3 гісторыі перавозак на чыгунках Беларусі (верасень 1943 май 1945 г.)
Выдавец: Выдавецтва УА “ВДТУ”
Памер: 168с.
Віцебск 2005
3 сакавіка пачала рэгулярна паступаць дапамога Гомельскаму чыгуначнаму вузлу ад яго шэфа станцыі Рузаеўка (Мардоўская АССР) Куйбышаўскай чыгункі. У першым гірысланым эшалоне з 10 вагонаў знаходзілася 3620 розных прадметаў чыгуначнага абсталявання. Свярдлоўск, Уфа. Барнаул, Алатыр, Барысаглебск, Яраслаў, Тамбоў, Арджанікідзе вось тыя гарады. з якіх вясной 1944 года паступалі электраматоры. зварачныя трансфарматары, варштаты, паравыя машыны.
аўтамабілі і іншае абсталяванне Гомельска.му паравоза-вагонарамонтнаму заводу'.
Бескарыслівая дапамога тылавых абласцей краіны ў значнай ступені садзейнічала пераадоленню прадпрыемствамі транспарту Беларусі вострага недахопу ў многіх будаўнічых матэрыялах, абсталяванні, інструменту, запасных частках і да т.п. Яснае ўсведамленне таго, што ў час выпаўшых вялікіх выпрабаванняў у барацьбе з разрухай на транспарце ты не адзінокі, радавала, натхняла беларускіх чыгуначнікаў на новыя працоўныя подзвігі. 1 чым менш заставалася часу да пачатку летняй наступальнай аперацыі, тым з большай энергіяй кіпела работа на аднаўленні і ўзмацненні прапускной і правазной здольнасці важнейшых прыфрантавых чыгуначных участкаў Беларусі.
Выключная ўвага ваеннага камандавання, партыйных і савецкіх органаў аднаўленню чыгуначнага транспарту вызваленых раёнаў Беларусі, прыцягненне на гэты ўчастак працоўнага і баявога фронту вялікай колькасці рабочай сілы, матэрыяльных рэсурсаў дазвалялі ў многіх выпадках прыкметна павысіць раней да гэтага дасягнуты ўзровень тэхнічнай аснашчанасці транспарту і пайсці далей за тыя рубяжы, якія ставіліся перад будаўнікамі пры выкананні работ першай чаргі, што затым мела вельмі важнае значэнне як у бесперабойным забеспячэнні запланаванага на перыяд ваенных дзеянняў аб’ёму перавозак, так і ў эканоміі сродкаў пры поўным, капітальным адраджэнні чыгунак гаспадаркі. На высокай тэхнічнай аснове аднаўляўся мост цераз раку Сож ля Гомеля. Кіраўніцтва Беларускай чыгункі, палічыўшы немэтазгодным узвядзенне часовага маста, прыняло рашэнне аб капітальным адбудаванні яго пасля таго, як пройдуць веснавыя воды. Каб не парушыць рух цягнікоў, іх пропуск быў арганізаваны па глыбокім абходзе Гомельскага чыгуначнага вузла цераз перадвузлавую станцыю Іпуць. Капітальна, з улікам перспектыў далейшага развіцця. аднаўляліся таксама пасажырскі вакзал станцыі Гомель, будынкі паасобных паравозных і вагонных дэпо, важнейшыя гаспадарчыя аб’екты чыгунак. звязаныя з абслутоўваннем перавозак. Сваім загадам ад 26 мая 1944 года начальнік Беларускай магістралі абавязаў кіраўнікоў службаў і аддзелаў ужо да 1 чэрвеня падаць у планавы аддзел чыгункі тытульныя спісы аднаўленчых работ другой чаргі".
Вьікананне шырокага ко.мплексу арганізацыйна-гаспадарчых мерапрыемстваў па тэрміновым і якасным аднаўленні чыгунак на вызваленай тэрыторыі Беларусі садзейнічала значнаму паляпшэнню іх тэхнічнага ўзроўню ў адносінах да таго, якім ён быў пад канец 1943 года.
