КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
КАНА'ВА. 1. Неглыбокі і нешырокі капаны равок для сцёку вады (БРС). Тое ж проплыўка, рэчка (Жытк., Слаўг.). 2. Пачышчанае і выраўненае рэчышча. □ в. Канава Рагач., Крыжавая канава каля в. Бязуевічы Слаўг. КАНА'Л. Капаная шырокая і глыбокая рака, якая злучае два іншыя прыродныя вадаёмы (БРС). □ Агінскі канал. КАНАПЛЯ'НІШЧА. 1. Месца, дзе раслі ці растуць каноплі (БРС). Тое ж каноплішча, канапёлішча, канаплёўе, канаплішча (Слаўг.,) канаплянік, канапляннік (Бых. 1854 ЦДГА БССР, ф. 2192, воп. 2, адз. зах. 7, Пол., Слаўг.), канаплянне (Краонап. Бяльк., Слаўг.), калопнішча (Нас.). 2. Вельмі добрая, багатая перагноем зямля ці тарфянік, дзе звычайна сеялі каяоплі (Слаўг.). □ ур. Канаплянік'ава (поле) каля в. Шаламы Слаўг. КАНА'УКА. Ручай для сцёку вады вакол пабудоў (Ветк., Слаўг.). Тое ж ручэй (Слаўг.). КА'НЕУКА. Куп’істае балота, куп’істая балот.ная сенажаць, дзе жыве калонія птушак каіняў Vanellus vanellus L. (Слаўг.). □ yp. Канеўка (1911) каля в. Кульшычы Слаўг. (ЦДГА БССР, ф. 2193, спр. 12, л. 19). КАНЕ'Ц. Край вёскі, вуліцы, лоля (Слаўг.). □ Фарны Канец Гродз. (Лемц. Айк.). КАНЦЫ'. Месца, дзе здабывалі попел і паташ (Бых. Рам. 1912, 3). □ в. Канцы Бых. (Рам. 1912, 3). КАНЧА'ЛІ. Крайнія вуліцы ў вёсцы; канец вуліцы, край населенага пункта (Слаўг.). Тое ж кончыцы (Пін.), канчане (Дзятл. вол. Гом. пав. Радч. стар. XVIII). □ Канчалі — вуліца на краю в. Церахоўка Слаўг., в. Канчані Гарад., в. Кончыцы Пін. КАНЮІІІЬРНІШЧА. Поле, дзе расце ці расла канюшына (БРС).Тоеж клёвер, клёверышча, клевярышча, клёверычча, клёўрычча, клевярн'ішча, клевяррё (Слаўг.), канюшына (Жытк.). КАНЮ'ШЫ'ШЧА, Месца, дзе стаяла канюшня (Слаўг.). Тое ж стайнішча (Слаўг.). КАПА'. 1. Межавы знак, капец (Нас.). 2. Невялікі, часовы стажок сена (Слаўг.). 3. Сельскі правінцыяльны з’езд у Вялікім Княстве Літоўскім (Н. В. Стороженко. Западнорусскне провннцнальные сеймакн во 2-й пол. XVII в. Кнев, 1888). КАПАВГШЧА. 1. Месца старажытнага суда (Гарб.). Тое ж сўдня (Віц.). 2. Месца, дзе стаяла капа сена (Слаўг.). □ ур. Капавішча каля нас. п. Трокі пад Вільнюсам (Гарб.). КАПА'ЛЬНЯ. Месца, дзе капаюць гліну, пясок, вапнавы камень і інш. (БРС). Тое ж ямка (Слаўг.). □ ур. Капальні (пясчаны кар’ер) каля в. Ржаўка Слаўг. КАПАНГЦА. 1. Накопаная дарога; земляная дамба; насыпаны земляны вал (Нясв.). 2. Выемка, катлаван, роў, выкапаная сажалка (Зах. Бел. Др.-Падб.). Тое ж капанка (Нас.). 3. Канава; канал (Слаўг.). КАПЕ'Ж. Месца каля будынка, куды сцякаеса страхі вада (БРС). Тое ж каплё (Нас.), капаж (Ст.