Замкі і людзі
Міхась Ткачоў
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 184с.
Мінск 1991
36 Абецедарскнй Л. С. Белоруссня н Россня. Очеркн русскобелорусскнх ■связей второй половйны XVI—XVII в. Мн., 1978. С. 102, 106, 113, 117, 197—200; БЭФ. ", 2. С. 43, 95, 170, 416.
37 Л ы с е н к о П. Ф. Города Туровской землн. С. 37.
38 НСРЛ. Т. 2. С. 311; Т к а ч е в М. A., К о р о л е в A. II. Работы ДнепроДвнн
175
ского отряда//AO 197. г. М., 1978. С. 424; Ткачоў М. А. Справаздача аб палявых даследаваннях за 1977 г.//Архіў Інстытута гісторыі АН БССР.
39 АЮЗР. Т. 3. Ч. 1. Кнев, 1863. С. 150; Костамаров Н. Н Богдан Хмельннцкня. Нсторнческне монографнн н нсследовання. СПб., 1903 Кн 4 Т 9—10 С 198Россня. Т. 9. С. 568—569.
40 Поболь Л. Д. Славянскне древностн Белорусснн С 137
41 Россня. Т. 9. С. 570.
42 АЛРГ. М„ 1900. Т. 1. С. 206; Опнсанне документов н бумаг МАМЮ Кн 91 М (без даты). С. 469.
“ гР,1цкевнч А П. Частновладельческне города Белорусснн в XVI— V;'11 вв. С. 49; Ткачев М. А. Нзученпс средпевековых памятннков Белорусснн// АО 1983 г. М., 1985. С. 408. J "
44 ЦДАСА, госархнв, разряд 27, № 86, ч. 1, л. 384; БЭФ. Т. 2. С. 68.
45 Т к а ч е в М. А. Военное зодчество Белорусснн XIII—XVIII вв.: Автореф. днс. ... канд. нст. наук. Мн., 1972. С. 35; К а л н н н В. Оборонный вал в Заславле // Ьеларускія старажытнасці. Мн„ 1972. С. 195—197; Пгнатьев Р. Мсстечко Заславль іілн Нзяслав, город потомков Рогнеды // Мннскне губернскне ведомостн. 1878 № 1 2’ Tyszkiewicz К. Wiadomosc historyczna о zamkach horodyszczach і okopiskach starozytnych na Litwie I Rusi Litewskiej.//Teka Wilenska. Wilno, 1858. N 4—5. Rys. 2.
46 T к a ч o ў M. A. Абарончыя збудаванні заходніх зямель Беларусі XIII— ,Л III стст. С. 81 83; К а л н н н В. Оборонный вал в Заславле // Беларускія старажытнасці. С. 197.
47 Кацер М. С. Белорусская архнтектура. Мн., 1956. С. 53; Ткачоў М A Замкі Беларусі. С. 50—51.
48 К а х а н о ў с к і Г. А. Маладзечна. Мн„ 1971. С 9, 13; К a х а н о ў с к і Г A і Кішык IO. Н. Маладзечна//БелСЭ. Мн., 1972. Т. 4. С. 561.
49 Т к а ч о ў М. А. Абарончыя збудаванні заходніх зямель Беларусі XIII— aVIII стст. С. 93.
“Каханоўскі Г. А. Маладзечна. С. 11 —12; Ткачсв М. А. Работы экспедпцпн Гродненского уннверснтета//Археологнческне открытпя 1981 г. М., 1983. С. 361.
51 К а х а н о ў с к і Г. А. Маладзечна. С. 12.
52 Р а п п о п о р т П. А. Очеркм по нсторнн русского военного зодчества X__ XIII вв. М.; Л., 1956. С. 36 (рнс. 8); Алексеев Л. В. Полоцкая земля. М„ 1966. С. 181; Штыхов Г. В. Города Полоцкой землн. С. 90—91 (рнс. 37).
J! Gwagninus A. Kronika Sarmaceye Europskiej. Rs. 2. Cz. 1. S 112
54 A к y л i ч C. A. Лагойск // БелСЭ. Мн„ 1972 T 6 C 240
55 ПСРЛ. Т. 32. С. 25, 132.