1 Купреева А.П. Народы СССР трудяіцнмся Белорусснн Мн.. 1981 С 84. 86
;НАРБ Ф 1017. в 2,с. 5. a 6
Па многіх чыгуначных участках дазвалялася на больш высокіх хуткасцях вадзіць цягнікі альбо былі адменены раней устаноўленыя аб.межаванні норм хуткасці і вагі саставаў. Вось што, напрыклад. пісаў пра стан Беларускай чыгункі перад самай аперацыяй “Баграціён” яе начальнік Н. Краснабаеў: ‘‘Да пачатку наступлення на чыгунцы была праведзена вялізная арганізацыйная і падрыхтоўчая работа. Былі правераны стан і прапускная здольнасць кожнага перагону, кожнай станцыі і пункта. Былі пабудаваны новыя раз’езды для павелічэння прапускной здольнасці найважнейшых напрамкаў, укладзены дадатковыя разгрузачныя пуці, пабудавана сувязь, якая забяспечыла чоткае камандаванне работай чыгункі. і праведзены шэраг іншых мерапрыемстваў па паляпшэнні руху цягнікоў. Усе гэтыя меры забяспечылі напружаныя перавозкі, дазволілі арганізаваць бесперабойнае прасоўванне цягнікоў да фронту”'.
Само сабой разумеецца, што праведзеная за першае паўгоддзе 1944 года работа па ўводзе ў эксплуатацыю новых чыгуначных участкаў і ўмацаванні тэхнічнай аснашчанасці раней здадзеных яшчэ не магла канчаткова прадвырашыць паспяховае выкананне заданняў па транспарціроўцы грузаў для фронту і народнай гаспадаркі. He менш важным фактарам з’яўлялася і рацыянальная арганізацыя перавозак на ўсіх уведзеных у строй участках чыгунак з улікам складанасці франтавых ўмоў і характару ваенных дзеянняў.
Ад першых месяцаў 1944 года Беларуская чыгунка пачала ажыццяўляць эксплуатацыйную дзейнасць у межах Бранск Гомель, Бахмач Гомель, Унеча Крычаў, Крычаў Цёмны Лес (на Оршу), Крычаў Драніха (на Магілёў), Гомель Галявіцы (на Калінкавічы). Гомель Салтанаўка (на Жлобін). Чатыры апошнія ўчасткі з’яўляліся галаўнымі і эксплуатаваліся спачатку чыгуначнымі войскамі, а затым па меры прасоўвання Чырвонай Арміі на захад былі перададзены ваеннаэксплуатацыйным аддзяленням руху Беларускай магістралі. Усяго тут скарыстоўвалася на перавозках часткова альбо поўнасцю 6 ваеннаэксплуатацыйных аддзяленняў і 18 паравозных калон Асобага рэзерву НКШЗ СССР.
Увод у строй новых чыгуначных участкаў і павелічэнне агульнага аб’ёму перавозак адразу ж выявілі востры дэфіцыт у многіх відах тэхнікі і асабліва ў паравозах і вагонах. Каб ліквідаваць яго, з тылавых магістраляў краіны ў БССР накіроўваецца рухомы састаў. Так, Беларуская магістраль да 15 красавіка ў свой пастаянны рабочы парк атрымала ад іншых чыгунак 167 паравозаў. Праўда, значная большасць з іх. асабліва прысланыя Краснаярскай. Паўночна-Пячорскай і Горкаўскай магістралямі, знаходзілася ў нездавальняючым тэхнічным стане. Кожны
Железнодорожный транспорт 1945 № 2-3. С. 32
паравоз з Краснаярскай чыгункі меў па 50 90 пунктаў няспраўнасцяў у экіпажнай частцы, тэндэрных цялежках, арматуры, электраправодцы. Напалавіну адсутнічаў прызначаны па вопісе слясарны і качагарны інструменты, паравозы не мелі сігнальных прылад.
У спешным парадку на кароткатэрміновых курсах навучаліся кадры эксплуатацыйнікаў, тэрмінова праводзілася ўкамплектаванне штатаў станцый, паравозных дэпо, вагонных участкаў, дыстанцый пуці і іншых гаспадарчых адзінак. I ўсё ж за такі кароткі час поўнасцю не давялося ўкамплектаваць штаты эксплуатацыйнымі кадрамі. Бракавала нават рабочых, непасрэдна звязаных з абслугоўваннем рухомага саставу. Ha 1 красавіка 1944 года ў паравозных дэпо Беларускай чыгункі мелася 423 машыністы паравозаў пры плане 784, адпаведна памочнікаў машыністаў 559 і 784, паравозных качагараў 127 і 695.