-дар.). КАПЕ'Ц. 1. Каморніцкі межавы знак у выглядзе вялікай накапанай купіны з драўляным слулам пасярэдзіне (БРС). 2. Месца для захавання гародніны і бульбы; бурт круглай формы (БРС). Тое ж капяк (Слаўг.). 3. Суцэльны насыпны земляны пагорак, куча зямлі (БРС). 4. Старажытны курган; «шведская» магіла (Стаўбц.). 5. Магіла, надмагільны насып (БРС). 6. Яма для захавання булыбы на зіму (Сен. Касп.). КАПЕ'ЧЫШЧА. Месца, дзе стаяў капец бульбы, буракоў (Слаўг.). Тое ж капячышча, копчшйча, копшчышча (Слаўг.). КАПЛІ'ЦА. Месца, дзе стаіць крыж (Рэч.). □ в. Каплічы каля г. п. Капаткевічы Азар. КАПЛІ'ЧЫШЧА. Месца, дзе стаяла капліца (Слаўг.). КАПУ'СНІК. Грады; месца, дзе расла капуста (Ваўк. Сцяшк., Слаўг.). Тое ж капўсцішча, капусцёнішча, капўснічча (Слаўг.). КАПШУ'К. Сажалка на гары з праведзенай ад яе канавай (Уш.). □ ур. Малахаў Капшук (сажалка) каля в. Чарсвяны Уш. КАРА'. Засохлы іверхні слой гразі (Слаўг.). КАРДО'Н. 1. Дзяржаўная граніца (БРС). 2. Месца, дзе знаходзіўся лясніцкі пункт (Слаўг.). □ ур. Кардон каля в. Яскавічы Сал. КАР’Е'Р. Яма з выездам для машын, у якой капаюць пясок, гравій, глілу, торф, вапну, крэмень (Слаўг.). □ ур. Кар’еры (пясчаныя ямы) каля г. Слаўгарада. КАРМА'. 1. Затока, завадзь у форме рукава (Маг. Лемц. Айк.). 2. Выступ сушы ў выглядзе паўвострава. які ўразаецца ў балота (Мсцісл.). □ ур. Кормы (лоле) каля в. Церахоўка Слаўг., ур. Карма (паўвостраў сушы на балоце Амшара) каля в. Кудрычы Мсцісл., в. Карма Кузн., г. п. Карма Гом. воб., в. Карма Тур. КАРНАВУТАЛ. Круглая ўпадзіна сярод поля, якая арэцца пазней, бо ў ёй доўга вясной стаіць вада (Слаўг.). □ ур, Карнавугал (луг) каля в, Кулікоўка Слаўг. КАРО'УНІШЧА. Месца, дзе етаяў кароўнік (Слаўг.)- КАРТАПЛГШЧА. Поле, дзе расла бульба (Хойн.). Тое ж картафлёнё (Ваўк. Сцяшк.), картофлішча (у асобных брэсцкіх гаворках), картоплішча (Стол.), картафляніска; картафлёне (на захад ад Баранавіч), кардаплянік (Ст.-дар.), картаплянішча (Жытк., Пух., Рэч., Сал., Сміл. Шат., Ст-дар.), картаплявішча (Тур.), картоплішча (Маз.), картафлянішча (Лаг.). КАРЧАВА'ХА. Месца, дзе выкарчаваны лес, кусты пад сенажаць ці поле (Слаўг.). Тое ж карчаванне, цераблённе, карчоба (Слаўг.). □ ур. Карчаваха (лог) каля в. Церахоўка Слаўг., ур. Карчавахі (заліўны луг) каля в. Рудня Слаўг., ур. Карчаваха (поле) каля в. Ржаўка Слаўг. КАРЧО'МНАЕ. Месца, дзе стаяла карчма (Ст-дар.). □ ур. Карчомнае (поле) каля в. Пасека Ст-дар. КАРЧО'УЕ. Месца, дзе багата пнёў і карэнняў (Слаўг.). Тое ж карчэўе, карчыжкі, карчанкі, карчаўё (Слаўг.). КАРЫ'ЦІНА. Пакацістая ўпадзіна паміж двума ўзгоркамі (Дзярж., Стаўбц.). Тое ж карыцвіна (Смал.). □ ур. Карыцвіна (нізіна) каля в. Усяжкі Смал., в. Карыціна (Брэсц. Лемц. Айк.). КАСА'. 