КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
— Хлопцы, — задрыжэў ён, — я пічога, хлопцы. Мы пойдзем, хлопцы, зараз пойдзем... — ён пацягпуўся да скурчанага, скамечанага на зямлі Колькі і стаў біць яго па шчоках. Калі пачуўся ціхі стогп — мы пераглянуліся. Воўка ўзяў пляшку з рэшткамі гарэлкі і падаў Сашу, і мы павярнуліся і моўчкі пайшлі з-пад кустоў бэзу да сходаў, што вялі ад «Мутнага вока» на праспект. Воўка нагнаў нас, абпяў Славіка, нібы апраўдваючыся, пібы няёмкасць, здымаючы; так мы і выйшлі, але не па праспект, а, паўз Дом афіцэраў, у скверык Панікоўскага, да Купалаўскага тэатру. Ніхто з нас пічога не сказаў, але пад кусты бэзу ля архіерэйскага дому больш выпіваць мы не хадзілі. Сямён Сямён жыў у суседнім доме: вокны ў вокны. Сяргей ведаў толькі ягонае імя ды пазнаваў голас. Пра тое, як выглядае Сямёіі, ён мог хіба здагадвацца. Сямён уяўляўся Сяргею мажпым, неакуратным мужчынам гадоў за сорак. Пінжак наросхрыст, гузікі на кашулі зашпіленыя праз адзін, няголены і стомлены. Стомлены, бо п’яны. П’яны, бо толькі такім Сяргей і чуў яго. Прыблізна раз на тыдзень Сямён з’яўляўся дамоў далёка за поўнач. Жонка ў кватэру яго не пускала. I тады ад хрыпатага, гарматна-гулкага голасу Сямёна прачыналіся ўсе чатыры дамы Сяргеевага двара і дзесяткі суседніх. «Сучка! — крычаў Сямён, — Бл...ь, адчыняй дзверы!» — і стукаў кулаком у вакно: «Бубу-бу-бу-бух!». Але, у вакно, бо жыў ён на першым паверсе. Жонка не адгукалася, святло не запальвала, быццам і не было яе дома. «Паследні раз прадупраждаю: пусці ў хату!» — каціўся, як гром — з перакатамі, голас Сямёна па пачным двары, а ён сыпаў і сыпаў наўздагон адмысловымі матамі і грукаў у вакно: «Бубу-бу-бу-бух! Бу-бу-бу-бу-бух!» Шыбка трымцела, аднак вытрымлівала. Затое ў маім доме, спачатку педзе на трэцім паверсе, потым зьлева і справа на другім і на пятым пачыналі плакаць спалоханыя дзеці. Урэшце рэшт азывалася і жонка: «Ідзі адкуль прыйшоў, кот смуродны!» — выкрыквала яна і голас ейпы, прыглушапы шыбамі, здаваўся Сяргею слабым, хворым. Так гавораць жанчыны заплюшчваючы вочы і матляючы галавою ў певыпосііай пакуце. 23 Жыць не страшна higodixu ondv^ Пачуўшы жопку, Сямён, адчувалася адразу, ажываў, — голас ягоны расквечваўся радасцю: «А-а, маўчыш, сучка! (Хоць жонка ўжо немаўчала. Азваўшыся, яна пачыпала гаварыць-падвываць бесперастанку). Пускай, a то вокны шчас павыбіваю!» — і «та-та-та-та!» — кулямётныя чэргі матаў. Потым зноў: «Адчыняй!» I «та-та-та-та!..» Тут не вытрымліваў хто-небудзь з суседзяў: «Слыш, мужык, сціхпуў ба ты, a то выйду січас і такія дзверы цібе ўстаўлю, што мала не пакажацца!» «А няхай адчыняе, сучка, — адгукаўся яму Сямён, — мпе тожа жыць нада. Я ж дамой прышоў. Я ж яе як чалавека прашу. Як жэншчыпу... Што мне — пад вокнамі спаць, ці што?..» «А каб ты падох там, каб трасцу якую схапіў, каб...» — малаціла і малаціла ў адказ жонка. I тады чуўся апошні стук у вакно. Адзіпочпы, кароткі, востры: дзынь!.. — шыбка разбівалася, кавалкі шкла падалі на асфальт, біліся з хрустам і трэскам... «А, бл...