709 гг. і ў 1733—1734 гг., пасля абдыкацыі з 1736 г. князь латарынгскі Стрыйкоўскі Мацей (1547—пасля 1586) — польскі гісторык і паэт Стэфан Баторы (1533—1586) — трансільванскі князьз 1571 г.,кароль Рэчы Паспалітай з 1576 г. Уладзіслаў III Варненскі (1425—1444) — кароль польскі з 1434 г., карольвенгерскіз 1440г., сынЯгайлы; загінуўу бітве зтуркамі падВарнай. Уладзіслаў IV Ваза (1595—1648) — кароль Рэчы Паспалітай з 1632 г., сын Жыгімонта III Вазы, старшы брат Яна Казіміра; у 1610 г. быў запрошаны маскоўскімі баярамі на рускі трон, але царом не стаў Хадксвічы — магнацкі род на Беларусі Чартарыйскі Адам Казімір (1734—1823) — князь, староста генеральны падольскіх зямель з 1758 г., дзяржаўны дзеяч, пісьменнік і публіцыст Ягайла (каля 1350—1434) — вялікі князь літоўскі ў 1377—1392 гг., кароль польскі з 1386 г. Ядвіга Анжу (1371 —1399) —польская каралева з 1383 г., жонка Ягайлы з 1386 г. Язерскі Францішак Салезы (1740—1791) — ксёндз, публіцыст і палітычны дзеяч Рэчы Паспалітай. Ян I Альбрэхт (1459—1501) — кароль польскі з 1492 г.,сын Казіміра Ягайлавіча, старшы брат Аляксандра, вялікага князя літоўскага Ян II Казімір Ваза (1609—1672) — карольРэчы Паспалітайз 1648 па 1668 г., сын Жыгімонта III Вазы, брат Уладзіслава IV; пасля абдыкацыі ў 1668 г. выехаў у Францыю Ян III Сабескі (1629—1696) — вялікі маршалак каронны з 1665 г., гетман вялікі каронны з 1668 г., кароль Рэчы Паспалітай з 1674 г.; таленавіты военачальнік, пераможца турак пад Хацімам у 1673 г. 1 Венай — v 1683 г. ВЫКАРЫСТАНАЯ ЛІТАРАТУРА Будный Б. Апофегмата, то есть Краткнх внтневатых м нравоучнтельных речей кнмгм трн... М., 1711. Полное собранне русскмх летопнсей. М., 1975.Т.32. Полное собранне русскнх летопнсей. М., 1980. Т. 35. Badecki К. Polska satyra mieszczariska. Krakow, 1950. Bobrzytfski M. Dzieje Polski w zarysie. Warszawa, 1987. Cztery wieki fraszki polskiej. Warszawa, 1957. Encyklopedyja humoru... Warszawa, 1890. T. 1—3. Federowski M. Lud biaforuski na Rusi Litewskiej. Warszawa, 1935.T. 4 Kolberg O. Przystowia. Warszawa, 1977. Kopczewski J., Samsonowicz H. Byto czy nie byfo. Warszawa, 1961. Szymanowski W. Nowy Momus. Warszawa, 1845. Tomkiewiczowa M., Tomkiewicz W. Dawna Polska w anegdocie. Warszawa, 1961. ЗМЕСТ 3 ДАЗВОЛУ АЎТАРА 3 УСМЕШКІ МІЖ ЛЕТАПІСНЫХ РАДКОЎ 5 ПРЫПРАВА ДА ГУМАНІЗМУ 19 РЫЦАРЫ ЕЎРАПЕЙСКАЙ САРМАТЫІ 33 ДАСЦІПНЫ ЛЮД ПАСПАЛІТЫ 44 КАРАНАВАНЫЯ СНАПЫ 62 АД ЯСЯ ДА СТАСЯ 74 ШТО ДАЗВОЛЕНА РАДЗІВІЛУ 96 ДАВЕДНІК 107 ПАКАЗАЛЬНІК ІМЁНАЎ 109 ВЫКАРЫСТАНАЯ ЛІТАРАТУРА 111 Лмтературно-художественное нзданне Козлов Лев Романовнч С РАЗРЕШЕННЯ КОРОЛЯ й ВЕЛНКОГО КНЯЗЯ Ммнск, мздательство "Полымя", 1992 На белорусском языке Літаратурна-мастацкае выданне КазлоўЛеў Раманавіч 3 ДАЗВОЛУ КАРАЛЯ I ВЯЛІКАГА КНЯЗЯ Рэдактар A. I. САЛАМЕВІЧ Мастацкі рэдактар У. М. ЯКУНІН Тэхнічны рэдактао М. I. ВАНКЕВІЧ Карэктар Л. А. АДАМОВІЧ Аператар Л. А. КУЛАКОЎСКАЯ Падпісана да друку з арыг.-макета 25,06.92, Фармат 84x108 2. ІІапера друк. № 2. Гарнітура ’’Таймс”. Ум, друк. арк. 5,88, Ум. фарб,адб. 6,09. Ум. выд. арк. 5,34. Тыраж 5200 экз, Выд. № 8837. Зак. 1760. Цана 7 р. Выдавецтва ’’Полымя” Міністэрства інфармацыі Рэспублікі Беларусь, 220600, Мінск, пр. Машэрава, 11. Баранавіцкая узбуйненан друкарня, 225320, Баранавічы, Савецкая, 80