Слоўнічак 283 запісы, сямейныя хронікі, мемуары, дзённікі падарожжаў і ваенных паходаў. Зачын — устойлівая формула, з якой пачынаюцца казкі. Інтэрмедыя — кароткая п’еса або ўстаўная сцэна, звычайна камічнага зместу, якая выконваецца паміж актамі драматычнага або опернага твора. Інсцэнірбўка — прыстасаваны для пастаноўкі на сцэне тэатра або ў кіно твор, спектакль. Кадўк — злы дух, д’ябал. Казка — апавядальны твор вуснай народнай творчасці або літаратурны твор аб выдуманых падзеях, нярэдка з удзелам чарадзейнай, фантастычнай сілы. Капшўк — кісет на тытунь. Карчага — вялікая гліняная пасудзіна, каб захоўваць зерне, мёд, віно і інш. Легёнда — народнае паданне пра якуюнебудзь гістарычную падзею ці асобу, якое падаецца і ўспрымаецца як верагоднае. Міф — старажытнае народнае паданне пра паходжанне свету і з’яў прыроды з фантастычнымі вобразамі багоў і легендарных герояў. Навела — невялікае апавяданне з незвычайным і строгім сюжэтам, з яснай кампазіцыяй. Павет — адміністрацыйнатэрытарыяльная адзінка ў Расійскай імперыі, якая ўваходзіла ў губерню. ГІаданне — вуснае апавяданне, якое жыве ў народзе ў пэўнай мясцовасці і перадаецца з пакалення ў пакаленне. Паэма — вялікі вершаваны твор, у якім значныя праблемы выказваюцца эпічнымі, лірычнымі і паэтычнымі сродкамі. Пейзаж — апісанне прыроды ў літаратурным творы, якое не толькі паказвае, дзе адбываецца дзеянне, але і характарызуе душэўны стан героя і ягоныя паводзіны. Пёсня — вершаваны твор ліраэпічнага або лірычнага характару, меладычны па інтанацыйнаму малюнку і прызначаны для спявання. Песнямі сталіся вершы Я. Купалы, Я. Коласа, 284 Залатая яблынька М. Багдановіча, К. Буйло, Н. Арсенневай, А. Русака, А. Куляшова, М. Танка, Г. Бураўкіна, В. Вярбы, Н. Гілевіча і інш. Прыказка — кароткае вобразнае выслоўе павучальнага характару, якое ўтрымлівае глыбокую думку. Прыказка зазвычай складаецца з паведамлення і вываду. Прымаўка — трапнае народнае выслоўе. Прысвячэнне — аўтарскі надпіс, які ўказвае, у гонар якой асобы ці падзеі напісаны твор. Сацыяльны — грамадскі, які мае адносіны да жыцця людзей і іх стасункаў у грамадстве. Слова — 1) жанр паэтычнай па характару старажытнаславянскай аповеднай і прапаведніцкай літаратуры; 2) паэтычны ўрачысты зварот, своеасаблівы паэтычны заклік або выступленне з нагоды важнай падзеі. Суздром — цалкам, зусім, дашчэнту. Фальклор — вусная народная паэтычная творчасць, да якой належаць міфы, легенды, паданні, казкі, прыказкі, прымаўкі, песні, загадкі і інш. Цэбар — шырокая круглая драўляная пасудзіна з клёпак з двума вушкамі. Чапяла — жалезны кручок з ручкай, каб падымаць і пераносіць патэльню. Шастак — шосты сын у сям’і. Гэтаксама звалася і сярэбраная манета ў сярэдневяковай Польшчы і Вялікім княстве Літоўскім. Шасцярык — запрэжка ў шэсць коней. Ятроўка — жонка