66 ЦДГА БССР, ф. 694, воп. 3, спр. 1, л. 80; Россня. Т. 9. С. 426.
57 ЦДГА БССР, ф. КМФ5, воп. 1, спр. 2483, л. 2 адв.
58 Там жа, л. 10.
59 Там жа, л. 2 адв., 10; ф. 694, воп. 3, д. 1, л. 81.
о0 ЦДГА БССР, ф. 694, воп. 3, спр. 1, л. 56.
61 К a в а л е н я А. 3. Археалагічныя разведкі ў Магілёўскай, Бабруйскай і Менскай акругах//Працы археалагічнай камісіі. Менск, 1930. Т. 2. С. 154 155.
62 Россня. Т. 9. С. 518—519.
йШтыхов Г. В. Археологнческая карта Белорусснн. Мн., 1971. С. 189.
64 Мсторнческне запнскн. 1952. № 40. С. 223—224.
65 Я к і м о в і ч IO. А. Лоск. Лоскі замак // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі. Мн„ 1986. Т. 3. С. 294—295.
06 ЦДГА БССР, ф. КМФ5, воп. 1, спр. 2217, л. 6—9.
67 Ткачоў М. А. Абарончыя збудаванні заходніх зямель Беларусі XIII—XVIII стст. С. 60.
68 ЦДАСА, ф. 210, стб., 274, л. 124.
69 АСД. Т. 1. С. 133.
70 Там жа.
71 АСД. Т. 9. С. 67.
72 Там жа. С. 72.
73 Там жа.
74 Алексеев Л. В. Полоцкая земля. С. 151; РаппопортП. А Военное зодчество западнорусскнх земель X—XIV вв. С. 93.
7о ПСРЛ. Т. 32. С. 26. Праўда, «Летопнсь Красннского» і іншыя паведамляюць пра нейкага кіеўскага князя Дзмітрыя, які быццам пасля Батыева разбурэння «пошол ьо Друцку^і землю Друцкую посел н город Друческ зарубнл» (ПСРЛ. Т. 35. С. 129, (ЛСРЛ^т'^Зб С^! *НШЫХ звестках’ та зрабіў легендарны літоўскі князь Кернус
76 ПСРЛ. Т. 35. С. 71, 73, 89, 101, 137, 185, 206, 228.
176
77 ПСРЛ. Т. 32. С. 101, 170; БЭФ. Т. 2. С. 442.
78 Знмнн A. А. Россня на пороге нового временн. М., 1972. С 88, 91; ПСРЛ. Т. 32. С. ГОЗ; ПСРЛ. Т. 35. С. 167, 234.
79 ПСРЛ. Т. 32. С. 104; ПСРЛ. Т. 35. С. 168; Россня. Т. 9. С. 399; Карамзнн ! 1. М. Псторня государства Россййского. СПб., 1892, Т. 8. С. 15; Друцкімі «меньямй» ў 1520 г. валодалі князь Васілій, дзяржаўца Жалудоцкі, князь Іван Андрэевіч Палубенскі, князёўна Настасья Іванаўна Горская (у яе ж была в. Дудаковічы) (Лнтовская Метрнка. Т. 1; PlІБ. Т. 20. С. 1474).
80 Алексеев Л. В. Полоцкая земля. С. 158; Е н ж а. Друцк//БелСЭ. Мн., 1971. Т. 4. С. 290.
81 А л е ксе е в Л. В. Полоцкая земля. С. 151 (рнс. 5, 12, 15).
82 Гл. Картаўклейка «Магілёўская вобласць» // БелСЭ. Мн„ 1972. Т. 4. С. 500—501.
83 ПСРЛ. Т. 35. С. 125—126.
84 Маляновскн й 14. Сборннк матерналов, отйосяіцйхся к йсторнн пановрады Велнкого княжества Лйтовского. С. 219.
85 ПСРЛ. Т. 32. С. 110; Лнтовская Метрнка. РПБ. Т. 30. С. 854.
