Беларускія геаграфічныя назвы
Тапаграфія. Гідралогія
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 256с.
Мінск 1971
ІІЛЕЦЯ'НАК. Абгароджанае месца для жывёлы ў полі або ў лесе (Іван.).
ГІЛІ'ТА. Вялікая льдзіна; крыга (Лёзн.).
ПЛІТА'. Засохлы камяк зямлі на засеяным полі (Стол.).
ПЛУГ. Вузенькі шнур зямлі, які можа заняць плуг на ворыве (Слаўг.).
ПЛЫВУ'Н. Нанесены разводдзем пясок (Краснап. Бяльк.). 2. Пласт цякучага пяску пры капанді ямы (Рэч.).
ГІЛЫНЬ. Цячэнне вады (БРС).
ПЛЮГО'ТА. Размяклая зямля ў час працяглых халодных дажджоў; гразь (Ст.-дар.). Тое ж плюхаць (Ст.дар.), пляхоцце (Рэч.), плюхоцце (Слаўг.).
ПЛЮ'ШНІК. 1Зараснік аеру Acorus calamus L. (БРС). Toe ж плёшнік (Жытк., Стол.), пляшнік (Жытк.). 2. Зараснік плюшчаю Sparganium simplex Huds. (Браг.). Toe ж плюшчай (БРС), плюшчыннік (Пол.), плюшчэй, плюшчаіннік (Слаўг.).
ПЛЮШНЯЖ. Месца на балоцістых лугах, дзе расце асака, плюшчай, цыкута ядавітая Cicuta virosa L. (Рэч.).
ПЛЯЖ. Месца каля ракі, возера, дзе адпачываюць і загараюць людзі (БРС).
ПЛЯНТА. Мяжа (Палессе Лемц. Айк.).
ПЛЯ'НЦЫ. Месца, дзе вырошчваюць садовыя саджанцы, паркавыя дрэўцы (Нясв.).
ПЛЯСНІ'ЦА. Тонкі лядок на рацэ (Віц.).
ПЛЯЦ. 1. Сядзіба калгасніка. (БРС); былы сталыпінскі водруб, хутар (Слаўг.). 2. Прастора вакол царквы, цвінтар (Стол.). 3. Ст.-бел. (XVII—XVIII стст.). Поле бою. 4. Пэўная частка зямлі пад домам або сенажаццю (Нас.)5. Месца, якое займае чалавек стоячы (Нас.). 6. Пэўная частка зямлі, палоска на агародзе (Слаўг., Смален. Дабр.).
ПНЕ'ВІШЧА. Месца (поле), на якім засталіся пні ад ссечанага лесу (Нас.). Тое ж пянёўе, пёння (Слаўг.), пнішча (Сал.). □ ур. Пнішча (поле) каля в. Яскавічы Сал.
ПНГШЧА. 1. Нявыкарчаваны высечаны лес (Ваўк. Сцяшк.). 2. Месца, дзе стаяў пень ад спіленага дрэва (Жытк., Слаўг.). Тое ж пёнішча, пнёшча (Слаўг.). 3. Новае поле яшчэ з пнямі (Варк. 1641 МЕВ, № 11, ч. аф., чэрв., 1906, 415).
ПО'ВАЛЬ. Месца ў лесе, дзе павалены бурай дрэвы (С.лаўг.).
ПО'ГАР. Выгаралае месца на балоце, ямка (Віц., Маг., Палессе Талст.). □ в. Погары Віц. (Рам. Мат.).
ПОД. Месца, дзе знаходзіцца памост для збожжа на высокіх слупах (Стол.). Тое ж пады (Стол.).
ПО'ДКУП. Месца ў лесе, дзе стаіць дрэва з вуллем (Сал.).
ПО'ЖНЯ1. Засеянае збожжам поле; іржышча (Бабр. Брэсц. Глуск. Гродз. Жытк. Маз. Пін. Стол. ДАБМ, к. 271, Лёзн., Сал., Слаўг.). 2. Сухадольная сенажаць і паша; невялікі лужок сярод поля (Віц. Нік. 1895, Докш., Віц. Сен. Касп., Слаўг., Смален. Дабр., Тал. Мядзв., Уш.). Тое ж пожань (Сен. Касп.), пожанька, пожанка (Віц. Нік. 1895, Сен. Чашн. Касп., Слаўг.). 3. Заліўны луг (Ветк.). □ в. Пожынкі Сен., ур. Пожанька (балота) каля в. Людкоў Слаўг., ур. Шырокая пожня (сенажаць) каля в. Чарсвяны Уш., ур. Пожня (луг каля р. Пацэі) недалёка ад в. Сьенск Слаўг.