аднаго брата ў адносінах да жонкі другога брата. ЗМЕСТ КАЗКІ ПРА ЖЫВЁЛ Курачкарабка. Апрацаваў Алесь Якімовіч........8 Як курачка пеўніка ратавала. Апрацаваў Алесь Якімовіч.....................9 Як кот звяроў напалохаў. Апрацаваў Алесь Якімовіч ..11 Музыкі. Апрацаваў Якуб Колас.................15 Зайкіна хатка. Апрацаваў Якуб Колас..........19 Былінка і верабей. Апрацаваў Алесь Якімовіч....22 Жораў і чапля. Апрацаваў Алесь Якімовіч......25 Якуб Колас. Зайчыкі..........................27 Максім Танк. Быліна пра мураша Бадзіню.......28 Станіслаў Шушкевіч. Ліса з магнітафонам......36 Клаўдзія Каліна. Стракатая сойка.............40 ЧАРАДЗЕЙНЫЯ КАЗКІ Каток — залаты лабок. Апрацаваў Алесь Якімовіч.46 Піліпкасынок. Апрацаваў Алесь Якімовіч......48 Гарошак. Апрацаваў Якуб Колас................53 Кот Максім. Апрацаваў Алесь Якімовіч.........60 Прагны багацей. Апрацаваў Алесь Якімовіч.....71 Сынок з кулачок. Апрацаваў Алесь Якімовіч....74 Залатая яблынька. Апрацаваў Алесь Якімовіч.....78 Удовін сын. Апрацаваў Алесь Якімовіч.........85 Хведар Набілкін і сапраўдныя асілкі. Апрацаваў Алесь Якімовіч.................. 110 Ох і залатая табакерка. Апрацаваў Алесь Якімовіч ................. 117 3 рога ўсяго многа. Апрацаваў Алесь Якімовіч... 128 Жалезныя чаравікі. Пераказала Крыстына Лялько................ 138 Сіняя Світа. Пераказаў Уладзімір Сіўчыкаў...... 144 Янка Купала. Ваўкалак...................... 148 286 Залатая яблынька САЦЫЯЛЬНАБЫТАВЫЯ I АВАНТУРНАНАВЕЛІСТЫЧНЫЯ КАЗКІ He вытрываў. Апрацаваў Якуб Колас............. 152 Разумная дачка. Апрацаваў Алесь Якімовіч...... 156 Шаптуха. Апрацаваў Алесь Якімовіч............. 165 Як Сцёпка з панам гаварыў. Апрацаваў Алесь Якімовіч ................. 167 Недалікатны сын. Апрацаваў Алесь Якімовіч.... 175 Стралец і рыбак. Апрацаваў Алесь Якімовіч..... 177 Надакучлівыя госці. Апрацаваў Алесь Якімовіч. 181 Два камені. Апрацаваў Алесь Якімовіч.......... 183 He сіла, а смеласць. Апрацаваў Алесь Якімовіч. 184 He кажы “гоп”, пакуль не пераскочыш. Апрацаваў Алесь Якімовіч.................... 189 Панская ласка. Апрацаваў Алесь Якімовіч....... 191 Рыжы і лысы. Апрацаваў Алесь Якімовіч......... 193 Кулак і парабак. Апрацаваў Алесь Якімовіч..... 195 Як мужык царскага генерала правучыў. Апрацаваў Алесь Якімовіч.................. 197 Ад крадзенага не пасыцееш. Апрацаваў Алесь Якімовіч................ 200 Пану навука. Апрацаваў Алесь Якімовіч......... 203 Людзей слухай, а свой розум май. Апрацаваў Алесь Якімовіч ..................208 Стары бацька. Апрацаваў Алесь Якімовіч........ 210 Несцерка. Пераказаў Уладзімір Сіўчыкаў.........213 Пятро Васючэнка. Нішчымніца. 3 кнігі “Прыгоды паноў Кубліцкага ды Заблоцкага”..........217 Уладзімір Сіўчыкаў. Лёс і Удача. Інтэрмедыя.. 