Замак пабудаваны з крапівы  Зміцер Вішнёў

Замак пабудаваны з крапівы

Зміцер Вішнёў
Выдавец: Галіяфы
Памер: 298с.
Мінск 2010
41.33 МБ
Падаеш. Падаеш у бездань.
66.
У Беларусі немцаў часта называюць маленькімі танкамі. «Тыгры» і «пантэры» — ужо рэлікты. Новыя танчыкі трошкі цацачныя і нагадваюць упартых вожыкаў. I тут справа не ў вайсковых традыцыях, справа ў паводзінах. Калі танк нешта вырашыў — ён рушыць паволі, але мэтанакіравана, і спыніць яго можа хіба што стрэл з фаустпатрона. Танкавыя вожыкі спыняюцца, напэўна, на кліч шыпячых піўных куфляў. Зазвычай з цягам часу вожыкі ператвараюцца ў апетытныя балабушкі. Залацістыя сасіскі, вараныя яйкі, белыя булачкі дадаюць каларыту да вышэйзгаданых персанажаў. Прынамсі, калі я сустракаю чарговага вожыка, я заўважаю на ягоных голках след будучых бюргераўскіх перамог. Шлях выглядае роўным і прамым, як страла. Брукаванка паведамляе толькі пра дробныя дажджы і невялікія навальніцы.
67.
Ці шкада мне коцікаў і пацучкоў? Ну, тых, што ў крамках і на рынках прадаюцца ў замарожаным, вяленым, вараным, марынаваным, фаршыраваным, салёным і г. д. выглядзе? Ну, так — шкада. А што паробіш? Есці ж трэба... «Ага!» — усклікне Hex­Ta злосна. «Ага!!!» — паўторыць нехта вельмі пажадліва. Так і адчуваю за спінай холад і нервовыя дрыжыкі, як там распачалося віскатанне абаронцаў
жывёлаў! Чую крыкі звар’яцелых вегетарыянцаў! «Ага...» — прашэпча нехта вельмі падазроны.
Ну, натуральна, паглядзіш у вочы гэтаму няшчаснаму коціку (калі ён яшчэ здольны муркатаць), і як жа яму — і нажом? У сэрца?!! Немагчыма! Прэч, садызм! Прэч, маньякі!!!
Сам не забіваў, і дзякуй богу... Хаця — не! Хлушу. Хлушу. Хлушу! ЗАБІВАЎ! Але пра гэтае ніжэй. Зараз пагаворым пра паяданне МЯСА!!!
Люблю я вэнджаных парсючкоў. Паглынаю паштэт з труса. Шынка... Ах, шынка!.. Балык... Каўбаска... (Прэч! — He падсоўвай сою!) Грызу я смажаных куранятак. Абсмоктваю косткі. Аблізваюся. Адчуваю сябе драпежнікам. Свалата... Так — свалата. A што зробіш? He паеў мяса — і здаецца, што звярэеш. Нібы прыняў пігулку азвярыну!.. Драпежнікі мы! He ўсе?.. Магчыма... А мне, калі ласка, засмажце таго лысага!.. Таго вунь... У акулярах... Ну, TaroTaro... у чорных пантофлях!.. Ён замнога ўсміхаецца!.. Надакучыў... Паесці спакойна не дае... А думаў на салодкае перайсці... Цікава... Цукровыя пацучкі — гэта, пэўна, вельмі экзатычна?..
68.
Згадалася, як за савецкім часам я лавіў маленькіх шэрых мышанятак... Шкада мне было гэтых ахвярак... Але іншага выратавання ад іх не было... Занадта многа было гэтых ненажэрных грызуноў. Спаць не давалі — шоргалі, грызлі... грызлі... I бегалі... Бегалі!
Бегалі!!! Тупалі сваімі лапкамі па бяссонным чэрапе няшчаснага Сафы... Тады і быў паспяхова апрабаваны метад удушэння. Злоўлены суб’ект паміраў ад нястачы кіслароду ў страшэнных пакутах. Карацей кажучы, вось рэцэпт удушэння шэрых паразітаў: бярэцца літровы слоік і адзін польскі злоты савецкіх часоў... Савецкі злоты быў што трэба і па памерах і па Ba­se. Лёгкі, а значыць — добры рычаг для лоўлі грызуна! Манета ставіцца на рабро і падпіраецца слоікам, пад які мы загадзя закладаем маленькі кавалачак мяса ці сыру. Уначы толькі і гучалі стрэлы слоікаў!.. Бам! Бам! Бам! Мышаняты збівалі манеты і траплялі ў пасткі... Траплялі ў шкляныя турмы, дзе і паміралі ў страшэнных пакутах ад нястачы кіслароду... А што, Сафа, у «Тахелесе» прымяняў ты гэты метад для лоўлі грызуноў? He — не прымяняў. Нікога, акрамя дзяўчат, тут я не лавіў... Мышанятаў тут не сустракаў. Затое ўвечары каля мастацкага дома шныпараць круглыя пацукі. Уражанне ад іх, што нехта нябачны гуляе шэрымі мячамі ў гольф. А тых мышанятаў мне шкада... Няма мне прабачэння. Я і дагэтуль чую пахавальнае клацанне слоікаў!.. He — грызуноў я больш не лаўлю... Лепш ужо ката завесці.