Пб/ЗДЗІР. Тонкая снегавая корка да шарану, тонкі шарон (Слаўг.).
ПО'ЙМА. 1. Месца, якое заліваецца ў час разводдзя; заліўны луг (БРС). Тое ж поймішча (Віц. Рам. Мат.). 2. Вялікі разліў вады на лузе вясной (Рэч.). 3. Травастой, заліты вадой, выйшаўшай з берагоў ракі; сена з затопленага лугу (Нас., Слаўг.). 4. Праход, рукаў, які злучае возера з ракой (Стол.). □ в. Поймішча каля Дзвіны Віц. (Рам. Мат.).
ПО'ЛЕ. 1. Зямля, апрацаваная для пасеву; бязлесная прастора (БРС). Тое ж пэле (Ст.-дар.). 2. Паша; сухадольны луг (Лёзн., Слаўг., Стол.). Тое ж пблё (Ваўк. Сцяшк.). 3. Месца ў дзіцячай гульні ў лапту паміж дзвюма паралельвымі рыскамі, дзе стаіць каманда, якая ловіць мячык (Слаўг., Стол.); спартыўная пляцоўка (БРС). □ ур. Палі каля в. Пасека Ст.-дар., Поле — уз-
вышаны край на паўднёвы ўсход ад Навагрудка да Слуцка і ўпоперак з паўночнага ўсходу на паўднёвы захад ад Пясочна да Мядзведзічаў (Серб. 1914, 74), Поле — прастора на поўнач ад Пінскага пав. (Булг., 197), Палявое войтаўства Крыч. староства (Меер, 1786, 92), в. Сіліна Поле Слаўг., ур. Белахвостава Поле (месца на лузе) каля в. Крамянка Слаўг.
ПО'ЛЕЖАНЬ. Месца на траве, дзе адпачываў хтонебудзь (Слаўг.). Тое ж пролежань, вылежань (Слаўг.).
ПО'ЛІВА. Пасеў, засмечаны пустазеллем, які трэба палоць (Ветк., Глуск. Янк. II, Слаўг.). Тое ж палоцце (Ветк., Слаўг.).
ПОЛЬ. Ст.-бел. Поле, зямля; палі (Нас. АУ). □ в. Краснаполь Краснап. (1750 ЦДГА БССР, ф. 694, воп. 4, інв. 1556, л. 227), в. Аполь Іван., ф-к Антопаль Слаўг. (К. XIX ст.). „
ПО'ЛЫСЬ. Гладкая, роўная паверхня вады (Слаўг.). Тое ж пролысь (Слаўг.).
ПО'МУТ. Мутнасць, мутная вада (Нас.).
ПО'ПАР. 1. Зараснік пырніку Agropyrum repens Р. В. (Стол.). 2. Поле, узаранае вясной пад жыта (Глуск. Янк. I, Рэч.); узараная зямля, якая зарасла травой (Рэч.).
ПОТІЛАУ. 1. Заліўны луг; наогул сенажаць (БРС). Тое ж поплава (Ст.-дар.). 2. Раслінны пласт на паверхні вады ў стаячым вадаёме; зарослае месца на возеры (Люб., Слаўг.). 3. Палявая паша, палявая трава (Рэч.). 4. Шырокае месца на рацэ (Касц. Бяльк.). 5. Смецце, мох, голле, дровы, якія выносяцца вадой на бераг ракі ў час разводдзя (Бых., Ветк., поўнач Маг., Пол. Талст.)6. Вялікая сетка для лоўлі рыбы зімой (Стол.). □ в. Паплавы Бярэз., ур. Поплава (луг) Ельск., ур. Поплаў (нізкі лог) каля в. Урэчча Слаўг., р. Паплавы (1910) каля в. Ржаўка Слаўг.
