Беларускія геаграфічныя назвы
Тапаграфія. Гідралогія
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 256с.
Мінск 1971
стынь, мялізна, мяліна, мяліня, мяльстыня, мяльстьінь (Нясв.)> мялынь (Слаўг.).
МЕ'РВА. Вязкае, зыбучае балота (Усх. Палессе Талст.).
МЕ'РГЕЛЬ. Сумесь гліны з вапнай Suarga Cretacea (БРС). Toe ж мэргёль (Слаўг.).
МЕ'РЛЕВІЦА. Старое рэчышча (Вілен.).
МЕ'СТА. 1. Стар. Частка горада, якая знаходзілася за сцяной замка. 2. Горад, мястэчка (Глуск. Янк. I, Жытк., Нясв., Пін. Булг. 196, Хоц. Бяльк.). 3. Рынак (Барыс. і Віц. пав. Шэйн 1886, Віц. і Маг. губ. Галатузаў 1852, Грыг. 1838—1840, л. 24, Жытк., Мсцісл. Бяльк.). 4. Любая прастора на зямлі; пункт (Ветк., Жытк., Мсцісл. Бяльк., Слаўг., Стол.). Тое ж мёйсца (Мін.), мёсца (Зах. Бел. Др.-Падб.), мёсціна, мясціна (Слаўг.). 5. Павятовы горад (Нас. АУ). 6. Прастол (Нас. АУ). 7. Час (Нас. АУ). 8. Яўрэйскае пасяленне, аселасць (Слаўг.). □ вул. Мёста (частка вёскі Гіжэнка, дзе з 1849 да 1923 г. жыло яўрэйскае інасельніцтва) Слаўг., Новае Места за Вострай Брамай — частка г. Нясвіжа за замкам.
МЕ'ТА. Мяжа, межавы знак, след, лінія, вешка, маяк; межавая насечка на дрэве (Слаўг.); лінія ў дзіцячай гульяі (Рэч., Слаўг.)Тое ж мёцішча (Краснап., Слаўг., Чав., Чэр.).
МЕТАВІ'ШЧА. 1. Месца, дзе начуюць летам коні (Смален. Дабр.). Тое ж нашлёг, начлёг (Слаўг.). 2. Месца, дзе сеў пчаліны рой (Смален. Дабр.).
МЕ'ШАНЬ. Поле, якое ўзарана другі раз (Краснап. Бяльк., Сен. Касп., Слаўг.).
МІЖГО'Р’Е. Месца паміж гарамі (Слаўг.). Тое ж міжыгар’е (Пол.).
МІЖДАРО'ЖЖА. Месца, тэрыторыя, прамежак паміж дарогамі (Слаўг.)-Тое ж міждадарожжа (Слаўг.).
МІЖРЭ'ЧЧА. Абшар паміж рэчкамі (Слаўг.). Тое ж паміждурэчча, паміждадарэчча (Слаўг.).
МІЛІ'ЦА. Зараснік азёрнага сіту luncus (Дзіс.).
МІЛЮГА'. Малаўрадлівая глеба (Пол.).
МЛЫН. Будьі'нак, дзе мелюць зерне на муку (БРС); ставок (Стаўбц.). Тое ж млін (Жытк., Стол.). □ в. Млынок Лельч.
МЛЫ'НІШЧА. Прастора каля млына (Нас. АУ); месца, дзе знаходзіўся млын (БРС).
МОТІЛКЕ Месца, дзе хаваюць нябожчыкаў (БРС).
Toe ж магілкі (Віц., Гродз. Маг. ДАБМ, к. 318), могліцы (Брэсц., Маладз., Мін., Пін., Сал., Тур. ДАБМ), магільнік (Ашм., Брасл., Віц., Маг. ДАБМ), могальнік (Маладз. ДАБМ), магіліцы (Івац.), магілле (Краснап. Бяльк., Мін.), могільнік (Др.-Падб.), моліца (Гродз., Івац., Лагіш.), магіляцы (Віл.), пясок, дом, шахты (Слаўг.), духоніна рошча (Магілёў), божая ніва (Віц. Нік. 1907), мынка (Мін. губ. Мядзв.). □ в. Магіліцы Івац.
МО'ЛЬБІШЧА. Стар. Месца язычаскага малення. Тое ж бажніца, капішча, стадола.