69.
Самае простае і адначасова складанае — прызнавацца сабе ва ўласнай слабасці. Гэта як кветкі, рассыпаныя на стале. Ты не можаш скласці са словаў букет. А можаш адно ўсміхацца. Можна замест павуціння па
кутах нацягваць барвовыя ўсмешкі. А павук? А павука прыдумае нехта іншы.
70.
Хваробы падобныя да аэрапланаў. Палёты. Бясконцыя палёты. Чым далей, тым болей аэрапланаў. I аднойчы не будзе ні аварыйнай пасадкі, ні парашута... Я ўяўляю такую смерць у прамянях пражэктараў. 3 выбухам. I скрыгатам. Але спадзяюся, што прыгожа... Калі з неба падаюць зоркі — загадваюць жаданне.
71. НАРАДЖЭННЕ АДБЫВАЛАСЯ АПОЎДНІ. БЫЛА СПЁКА
Дом — не дом. Квадратны чорны корст. 3 акна пазірае аднавокі крот. У лапках трымае вялізны восеньскі торт.
Ты — не ты. Агромністы шэры слуп. Круціць ліхтарамі, нібы жывы спрут. 3 аблокаў падае не снег — жоўтая атрута.
Ён — не ён. Пакажы сябрам акардэон. На галаве накрыўка трымае пляшку самагону. Вунь да яго паўзе вясёлы скарпіён.
Кот — не кот. Сіямскі самавар. У даліне памёр самурай. А гэты гад булькае і булькае. Мары налеплівае на сцены дома.
Гарбата — цыркавыя акрабаты. Печыва — быццам балада.
На гэтым фоне адбываўся цуд. Нехта нават сказаў бы, што прыйшоў у поўным складзе галоўны суд. Падалі з неба паласатыя кавуны. Найноўшыя. Механічныя. Трэскаліся арэшкамі. Нібы піражкі з печкі... з іх выскоквалі чалавечкі. Гэтак быўутвораны горад.
72.
Я ўздыхнуў. Ну, нарэшце, цяпер можна і каньячку выпіць. Так, трошачкі — пару кілішкаў. He больш! Цыгару можна выпаліць. Адным словам — смаката!
Уявіў сваё горла ў выглядзе чырвонага шланга. Потым падумаў, што гэта чалавечая шахта. На пэўны момант ператварыўся ў пігулку і даў нырца ў страўнік, каб праляцець па чалавечых пячорах і ацаніць на практыцы ўвесь маштаб сваёй прагнай прасторы. He — пэўна, склізка і нерамантычна.
I вось я падышоў да люстраной шафы, што аблапіла кут памяшкання. I вось я ўжо выцягваў жывога шклянога змея. I вось я ўжо спрабаваў запусціць да працы ягоную пашчу... высякаючы з яго цудадзейны агонь. Як раптам — голас ззаду:
— Лечышся алкаголем?
Я ледзь не выпусціў шклянога змея на паркетную падлогу, якая какетліва падміргвала. Я азірнуўся. На мяне засяроджана пазірала суседская замарожаная бабулька.
— Я пытаюся, — працягвала старая, — што ў цябе ў руках?
— Як што? — здзівіўся я. — Бутэлька.
— I што ты збіраешся рабіць? — не адліпала бабця.
— Слухай, — раззлаваўся я, — ты ж не паліцыянт? Можа, у мяне свае метады барацьбы з жыццёвымі цяжкасцямі ? Каму якая справа?
Адказу я не дачакаўся. Бо бабулька крэкчучы паднялася з інваліднай каляскі і распачала нейкія страшныя таямнічыя танцы. Я падумаў, што выпадкова трапіў у палату паралітыкаў і склеротыкаў.
— Што за рытуальныя танцы, суседка? — запытаўся я, робячы высілкі зразумець гэтую старэчую какафонію.
Здавалася, што замарожаная бабця чуе нейкую мелодыю. Бо рухі яе былі мэтанакіраваныя і досыць рытмічныя. Выглядала бабця вельмі камічна, але было ў гэтым замаруджаным нямым танцы і штосьці трагічнае. Павольнае бадзянне на адным месцы. Кароткая спадніца ў гарошак агаляла два сухія зямлістыя карэньчыкі.