ПО'ПЛІСАК1. Месца, куды са страхі капае вада; капеж (Жытк.); кроплі дажджу, якія капаюць са страхі (Жытк.). 2. Кароткачасовы рэдкі дождж (Жытк.).
ПО'СТАЦЬ. 1. Участак збажыны, які займае жняя (БРС). Тое ж кусок, плаха (Слаўг.). 2. Частка паласы ў даўжыню (Беш. Касп.). 3. Месца ў полі, дзе стаяць снапы (Ваўк. Сцяшк.).
ПО'УДЗЕНЬ. Частка свету, супрацьлеглая поўначы (БРС).
ЙО'УРЭЙ. Вырай; поўдзень, цёплыя краіны, куды ляцяць птушкі зімаваць (Стол.).
ЙО'ЦЕК1. Паглыбленне, жалабок раўка, сярэдзіна сухога рэчышча, дзе ў час дажджу ці вясной цячэ вада (Слаўг.). 2. Паніжанае месца на адложыстым схіле ўзгорка, дзе звычайна збягае вада (Слаўг.).
ПО'ЯС. Гладкая ціхая паласа вады пасярэдзіне ракі (Слаўг.). Тое ж паясок (Слаўг.).
ЙРАБО'Й. Яма, выбітая вадой; вельмі глыбокае Meena ў рацэ, возеры (Ст.-дар.). Тое ж прабоіна (Ст.-дар.), выкабаіна, выкабай (Слаўг.).
ЙРАВА'РНЯ. йіваварны ці віінакурны завод (Нас.).
ЙРАВА'ЛЛЕ. 1. йрорва, праваліна паміж гор (Чэр. Бяльк.). 2. йравал, выпадзенне грунту; западзенне мяккага грунту ў ямцы (Нас., Слаўг.).
ЙРА'ВІРЖЬІНА. Адтуліна, разгароджанае месца ў агароджы або ў паркане (Тал. Мядзв.).
ЙРАВУ'ЛАК. Завулак; вуліца з выйсцем у адзін канец (Беш. Касп., Рэч., Слаўг.). Тое ж пракавўлак (Хоц. Бяльк.), праканавўлак (Слаўг.).
ЙРАТА. Ст.-бел. 1. Агароджа з жэрдзя з варотамі ў канцы вёскі. Тое ж прога. 2. Брамка, веснічкі. Тое ж прога. □ нас. п. Прага каля р. Вісла (Статіістнческнй обзор государственных ймуіцеств за 1858 г. Сйб, 1861).
ЙРАГА'Л. 1. Адкрытая прастора, сенажатная паляна ў лесе, паміж кустамі, на балоце (БРС). Тое ж прагаліна, прагалка (БРС), прагалачак (Стол.). 2. йралёт, водступ, пакінуты паміж хатамі, узгоркамі, лясамі (БРС). 3. Адна вялікая праталіна (Слаўг.). Тое ж прагалка (Слаўг., Стол.).
ЙРАГО'Н. 1. Абгароджаная або неабгароджаная дарога, па якой гоняць жывёлу на пашу, вадапой (БРС). 2. Дарога да былога панскага двара (Нясв.); праезд ад хаты да вуліцы (Слаўг.). 3. Часовая паша для жывёлы (Слаўг.). 4. Адлегласць паміж двума парамі калоў у прасле (Слаўг.). □ ур. Ля прагоіна (поле, луг) каля в. Малева Нясв.
ЙРАГУЛЯ'НКА. Быўшы панскі пляж ці месца адпачынку (у многіх месцах Беларусі). □ ур. йрагулянка каля в. Кулікоўка Слаўг.
ПРАГУМЕ'ННЕ. Чыстая плошча перад гумном, дзе прасушваюць снапы, збожжа, сена (Мін. Шэйн, 506). Тое ж прыгуменне (Я. Колас, т. 4, 1952, 12).
ПРАДО'ННЕ. Вельмі глыбокая яма, вір; бездань (Мсцісл. Юрч., Нас., Слаўг.).
ПРАДУ'ХА. Палонка ў лёдзе на рацэ, возеры, у якую выходзіць рыба (Слаўг.).
