Замкі і людзі
Міхась Ткачоў
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 184с.
Мінск 1991
60 ЦДАСА, ф. 210, Новгородскнй стол, стб„ 212, С. 54.
61 Там жа, л. 52—55.
62 ЦДАСА, ф. 210, Московекнй стол, стб., 254, л. 225—226; Мальцев A. Н. Россня іі Белоруссня в середнне XVII века. С. 49.
53 ЦДАСА, ф. 210, Разрядный прнказ, Московскнй стол, стб., 254, С. 116; стб.. 274, л. 204; стб. 262, л. 73; стб. 254, л. 90, 116, 134 об.
54 АМГ. Т. 2. С. 441; Т. 3. С. 106, 109; Путешествня в Московшо барона Августнна Майерберга//ОНДР прн Московском унііверснтете. М„ 1891. Кн. 3. С. 119.
« АВАК. Т. 34. С. 329.
66 Таннер Бернгард. Оппсаняе путешествпя польского посольства в Москву в 1678 г.//ЧОІІДР прн Московском уннверсятете. М„ 1891. Кн. 3. С. 119.
67 РАБВДУ, А1398, л. 1; Россня. Т. 9. С. 388; БелСЭ. Т. 9. С. 358; ПСРЛ. Т. 32. С. 199.
68 Stryjkowski М. Kronika Polska, Litewska, Zmodzska i wszystkiej Rusi. S. 75—76.
69 Сапунов A„ Д p y ц к н йЛ ю б e ц kh й B. Матерналы no ясторня н reoграфня Днсненского н Внлейского уездов Внленской губерннн. Внтебск, 1891 С. 115 Чірнлож. 3, 4, 6); Сапунов А. Река Западная Двнна. Внтебск, 1893. С. 451; Hedemann О. Historia powiatu Braslawskiego. Wilno, 1930. S. 344.
70 Карамзян H. M. йсторня государства Росснйского. СПб., 1892. Т. 7 (прпмеч. 168); Hedemann О. Dzisna і Drujamagdeburgskie miasta. Wilno. 1934. S. 380.
71 Гэта ўлічылі рускія ваяводы ў час рускапольскай вайны сярэдзіны XVII в., якія адмовіліся ад старога замчышча і перанеслі астрог на процілеглы бераг Дзвіны.
72 Полоцкая ревнзня. 1552 год. Юрьев, 1905. С. 105—107.
73 Любавскяй М. ЛятовскоРусскнй сейм. М., 1900. С. 615; Княга Посольская Метрнкн Велнкого княжества Лнтовского, содержаіцая в себе дппломатнческне сноігення Лятвы в государствованнн короля Снгнзмунда Августа (с 1545 по 1572 год). М., 1843. С. 294; Тетрадь. в ней пясаны рубежн городу Полоцку іі Полоцкому повету 7071 года (1563 г.) //Временннк нмператорского Московского обшества нсторян н древьостей Россяйскнх. М., 1855. Кн. 23. С. 10.
74 Hedemann О. Historia powiatu Braslawskiego, S. 345; G w a g n i n u s A. Kronika Sarmaceye Europskiej. Krakow, 1611. Ks. 3. S. 27.
75 Sapiegowie. Materialy historycznehenealogiczne i maj^tkowe. Petersburg, 1890. T. 1. S. 164; Сапунов A., Д p y ц к н йЛ ю б e ц к н й В. Матерналы по ясторнн н географнн Днсненского н Внленского уездов Внленской губерннп. С. 40—45. Hedemann О. Dzisna і Drujamagdeburgskie miasta. S. 380—386.
76 Hedemann O. Dzisna i Drujamagdeburgskie miasta. S. 347, 395—396, 416— 417.
77 ЦДАСА, госархнв, разряд 27, № 86, ч. 1, л. 382; C a п y н o в A., Д p y ц к u йЛ юбецкнй В. Матеряалы по нсторші н географнн Днсненского н Внленского уездов Внленской губерннн. С. 117.
