Жыць не страшна
Барыс Пятровіч
Выдавец: Медысонт
Памер: 256с.
Мінск 2008
Згадаў хлопцаў і пасміхнуўся: дзяжурства сёння выпала рэдкае — кампанія класная, усе хлопцы з пядаўна вызваленых, і было ім пра што пагутарыць. Ён толькі два месяцы як прыйшоў з Бабруйску, з «хіміі», Рыжы тры гады ў Глыбокім «адчаліў», а трэці з іх, Віця Кот, той увогуле трынаццаць гадоў з пятнаццаці за забойства жонкі ў Чарапаўцы адтарабаніў. Сеў яшчэ пры СССР і дамоў вярнуўся толькі пазаўчора. Былі яны адііакласнікамі некалі, таму Віця і прыйшоў да іх з Рыжым на дзяжурства, каб абмыць вяртанне, пагаманіць «за жызь»...
Ён падумаў, што за дрэвамі вецер не такі дакучлівы, ісці там будзе спрытней, і звярнуў у лес. Але пайшоў так, каб увесь час пазіркам бачыць ускраек поля і не зблудзіць. Ферма стаяла якраз па мяжы поля і лесу, і ён не павінен быў абмінуць яе плот, a тым больш здалёк убачыць ліхтары пры варотах у кароўнікі. За дрэвамі і сапраўды было цішэй і лацьвей, і ён зноў прыклаўся да пляшкі.
Ногі мясілі і мясілі падатлівы снег, а абрысы фермы ўсё не вымалёўваліся. Яму падалося, што ён ідзе даўно і доўга і па ўсім павінен быў ужо дабрысці да плоту. Зірнуў туды, дзе павінна быць поле, і не ўбачыў яго: толькі дрэвы ды спег. Подбегам кінуўся ў кірунку поля, аднак лес не сканчаўся. Ёп зачапіўся за нейкую галіну і ўпаў голымі рукамі ў снег. Падняўся, схапіўся за пляшку — не разлілася. Адпіў яшчэ трохі. Галава пасвятлела, і ў ім прачнуўся страх: заблудзіўся. Куды ісці? Вакол дрэвы і цемра. Удзень ён, можа, і пазнаў бы, дзе зпаходзіцца, — пе такі ўжо і вялікі гэты лес, а цяпер усё навокал было аднолькавым. Дапіў пляшку і кінуў у хвою. Бутэлька глуха покнула, але не разбілася, адляцела ў снег. Холадна яму не было. Марозу ён увогуле не адчуваў, хоць сняжынкі ўжо не раставалі на ягоным твары, а проста саслізгвалі ўніз. Стома таксама нібыта не заўважалася, толькі ногі крыху блыталіся, чапляліся за нешта ў снезе, і за сам снег... Куды ісці? Цяпер было ўсё роўна куды — лес невялікі, абкружапы дарогамі, і ён падумаў, што недзе ды выйдзе з яго, а там ужо зарыентуецца.
Ён ішоў і ішоў наперад, але сілы пачалі пакідаць яго. Дастаў другую пляшку — ужо з тых, што нёс сябрам. «Не пакрыўдзяцца», — адпіў. Гарэлка холадам апаліла нутро, у галаве памутнела. I стома насунулася раптоўпа, як ноч. «Адпачну, — падумаў ён, — пачакаюць...» Прысеў пад хвою і яшчэ адкаўтнуў з пляшкі. Цемра рассунулася. Сопца ярка пырснула
141 Жыць не страшна
ўвочы, рака прыемна заплёскалася ля ягоных ног... Ён, не доўга думаючы, распрануўся і кінуўся ў яе. Вада была цёплая і ласкавая...
Рыжы з Катом знайшлі яго назаўтра ранкам зусім недалёка ад фермы, з тылыіага боку, адкуль ліхтары, што каля хлявоў гараць усю ноч, не былі відаць. «Эх ты, — сказаў Рыжы, выграбаючы яго зпад снегу, — такую фірму прайшоў і так па-дурному згінуў...»
Досьвед займець
Інтэрпацкі пакойчык пяць крокаў на сем. Шасцёра студэнтаў у ім як у турэмнай камеры. Бо ложкаў пяць.
Сёння начуе ў пакоі пяцёра. Якраз кожнаму па ложку. Спяць. I раптам ён прачынаецца. Яго разбудзіў Саша, які лезе пад коўдру. «Пасунься», — шэпча. «Што такое? Што здарылася?..» «Алесь вярнуўся...»
Ен расплюшчвае вочы і бачыць, як па пакоі ў цьмяным святле вулічных ліхтароў узад-уперад ходзіць Алесь. Распранаецца. Мітусіцца, печым узрушаны, узбуджаны: раз-пораз чэша галаву за вухам такая ў яго звычка: хвалюецца, значыць, моцна.