МОРГ. 1. Стар. Мера ворнай зямлі (БРС). 2. Участак раллі (Шпіл.). 3. Сялянскі ўчастак лугу; наогул сенакосны луг (Нас., Нас. АУ); лугавая зямля (Чач. 1726 ІЮМ, вып. 28 (ч. I), стар. У, 41). 4. Дадатковы ўчастак зямлі (Слаўг.). □ ур. Маргі (лог) каля в. Шаламы Слаўг., ур. Сямімаргіё (поле) каля в. Малева Нясв.
МОХ. 1. Балота; махавое балота; зарослае балота; нізкая балоцістая мясцовасць, парослая мохам і альхой (Віц., Маг., Палессе Талст., Ст.-дар.). 2. Ціна (Смален. Дабр.). □ в. Доўгі Мох Чав., в. Замошыца Віц. (Рам. Мат.), ур. Бондараў Мох (балота) каля в. Рэкта Слаўг., в. Мох каля г. Магілёва (К1800).
МУЛ. 1. Нанос на лузе каля рэчкі ў выглядзе твані. глею, ілу ў час веснавога разліву (Слаўг., Шчуч.); іл на дне возера, затокі (БРС); балота (Шчуч.); ілістае месца (Жытк.). Тое ж мыл (Жытк., Стол.), мул (Стол.), мулёц (Сал.). 2. Цякучы пясок пры капанні ямы (Стол.). Тое ж мыл (Стол.).
МУЛЬ. Месца на балоце, дзе ўтвараецца цячэнне вады пры змяненні яе ўзроўню (Палессе Талст.). Тое ж муляка (Палессе Талст.).
МУРАВА'. 1. Сухадольная сенажаць з добрай травой (БРС). Тое ж мўрава (Беш. Касп., Краснап. Бяльк., Нас., Слаўг.). 2. Газон (Зах. Бел. Др.-Падб.). 3. Ракіта звычайная (Зах. Бел. Др.-Падб.).
МУ'РАВА. 1. Зямля, якая не апрацоўваецца; аблога (Брэсц., Пін.). 2. Трава мурожніца Festuca elatior L. (Лёзн. Касп., Тал. Мядзв.); самае лепшае лугавое сена (Мін. Шпіл., Слаўг.).
МУРАВЕ'ЙНІКМесца, дзе многа мурашыных купін (БРС). Тое ж муравёльнік. (Маз., Навагр., Сал.), муравённік (Навагр.), муравіннік (Слаўг.), мурашнік (Зах. Бел. Др.-Падб., Кузн. Касп., Слаўг.), мурашкі (Слаўг.), 8’
мўрава, мўраўнік (Жытк.), муравёй (Ст.-дар.), мураўё (Ветк.). □ ур. Мурашкі (няўдобіца, багатая мурашынымі купінамі) каля в. Красная Слабада Слаўг., ур. Мурашкі (поле) каля в. Кульшычы Слаўг.
МУРОТ. 1. Сухадольная сенажаць з сакавітай густой травой (БРС). Тое ж мўраг (Слаўг.), муражына (Сміл. Шат.), мурожніца (Стаўбц.), муроўка (Цокш.), дзятліна, дзятлавіна (Слаўг.). 2. Утаптанае каля дарогі месца, густа парослае драсёнам птушыным Polygonum aviculare L. (Жытк., Слаўг., Стол.), дзяцелінай са спарышом Polygonum aviculare L. (Рэч.). □ ур. Мурожніца (поле) Стаўбц.
МУРО'ЖКА. Аблямаванне зелянінай градак, клумбаў; вузкая зялёная дзяр.новая аблямоўка дарожак у садах (Слаўг.). Тое ж рабатка (Зах. Бел.).
МУТ. Іл з вадой; каламута; твань; гразь (Мсцісл. Юрч., Слаўг.). Тое ж муць (Рэч., Слаўг., Смален. Дабр.).
МУТВА'. Канаўка з вадой; азярына (Нар.).
МУТВІЦА. Рыбалоўнае месца ў выглядзе залііва (Нас. АУ). □ ур. Мўцвіца (балота) каля в. Беражцы Жытк.
МУ'ЧАНІК. Зараснік талакнянкі Arctostaphylos uva ursi L. (Жытк.).
МУ'ЧКА. Густая сухадольная дзярніна сіўцу Nardus L. (Жытк.). Тое ж мычка (Рэч.).