78 М а л ьц’е в A. Н. Россня н Белоруссня в середнне XVII века. С. 82, 171.
79 Там жа. С. 109; ЦДАСА, ф. 210, Разрядный пряказ, Новгородскпй стол, стб. 164, л. 62; Hedemann О. Historia powiatu Braslawskiego. S. 25.
80 ЦДАСА, ф. 210, Разрядный прнказ, Новгородскнй стол, стб. 162, л. 104.
81 АМГ. Т. 3. С. 419.,
82 Там жа. С. 550.
83 Т к а ч о ў М. А., Ц я р о х і н С. Ф. Ляхавіцкая фартэцыя // ЦКГБ. 1973. № 1. С. 22; Опнсаняе документов н бумаг МАМЮ. Кн. 21. С. 414.
84 ЦДАСА, ф. 210, Московскнй стол, стб., 274, л. 124.
85 Там жа.
88 Собранне государственных н частных актов, касаюіцнхся ясторнн Лптвы н соеднвенных с нею владеннй (1387—1710 гг.). Внльно, 1858. Ч. 1. С. 116—117.
173
87 АМГ. Т. 3. С. 64.
88 Там жа. С. 65—66.
89 М а л ь ц е в A. Н. Россня н Белоруссня в середнне XVII в. С 122—123; АМГ Т. 3. С. 66, 104.
90 Volumina Legurri. Т. 4. S. 379, 380, 385; Т. 5, S. 309; Т. 6. S. 63; Грнцкевнч А. П. Частновладельческне города Белорусснн XVI—XVIII вв. С. 151, 209; Bali n s k і М., L і р і n s k і Т. Starozytna Polska. Т. 4. S. 659; Т. 5. S. 56.
91 Т к а ч о ў М. А. Горы // Археалогія, нумізматыка і геральдыка Беларусі. Мн„ 1980. С. 63.
92 Раппопорт П. А. Военное зодчество западнорусскях земель X—XIV вв С. 47, 139, 141.
93 Там жа. С. 187—190.
94 Любавскн й М. Областное деленне п местное управлсіше ЛнтовскоРусскоіз государства. М., 1892. С. 253.
95 ПСРЛ. Т. 32. С. 168; Stryjkowski М. Kronika Polska, Litewska, Zmodzska i wszystkiej Rusi. S. 628.
96 Любавскнй M. ЛнтовскоРуссквй сейм. M., 1900. C. 357.
97 Акты Лнтовской Метрнкн. Варшава, (без даты). Т. 2. Вып. 1. С. 29; Малнк с в с к н й 14. Сборннк документов по ясторня пановрады Велнкого княжества Лнтовского. Томск, 1901. Ч. 1. С. 478; РАБАН Літоўскай ССР, ф. 1, спр. 164, л. 1.
98 В a I і n s k і М., L і р і n s k і Т. Starozytna Polska. Т. 4. S. 580.
99 Ibidem; Encyklopedia powszechna. Warszawa, 1863. T. 12. S. 160.
100 РАБАН Літоўскай Рэспублікі, ф. B2—1, д. 9—10.
101 Gorski К Historia artyleryi Polskiej. Warszawa, 1904. S. 68, 93—95.
102 РАБАН Літоўскай Рэспублікі, ф. B2—1. С. 10.
103 АМГ. Т. 1. С. 122.
104 РАБВДУ, ф. 4, д. А3937, л. 3.
105 ЦДГА БССР у г. Гродне, ф. 1143, воп. 1, спр. 371, л. 66, 67 адв., 68 адв.
105 АІОЗР. Т. 14. С. 109.
107 ЦДАСА, ф. 210, Разрядный прнказ, Новгородсклй стол, стб. 212; л. 62; АЮЗР. Т 14. С. 109; НІОМ. Вып 25. С. 437.
108 АМГ. Т. 2. С. 394.
109 Там жа. С. 654—655.