Усе ведалі: сёння на ноч Алесь пайшоў да «бабы». Падрабляў у бібліятэцы, пераносіў нейкія падшыўкі сталінскіх газетаў, і пазнаёміўся з жанчынаю, старэйшаю за яго. Алесь любіў старэйшых, але пе на шмат, а гадоў на дзесяць. Каб у самы смак. Каб быў досвед і не было комплексаў. Каб умацавалася ўжо разуменне, што сапраўдны мужчына рэдкасць.
Цэлы вечар Алесь хадзіў па пакоі ў прадчуванні слаўнае ночкі. «Хлопцы, казаў ён, бачылі б вы, які ў яе станок, які стапок! Слябінг, проста, блю-ю-мінг...» (Такі быў у яго «прафесійны» слэнг, слэнг бабскага ўгодніка і знаўцы).
I вось вярнуўся сярэдначы печакана-негадана. Хоць зьбіраўся быць, як мінімум, да рапку і заняткі заўтра прапусціць.
143 Жыць не страшна
hlSOdllfU ondo^
Сашка, сабака, не будзі хлопцаў, не трэба, ідзі да мяне, кліча Алесь.
Ты чаму так рапа вярпуўся? пытае паўсонпы Саша, не тое, каб абурапа, але незадаволепа.
Ідзі, раскажу. He будзі хлопцаў.
Саша злазіць з ягопага ложку і ідзе да Алеся. A яму, раскатурханаму, пабуджапаму, ужо не спіцца. Ён слухае, як укладваюцца хлопцы, як рыпіць папцырпы ложак пад іх целамі.
Саша пяцікурспік, самы старэйшы ў пакоі. Алесь трэцякурснік. Усе астатнія першакурспікі. Саша летам па практыку ездзіў ажно ў Туркменію, у Марыйскую вобласць, туды, дзе Кушка самая паўднёвая кропка краіны, што некалі звалася СССР. Там лета ледзь не круглы год. Затрымаўся і дамоў вярнуўся пасля пачатку запяткаў. Месца ў іптэрнаце пе дасталася і Саша пасяліўся шостым у пакоі Алеся, з якім разам жыў летась. Першакурснікі прынялі яго моўчкі: трэба дык трэба. Вахцёры пускалі без пропуску па старой памяці. Спаў на вольным ложку, часьцей на Алесевым, а калі ўсе былі дома, дык ішоў да самага малодшага дакладней, да самага меншага да яго. Дарэчы, і сам Саша, у адрозненне ад высокага і мажнага Алеся, проста Мухамеда Алі, быў гэткім жа, як і ён: худым, дробным і яны маглі лёгка сысці за братоў...
Так і пражылі яны той год у шасцёх ііа пяці ложках. (Эх, студэнцкае, інтэрнацкае жыццё! Эх, савецкія панцырпыя ложкі! Эх, сетка, што прагінаецца ледзь пе да падлогі!..)
Алесю пе цярпелася распавесці, што здарылася з ім. Цікава тое было й Сашу. Ды і яму таксама. А калі Алесь пачаў расказваць гучпым мужчыпскім шэптам і заварочаліся ў сваіх ложках іпшыя хлопцы: ціхутка, ледзь чутна, ён зразумеў, што і яны таксама не спяць слухаюць.
Прыгода, як прыгода. Звычайная, быццам з по-
казкі ўзятая. Але з тых, што і ў жыцці бываюць, якіх зпарок не прыдумаеш... У самы разгар любошчаў, пад трэці раз падкрэсліў Алесь, раптам, а як жа іпачай, вярнуўся дамоў муж «бабы» з выключпым слябіпгам, блюмінгам ці проста стапком. На шчасце каханкаў, ключоў ад кватэры ў яго пе было і ён пачаў званіць у дзверы. А потым стукаць, лаяцца і крычаць: «Адчыняй, сучка, я ведаю, што ты дома!..» Як пе ведаць, калі гарыць электрычпасць «бабе» захацелася са святлом, каб бачыць маладое цела побач, ды і Алесь быў пе супраць: «О, слябінг, Саша, блю-ю-мінг!», гучала, як рэфрэн раз-пораз.
Алесь голы бегаў па пакоі, не ведаючы, куды падзецца, куды ўцякаць, куды хавацца?.. Прыхоплепая знянацку, звесіла погі з капапы і каменнай сядзела «баба» з няслабым блюміпгам у поўнай разгубленасці. А мужчына грукаў і грукаў у дзверы і крычаў па ўвесь пад’езд: «Я ведаю, што ты дома... Адчыняй!» Чуваць было, што ён добра п’яны: і па голасе, і па тым, што час ад часу рука ягопая прамахвалася і ён навальваўся па дзверы ўсім целам. Чаравікі ягопыя сорак шостага памеру Алесь бачыў у калідоры, калі разуваўся, і тады яшчэ, сам не хлопчык, падумаў: «Ого-го!»
«А баба, якая баба!» Алесь зноў на момапт забыўся на мужа і апісаў пякпоты жанчыны з «магутным блюмінгам». Быў ён паэтам, улюбёнцам Барадуліна, вершы друкаваліся ўжо ў «Маладосьці» і «ЛіМе», і гэта ўдалося яму без асаблівых высілкаў і з красамоўнымі, падрабязнымі эпітэтамі.
