Жыць не страшна
Барыс Пятровіч
Выдавец: Медысонт
Памер: 256с.
Мінск 2008
Прашу прабачэшія, у мой дом хтосьці прасупуў сваю нахабную нагу. Буду барапіцца. Каб жыць...
87 Жыць не страшна
88 Барыс ПЯТРОВІЧ
Радасьць
Колер светлы. Мажліва, ружовы. А хутчэй усе адценні чырвонага.
Адзенне кароткае. У жанчынаў спаднічкі як найкарацей, а ў мужчынаў штаны, бы ў хлопчыкаў, падстрэленыя.
Абутак лёгкі. Зручны пеадчувальны.
Пра салдацкія боты, як пра кайданы, забудзьцеся.
Настрой пад колер. Але, адназначна з адценнем вясёласці, задавалыіеішя, добра зроблепай працы і адчування сябра побач.
Дрэва высокае і раскідзістае: адзіпокая сасна ў полі, дуб на паляпе: летам, пад блакітным пебам у сопечны дзепь... I дожджык лёгкі дожджык, каб вясёлка была.
Сонца абавязкова сонца. Як жа без сопца. Вясновага, летняга, восеньскага і нават зімовага. Але сопца ўва ўсе вочы, смяшлівага, (казытлівага), ад якога хочацца прымружыцца і рассмяяцца.
Праўда важгіа, каб была праўда: у табе, ува мне, у пас усіх. He люблю маны, пе хачу хлуспі, яны пібыта пе заўважаюцца пакуль пікога не пакрыўдзяць, а па-
крыўдзяць яны — рапа ці позпа кожпага. Абавязкова. Таму лепей, каб іх не было, а была толькі святая праўда. Тады пішто не азмрочыць вачэй тваіх.
Зубы кепска, калі япы баляць. Яшчэ горш, калі іх няма зусім. Таму пяхай будуць прыгожымі белымі часпачынамі і пе заўважаюцца зусім. Нават пры смеху разложыстым, шырокім, улоппым.
Кніга ну як без яе, ну як без кнігі выпраўляцца ў жыццё. Кіііга можа быць не адна, але колькі б іх ні было, мы выбіраем іх самі, а таму ўсё роўна дзесяць, сто, тысяча кніг разам складаюць адну, пры згадцы якой прыемпая ўсмешка пасяляецца на твары, блукае з куточкаў роту да куточкаў вачэй і канчаткова замірае на кончыку поса.
Калі ты памрэш.
Смерць яна заўсёды побач. Але яе няма, пакуль яна не прыйшла. Яна пе згадваецца і не нагадвае пра сябе і таму пе азмрочвае тваё чало сваёй пябачпай прысутнасцю. I добра.
Жыта і кукуруза люблю ісці жытнёвай сцежкаю, каб каласы туга білі па руках, а сцябліпы блыталіся ў нагах. А яшчэ лепей з густа зялёпае прахалоднае кукурузы выйсці да усхвалявапага печаканай сустрэчай жытнёвага поля, і ўздыхнуць глыбока, па ўсе грудзі, і захлынуцца свежым паветрам так, што галава кругам, і ўзляцець пад зямлёй, над кукурузным зялёпым полем і жоўтым жытнёвым...
Прастора ад краю да краю родная. Хтосьці любіць горы, хтосьці мора. Я люблю і горы, і мора, але больш, непараўпалыіа больш палескуіо роўнядзь з вочкамі азёрцаў, копапак, балацінак, са стужкамі рэчак на зялёна-зялёпым дыване.
89 НКыць не страшна
Музыка ад якой цёпла, бы ва ўлонні, ад якой раскошна ва ўсю шыр, ад якой утулыіа і міла, і якая сама па сабе па сабе настрой лагоды, міру, шчасця бы з прасонку.
Крэсла ні мяккае, ні цвёрдае: пезаўважпае.
Тэлефон — яго няма, яго яшчэ ня вынайшлі для іншых, для тых, каму вось зараз, неадкладна, бясконца патрэбпы ты. Але для цябе самога ён заўсёды пад рукою. «Пі-пі, пі-пі, пі-пі-пі», «алё», ты можаш размаўляць?», «магу...»
Гаўбец на лецішчы, тэраса, мансарда, мезанін. У цябе ў руках кубачак з гарбатай, кавай альбо... Ня важна. Угледзься ў прастору, што перад табою і разняволься.
Будучыня табе, у твае семдзесят, усяго сямпаццаць. Табе заўсёды сямнаццаць і ўсё тваё жыццё яшчэ наперадзе.