"° АВАК. Т. 34. С. 296, 329; АСД. Т. 3. С. 188; ЦДГА БССР у Гродне, ф. 1143, гоп. 1, спр. 341, л. 61—69; спр. 372, л. 2—5.
111 Россня. Т. 9. С. 392.
112 Hedemann О. Historia powiatu Braslawskiego. Wilno, 1930. S. 387—388.
113 K a p a м з н н H. M. Нсторля государства Росслйского. T. 7. (прнмеч. 168); Gwagninus A. Kronika Sarmaceye Europskiej. Krakow, 1611. Ks. 2. Cz. 1. S. 571.
114 Ткачоў M. A. Абарончыя збудаванні заходніх зямель Беларусі XIII— XVIII стст. Мн., 1978. С. 73—74; Сапунов А., Д р у ц к л йЛ ю б е ц к л й В. Матерналы по лсторнн н географнп Днсненского н Вллейского уездов Влленской губернлл. С. 45.
115 Hedemann О. Historia powiatu Braslawskiego. S. 389; АМГ. T. 2. S. 486— 487.
116 Ткачоў М. А. Абарончыя збудаванні заходніх зямель Беларусі XIII— XVIII стст. С. 94—95 (рыс. 56); ЦГВНА СССР, ф. 418, д. 62385.
117 Т к а ч о ў М. А. Замкі Беларусі. С. 57.
118 Бубноўскі Д. С. Архітэктурныя даследаванні Гальшанскага замка//Помнікі культуры. Мн., 1985. С. 122.
119 Т к а ч о ў М. А. Абарончыя збудаванні заходніх зямель Беларусі XIII— XVIII стст. С. 98.
120 Россня. Т. 9. С. 462.
121 ЦДГА БССР, ф. 684, воп. 4, спр. 1155, л. 4.
122 Тетрадь, в ней пнсаны рубежн городу Полоцку н Полоцкому повету 7071 года П563 г.). С. 21, 28.
123 ЦДВГА СССР, ф. ВУА, спр. 18613, л. 108; ГБДМ, Т. 1. С. 435
124 ЦДГА БССР, ф. 684, воп. 4, спр. 1158, л. 12.
125 АЗР. Т. 3. С. 144.
126 Gwagninus A. Kronika Sarmaceye Europskiej. Ks. 3. S. 26.
127 ЦДВГА CCCP, ф. ВУА, cnp, 18613, л. 108 адв.
128 T к a ч e в М. А. Нзученне средневековых памятннков Белорусснн//АО 1983 г М , 1985. С. 408.
129 Россня. Т. 9. С. 571; ПСРЛ. Т. 32. С. 101.
130 Archiwum Ksiqzat Sanguszkow.'Lwow, 1887. Т. 4. S. 156—197.
131 М а л н н о в с к н й Н. Сборняк матерлалов, относяіцнхся к нсторвя панов
174
рады Велнкого княжества Лнтовского. С. 241—242; Копысскнй 3. Ю. Экономнческое развнтне городов Белоруссвн (XVI—XVII вв.). Мн., 1966. С. 36; Buczek К. Dzieje kartografii polskiej od XV do XVII w. Wroclaw—Warszawa Krakow, 1963. Mapa 20.
132 B 1955 г. прн стронтельстве Лоевского РДК замчпте было полностью сдвмнуто в Днепр бульдозерамн.
133 БЭФ. Т. 2. С. 39; Абецедарскйй Л. С. Белоруссня п Россня. Мн., 19/«.
■ С 120.
Глава 3
' Поболь Л. Д. Славянскне древностн Белорусснн. С. 261.
2 Россня. Т. 9. С. 532.
3 Опнсанне документов й бумаг Московского архява Мйннстерства юстйцйй. Кп. 21. С. 410.
4 М а л н н о в с к н й Н. Сборнйк матерналов, относяш.нхся к йсторнн пановрады Велвкого княжества Лнтовского. С. IXIV.
5 ЦДГА БССР, ф 684. воп. 1, спр. 163, л. 1.