219 ЛЕГЕНДЫ Адкуль свет пайшоў. Пераказаў Уладзімір Сіўчыкаў.............230 Адкуль пайшлі беларусы. Пераказаў Уладзімір Сіўчыкаў............ 230 Змест 287 Чаму немаўляты не ходзяць. Пераказаў Уладзімір Сіўчыкаў............... 232 Зямля. Пераказаў Уладзімір Сіўчыкаў.......... 233 Страцімлебедзь. Пераказаў Уладзімір Ягоўдзік... 234 Палешукі і палевікі. Апрацаваў Алесь Якімовіч...236 Мядзведзь. Пераказаў Уладзімір Сіўчыкаў...... 240 Адкуль каза. Пераказаў Уладзімір Сіўчыкаў....... 241 Бусел. Пераказаў Уладзімір Ягоўдзік...........242 Буслова помста. Пераказаў Уладзімір Сіўчыкаў....244 Якуб Колас. Чаму ў сенакос і ў жніво ідзе дождж.244 Уладзімір Сіўчыкаў. Чаму кабета спачыну не мае? Інсцэніроўка............... 245 ПАДАННІ Возера Нарач. Пераказаў Уладзімір Сіўчыкаў....252 Пра Нёман і Лошу. Пераказаў Уладзімір Сіўчыкаў .. 255 Менеск. Пераказаў Уладзімір Ягоўдзік..........255 Бярэсце. Пераказаў Уладзімір Ягоўдзік.........256 Браслаў. Пераказаў Уладзімір Сіўчыкаў.........256 Адкуль найменне Гомель. Пераказаў Уладзімір Сіўчыкаў............... 258 Адкуль назваІвянец. Пераказаў Уладзімір Сіўчыкаў............... 258 Жодзіна. Пераказаў Уладзімір Сіўчыкаў.........259 Машэка. Пераказаў Уладзімір Ягоўдзік..........261 Лазнік. Пераказаў Уладзімір Ягоўдзік........ 262 Хут. Пераказаў Уладзімір Ягоўдзік.............262 Святы калодзеж. Пераказаў Уладзімір Ягоўдзік....263 Бяздоннае багацце. Пераказаў Уладзімір Ягоўдзік... 264 Чорная дама. Пераказаў Уладзімір Ягоўдзік.... 266 Пане Каханку. Пераказаў Уладзімір Ягоўдзік....267 Ян Баршчэўскі. Вужыная карона. Апавяданне трэцяе з кнігі “Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях”. Пераклаў з польскае мовы Мікола Хаўстовіч............. 270 Слоўнічак. Склаў Уладзімір Сіўчыкаў...........281 Літаратурна мастацкае выданне Серыя «Казкі і быліны» ЗАЛАТАЯ ЯБЛЫНЬКА Казкі, легенды, паданні Хрэстаматыя дзецям малодшага і сярэдняга школьнага ўзросту Укладальнік Уладзімір Сіўчыкаў Мастак Алена Карповіч Адказны за выпуск Ул. Сіўчыкаў Дызайн вокладкі М. В. Драко Кампутарны набор — Р. Э. Свірская Карэктар Хр. Ул. Сіўчыкава Падпісана да друку 25.03.2013. Фармат 60x84/16. Папера афсетная. Друк афсетны. Ум. друк. арк. 16,74. Ул.выд. арк. 17,08. Наклад 5100 ас. Замова 1404. Індывідуальны прадпрымальнік Сіўчыкаў Уладзімір Мікалаевіч № 02330/985 ад 31.08.2011. Пр. Незалежнасці, 72—12, 220012, Мінск. siuchykau@gmail.com Пры ўдзеле ТАА «Папуры». Ліцэнзія № 02330/0548529 ад 03.02.2009 г. Рэспубліка Беларусь, г. Мінск, вул. Мележа, 5, корп. 2, п. 403. Пры ўдзеле ТАА «Харвест» Ліцэнзія № 02330/0494377 ад 16.03.2009. РБ, 220013, г. Мінск, вул. Кульман, 1, корп. 3, пав. 4, п. 42. Рэспубліканскае унітарнае прадпрыемства «Выдавсцтва “Беларускі Дом друку”». ЛП № 02330/0494179 ад 30.04.2009 г. Рэспубліка Беларусь, г. Мінск, пр. Незалежнасці, 79. a Е х X U