КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
— Нарэшце можам пазнаёміцца. Я — Антон Радкевіч, мастак і фатограф. А вы — Рэгіна Агінская, акцёрка і мадэлька. — Вы мне нічога не пакінулі сказаць, апроч як спытацца, дзеля чаго вы тут? — Чыста прафесійны інтарэс. Маю намер зрабіць некалькі тэатралізаваных хэпенінгаў і галоўную ролю прапанаваць вам. — Звычайна я спачатку чытаю сцэнарый... — Мы не будзем ставіць п’есу і здымаць кіно. Я збіраюся рабіць фотаказку з працоўнай назвай «Сады зямное асалоды» і запрашаю вас у сааўтары. Я буду адказваць за асяроддзе і фіксацыю, а ўласна вобразы аддаю вам. — Прашу прабачэння, я не падрыхтаваная да сур’ёзнай размовы. Бо, па-першае, я стамілася, а па-другое, пасля такіх спектакляў у грымёрнай, бывае, з’яўляюцца людзі з сэксуальнымі адхіленнямі, і тады даводзіцца выклікаць рабочых сцэны. Спадзяюся, вы разумееце — апошнім часам нам даводзіцца граць сцэны, перанасычаныя стрыптызам і садызмам, каб збіраць залу. Я сёння і зайшоў толькі на тое, каб зрабіць прапанову. Давайце сустрэнемся заўтра ў зручны для вас час... 3 тэатру Катавіцкі і Агінская выйшлі разам. РДЗДЗЕЛ ТРЗЦІ. ХЭПЕНІНГ Пад скляпеннямі былога архірэйскага палаца ёсць бар, вядомы пад назваю «Каламутнае вока». У ім штовечар адпачывае мастацкая эліта. Там паэты чаргуюць каньяк з вершамі, а балетмайстары п’юць шампанскае і не хаваюць сваіх гомасэксуальных схільнасцяў, там журналісты спрабуюць утапіць палітычныя праблемы ў рабінавай настойцы, і ніхто не прымушае другога быць лепшым, чым ён ёсць. На століку перад Катавіцкім і Агінскай стаяла бутэлька шампанскага і штоф з каньяком. Ідылічную размову паміж акцёркаю і былым ахоўнікам, які выдаваў сябе за фотамастака, парушыў нахабны голас: Разумею, што буду перашкаджаць, але месцаў болей няма, — са сваёю пляшкай рабінавай настойкі да іх падсеў маладзён у джутавым строі, фотакуфар схаваўся пад крэсла. — Гэта я вас здымаў у тэатры, сцэна ў ванным пакоі? — Твой калега? — Рэгіна запытальна паглядзела на Катавіцкага. — Вы таксама фатограф? — здзівіўся журналіст. — За каньяком я не люблю гаварыць на прафесійныя тэмы, — холадна адказаў Баляслаў. А я без камеры з дому не выходжу. У свеце столькі цікавага — толькі хадзі і здымай. — Цікавае і прыгожае — розныя рэчы, — зазначыў Катавіцкі. — Я не камплексую на мастацтве, я — журналіст. Мяне цікавяць сенсацыі і скандалы. Калі чытачы жадаюць бачыць на старонках майго выдання прастытутак, забойцаў і наркаманаў — яны іх убачаць. Твар Агінскай неўпрыкмет змяніўся, нібыта на яго ўпала месячнае святло, і Рэгіна стала рыхтык парцэлянавая прыгажуня, чый фотаздымак хаваўся ў партманэце Катавіцкага. — У вас няма жадання выпаліць па цыгарэце? — ён паклаў руку на джутавае плячо журналіста. — Давайце папалім тут, дым пад стол, — прапанаваў той. — Няварта, — мякка сказаў Баляслаў і ўзняўся: — Спадзяюся, ты, Рэгіна, не засумуеш. А я, у сваю чаргу, не забаўлюся. Былы ахоўнік і журналіст выйшлі ў неасветлены двор, над імі навісалі канструктывісцкія вежы Дома афіцэраў. Іх цэментавы колер на тле начнога неба згусцеў да чарнаты. У той момант, калі сполах запалкі выхапіў з цемры твар журналіста, Катавіцкі ўдарыў яго ў сківіцу. Толькі шурпаты мур не даў журналісту ўпасці. Другі ўдар Катавіцкі нанёс нагою ў жывот. Журналіст скурчыўся. Катавіцкі схапіў яго за джутавы каўнер, прыўзняў і колькі разоў ударыў тварам у мур. Калі