Хай будзе так.
hiaOdlKH andv^ 06
Таямніца
Учора ноччу ёп прачнуўся і доўга не мог заснуць. Ляжаў з расплюшчанымі ў цемру вачыма і думаў. Ён пічога пе чуў. Дакладней, проста пе заўважаў таго, што адбываецца ў гэты час у двары. Потым ён прыгадаў, што там пехта плакаў, біў па машыне і тая крычала сігпалізацыяй ў адказ. Але гэта, як тло, згадалася пасля. А тады ён ляжаў і глядзеў у нябачную столь. У чарноту, якую яна не абмяжоўвала. Яму было паскудна. Мо ўпершыню ў жыцці. Ад думкі, што жыццё ягонае, так і не пачаўшыся, ужо скончанае. Ад жаху, які перажыў ён ў той вечар. Ён думаў: ці варта мне жыць далей... Ён пралічваў варыяпты: як яму жыць далей. Згадваў прыклады з жыцця вялікіх і не знаходзіў варыянтаў працягу. Бо не ведаў падобпага, бо тое, з чым сутыкпуўся ён, звычайна ўтойвалася і не афішавалася. «Молчн, скрнвайся н там, н чувства, н мечты свол...»
«Дык што, і мпе, калі жыць далей, дык толькі захоўваючы таямпіцу майго няшчасця? Але ж, гэта такая рэч, што пра яе таямпіцу ведае і яшчэ адзін чалавек, без якога пра наяўнасць гэтае таямпіцы я не даведаўся б... Як пейтралізаваць гэтага чалавека? Ці варта яго чапаць, ці проста забыць, сустрэцца, як ні ў чым пі бывала, пе падаць выгляду... Але ж смех... смех... стаяў у маіх вушах. Ягоны смех. Брыдка. Як жыць?
Трэба, пэўпа, выбіраць: каму жыць мне ці яму. Дваім нам будзе цесна. Але ёп і пе падазрае, што выбіраць буду я. I выберу па працяг сябе. А яго па скоп.
91 Жыць не страшна
I тады маю таямніцу буду ведаць толькі я. I нікому болын яе пе даверу. Бо іпшаму яна пе такая дарагая, як мне, іншы можа са смехам выказаць, выдаць яе. Добра, калі мпе. Толькі мне. Так звычайна бывае: калі чалавек разумее важкасць чужое таямніцы, то ёп спачатку выпрабуе яе на тым, каму япа палежыць. Са смехам выпрабуе.
А потым папясе па свеце.
Першае адбылося ўчора ў вечары. Настушіае будзе сёння ранкам. У мяпе ёсць толькі ноч, каб мая таямніца засталася маёй.
Але як я не хачу нічога рабіць дзеля таго, каб ён змоўк. Назаўсёды. Толькі назаўсёды інакш пяма гарантыі, што яму пе захочацца сёнпя ж, ці заўтра, ці праз год, ці пасля маёй сьмерці пават расказаць камусьці, расказаць усім тое, што я называю маёй таямніцай.
He важна, што ёсць маёй таямпіцай, не важна, што большасць, а мо і ўсім, факт гэты падасца дробязпым і не вартым увагі я хачу, каб пра яго піхто пе ведаў.
Стоп... Стоп. Стоп! Пакуты прэч. Я ведаю, што зрабіць, каб вы ўсе, пачуўшы маю таямніцу, адразу забыліся яе.
Я сам раскажу яе вам.
Сёшія ж. Рапкам.
Слухайце...
ыяолікн 66
Зверык
Вось і ў мяпе з’явіўся свой звер. Я даўно хацеў яго прыдумаць, але ён апярэдзіў мяне. Было ціха і сумна, калі пачуўся звапок у дзверы. Я адчыпіў. На парозе стаяў цуд, якога варта было б спалохацца. Але — я яго чакаў і таму шырэй расчыпіў дзверы, прапусціў у пакой. Ён убег, смешпа цокаючы па падлозе сваімі кіпцюрыкамі. Яго хацелася пагладзіць пакласці на калені і гладзіць ад галавы да хваста працяжна... Я не хацеў мець ні ката, ні сабаку, ні другую невядомую жывёлінку, ні малпачку, ні мышку, ні хамячка, ні тым болей птушку, альбо акварыум з рыбкамі. Свайго звера я спачатку прысніў. Я хацеў, каб меў ён усе перавагі ката і сабакі, без праблемаў, што бываюць ад іх, і каб заставаўся ёп заўсёды малепькім, дакладней кацяпём, шчашочком, каб праз месяц з яго не вырасла кацяра альбо псіна... Я хацеў гэтага Чабурашку з мульціка, альбо нешта кшталту выдумапых сцэпарыстамі ды мастакамі мілых жывёлак з павукова-фаіітастычпых галівудскіх фільмаў.