ПРАДУ'ХЛІНА. Незамярзаючае месца ў балоце (Лёзн. Касп.).
ПРАЁМ. Прамытае месца на гаці, дарозе; вырвапая вадой частка дамбы (Слаўг.).
ПРАЖО'РА. Прыроднае ці выкапанае на балоцістай амшары вадасховішчнае паглыбленне, прадаўгаватае азярцо (Віц. Нік. 1895). Тое ж прожар, пражор (Слаўг.).
ПРАЖЫ'ЛІНА. Крынічнае прадаўгаватае месца (Слаўг.).
ПРАКІ'ВА. Зараснік крапівы Urtica dioica L. (Жытк.).
ПРАКО'П. Пракапанае паглыбленне, канава (Слаўг.). Тое ж прокап (Слаўг.).
ПРАЛЕ'САКСцежка, паласа ў лесе; рэдкі лес, які чаргуецца з палямі, палянамі (Кузн. Касп., Слаўг.).
ПРАЛёТ. Прастора паміж чым-небудзь, яакінуты адкрыты водступ (БРС).
ПРАЛІ'У. Вузкая паласа вады паміж востравам на возеры і берагам; водны перашыек (БРС).
ПРАЛО'З. Свабоднае, гальнае месца паміж кустамі лазы на вадзе; пратока (Стол.). Тое ж гальвінка (Стол.).
ПРАМЕ'НАК. Прамежак, праход паміж хлявамі, хатамі (Жытк.).
ПРАМІЖУ'Т. Пэўны адрэзак адлегласці, поля; вузкая палоска паміж больш шырокімі (Ветк.).
ПРАМІЖ. Прамое рэчышча ракі; прамая кароткая пуціна, сцежка (Рэч., Слаўг.). Тое ж прамізна (Нас.).
ПРАМЫ'ВІНА. 1. Размытае вадой месца ў дамбе, гаці (БРС). Тое ж прамыіна (Слаўг.), прамоіна (Нясв. Слаўг., Шчуч.). 2. Незамярзаючае, прамытае месца на быстрыні ракі (БРС). Тое ж прамыіна (Слаўг., Смален. Дабр.), прамоіна (Нясв., Слаўг., Шчуч.).
ПРАПО'Й. Магутны вір, які ўтвараецца пры ўладзенні р. Проні ў Сож («Советская Белоруссня», 13 люня 1945 г.).
ПРАРЫ'У. Месца на плавах, дзе можна праваліцца (Палессе Талст.).
ПРАРЭ'З. Каляіна, выціснутая коламі на палявой дарозе (Слаўг.). Тое ж поразь, проразь (Слаўг.).
ПРАСВЕ'Т. 1. Гальнае, асветленае месца ў лесе; край лесу, дзе відаць поле (Слаўг.). 2. Прагаліна паміж узгоркамі (Слаўг.). Тое ж просвет, просвець (Слаўг.).
ПРАСЕ'КА. Ачышчаная ад лесу і кустоў паласа ў лесе, якая раздзяляе лясныя кварталы, служыць граніцай участка, дарогай (БРС). Тое ж просека (Слаўг.).
ПРАСЁЛАК1. Адлегласць паміж вёскамі (Нас. АУ, Слаўг.). 2. Грунтавая дарога паміж невялікімі населенымі пунктамі (БРС).
ПРАСТРА'МАІў. Прастора, невялікая адлегласць (Стол.).
ПРАСЦЕ'НАКПрамая дарожка (сцежка) паміж двума палямі (Выс. Касп., Гом., Мін., Нас.); палявая дарожка ў канцы палосак (Рэч.).
ПРАСЦЕ'НЬ. Прамая дарога (БРС); кароткі шлях напрамік (Нас.). Тое ж прамёц, прасцяк, прамік, прамічка (Слаўг.), прамізна (Нас.).
ПРАСЦЯ'Г. Прастор, шырыня, абшар; вялікая плошча чаго-небудзь (БРС). Тое ж просць (Слаўг.).
ПРАСЯ'НІШЧА. Поле, дзе расло проса (БРС). Тое ж прасянёчніска (Кам.), прасянне, просішча, просінішча, прасянішчаўе, прасянішчывічышча (Слаўг.).
КНІГІ ОНЛАЙН