1. Вузкі пясчаны паўвостраў (БРС). 2. Пясчаная водмель (Стол.). 3. Сонечны прамень (Стол.). КАСАГО'Р. Схіл крутой гары, узгорка (Крыч, Краснап., Мсцісл. Бяльк., Пол., Рэч., Слаўг., Смал.). Тое ж касагорына (Сміл. Шат.), касагорыца (Уш.), скасагорыца, скасагор (Слаўг.). КАСА'ПЛЯ. Крывое дрэва (Віц.). □ РКасапля (Каспля) л. пр. Зах. Дзвіны. КАСА'ПНІЦА. Месца, дзе б’юць жывёлу на мяса; бойня (Вілен.). КАСТРЫ'ЦА. Гарадзішча (Леп.). КАСЦЕ'РНЯ. 1. Месца, дзе ў драўляным зрубе або ў каменным будынку з крыжам на даху сабраны чалавечыя косці (Нас.). 2. Месца бою, пабоішча (Магілёў). □ ур. Касцерня — частка г. Магілёва каля Дняпра (Археагр., 2, 1867, V, стар. XVIII). КАСЦЯРНЯ'. Багатыя ўсходы пустазелля каласоўніку Bromus secalinus L. у пасевах на нізкіх падэолістых глебах (Слаўг.). КАТАВГНА. Каляіна, след ад кола на дарозе (Краспап. Бяльк.). Тое ж катавіна (Слаўг.). КА'ТВІНА. Ямка, калдобіна (Слаўг.). КАТЛАВА'Н. Яма або вадаём, выкапаны экскаватарам ці бульдозерам (БРС). КАТЛАВРНА. Даліна паміж узгоркамі (БРС). Тое ж катлавіна (Слаўг.), катліна (Чэр). КАТЛА'ВІНА. Паглыблемне, у якім стаіць вада і расце трава (Стол.). КАТЛАВГШЧА. Вялікая ўпадзіна (Слаўг.). КАТЛА'ЖЫНА. Невялікая ўпадзіна, парослая травой (Уш.). □ ур. Катлажына каля в. Чарсвяны Уш. КАТО'К. Месца .на лёдзе, дзе кола надзета на забіты кол і пры даламозе ж-эрдкі прыстасавана для катання на санках па крузе (Слаўг.). Тое ж калаўрот (БелСЭ, т. 2, 259), крўжала (Бял.). КАУДО'БІНА. 1. Яма, выбоіна на дарозе (Зах. Бел. Др.-Падб., Касц. Мсцісл. Бяльк., Слаўг.). Тое ж каўдобша (Слаўг.). 2. Яма з вадой на лузе (Касц. Бяльк., Слаўг.). КАУЗАТА'. Коўзкая, гразкая або абледзянелая дарога (Слаўг.). Тое ж каўзота, каўзўха (Слаўг.). КАУЗЕ'ЛЬ. 1. Агрэх пры выворіванні бульбы плугам (Слаўг.). Тое ж каўзёнь (Слаўг.). 2. Лёд без снегу на дарозе; абледзянелая дарога (Слаўг.). Тое ж каўзўха (Слаўг.). 3. Каток на лёдзе, снежная гара (Кар., Краснап., Мсцісл. Бяльк., Сен. Касп., Смален. Дабр.) Тое ж каўзўха (Слаўг.), каўзніца (Нясв.). 4. Зямля, якая абледзянела пасля асенняга ці зімовага дажджу (Слаўг.). КАУРЫТА. Цвёрдая, дзірваністая скіба іна абложным ворыве; засохлы кавалак зямлі ма раллі; сухі камяк гразі; заледзянелы снежны камяк (Рэч., Слаўг.). Тое ж каўрыжжа (Рэч., Слаўг.), каўрыжына (Слаўг., Стол.), каўрыгышча, каўрычына (Слаўг.). □ ур. Каўрыжына (поле) каля в. Кароцічы Стол. КАЦЕ'ЛІНА. Упадзіна; нізкае, авальнай формы паглыбленне (Слаўг.). □ ур. Кацеліла (луг) каля в. Целяшы Слаўг. КАЦЕЛ. 