да журналіста вярнулася здатнасць бачыць і разумець, ён пачуў: — Будзем лічыць, што я цябе папярэдзіў, наркаманаў чытачы ўбачаць на старонках іншых выданняў. Журналіст асцярожна дакрануўся да разбітага твара: — Зразумеў, буду здымаць краявіды. — Убачу побач з Агінскай — паб’ю камеру, — Катавіцкі пайшоў. Рэгіна трымала ў руцэ тонкую ножку келіха. — Шкада, але мусім адсюль сысці, — Баляслаў разлічыўся. Начным праспектам яны спусціліся да брутальнай каланады Дзяржаўнага цырка. У месячным святле зіхацела металёвая луска купала. За геральдычнай агароджай скублі баскетную зеляніну дагледжаныя цыркавыя коні. Пойдзем у парк? Уначы люблю глядзець на раку і слухаць вадаспад, — Рэгіна спынілася. Пад цяжарам вады рыпелі ланцугі на блоках шлюзавага пад’ёмніка. Баляслаў з Рэгінаю зайшлі на балкон маста. Глыбока ўнізе круціліся ў вірах карункавыя пляміны шуму. — Я з дзяцінства баюся ракі, але люблю над ёю стаяць, — Регіна апусціла локці на парэнчы. — Ты не ўмееш плаваць? — Катавіцкі паклаў рукі ёй на плечы. — He толькі ўмею, але і люблю — у кафляным басейне, а рака з яе збуцьвелымі карчамі, склізкім мулам і водарасцямі, якія хаваюць бутэлькі і кансароўкі, выклікае гідлівасць. У дзяцінстве я бачыла, як даставалі тапельца. Гэта была жанчына. Тады на імгненне адчула, што і са мною можа здарыцца нешта падобнае. Баюся выглядаць непрыгожай пасля смерці. — Ты залішне прагматычна ставішся да жыцця. Наўрад... — Ты каго-небудзь баішся? — Побач з табою — не. Баляслаў пацалаваў Рэгіну. Пікап Катавіцкага звярнуў з шашы да закінутага кар’ера. Машына мінула гурбы смецця, па якіх шпацыравалі фаянсава-белыя чайкі. — I гэта найлепшае месца, каб здымаць сюжэт «Сады зямное асалоды»? — спытала Рэгіна, калі Катавіцкі аб’язджаў ангар з металаломам. Мне падабаюцца кантрасты. Райская жанчына на рэчавым пагосце. Ты пойдзеш паўз сумёты металёвых габлюшак, мядзяных дратоў, шкілетаў радыёапаратуры, а я пачну фатаграфаваць. Баляслаў плаўна спыніў пікап каля штабеля зношаных аўтапакрышак. Рэгіна пайшла лабірынтам знявечанае тэхнікі. На скарабачаным метале палымнелі пляміны іржы, на тле якой белая сукня мадэлькі канцэнтравала чысціню. — He заўважай таго, што вакол цябе. Твой твар не павінен быць люстэркам, дзе адбіваецца сталічнае смецце. Падумай пра тапалёвую алею ў Залессі, згадай маёнтак, уяві яго ў часы Міхала-Клеафаса Агінскага, — Катавіцкі глядзеў на Рэгіну праз рамку кадра. Ты лічыш, што маё паходжанне вымагае любові да паланезаў? А яны выклікаюць у мяне толькі пачуццё жалобы і страты, як і сам маёнтак. Спадзяюся, паланезы не будут гучаць у раі. — А хто абяцаў рай? Я запрашаў у сады зямное асалоды. Рэгіна не пазіравала. Яна рухалася па звалцы, нібыта па анфіладзе музейных залаў, пакуль не спынілася побач з каркасам шырокага ложка. На высокіх білах свяціліся сталёвым холадам ланцугі шароў. — Хопіць на сёння, я стамілася. — Яшчэ колькі кадраў, — Баляслаў навёў камеру на стомлены твар акцёркі. — А табе не здаецца, што ложак на сметніку выглядае банальна і танна? Мне бачыцца ў ім другасны сімвалізм. — У нашым спектаклі за дэкарацыі адказваю я. I калі табе бачыцца танны сімвалізм, то для мяне гэта класічны вобраз. — I для вобразу нестае аголенае жанчыны? — Так, аголенае райскай жанчыны. Белую сукенку Рэгіна павесіла на біла. Яе цела ў прахалодным травеньскім паветры набыло штучнасць вітрыннага манекена. Яна села на