6 Там жа.
7 Там жа.
8 РАБАН Літоўскай Рэспублікі, ф. 16—205, л. 46; АСД. Т. 3. С. 39. Між іншым ёсць звесткі, што ў 1568 г. Глускам валодаў Я. Хадкевіч (Малнновскйй II. Сборнпк документов по нсторнй пановрады Велнкого княжества Лйтовского. С. 81). He выключана, што тут маецца на ўвазе іншае паселішча — Глуск Пагарэлы.
9 ЦДГА БССР, ф. 694, воп. 1, спр. 167, л. 1.
10 ЦДГА БССР, ф. 694, воп. 1, спр. 177, л. 1.
11 Документы об освободнтельной борьбе украннского народа. С. 162.
12 Volumina Legum. Т. 4. S. 232.
13 Volumina Legum Т. 5. S. 91.
14 ЦДГА БССР, ф. 694, воп. 7, спр. 846, л. 2 адв.— 14 адв.
15 Там жа, л. 8 адв.
16 Гісторыя Беларусі ў дакументах і матэрыялах. Т. 1. С. 609, 613, 612, 622.
17 Там жа. С. 607, 609, 611.
18 ЦДГА БССР, ф. 27, воп. 6. спр. 3, л. I.
19 Там жа, л. 1, 1 адв., 2, 3.
20 ЦДГА БССР, ф. 694, воп. 7, спр. 220, л. 15 адв.
21 Там жа. л. 16, 16 адв., 40.
22 ЦДГА БССР, ф. 694, воп. 7, спр. 221, л. 1 адв., 2, 2 адв., 5 адв., 6, 22, 22 адв., 33.
23 Там жа, спр. 220, л. 43, 43 адв.
24 ПСРЛ. Т. 32. Л. 170, 172; БЭФ. Т. 1. С. 208; Россйя. Т. 9. С. 563.
25 Малнновск н й II. Сборннк матерналов, относяіцнхся к нсторйй пановрады Ьеллкого княжества Лнтовского. С. 243, 269.
26 АЮЗР. Т. 3. С. 297, 298; Россня. Т. 9. С. 563; БЭФ. Т. 2. С. 415, 416; Докуменгы об освободнтельной борьбе украннского народа 1648—1654 гг. Кнев, 1965. С. 164.
27 ЦДАСА, госархнв, Разрядный прйказ, 28, № 86, ч. 1, л. 382, 385.
28 ЦДАСА, ф. 210, Разрядный прнказ, Белгородскнй стол, стб. 382, л. 290—292.
29 АВАК. Т. 34. С. 346.
30 ЦДГА БССР, ф. 27, воп. 6, спр. 46, л. 2, 10 адв.
31 ПСРЛ. Т. 2. С. 63—64.
32 К а в а л е н я А. 3., Шутаў С. С. Матэрыялы з дагісторыі Тураўшчыны// Тірацы археалагічнай камісіі. Мн., 1930. Т. 2. С. 373—374 (рыс. 11); Раппопорт Р. А. Военное зодчество западнорусскйх земель X—XIV вв. Л., 1967. С. 77—78 (рнс. 80); Лысенко П. Ф. Города Туровской землн. С. 33—37 (рнс. 3); Ткачоў М. А. Справаздача аб палявых даследаваннях за 1982 г. // Архіў Інстытута гісторыі АН БССР.
33 Б а л а б у ш е в н ч В. Каменецкнй столб // Лнтовскне Епархнальные ведомостн. 1881. № 24. С, 210; Лысенко П. Ф. Города Туровской землн. С. 37; Т к ач о ў М. А. Вежы валынскага тыпу і іх распаўсюджанне на Беларусі // Старажытнасці Беларусі. Мн., 1972. С. 328.
34 Россня. Т. 9. С. 562.
35 Второе хожденне Трнфона Коробейннкова//ЧОНДР прн Московском уннверсптете. М., 1887. Кн. 1. С. 7.
КНІГІ ОНЛАЙН