86 Г е р б е р ш т е й н С. Запнскн о Московйтскйх делах. СПб., 1908. С. 244.
87 Arcniwum Ksiqzat Lubartowiczow—Sanguszkow w Slawucie. We Lwowie, 1887. T. 2. S. 398—399, 426—427; Sapiegowie. Materialy historycznogenealogichne i maj^tkowe. T. 1. S. 67.
88 РАБАН Літоўскай Рэспублікі, Г1164, л. 1.
89 Там жа, л. 1.
90 Gwagninus A.'Kronika Sarmaceye Europskiej. Ks. 2, Cz. 3. S< 112.
91 Buczek K. Dzieje kartografii polskiej od XV do XVIII w. Mapy 15, 21, 29.
92 Корб H. Г. Дневннк путешествня в Московпю (1698 п 1699 гг.). СПб., 1906. С. 29.
93 Россйя. Т. 9. С. 468; Ф і л і п о в і ч Е. I. і інш. Шклоў // БелСЭ. Мн., 1974. Т. 11. С. 329.
мТарасенко В. Р. К йсторня позднегодового обшества на террнторнй Белоруссіш//йзвестня АН БССР. Мн„ 1948. № 2. С. 133—135; Штыхов Г. В. Археологдческая карта Белорусснк. Мн., 1971. С. 237; Поболь Л. Д. Славянскне древностн Бслоруссйй. С. 249.
95 К a р а м з п н I I. М. Нсторня государства Россяйского. Т. 8. С. 19.
96 Topolska М. Szklow і jego rola w gospodarcze Bialorusi wschodniej//Rocznik, dziejow spolecznych i gospodarczych. Poznan, 1969. T. 30. S. 4—5.
97 НЮМ. Вып. 30. C. 154.
98 НЮМ. Вып. 30. C. 17.
99 ІІЮМ. Вып. 30. 4. 3. C. 154, 159, 160, 161.
™ ПСРЛ. M„ 1975. T. 32. C. 109, 121, 175.
1 1,1 Topolska M. Op. cit. S. 9.
102 Archiwum biblioteki Czartoryjskich w Krakowie. Rpkopis N 4470. S. 1. 6.
103 ЦДГА БССР, ф. 694, on. 1, д. 287, C. 47 об.
194 Topolska M. Op. cit. S. 9.
105 Грнцкевнч A. ГІ. Частновладельческне города Белоруссйй в XVI XVIII вв. С. 222.
106 АЮЗР. Т. 14. С. 5.
107 Да гэтага Г. Паўлаў быў «на разговоре» пад Смаленскам і Горамі // АМГ. Т. 3. С. 389.
108 АМГ. Т. 3. С. 389. Цікава, што Г. Паўлаў быў заможным мешчанінам г. Копысі. Пасля здачы горада рускім войскам 1 жніўня 1654 г. у яго гвалтам было ўзята ў казну «... ржн 100 четвертей, 4 четвертн пшеннцы, пороху на 30 рублей, 6 мушкетов, г.ена по 9 рублей, пара пнстолетов—цена 3 рубля, сойдак по всем — цена 3 рубля... соленого мяса 6 волов, да 5 коров, да 7 вепрей» п рознае начынне. Самога яго князь A. М. Мяшчэрскі вывез у Вязьму (АМГ. Т. 3. С. 389).
109 ЦДАСА, ф. 210, Разрядный прпказ, Новгородскяй стол, стб. 212, л. 91.
110 Там жа, л. 89.
111 Там жа, госархнв, разряд 27, № 86, ч. 1, л. 382; Topolska М. Opus cit. Аўтар памылкова пазывае 12 жніўня днём штурма горада.
1,2 ЦДАСА, ф. 210, Разрядный прйказ, стб., 263, л. 285—286.
113 ЦДАСА, ф. 137, воп. 1, спр. 2, ч. 2, л. 204, 209 адв., 210 адв.
114 Там жа, л. 212 адв., 213. Падлік аўтара.
115 Там жа, л. 204 адв., 205.
116 Там жа, л. 205, 206, 206 адв., 207, 207 адв.— 208 адв.