I вось кульмінацыя. Хлопцы ў ложках заціхлі. Алесь згроб у бярэмя свае штаны, кашулю, чаравікі, трусы, шкарпэткі і голы стаіць пасярод пакою, раздумваючы, куды лезці: пад канапу, у канапу... ці, як звычайна раяць, у шафу... якой, аказваецца, у пакоі... няма.
Ідзі па балкоп, сказала раптам «баба» і пазях-
145 Жыць не страшна
hlSOdllfU ondvq 9Ў
пула, быццам i сапраўды спала і толькі прачнулася, у пас жа першы паверх. Саскочыш і ўцякай... I дадала: На працы ўбачымся...
А сама накінула халат і пайшла да дзвярэй.
Алесь адбег метраў сто ад дому, у «пейкія карчы!!!», і толькі там спыгііўся, аддыхаўся і апрануўся. Прычым, па дарозе ён згубіў адзін чаравік і, навобмацак вяртаючыся назад, знайшоў яго толькі пад тым самым балконам, з-за вокпаў якога чуліся маты і жаночы віск.
У іптэрнат прыйшоў пехам...
Толькі тут ён заўважыў, што ўсе хлопцы ўжо даўпо рагочуць з Алесевай прыгоды. А сёй-той і рэплікі кідае, бы паленцы ў агонь, якія толькі паддаюць смеху.
Што вы рагочаце!? крыўдуе Алесь. Што вы рагочаце... Там такі амбал быў! Бык! Ад мяне мокрага месца не засталося б...
А ты яго бачыў?
Я чуў!..
* * *
Гісторыя гэтая мела працяг. Дні праз тры Алесь зпайшоў на сваім іптымпым месцы нейкі прышчык. «Шапкр», адразу паставіў дыягназ Саша.
У палікліпіцы ў Алеся папыталі пра ўсіх «партнёраў» (мепавіта так, а не «партпёршаў») за апошпія два гады і сказалі чакаць выніку аналізаў тыдзень. Алесь не хадзіў па заняткі, днямі ляжаў на ложку, і час да часу разглядваў свой «шанкр». Калі ўсе вярталіся з «урокаў» і ківалі яму, ён вінавата казаў: «Хлопцы, вы яшчэ са міюю вітаецеся? Ды мяне ж з пакою трэба гнаць у карак, як ката сьмярдзючага! Мяне ізаляваць трэба!.. Што будзе! Што будзе... Вы чулі пра бытавыя пранцы?..»
Затое, колькі радасьці было, калі вынік аналізу быў дадатпым (у сэпсе адмоўным).
Алесь набыў скрынку віна. Пілі ўтрох. Алесь з двума сваімі сябрамі. У першакурснікаў якраз пачалася сесія і ўжываць яны адмовіліся. Тым больш, што віно было самым танным. На дзевятай пляшцы адключыўся адзін з сяброў Алеся. На чатырнаццай другі. Алесь таксама ўжо не мог зварухнуцца з месца і не бачыў мутнымі вачыма пікога і нічога. Малоў у яго толькі язык.
Хлопцы, звяртаўся Алесь да кагосьці на падлозе, хоць там нікога не было, хлопцы, жыццё мяне папярэдзіла. Цяпер усё! Ніякіх слябінгаў. Ніякіх блюмінгаў. К чорту станкі! Буду пісаць толькі вершы... Ніякіх баб... К чорту...
«Хто верыць, што слова сваё Алесь стрымае, сказаў тады Саша, хай першы выкліча мяпе на дуэль».
Ніхто яму не пярэчыў і праз пару тыдняў Алесь разглядваў у сябе новы «шанкр».
147 Жыць не страшна
Кайф злавіць
Пасля аперацыі ўдзень боль цярпеўся, а ноччу — ніяк. Нага гарэла, пыла і спаць не давала. Таму і прапісалі яму штовечар дзесяць дзён запар рабіць абязбольваючыя ўколы. Гэта ўрач палічыў, што балець яму павінна больш за тыдзень, а на самсправе ўжо на пяты дзень пад вечар болю ён амаль не адчуваў, але ад уколу на ноч ііе адмовіўся. Падумаў: так будзе лягчэй заснуць. I на шосты, і на сёмы дзепь таксама. Восьмым вечарам ёп сам чакаў дзесятай гадзіны, калі перад сном павінпа прыйсці сястра з «укольчыкам». I атрымаўшы яго — прыбалдзеў. Ляжаў і лавіў кайф ад таго, як расцякаюцца па ўсім целе цяплынь і лагода, як дабіраецца мілосць да самых копчыкаў пальцаў на руках і нагах, як прыемпа казыча нутро, праходзіцца лёгкай дрыготкай па рэбрах... Як п’янее ён і робіцца вясёлым ды гаваркім.
КНІГІ ОНЛАЙН
