Беларускія геаграфічныя назвы
Тапаграфія. Гідралогія
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 256с.
Мінск 1971
ГІРАСЯРО'ДВостраў на рацэ (Усх. Палессе Талст.).
ПРАСЯРЭ'Д. Каса пасярод ракі; выспа на рацэ (Стол.).
ПРАТА'ЛІНА. Месца, дзе растаў снег і паказалася зямля (БРС). Тое ж праталак. (Рэч.), праталка (Беш. Касп., Рэч., Слаўг.), праталачка, праталінка, праталок, праталічыня, праталініна, праталінне (Слаўг.).
ПРА'ТВА. Пастаяннае месца каля вады, на рэчцы, дзе мыюць бялізну (Глуск. Янк. I, Жытк., р. Пціч Серб. 1915, Стол.). Тое ж працвішча (Стаўбц. Прышч.), працьва (БРС). □ ур. Працвішча (сенажаць) Стаўбц. (Прышч.).
ПРАТО'КА. Праліў; рэчка, рукаў, які злучае два вадаёмы (БРС). Тое ж праток, (Шчуч.).
ПРАТО'ЧЫНА. Месца, дзе сочыцца вада; крынічная мясціна (Ветк.).
ПРАХ. Зямля, пыл; пыл ад згніўшага (Слаўг.); прах (БРС).
ПРАХА'ДСКАЯМесца, алея ў садзе, дзе раней паны прагульваліся пешшу (Слаўг.). Тое ж прахадзкая (Слаўг.).
ПРАХАЛО'ДА. Цяністае месца непадалёку ад вады («Звязда», 31 мая 1966 г.); пад зялёнымі шатамі дрэў (Сачанка. Пакуль не развіднела, 1966, 248). □ в. М. Ухалода Барыс. («Звязда», 9 снежня, 1966 г.).
ГІРАХО'Д. Месца, па якому пераходзяць; перашыек (Сал.); бойкае месца (Слаўг.). □ ур. Праход (сенажатны перашыек) каля в. Яскавічы Сал.
ПРАЯ'ВА. Глыбакаводная яма (Жытк., Стол.).
ГІРО'ВАР. Вінакурны завод (Грыг. 1838—1840).
ПРО'ВАРЫШЧА. Месца, дзе быў провар (Віц. Рам. Мат.). □ в. Проварышча і ўр. Проварышча Віц. (Рам. Мат.).
ПРО'ГАЛЬ. Прагаліна, прастора, водступ паміж чым-небудзь (Слаўг.). Тое ж галвінка, прогалішча (Слаўг.).
ПРОЖАУЗЕНЬ. Агрэх пры разорванні радка бульбы (Слаўг.).
ПРО'ЛУБКА. 1. Глыбокае месца; бездань, прорва (Слаўг.); багністае і глыбокае месца ў рэчцы (Лёзн., Слаўг.); правал (Мсцісл. Юрч.). Тое ж проламка (Смал.), пролабка (Мсцісл. Юрч.), пролыбка (Слаўг., Смален. Дабр). 2. Палонка ў лёдзе на рацэ (Віц. Нік. 1895, Бял. Матэр., Грыг. 1838—1840, Зах. Бел. Др.-Падб., Мсцісл. Бяльк., Сен. Касп., Слаўг.). Тое ж проламка (БРС), пролабка (Мсцісл. Юрч.), праломка (Навагр. XIX ст. КПЖ, 38), проруб, прорубка (Слаўг.), палонка (Кам., Стол.).
ПРО'ПАСЦЬ. 1. Глыбокае месца на балоце, у рацэ; бяздонне (Нясв., Рэч., Слаўг., Стол., Шчуч.). 2. Глухое месца (Слаўг.). □ р. Пропасць (цяпер р. Проня) Слаўг. (1627 Кнлга Большому чертежу; 1560 Археагр. т. 3, 1867, 267).
ПРО'ПАШ. Узараная зямля, ралля (Стаўбц. Прышч.). □ ур. Пропашы (поле) Стаўбц. (Прышч.).
ПРО'ПУСК. 1Месца, дзе раку можна перайсці ўброд (Слаўг). 2. Агрэх пры разорванні радка бульбы (Слаўг.). □ ур. Пропуск (брод цераз р. Проню) каля в. Красная Слабада Слаўг.