Я прыспіў такую жывёлінку. I соп мой стаў явай. У мяне на калепях ляжаў... ляжала... як яго-яе пазваць? Якое імя даць? У спе я неяк пра гэта не падумаў... Я гладзіў жывёліпку і ёй падабалася гэта, япа пе, пе мурлыкала ціха пасапвала, прыемпа лашчыла маю руку... Усё ў жывёліпкі было прыгожае. Усё ідэальнае. I асабліва трапяткія вушкі, якія падгіналіся ад задавальнепня, калі я дакранаўся да іх. I хвост... і спінка. Як мне яе (яго) назваць? Нічога падобнага ў свеце няма. Як назаву так і будзе. Гэта пяважна. Галоўнае мая мара збылася. Я маю тое, што хацеў.
93 Жыць не страшна
hMOdlKU 3!4dv^ Ў6
I я назваў яго-яе проста Зверык. Каб было і ласкава і пагрозна адпачасна. Бо Зверык (цяпер ужо ён) добры і мілы, але з кіпцікамі-кіпцюрамі і з зубкамі-зубамі. Бо ён дае мпе спакой і лагоду яшчэ і таму, што можа мяне абарапіць. Бо ласкавы Зверык толькі са мпоіо, а для іпшых ён можа быць страшным і злым, нават не змяняючыся знешне. Бо страх бывае не толькі ад таго, што страшна: брыдка, непрыгожа, a часцей ад таго, што певядома, пакуль невядома.
Зверык аблюбаваў у маёй кватэры, зразумела, капапу. I пасяліўся на ёй. Перад тэлевізарам пу што тут дзіўпага, хай развіццё будзе малому. I з першых дзён я ўзяўся за ягонае выхаванне. Што раю ўсім. Бо калі ўпусціць момант, калі пашкадуеш малое, падумаеш потым зраблю, а пакуль хай пацешыцца лічы прапала.
Зверык сталеў і рабіўся маім сябрам. Ён быў для мяне, а не я для яго. Ідэалыіа. Проста ідэалыіая сітуацыя, пра якую я марыў усё жыццё. Ён быў, ён прысутнічаў у гэтым свеце, у маім свеце, займаў пэўную прастору, аддаваў ўсё, што патрабавала мая душа, мая істота, пры гэтым нічога не просячы ўзамен... Hi рухам, ні позіркам, ні намёкам ні паўнамёкам...
Усё было добра. Куды ўжо лепш. Я ж так і хацеў... Але... Але мяне самога пачало мучыць сумленне: як так ён для мяне ўсё, а я яму нічога... Я яму сваю стому і трывогі, а ён мне спагаду і спакой... Я зло, ён дабро. I пічога за гэта не патрабуе. Мяне пачалі непакоіць ягоныя заўсёдныя ласка і дабрыня, мяккасць і ўтулыіасць. Я пачынаў злаваць на яго ён жа ў адказ да мяне яшчэ больш мілосці. I гэта ўсё мацней раздражпяла мяне.
А таму прыйшоў дзепь, калі я пазваніў у дзверы. Зверык адчыніў мне, і ўпусціў у пакой, а сам выйшаў.
Як добра, як спакойпа стала ў кватэры.
Гэтанешчасце?
Рука ўзпятая ён вітаецца, прыціснутая да грудзей просіць прабачэшія. Жэсты простыя, як у неандартальцаў, як у малпавым статку як у людзей. Словаў пе трэба, дастаткова мімікі. Непасрэднае неапасродкавае разуменне. Нічога лішняга.
Хто сумняваецца, што ён пераможа? 3 тых, што бачаць яго цяпер ніхто. Бо каб засумпявацца, трэба зрабіць памаганне над сабою, а навошта... Усё зразумела, усё проста: не варта прымушаць сябе не верыць яму. Ён кажа: кожнаму мужу па жопцы, кожнай жопцы па ложку, кожнаму ложку па коўдры, кожпай коўдры... Як справядліва: кожпаму кожпае! Мы нічога іншага і пе жадаем. Мы хацелі пачуць толькі гэта.
Вы за каго? Я за яго! I я за яго! I я! I я! I я! I я!.. За яго!
Гэта сон? He, гэта ява. Гэта жыццё, якое мы жывем. Прайшло дваццаць гадоў, прайшло трыццаць. Дзеці сталі бацькамі. Ён стаў дзедам. Ён таксама пражыў жыццё. Разам з усімі, разам з кожным. Дзеля чаго? Космас не стаў бліжэй, зямля пе стала радпей. Людзі не зрабіліся лепшымі, павуціпка не зрабілася таўсцейшай. Мора засталося далёкім, а дзяцінства недасягальным.
А былі ж яшчэ мары. У кожнага кожныя. Асабістыя з асабістых. Адпак прыйшоў ён і ўсё пачалі жыць так, як палічыў патрэбным ён, а тыя, хто не забыў пра сваё, хто думаў іпачай, ужо даўно не тут. Слова «супраціў» стала сіпонімам слова «смерць».
КНІГІ ОНЛАЙН