МУШАРЫ'НА. Невялікая балоцістая мясцовасць, парослая мохам і альхой (Палессе Талст.).
МХЕ'НІШЧА. 1. Месца, дзе расце мох (Нас., Слаўг.). 2. Месца, дзе ляжаў мох (Слаўг.). Тое ж мшыйіча, машь'ішча (Слаўг.).
МША'РА. Махавое балота; балоцістае месца, якое зарасло мохам, купінамі (Слаўг.). Тое ж мшарынне, мшарышча (Нас., Слаўг.).
МША'РНІК. Месца ў лесе, на балоце, якое парасло мохам (Усх. Палессе Талст.). Тое ж мшарня (Слаўг.).
МЫ'ЗА. Стар. Дача, хутар; сядзіба з с.-г. пабудовамі, якая стаіць асобна ад нас. п.; мястэчка, маёнтак, вёска аднаго пана. □ мыза Марозінка каля в. Кульшычы, мыза Балотня, мыза Гайшь'ін, мыза Крыштаполье Бых. пав. Маг. губ. (1854 ЦДГА БССР, ф. 2379, воп. 1, адз. зах. 17, лл. 18; 216, 266, 27).
МЫЛЕ'Ц. Суглінак (Краснап. Бяльк.).
МЫ'ЛЬНЯ. Лазня (Mar.). Тое ж мыйня (Маг.),л«ывалька (Ваўк. Сцяшк.), мылня (Іўап.), мыўніца (Віц., Маг., Мін. Шпіл. 1853, л. 11), мовніца (Троіцкі спіс Не-
старавага летапісу). □ ур. Мыльнішча (сухадольны луг) каля пас. Калінаўка Краснап., ур. Мыльніца (Макс., 357), ур. Мыльнішча (лясная прыстань; плятнёвыя збудаванні ў рацэ) Бых. (Макс. Пр. 41).
МЫС. Клінападобны выступ поля, лесу, лугу; край лесу або абрыву (БРС).
МЬГТНІЦА. Мытная застава або каінтора, дзе праводзіцца выплата за правозячыя тавары (БРС). Тое ж мьпня (БРС), мыта (Нас. АУ).
МЫШНІК. Участак, які зарос кустамі; зараснік (Ант.).
МЯЖА'. 1. Дзёрнавая броўка, разора, дарожка, знак паміж зямельнымі ўчасткамі (БРС). 2. Участак лесу паміж населенымі пунктамі (Брэсц.).
МЯЖНРЦА. Палявая сцежка (Сен. Касп.).
МЯ'ДЗЕЛІНА. Поле, дзе расла люцэрна Medicago saliva, дзікая лясная канюшына (Маладз.). □ с. Мядзел Маладз.
МЯРЗЛЯЖЗамерзлы выступ гразі (Кір., Слаўг.).
МЯРЛОТА. 1. Зімовы мядзведжы бярлог; воўчае логава (Барыс., Грыг. 1838—1840, Зах. Бел. Др.-Падб., Касц. Мсцісл. Бяльк., Крыч., Сен. Касп., Слаўг.); лісінае логава (Мсцісл. Бяльк.). Тое ж мярлог (Пол., Слаўг., Смален. Дабр.). 2. Прыкметная мясціна на раллі, на пяску, на траве, дзе качаўся конь, ляжаў звер (Арш.). Тое ж качвішча (Стол.).
МЯРЭ'ЧА. Непраходны густы лес на нізкім месцы (Крыч., Слаўг., Чашн. Касп.); непралазнае балота (Расн. Бяльк.); буралом і густы лес (Тал. Мядзв.). Тое ж мірэчча (Смален. Дабр.), мярэчча (Слаўг.).
МЯСТЭ'ЧКА. 1. Населены пункт паўгарадскога тыпу (БРС). Тое ж мясцёчка (Ветк., Навагр., Слаўг., Хоц. Бяльк.). 2. Рынак (Нас.). Тое ж мясцёчка (Нас.), торг (Бых., Маг., Слаўг.).
МЯСЦІ'НА. Невялікі ўчастак; месца, куток (БРС). Тое ж мясцёчка (Мсцісл. Бяльк., Слаўг.), мёсцечка, мёсцінка, мёсціначка (Слаўг.).
МЯТЛА'. Зараснік чароту Phragmites communis Trin. (Лёзн.). Toe ж мятліца (Стол.).