ь, зноў парэзаўся! — кожны раз казаў Сямён, — засцаць пада», — і хвілінную начную цішу запаўняў плёскат пругкага струмешо. Жонка з плачам падыходзіла да вакна, расчыняла яго і дапамагала Сямёпу ўлезці ў кватэру. Паўтаралася гэта амаль штотыдзепь аж да звыклай аднастайнасці. Прачнецца, бывала, Сяргей і чакае: ага, вось дзеці заплакалі, а вось і шыбка выляцела... Сяргею нават думалася, што некаторыя суседзі прывыклі да гэтага — як прывыкаеш да ўключанага на ноч радыё — настолькі, што спалі і не прачыналіся ад крыкаў і матаў... Праз дзень-другі Сямён шкліў вакно. Сам, ці нехта з майстроў рабіў гэта — Сяргей не ведаў, бо ніколі ня бачыў працэс шкленьня. Аднак да часу, калі ён вяртаўся з працы, новая шыбка ўжо блішчэла ў вакне дома пасупраць, як залаты зуб у роце крыміпалыііка. Учора Сямён зноў прыйшоў позна — а другой гадзіпе почы, п’япы. I жопка зноў яго не пусціла ў кватэру праз дзверы. Чаму япа яго пе пускала — таксама пытанпе. Навошта япа кожпы раз распачынала гэтую гулыпо з загадзя вядомым вынікам? Няўжо пастолькі абрыд ёй Сямёп, што яна гэткім чынам адцягвала «задавалыіеппе» ад сустрэчы з ім, спадзяючыся, што сёння ён, парэшце, пастукае-памацюкаецца ды пойдзе туды, адкуль прыйшоў. Жаночая псіхалогія, жаночая логіка — такія ж цёмпыя, як і ўчарашпяя поч... Але — учора зпоў стаяў Сямён пад вакпом і прасіў-загадваў адчыпіць дзверы. У гэты час па двары праходзіла гаііейка п’яных падлеткаў. Пачуўшы голас зверху: «Ды уйміце вы яго, ёлкі-маталкі!..» (проста голас, проста просьба, проста роспач нечая не да падлеткаў, вядома, скіравапая, бо іх у цемры ніхто і пе бачыў), адзін з хлопцаў успрыняў словы тыя як загад, падбег да Сямёпа і шпырнуў яму нажом у спіпу, між скабаў, пад сэрца. Сямён захроп, і ўсе, хто не спаў, пачулі ягоныя апошнія словы: «За што?..» «За што?..» — падхапіла жонка. «Навошта!..» — яна выбіла шыбіпу і выскачыла ў двор. Але хлопцы ўжо зніклі ў цемры, змяшаліся з ёю: чорнае з чорным, быццам і не было іх. Да рапіцы ніхто з Сяргеевага двара так і не заснуў. Адпыя, хто з запалкамі, хто з ліхтарыкам выйшлі паглядзець на здарэппе, па распластанага пад вакном скрываўленага Сямёна, стаялі ля яго паўколам, гаманілі ціха, чакалі міліцыю, потым «хуткую»; іншыя, як і Сяргей, прыселі да вокпаў і пазіралі за людскою мітуспёю ўнізе; астатпія варочаліся ў сваіх ложках, слухаючы шум у двары. I кожпы, мусіць, не раз і не два даў свой адказ на апошняе Сямёнава пытаіше, якое рэфрэнам гучала пад вакіюм да самае рапіцы: «За што?»... 25 Жыць не страшна hiaOdlKII ondv^ Пралёт Ад няма чаго рабіць Шэры гуляў па горадзе. Гуляў — гэта, мусіць, занадта моцна сказана: ён проста йшоў куды вочы глядзяць. Туляўся, швэндаў, блукаў, басцяўся, бадзяўся... Словам, з боку магло падацца, што нейкі творца задумешіа брыдзе і вершык у галаве складае альбо фабулу з градацыяй прыкідвае. Недзе за Дзяржгістмузеем да Шэрага падыйшоў змэпчапы стрэчпы і спытаў, як прайсці да паштампту. Шэры патлумачыў і пават рукою паказаў, куды кіраваць. Абудзілася ў ім, выпырнула аднекуль з глыбіняў, спагада да гэтага пашкуматанага пошукамі паштампту чалавека і захацелася яму правесці стрэчпага, каб пе блукаў больш у незнаёмым горадзе. «Усё роўна ж хаджу без справы», — падумаў Шэры, кінуўся назад і зразумеў раптам, што паслаў чалавека ў зусім іншы бок ад патрэбпага таму... «Вось табе і на...», — спыпіўся Шэры. Здаецца, і галава ягоная яспай была, і ў сэнс пытання ён адразу ўрубіўся, a сталася так, што не дапамог чалавеку, а нашкодзіў. Аглядзеўся Шэры, надыбачкі стаў, каб было бачна далей, а стрэчнага гіе відаць — згубіўся педзе ў натоўпе, як птушка ў чарадзе, памножыўся па дзесяткі падобных: здаецца, вунь ягопая спіна, а вунь яшчэ адпа, а там — яшчэ... Быў у Шэрага ніякі настрой, а стаў кепскі. Ішоў ён нага за нагу, а тут і зусім спаволіўся. Азірнуўся зпоў раз-другі — няма таго чалавека... Хоць і не быў пабожным Шэры, але пачаў ён прасіць у Бога прабачэпня і ўгаворваць яго даць мажлівасць выправіць памылку: дапамагчы чалавеку. Хай і не таму, міжволі падмапутаму, а іншаму, што