— Я гламу-у-у-рн-а-а-я дзяўч-ы-ы-ынк-а-а! — асіплым голасам праспявала бабулька.
— Вы мяне пужаеце, дарагая, — сказаў я.
Але гламурны танец цягнуўся нядоўга — хвілінаў пяць. Сілы пакінулі бабульку, і яна, быццам патаптаны піражок, звалілася ў інвалідную каляску. Я пачуў характэрны шляпок.
— Гламурных дзяўчатак трэба карміць, — ціха пракрумкала бабулька.
— Вы галадаеце? — спалохаўся я. — Хочаце яблыкаў?
— Сафанька, — сказала, ажываючы, старая. — Што тыя яблычкі? Ты мне, як сусед, мусіш штодня бутэрбродзікі з чорнай ікрой насіць.
— Што? Які такі Сафанька?.. — я ледзь не абваліўся на падлогу.
— Так-так, даражэнькі, фемінізм у нас не пройдзе! — гыркнула раптам бабця. — Ці ў нас падохлі ўсе кавалеры?!! Белы лімузін хачу! Пажа хачу!
— Можа, вам нядобра? — з надзеяй запытаўся я.
— Цалуй нагу! — гыркнула бабця і меланхалічна выцягнула сухі адростак у чырвоным тапачку.
— Прэч пайшла!!! — зароў я. — Вар’ятка старая!
частка пятая
НА КІЛІМАНДЖАРА
Горы-горы. Было гэта ў дзяцінстве. Галава ўсохла, і я палез на скалу. Як туды запоўз, памятаю, а як
зляцеў — здагадваюся...
73.
Я пераляцеў з трэцяга паверха на другі без пэўных праблемаў. Крылы былі някепскія. He самыя лепшыя, але і не самыя горшыя. Кіраваць імі было зручна. Праўда, правае крыло пры ўзлёце падазрона трымцела... Але нічога. Было спадзяванне, што яно не адмовіць у пэўны момант. У нас у Менску такія каштуюць удвая даражэй. А гэтыя, прыдбаныя ў індыйскай рэстарацыі, што знаходзіцца ў турэцкім раёне, былі даволі таннымі. Крылы былі белыя, пластыкавыя, і калі я націскаў пімпачку на грудзях, пачынаў тарахцець маторчык. На трэцім паверсе мастак Рэза якраз заканчваў гатаваць сняданак. Ён актыўна паліваў яечню таматнай пастай, і было відаць, што працэс выклікаё ў яго надзвычай моцнае задавальненне, нібы ён рыхтаваў свой чарговы мастацкі опус.
— Прывітанне, Рэза, — павітаўся я. — Як настрой?
— Настрой, як сыты слон. Вось займаюся кулінарнымі вычварэннямі.
— А як твае горы з халвы? — я паглядзеў на скульптурную кампазіцыю, што ўзвышалася ў цэнтры майстэрні. — Працэс ідзе?
Ужо два тыдні Рэза змагаўся са скульптурнай кампазіцыяй пад умоўнай назвай «Гара Кіліманджара — мара абывацеля». Праца ішла марудна. Матэрыял быў абраны для кампазіцыі неабачліва. Халва ўвесь час рабіла выкрунтасы. To адзін бок абвальваўся, то другі... Мастак, праўда, не здаваўся і замацоўваў абвалы клеем...
Рэза злосна сплюнуў і паведаміў:
— Абвальваецца, сука. Лепш бы я Эверэст ляпіў...
— Можа, табе заняцца нечым іншым? Што ты да гэтай Кіліманджары прычапіўся?
Рэзаўздыхнуў:
— He. Mapa абывацеля — гэта для мяне святое. Буду дапрацоўваць.
— Ну, глядзі сам, — сказаў я.
— Снедаць са мной будзеш? — прапанаваў Рэза.
— He, дзякуй, — сказаў я, — палячу далей. Добрае надвор’е. Выдатна для палётаў.
Доўга не думаючы, я націснуў пімпачку і з лёгкім тарахценнем пакінуў сябра.
Сонца, нібы трускалковы шарык марозіва, плавала на даляглядзе. Горад абціраўся чырвонымі фарбамі.
74.
Зрэшты, калі ішоў дождж, крылы працавалі кепска. Прабуксоўвалі. Таму ў такое надвор’е ўвогуле не рэкамендавалася выходзіць на палёты. Можна было і шыю скруціць.
75.
Сёння з тэкстам я працаваў на паперы. На снежнай і неразлінеенай. Таму напрыканцы палёту Сафы, калі ў яго зламалася крыло і ён зваліўся ўдала на спіну тоўстай фрау, я паставіў тлустую кропку. Хаця хлушу: нават не кропку, а кляксу, бо пісаў гэтым разам атрамантам.