117 Там жа, л. 208 адв.— 210.
118 Там жа, л. 210 адв.— 211.
119 Там жа, л. 211 адв.— 212.
177'
120 Там жа, л. 212, 212 адв.
121 Там жа, л. 213, 214, 215.
122 ЦДАСА, ф. 210, Разрядный прнказ, Новгородскнй стол, стб. 162, л. 386; М а л ь ц е в A. Н Россня н Белоруссня в середнне XVII в. С. 67, 85, 88, 90, 91.
123 АМГ. Т. 3. С. 105.
124 Там жа. С. 197, 198.
125 Там жа. С. 243.
126 Volumina Legum. Т. 4. S. 385.
,!’ Archiwum biblioteki Czartoryjskich w Krakowie. Rfkopis N 4471. S. 8; Грнцк e в h ч A. H. Частновладельческне города Белорусснн в XVI—XVIII вв. С. 215.
128 Мальцев A. Н. Россня н Белоруссня в середнне XVIII в. С. 131; АМГ. Т. 3. С 475; Па іншых звестках, Шклоў быў спалены ў 1665 г. у чэрвені месяцы (ПСРЛ. Т. 35. С. 244).
129 Topolska М. Op. cit. S. 9.
130 ПСРЛ. Т. 35. С. 247.
131 II о г а н н Георг К о р б. Дневннк путешествня в Московню (1698 н 1699 гг.). СПб., 1906. С. 29.
132 Топографнческне прнмечання нанзнатнейшнх мест путешествня ея ІІмператорского велпчества в Белорусскне наместннчества. СПб., 1780. С. 85.
133 Г р н ц к е в іі ч A. II. Частновладельческне города Белорусспп в XVI— XVIII вв. С. 215.
134 ЦДГА БССР, ф. 2187, воп. 1, спр. 78, л. 1 адв.
135 БЭФ. Мн„ 1959. Т. 1. С. 112.
136 К а в а л е н я А. 3. Археалагічныя разведкі ў вярхоўях рэк Друці, УсяжБук, Лукомкі // Працы. Мн., 1932. Т. 3. С. 192.
137 Опнсанпе документов н бумаг МАМІО. М. (без даты). Кн. 21. С. 459; Россня. Т 9. С. 399.
138 Ш т ы х о в Г. В. Археологнческая карта Белорусснн. С. 208.
139 Россня. Т. 9. С. 478—479; БелСЭ. Мн., 1971. Т. 3. С. 312; ПСРЛ. Т. 32. С. 176.
140 ЦДГА БССР, ф. 694, воп. 1, спр. 287, л. 47 адв.
141 ЦДАСА, ф. 210, Разрядный прнказ, Новгородскнй стол, стб. 212, л. 103; госархнв. разряд 27, № 86, ч. 1, с. 382.
142 АЮЗР. Т. 14. С. 70, 467—468.
143 Пнсьма н бумагн нмператора Петра Велнкого. М., 1948. Т. 8. Вып. 1. С. 28; ПСРЛ. Т. 35. С. 272.
144 ПСРЛ. Т. 32. С. 174—175.
145 П о б о л ь Л. Д. Славянскпе древностн Белорусснн.
146 БЭФ. Т. 2. С. 114.
147 АМГ. Т. 2. С. 426.
148 БЭФ. Т. 1. С. 112.
149 3 a г а р у л ь с к і Э. М., Ш э м е т а ў В. I. Стрэшын // БелСЭ. Мн., 1974. Т. 10. С. 89.
150 Там жа; Штыхов Г. В. Архсологнческая карта Белорусснн. С. 108—109; ГІ о б о л ь Л. Д. Славянскне древностн Белорусснн. С. 171; АЗР. СПб., 1846. Т. 1. С. 28; Россня. Т. 9. С. 534.
151 йзвлечення нз сочнненніі Мнхайло Лнтвнна Ц Мемуары, относяшнеся к нсторнн Южной Русн. Кнев, 1890. Вып. 1. С. 13.
КНІГІ ОНЛАЙН