ў горадзе зараз ёсьцека... Ідзе гэтак Шэры, шэпча нешта сабе пад нос, і тут падыходзіць да яго яшчэ адзін стрэчны і просіць запаліць. Нават два пальцы да вуснаў паднёс і паляпвае-паказвае, так смаліць яму. Шэры спыпіўся, агледзеўся. Дайшоў ён ужо да скверыка Панікоўскага, што пасупраць прэзідэнцкай адміністрацыі. Дрэвы вакол, бетонныя пліткі пад нагамі пагамі ж адпаліраваныя. Стаіць Шэры, аглядаецца, чалавек перад ім у просьбе скурчыўся — чакае, а дапамагчы яму Шэры не можа, бо даўно ўжо, ад перабудовы, не паліць і цыгарэтаў у кішэнях пя носіць. А трэба было б насіць дзеля такога выпадку. «Не палю...», — вымавіў урэшце Шэры і рукамі па баках ляппуў: пяма, маўляў, пуста, бачыце. Як хацелася яму дастаць цяпер пачак цыгарэтаў. Нечапаны, з некранутым чырвоным паском на шыі, і ўвесь аддаць чалавеку. Абрадаваць, здзівіць. А калі чалавек пачне адмаўляцца, маўляў, не трэба, мне адну цыгарэціну толькі, упэўнена, загадна сказаць: бяры, бяры... Заўважыўшы нерашучы, кволы адказ Шэрага, стрэчны стаіць, не адыходзіць, чакае. «Праўду гавару — няма», — кажа Шэры і зноў паляпвае па пустых кішэпях доўгімі рукамі. «Няма дык няма, — кажа стрэчпы, — але навошта ты перада мною апраўдваешся, я ж не прымушаю, цябе я ж не міліцыянер...» I пе адыходзіць, а гэтак з хітрынкай глыбока ў вочы Шэраму зазірае. Ажно пяёмка стала Шэраму, нібы пашкадаваў цыгарэціпу, якая ёсць, няглядзячы на тое, што ён ведае — яе пяма. «Не палю я...» — зноў кажа ён, быццам апраўдваючыся. «Вось ідыёт», — ужо са злосцю прамаўляе стрэчпы. I пе проста прамаўляе перад сабою, а звяртаецца да сваіх сябрукоў, што, аказваецца, стаяць пад педалёкім дрэвам, уткнуўшы ў траву ля іюг пекалькі адкаркавапых пляшак піва. «Могуць і пабіць», — падумаў Шэры. He пра пляшкі, пра сябе. 27 Жыць не страшна 28 Барыс ПЯТРОВІЧ I бокам, бокам, ціхепька пачаў адыходзіць. Стрэчпы стаіць па тым самым месцы і зпішчалыіа-здзекліва пазірае на мапеўры Шэрага. А Шэры ад сораму гатовы скрозь зямлю праваліцца. Ды дзе там... Было ў Шэрага кепска на душы, а стала зусім ііевыносна: хоць у Свіслачы тапіся. У першым жа камерцыйпым шапіку Шэры набыў пачок «ЛіМу», каб пе заспеў яго паступпы стрэчпы сваёю просьбай зпяпацку. На апошпія грошы набыў, хоць і збіраўся па вечар узяць у інтэрпат пакет малака і батон. Паклаў цыгарэты ў кішэшо і руку з яе не вымае: акуратны, прыемпа-цвёрды, суха-склізкі, вострарабрысты пачок трымае, у любую хвілю чалавеку гатовы дапамагчы. За цыркам, па свіслацкім мосце, папрасілі ў яго запалку: агепьчыку. ГІапрасілі дзяўчаткі. Папрасілі і цыгарэты гатовыя да вуспаў прыгожых прытулілі, паказваючы тым, што пе халяўшчыцы япы пейкія, а сваё маюць. Тут ужо Шэры знайшоўся, што сказаць: «Сам шукаю», — амаль з радасцю прамовіў ён і дастаў з кішэпі руку з пачком «ЛіМу». Дзяўчаткі спагадліва міргпулі вялікімі вейкамі і адляцелі ад яго молада-жвава, пібы гарэзным ветрыкам падхоплепыя. На запалкі ў Шэрага грошай хапіла. Ёп зайшоў у пейкі дворык за «Акіянам», сеў на пустую лаўку, дастаў цыгарэціпу, паціскаў яе пальцамі — сухая, хрумсткая, смачная і прыпаліў. Зацягнуўся дымам, прытрымаў яго ў сабе, выпусціў носам, як некалі, і закашляўся. Галава палягчэла, пайшла кругам. Даўно ён не паліў і прыбалдзеў ад глыбока ўсмактапага дыму адразу, як ад чаркі. Быццам падсунулі яму цыгарэты з траўкаю. Турботы й незадаволепасць сабою, ііабытыя ў дарозе, амаль забыліся, выляцелі з галавы, выдзьмуліся разам з дымам. На другі капец лаўкі селі хлопец з дзяўчыпаю. Доўга па чарзе пстрыкалі запалыіічкаю, але да Шэрага не звярталіся. Ён ужо