ГІРО'РАЗЬ. 1. Рукаў, вадзяная пратока (басейн Дняпра Макс., 244). 2. Маладая нізкая трава сярод рослага травастою (Слаўг.).
ПРО'РВА. I. Месца, якое размыта вадой; прарыў плаціны (БРС), дарогі, гаці (Жытк., Слаўг.). Тое ж про-
рыў (Слаўг.). 2. Бяздонне (БРС). 3. Глыбокая яма, вымытая вадой (Нас., Нясв., Расторгуев. Словарь брянскнх говоров, Слаўг.). 3. Вокнішча ў балоце (Пруж. ДАБМ, 980, Слаўг., Смал., Стол.). 4. Завадзь (Касц. Бяльк.).
ПРО'РЫНЬ. Капаны шырокі і глыбокі суднаходны канал (Целяханы Івац.). □ Агінская прорынь (Агінскі канал) каля г. п. Целяханы Івац.
ПРО'СТКА. 1. Ход ракі па цячэнню; прастора (Рэч.). 2. Выпростваючая пратока, якая прарывае намыўны перашыек (басейн Дняпра Макс., 197) .
ПРОСЦЬ. Частка ракі (Слуцк. Сержп. Грам., 4). □ бухта Просць р. Гарыні каля в. Кароцічы Стол.
ПРО'ТМА. Бездань (Слаўг.). Тое ж проціма, протня (Слаўг.), процьма (Нясв., Слаўг.).
ПРО'ЦЕРАБ. Месца, дзе высечаны лес; расцярэбленыя кусты (Сал., Слаўг.). □ ур. Процераб Мікалайкаў каля в. Яскавічы Сал.
ПРО'ЦЕЧ. Незамярзаючае месца на рацэ, возеры (Гар. 1929, 42).
ПРО'ШЧА. 1. Месца каля крыніцы, у лесе, дзе раней збіраліся на багамолле (Нас. АУ, Нас., Мін., Пін., Слуцк. Серб. 1915, 42, Сержп. Прымхі, 7, 23, Чашн. Касп.). 2. Крыніца, струмень крынічны (Маг. губ. вед., 1854, № 47, 344). 3. Капліца (Чашін. Касп.). □ ур. Хочанкава прошча ці Хочанкава крыніца каля в. Шаламы Слаўг.
ПРУГМЕ'НЬ. Свабоднае месца паміж пабудовамі, двор (Ваўк. Сцяшк.). Тое ж пругумёне (Нясв.), прыгуменне (Кам.).
ПРУД. 1. Плаціна на рэчцы і млын пры ёй; штучнае возера, ставок (Барыс., Віц. Касп., Грыг. 1838—1840, Лёзн., Нас., Нас. АУ, Маз., Маладз., Стаўбц., Тал. Мядзв., Шчуч.); сажалка (Крыч.). 2. Вятрак (Мсцісл. Бяльк.). 3. Курган, высокае месца, якое агібаецца ракой (Слаўг.). П в. Стары Пруд Чэрв., в. Пруды Стаўбц., в. Прудок Слаўг., в. Прудок Косельокі Карм., ур. Гарадзёцкі Пруд (курган, які агібае р. Крупка) каля в. Закрупец Слаўг.
ПРУДЗГШЧА. Месца, дзе быў ставок з млынам (Паст., Слаўг.). Тое ж прўдзішча (Нас. АУ). □ в. Прудзішчы Смал.
ПРУТ. 1. Стар. Пазямельная мера — 1/300 частка морга (Дэмб. т. 1, 171), пяць сажняў з доляй (Нас.
АУ, 394 б). 2. Малады парастак; садовы саджанец (Слаўг.).
ПРЫАЗЕ'Р’Е. Абшар, які прылягае да возера (Міёр., Слаўг.).
ПРЫ'БАЛАЦЦЕ. 1. Балота, якое парасло бярозай і альхой (Зах. Палессе Талст.). 2. Месца ўздоўж балота (Слаўг.).
ПРЫ'БАР. 1. Месца або паселішча, якое знаходзіцца каля абалоні ракі (Бых., Слаўг.). 2. Месца каля бору (Слаўг.). □ в. Прыбар Бых.
ПРЫ'БЕРАЖАНЬ. Лёд каля берага ракі (Ваўк. Сцяшк.).