1. Упадзіна, паніжанае поле (Слаўг.). 2. Вір, яма ў рацэ, возеры (Зах. Палеосе Талст.). 3. Паглыбленне на полі ці лузе, у якім доўга стаіць вада і расце трава (Стол.). 4. Маленькі глыбокі вадаём з крутымі абрывістымі берагамі (Стол.). □ ур. Кацёл (поле) каля в. Рудня Слаўг. КАЧАВІ'ЛА. Прыкметная мясціна (на раллі, засеве, пяску, траве, збажыне), дзе качаўся конь, адпачываў чалавек ці звер (Глуск. Янк. II., Слаўг.). Тое ж конскі круг (Пол.), качавілле (Глуск. Янк. II), лёжава, выцірак, лёжня, качавілішча, пралёжні (Слаўг.), качанішча (Хоц.), качава, качала (Стол.). КАЧАГА'РАВА. Месца пажару тарфяных купін (Віц. Рам. Мат.). □ в. Качагарава Віц. (Рам. Мат.). КАША'РА. 1. Месца для стаянкі кароў у летні час (Ветк„ Гом., Краснап. Бяльк., Маз., Пар., Рэч.). Тое ж кашар'ё (Іван.), кашарнік (Пін.). 2. Авечы загон, аўчарнік (БРС). 3. Летняе стойла для коней на пашы (Ветк., Сал.). 4. Абігароджанае месца для свіней (Сал.). 5. Абгароджанае месца для начной пасьбы коней (Рэч). 6. Густое драбналессе і кусты (Краснап.). □ в. Кашары Мін., ур. Кашары (дробны лес і кусты) каля в. Кажамякіна Краснап.. КВА'РТА'Л. 1. Частка горада, абмежаваная вуліцамі, якія перасякаюцца (БРС). 2. Участак лесу паміж прасек (Нясв., Слаўг.). КВАТЭ'РА. Квадрат, роўная чатырохвугольная плошча (Касц. Бяльк.). КВАТЭ'РКА. 1. Невялікі кавалак зямлі, палоска (Краснап. Бяльк.). 2. Балонка, шкло ў аконнай раме (Клім. Бяльк., Слаўг.). 3. Частка столі паміж дзвюма бэлькамі (Слаўг.). КВЕТНІК. Газон; агародчык з кветкамі (БРС). КІЕВАЧНІК. Поле, дзе расла кукуруза (Слаўг.). Тое ж кіяшынне (Рэч), кіячнік, кіяшнік (Глуск. Янк. I, Слаўг.), кіяшнічча, кіяшнічышча, кіячыння, кіёўкіння, кіюшнік, кіёўнік, кіёвашнік, кіёўчанне, кіёўнішнік, кіякіння (Слауг.). КІЛГШ. Малы кар’ер, дзе ўручную нарыхтоўваюць торф на паліва (Шчуч.). □ ур. Кілішы (балота) каля в. Юшкі Шчуч. КІЧО'УНІК. Месца, пакрытае цвёрдымі купінамі на балоце, на сенажатных лугавінах (Віц. Нік. 1895). КЛАД. 1. Маігіла (Стол.). 2. Падвор’е з хатай (Смален. Дабр.). 3. Скарб (Смален. Дабр.). КЛАДАВІ'ШЧА. Могілкі (Вілен., Гродз., Мін. Нас.). Тое ж клады (Глуск. Янк. I, Слуцк. ДАБМ, Стол.), моліца (Гродз.), кладаўе (Слаўг.), кладаўя (Бабр., Ветк., Карм., Рагач., Слаўг., ДАБМ, Краснап., Росл. пав. Бяльк., Хоц.), кладаўё (Ветк.), кладбішча (Мін., паўн,ўсх. ч. Бел. ДАБМ), кладбішча (Дубр.), кладзвішча (Лёзн., Ст.-дар., Стол.), кладзішча (паўн.-ўсх. ч. Бел. ДАБМ), кладзішчы (Стол.), клодаўе (Слаўг.), клодаўя (Бых.).