блакітную рэйку ложкавае рамы. — Выдатна! — Катавіцкі рабіў кадр за кадрам і абыходзіў ложак. Калі ў відашукальніку з’явілася Рэгініна спіна, ён скінуў са сваёй шыі тонкую шаўковую лямку камеры і загадаў: — He паварочвайся, усё выдатна. Лямка ў руках Катавіцкага ператварылася ў пятлю. На змярцвелым твары забойцы вочы звузіліся. Бязгучна ступаючы па мяккім пяску, Катавіцкі наблізіўся да ахвяры. Рэгіна здрыганулася — з ангара бязгучна выкаціўся кар’ерны самазвал. У канцы спуску, каля штабеля аўтапакрышак, ён таргануўся, і над звалкаю завісла вуркатанне рухавіка. Калі самазвал праязджаў паўз Рэгіну і Катавіцкага, з адчыненага акна кабіны пачуўся смех. — Я згадала адну гісторыю, — Агінская няспешна расправіла сукенку. ГІСТОРЫЯ, ЯКУЮ ЗГАДАЛА РЭГІНА АГІНСКАЯ На шашы, перад мастом, стаяў мужчына ў чорных акулярах і з важкім сакваяжам. Перад фірмовым аўтобусам са срэбным надпісам праз увесь кодаб — «Тэатр моды» ён ускінуў руку. Аўтобус спыніўся. — Вы на свята? — мужчына ўладкаваўся на паваротным фатэлі каля дзвярэй. — На Мазырскі нафтаперапрацоўчы камбінат, — адказала прыгажуня ў лісіным футры. — Столькі прыгажунь, і ўсе на завод? — А што дзіўнага? — азвалася дзяўчына ў шыракаполым чырвоным капелюшы. На твары пасажыра з’явілася малапрыемная ўсмешачка: — I вас ніхто не папярэдзіў, што здараецца на заводзе з маладымі і занадта прыгожымі жанчынамі? — 3 намі ўсё, што магло здарыцца, здарылася, — падрэзала тая, што ў рыжым футры. — Памыляецеся, бо тое, што раскажу, ёсць толькі ў Мазыры. Мадэлькі скептычна пераглянуліся, але пасажыр не зважаў і працягваў: — Калі будавалі завод, у адной кладаўшчыцы нарадзілася дзіця. Бацьку хлопчыка ніхто не ведаў. Казалі рознае: і што жыд, і што цыган, і што чачэнец. Людзям рот не зачыніш на замок. Плявузгалі і плявузгалі. У радзільні дактары ніякіх адхіленняў і анамалій не заўважылі. Жа~ хі пачаліся, калі кладаўшчыца вярнулася ў інтэрнат. Яе суседзі скардзіліся, нібыта па начах чуюцца нялюдскія крыкі. Кладаўшчыца адмоўчвалася ці пачынала даводзіць, што так плачуць звычайныя дзеці. Праз колькі месяцаў яна паціху з’ехала з Мазыра. Калі камендант інтэрната зразумеў, што маці-самотніца больш не вернецца, узламалі пакой і жахнуліся: мэбля, падлога і нават плінтусы былі пагрызеныя, нібыта бабрыная зграя шалела цэлы тыдзень. Тады ніхто нават і не падумаў, што такое мог утварыць дзіцёнак. Пазней высвятлілася: праз тыдзень пасля нараджэння ў хлопчыка выраслі вялікія пацучыныя зубы. Дзіця грызла ўсё чыста. Кладаўшчыца спачатку спрабавала навязваць яго на брызентавы пас, але паса хапала на гадзіну; потым здагадалася прымацаваць да батарэі сабачы ланцуг. Тады суседзі і пачулі нялюдскія енкі і скавытанні. А навязвала хлопчыка таму, віто баялася, каб не загрыз яе самую ўначы. Калі ж зразумела — неўзабаве не дапаможа і ланцуг, пасадзіла дзіця ў мех і занесла на сметнік. Сама ж хуценька сабрала рэчы і з’ехала. I вырасла на сметніку з таго хлопчыка пачвара, якую мазыране называюць Нафтавік, бо ад яго смярдзіць газаю. Цяпер Нафтавік рабуе і гвалціць самотных жанчын. I колькі ні палявалі на яго, нічога не атрымалася, бо Нафтавік, як здань, няўлоўны. — А вось аднойчы... — раптам мужчына ў чорных акулярах перарваў апавяданне і папрасіў шафёра спыніць аўтобус. Калі пасажыр сыпюў, прыгажуня ў лісіным футры падсумавала: — Правінцыйныя байкі. — Але цікава, — запярэчыў малады шафёр.