ПРБРБЕРАЖЖА. Узбярэжжа (Слаўг.).
ПРЫБО'РАК. Гаёк, які прымыкае да лесу (Смален. Дабр.).
ПРЫБО'РАЧАК. Махавое месца, якое прымыкае да хваёвага лесу, бору (Смален. Дабр.).
ПРЫБО'Р’Е. Месца, дзе выганялі дзёгаць і выпальвалі вугаль (Бых. Рам. 1912, 3). □ в. Прыбор’е Бых. (Рам. 1912, 3).
ПРЫВО'ЛЛЕ. 1. Свабоднае, шырокае месца, прастор (БРС). 2. Прыдатнае месца, дзе блізка ёсць рэчка, лес, луг, поле (Слаўг.). Тое ж воля, раздолле, прыволіца, прываль (Слаўг.). 3. Стар. Месца, якое памешчык уступаў сялянам для выгану жывёлы. 4. Свабоднае месца на лузе (Нясв.). □ в. Прыволле Слаўг.
ПРЫВО'РАННЕ. Прыараная зямля (Слаўг.). Тое ж прыпаш (Нас. АУ).
ПРЫГА'ЛАК. Невялікая палянка ў лесе іна месцы пажару (Сміл. Шат.).
ПРЫГАЛО'ВАЧ. Узаранае і пасеянае поле ўпоперак загона (Стол.).
ПРЫГА'НАКМесца каля ганка (Касц.). Тое ж прыганачча, каляганачча (Слаўг.).
ПРЫТАНЬ. Выпас, куды прыганяюць кароў да пастуха; згон (Слаўг.). □ в. Прыгань Кругл.
ПРЫТАР. Месца, дзе выгарае ад сонца пасеў, травастой (Слаўг.).
ПРЫТАРАД. 1. Гарадское прадмесце (БРС). 2. Абгароджанае месца для жывёлы ў полі або ў лесе (Светл.). 3. Малы горад, які прыпісаны да вялікага (Нас. АУ).
ПРЫГАРАДАК. Малы гарадок (Нас. АУ).
ПРЫГО'РАКВысокае месца, узгорак; узгорачак (БРС). Тое ж прыгарак. (М. Танк. Янук Сяліба, 1957, 12), прыгорачак ^Навагр.).
ПРЫТРЫЗЬ. Паша, дзе жывёлай з’едзена ўся трава (Слаўг.).
ПРЫГУМЕ'ННЕ. 1. Абгароджанае месца каля гумна, дзе ставяць торпы немалочанага збожжа (БРС). 2. Месца каля гумна (Глуск. Янк. II, Краонап. Бяльк., Мін., Сміл., Шат., Ст.-дар.). 3. Задворак; загуменне (Слаўг.). 4. Абгароджанае месца перад гумном, дзе сушаць снапы на сонцы (Жытк., Стол.). Тое ж прыгумёнак (Жытк.), прыгумнік. (Бых. Рам. 1912, 20).
ПРЫД. Нізкае мокрае месца (Лёзн.). □ ур. Прыдзіна (поле) каля в. Загараднае Лёзн.
ПРЫДА'ТАКДадатковы ўчастак поля да сядзібы або палоскі; кароткая палоска (Рэч., Стаўбц.). □ ур. Прыдаткі Пёршыя Стаўбц. (Прышч.).
ПРЫДЗВЕ'РАННЕ. Месца каля дзвярэй хаты (Слаўг.). Тое ж прыдзвёрнічча (Слаўг.).
ПРЫДО'БА. Багатыя, выгодныя прыродныя ўмовы (Глуск. Янк. I, Слаўг.). Тое ж прыўдобіца, прыўдоба, прыўдобіе, прыдаб, прыдаба (Слаўг.).
ПРЫДУ'ХА. Гразкае месца, дзе не замярзае вада зімой (Рэч.).
ПРЫЗАТАРАДАКЗагароджанае месца для жывёлы ці птушак на двары (Сал.).
ПРЫЗАГРУ'ДАК. Месца ў полі або ў лесе, дзе стаіць летам жывёла ў час гарачыні (Жытк.).
ПРЫ'ЗБА. Земляны насып уздоўж вонкавых сцен хаты (БРС). Тое ж прызва (Рэч.).
ПРЫ'ЗНАКМесца на былым дворышчы (Рэч.).