Пры такіх даволі цяжкіх умовах працы, калі неставала тэхнічных сродкаў і кваліфікаваных кадраў эксплуатацыйнікаў, вельмі важным было максімальна выкарыстаць у інтарэсах фронту меўшыяся ў наяўнасці чыгунак тэхніку, працоўныя рэсурсы, настойліва дабівацца таго, каб кожны работнік добра ўяўляў сабе ўсю адказнасць пастаўленых перад ім задач і з поўнай аддачай сіл і энергіі змагаўся за іх выкананне. I варта адзначыць, што транспартнікі рэспублікі не засталіся ў даўгу перад Радзімай у час выпаўшых на яе долю суровых выпрабаванняў. Яны праявілі высокі працоўны гераізм, самаадданасць у забеспячэнні франтоў ваеннай тэхнікай, боепрыпасамі, рыштункам, прадуктамі харчавання, у масавай перакідцы вайсковых злучэнняў з аднаго ўчастка фронту на іншы. Ужо першы месяц 1944 года пераканаўча сведчыў, наколькі добра падрыхтаваліся чыгуначнікі рэспублікі да засваення растучых памераў воінскіх і народнагаспадарчых грузаў. Па выніках студзеня калектыву работнікаў Беларускай чыгункі быў уручаны пераходны Чьірвоны сцяг НКШЗ СССР. Працуючы ва ўмовах сістэматычных налётаў варожай авіяцыі і артылерыйскага абстрэлу, ён выканаў агульны план пагрузкі на 253 працэнты, у тым ліку воінскіх грузаў (пагрузка якіх павялічылася ў параўнанні са снежнем 1943 года ў два разы) на 143 працэнты. Поўнасцю рэалізаваны заданні Дзяржаўнага Камітэта Абароны па змяншэнні на эксплуатацыі рабочага парку і па перадачы парожніх вагонаў, у выніку чаго павысілася манеўранасць у рабоце самой Беларускай чыгункі і павялічыліся магчымасці для выканання плана пагрузкі на іншых магістралях краіны.
Добрымі вытворчымі паказчыка.мі закончылі работнікі Беларускай чыгункі і другі зімовы месяц 1944 года. Гомельскае аддзяленне руху (начальнік В.І. Канавалаў) у лютым план прыёму вагонаў выканала на 125 і пагрузкі грузаў на 279 працэнтаў. прастой транзітнага вагона
даведзены да 3 гадзін пры норме 4,2 гадзіны'. Нягледзячы на разбурэнні пуці і сродкаў сувязі, якія прычыняліся фашысцкімі бамбардзіроўшчыкамі, участковая хуткасць руху павялічылася амаль у два разы ў параўнанні са студзденем. Калектыву гэтага аддзялення, a таксама Гомельскаму аддзяленню паравознай гаспадаркі і Гомельскаму паравознаму дэпо за паспяховую работу ў лютым былі прысуджаны пераходныя Чырвоныя сцягі НКШЗ СССР. Стараннай працай у дэпо вызначалася паравозная брыгада Аляксандра Брыкса. Усе яе шэсць членаў, як і сам кіраўнік, прыйшлі ў дэпо з партызанскіх атрадаў і актыўна ўключыліся ў барацьбу за выкананне і перавыкананне планаў перавозак.
Вельмі мала часу спатрэбілася і чьігуначнікам станцыі Калінкавічы, каб добра прыладзіцна да працы ў прыфрантавых умовах і затым выйсці ў лік перадавых калектываў Беларускай магістралі. 14 студзеня на станцыі адгрымеў толькі апошні бой, а за люты ёй ужо прысуджаюць пераходны Чырвоны сцяг чыгункі, якога яна дабілася за хуткі абарот вагонаў, скарачэнне іх прастояў пад грузавымі аперацыямі, своечасовае адпраўленне і безаварыйнае прасоўванне цягнікоў.
За паспяховае выкананне задання Дзяржаўнага Камітэта Абароны і НКШЗ СССР, праяўленыя ў час зімовых перавозак энергію і ініцыятыву загадам Народнага камісара шляхоў зносін 177 работнікаў Беларускай магістралі былі ўзнагароджаны рознымі нагруднымі значкамі. У ліку заахвочаных былі старшы машыніст вадакачкі Гомельскага аддзялення В.А. Венцлавовіч, майстар водазабеспячэння Жлобінскага аддзялення М.М. Строганаў, якія атрымалі значкі ‘Танароваму чыгуначніку". вагонны майстар Р.І. Куцаеў, слесар пункта тэхнічнага агляду Р.К. Лысенка (абодва са станцыі Крычаў), узнагароджаныя значком “Выдатны вагоннік”. За ўмелую арганізатарскую працу намеснік начальніка чыгункі М.С. Мурзін быў адзначаны значком “Выдатны адміністрацыйны работнік”.
КНІГІ ОНЛАЙН