МЯЧЭ'УНІК. 1. Зараснік рагозу шыракалістага Typha latifolia L. (Слаўг., Чашн. Касп.). Тое ж мечаўнік (Слаўг.). 2. Зараснік касачоў Iris pseudacorus L. (Краснап. Бяльк.).
н
НАБО'Й. 1. Астаткі саннага шляху (Стол.). Тое ж накат, лядок (Слаўг.). 2. Частка дарогі, дзе ступае конь, запрэжаны ў воз (Стол.).
НАВІНА'. 1. Новае поле, цаліна на месцы расцяробу або ўзаранай сенажаці (Віц. Нік. 1895, Кобр., Крыч., Нар., Рэч., Сал., Слаўг., Ст.-дар., Стол.). Тое ж навіна (Ст.-дар., Хойн.), навінка (Слаўг.). 2. Даўно неаранае поле, аблога (БРС). 3. Новае месца пасялення (Слаўг., Слуцк. Мал. 118). Тое ж навасады (Лемц. Айк.). Тое ж навінка, навяк (Слаўг.). 4. Новы ўраджай (Слаўг.). □ вул. Навіна ў в. Трасліўка Слаўг., ур. Навіны каля в. Чарсвяны Уш., Навінка — частка в. Кулікоўка Слаўг., ур. Навінка (поле) каля в. Кульшычы Слаўг., в. Навінка Гом.
НАВО'З. 1. Вялікі ўчастак поля, на якім размешчана некалькі хутароў (Нясв.). 2. Прыстань (Рэч. Макс. йр.). 3. Участак угноенай зямлі побач з вёскай (Стаўбц. Прышч.). Тое ж навозы (Кар., Стаўбц.). □ ур. Навоз (поле) каля в. Малева Нясв., вул. Навозная ў в. Ванялевічы Кап., с. Навоз Рэч. (Макс. Пр.).
НАДБА'ВАКДадатковы ўчастак поля, лугу (Слаўг.). Тое ж надбаўка (БРС), наддатак, дача, нандача, наддача (Слаўг.), наддача, наддачка (Чашн. Касп.). □ ур. Наддаткі (луг) каля в. Віравая Слаўг., в. Наддаткі, х. Лясныя Наддаткі Мядз. (Лемц. Дыс.), ур. Наддача (поле) каля в. Гайшын Слаўг.
НА'ДБЕТАЖЖА. Прастора, якая прылягае да берага ракі, возера (Слаўг.).
НАДВО'РАК. Двор каля хаты (БРС); прастора паміж хатай і гаспадарчымі пабудовамі (Нясв., Слуцк. Мал. 181, Сміл. Шат., ІІІчуч.).
НАДВО'Р’Е. 1. Месца па-за жылымі пабудовамі, за дваром; вольная прастора (Рэч., Слаўг., Ст.-дар.). 2. Месца на сялянскім двары паміж пабудовамі (Мсцісл. Юрч. НС, 283, Нас., Слаўг., Слуцк. Мал. 181).
НАДЗЕ'Л. Старая мера зямлі ў некалькі дзесяцін (БРС); сядзіба калгасніка (Слаўг.); наогул участак зямлі (Лаг.).
НАДМАП'ЛЬНІК. Месца на горцы вышэй могілак (Мсцісл. Бяльк.).
НАДНЯМО'ННЕ. Прастора паабапал р. Нёмана (Стаўбц.).
НАДО'ВЕНЬ. Участак поля каля вёскі (Пол.).
НА'ЖМА. 1. Крынічнае месца на схіле ўзгорка, дзе заўсёды сочыцца вада (Зах. Бел. Др.-Падб., Слаўг.); гразкае месца (Нас.); дрыгвяное месца пад гарой (Слаўг.). Тое ж нажым, націск, націскі (Рэч., Слаўг.), Hanop (БРС). 2. Вялікая колькасць вады пад снегам або пад лёдам у час адлігі (Слаўг., Смалеп. Дабр.). Тое ж нажым (Слаўг., Смален. Дабр.), нажор (Мсцісл. Юрч.), настлыш (Азяр. Касп.). 3. Прыліў вады ў рэчку; напор вады на плацііну (Слаўг.). Тое-ж напор, націск, (Слаўг.).
КНІГІ ОНЛАЙН