ПРЫ'КАНАВАК. 1. Невялікая, кароткая канаўка; дадатковае адгалінаванне канавы (Жытк.). 2. Месца каля канавы (Стол.). Тое ж прыканавічча, прыканавінне, прызаканавённе, прыканавічышча, прыканаўнік, прыканаўе (Слаўг.).
ПРЫ'КІДКА. Двайная баразна (Стол.).
ПРЫЖЛЕ'ЦЦЕ. Месца каля клеці; ганкі пад паветкай у свірне, клеці (Слаўг.).
ПРЫКУ'ЗЕННЕ. Месца каля кузні (Слаўг.). Тое ж гірыкўзнічча (Слаўг.).
ПРЫЛА'СКА. Вялікая дарога (Гарад. Касп.).
ПРЫЛЕ'САКНевялікі дробны лес, які знаходзіцца на полі або на краю ляснога масіву (Зах. Бел. Др.-Падб., Рэч., Слаўг.). Тое ж прылёснічча, прылёсенне, прылёссе, прылясоўе, прыляснічча, прылясбвічча (Слаўг.).
ПРЫЛЕПАУКА. Невялікая вуліца, прыбудаваная да цэнтральнай (Слаўг.). П в. Прылёпы Лаг., пас. Прылёпаўка каля в. Драгунск Рагач., вул. Прылёпаўка ў в. Васькавічы Слаўг.
ПРЫЛУ'КА. Месца каля рачной лукі (Слаўг.). Тое ж прылўчча, прыўлўкі (Слаўг.).
ПРЫМО'Л. 1. Тое, што і бухта 1, 2; вір. (Стол.).
2. Круты, высокі бераг (Палессе Талст.).
ПРЫМЫ'ЛЬНІШЧА. Месца, дзе быў прылазнік (Слаўг.).
ПРЬГПАР. Зацішнае, сонечнае месца; санцапёк (Пол., Слаўг.). Тое ж прыпарка, прыпёка (Слаўг.), прып'ёк. (БРС), прыпарка (Лёзн.).
ПРЫ'ПАРАМАК. Месца, дзе прыстае да берага паром (Рэч., Слаўг.). Тое ж прыпаромак (Слаўг.), прычан (Браг.), прыпарань (Бых). □ ур. Прыпарамак (луг) каля в. Гайшын Слаўг.
ПРЫ'ПЕЧ. 1. Пясчаны спадзісты бераг («Савецкі Саюз. Беларусь», 1967, 301). 2. Пясчаны нанос каля берага ракі (Палессе).Д р. Прыпяць.
ПРЫ'ПЛАУНІК. Невялікі заліў на рэчцы, куды прыбівае кару, трэскі, смецце; рачныя наносы, іл (Усх. Палессе Талст.).
ПРЫПЫ'НІШЧА. Прымітыўнае або часовае жыллё; сховішча, патаемнік (Слаўг.). Тое ж прыстаніаіча, прыцапўнішча (Слаўг.), прытўлішча (Зах. Бел. Др.-Падб., Слаўг.).
ПРЫ'РАВАК. Невялікае адгалінаванне рова; рукаў; равочак (Слаўг., Чэр.). Тое ж прыраўчук (Слаўг.).
ПРЫ'РВА. Яма на балоце, у торфе (Зах. Палессе Талст.).
ПРЫРО'БАКАчышчанае ад зарасніку месца; участак раллі (Нас. АУ). Тое ж прыробка (Нас. АУ).
ПРЫРЭ'ЗАКНевялікі дадатковы ўчастак зямлі (Слаўг.). Тое ж прырэзка (Слаўг.). □ ур. Прырэзка (частка дзяржаўнага лесу, адведзеная для калгаса) каля в. Футар Краснап.
ПРЬІСА'ДА. 1. Насаджэнні вакол хаты, сядзібы (Бых. 1641 МЕВ, № 11, ч. аф., чэрвень, 1906, 415, Глуск.
Янк. II). 2 Алея; вялікая абсаджаная дарога; зона адчужэння паабапал дарогі (Сміл. Шат.). Тое ж прысаддзе (Маг.), прысады (БРС). 3. Даступнае месца, да якога можна пад’ехаць (Стол.).
ПРЫСА'ДЗЬБА. Сядзіба пры хаце (Стол.).
КНІГІ ОНЛАЙН
