КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
АПЛА'У. Мокры луг (Пол. Жак.). АПЛЫ'У. Нетрывалы бераг ракі, рова, які аплывае, не можа быць стромым (Слаўг.). АПО'КА. Камень, скала каменная (Нас. АУ); вапнавы камень (Слаўг.). □ г. Апочка Велікалуцкай вобл. РСФСР. АПО'ЛЕ. У актах (1270). Некалькі асад (кожная асада ў сваю чаргу складалася з некалькіх вёсак), якія плацілі пэўную даніну, утваралі аполе (сама дань таксама называлася аполе) (Гарб.). □ в. Аполь, с. Антопаль Барыс. пав. (Расія, т. 9, 411). АПО'УЗАК. Апоўзень (Касп.). АПУ'ДЗІЛА. Небяспечны, страшны лес, дзе знаходзіліся разбойінікі (Ст.-дар.). □ ур. Апудзіла (поле) на месцы страшнага лесу каля в. Пасека Ст.-дар. АПУ'ЦІНА. Месца на лузе з неўрадлівай пясчанай або балоцістай глебай, якое парасло травой апуціна Nardus stricta L. (Ст.-дар.). АРАБГННІЦА. Месца, багатае дрэвамі рабіны Sorbus (Глуск. Янк. I, 35). Тое ж рабінаўка, рабіннаўка (Слаўг.). □ ур. Арабінніца каля пас. Янкі Купалы Глуск. АРАЛЛЕ. Ралля, ворыва; угоддзе (Беш. Касп., Лёзн., Шчуч.). АРАЛЛЯ'. Нядаўна ўзаранае поле (Дубр., Кузн. Касп., Лёзн., Пол., Тал. Мядзв., Уш.); апрацоўка зямлі (Слаўг.). Тое ж аральба (Кузн. Касп.), аранне, арба і йрьба (Слаўг.), атара (Мін. Шпіл. Заметка, 1853, л. 17), арылля (Уш.). АРЖА'. 1. Балота з вадой, якая мае вокіслы жалеза (Зах. Бел. Др.-Падб., Слаўг., Смален. Дабр.). Тое ж ржа, ржава (Слаўг.), аржавень (Кузн. Касп., Слаўг.), аржавец (Мядз. Лемц. Дыс., Слаўг., Смален. Дабр.). 2. Жыта Secale (Грыг. 1851). 3. Від пшаніцы (руск. полба, стар. оркнш), якую даўней сеялі і на Беларусі (Даль III, 257, Грынч. III, 63). □ в. Аржавец Чэр. АРЖА'ВІНА. Іржавая лугавая нізіна (Віц. Нік. 1895, Слаўг.). Тое ж аршавіна (Слаўг.), аржавіня (Віц. Нік. 1895), аржавінне (Зах. Бел. Др.-Падб., Лёзн. Касп., Нас., Слаўг., Смален. Дабр.). АРЖА'УКА. 1. Іржавае балота (Слаўг.). 2. Заліўны луг (Докш. МДС). □ р. Аржаўка і в. Аржаўка Слаўг., в. Аржаўка Касц. АРЖА'НІШЧА. Поле, дзе зжата жыта (БРС). Тое ж аржонне (Маладз., Слаўг.), аржыска (Вор.), аржэўнік (Леп., Слаўг.), аржышча (Арш., Грыг. 1851, Навагр., Паст., Слаўг., Смарг., Смален. Дабр.), ржэўнік, аржанішча (Слаўг.). АРО'МІНА. Угоддзе; выгода (Вілен.). АРТЭ'ПА. Грузкае месца (Выс. Касп.). Тое ж артэпель (Выс. Касп.), макрата (Слаўг.). АРУ'Д. Месца для складвання снапоў (Віл. Гільт. 293), застаронак у гумне, засек у свірне (Глуск. Янк.). Тое ж агрўд (Слаўг.). АРША'. Балота з камякамі жалезнай іржы; ніколі не перасыхаючая гразь з пялёнкай вокісу жалеза паверх (Слаўг.). Тое ж аршавіна (Слаўг.). □ г. Арша (Орша) Віц., р. Аршыца пр. пр. Дняпра. АРЭ'ШНІК. Зараснік арэшын, арэхавых кустоў (БРС). Тое ж арэхаўка, арэх, арэхаўнік, рэшнік, рэшаннік, арахоўнік, арэшыннік, рэхаўнік, арэхаўе, арэхаўё, арашыннік, арэшнічча, арэшана, арахаўнічча (Слаўг.), арэшанне (Пруж. пав. Гільт. 90, Слаўг.). Пур. Арэхаўка (поле) каля в. Кульшычы Слаўг., в. Арэшнікі Мін. АСА'. Асіна; асіннік (Лемц. Айк.). □ в. Аса Малар. АСАВЕ'Ц. 1. Ссунутая зямля па беразе, па касагоры (Слаўг.). 2. Месца, якое парасло асіннікам (Зах. Бел., Сал., Стаўбц. Прышч.), багатае грыбамі асавікамі, падасінавікамі (Мін., Слуцк).Пур. Асоўцы (паляна) каля в. Яскавічы Сал., в. Асавец (Бял., Віл., Маз.), в. Асаўцы Бяр. АСАВО'К. Густы зараснік маладога асінніку, бярэзніку на расчышчаным месцы (Бяг., Смал. Жучк.). АСА'ДА. 1. Насаджэнні вакол сядзібы, саду (Глуск. Янк. II). 2. Займанне жыллём або пад раллю скарбовай (казённай) зямлі з выплатай аброчнага падатку (Нас. АУ). 3. Аббудаванне, сяліцьба вакол чаго-небудзь (Нас. АУ). 4. Калонія, сяліцьба (Гарб.). 5. Зямля, падораная каралём на ленным праве (Гарб.). 6. У актах (1270). Некалькі вёсак, якія плацілі пэўную даніну, якая таксама называлася асадаю (Гарб.). 7. Умацаванае месца; пасяленяе (Хрэст. па гіст. бел. м., 483). АСА'ДАК.. Муць, іл, пясок на дне вадаёма (Слаўг.). АСАКА'. Балоцісты нізкі поплаў, дзе расце трава Carex (БРС). Пв. Асака Пух., в. Асака на Беласточчыне ПНР, ур. Асака (луг) каля в. Гіжэнка Слаўг. АСАКО'УНІК. Мокрае месца, якое парасло асакой Carex (Дзеружынскі. Цуды ёсць на свеце, 1960, 34). АСВЕ'Р. Студня з жураўлём (БРС). АСЕ'ЛІНА. 1. Неаранае поле, пакінутае для пашы (Нас.). 2. Двор, хата, сядзіба (Мсцісл. Бяльк.). Тое ж сяліжба (Стол.). АСЕ'ЛІЦА. 1. Дарога, якая праходзіць педалёка ад вёскі (Нясв.). 2. Зямельныя выгоды за сялом ці найчасцей род сенажаці (БРС). 3. Вёска, вуліца ў адзін рад хат (Крыч.). 4. Агароды на вільготнай глебе воддаль ад вёскі (Докш.). 5. Добра ўгноенае поле паабапал вёскі (Стаўбц. Прышч.). Тое ж гноіны (Слаўг.). 6. Наваколле, некалькі блізкіх вёсак (Слаўг.). 7. Лужок каля сядзібы (Мсцісл. Бяльк.). АСЕ'ЛІШЧА. Месца, дзе была аселіца 3 (БРС). АСЕ'ЧА. Участак лесу сярод высечкі (Слаўг.). □ ур. Асеча (лес) каля в. Гіжэнка Слаўг. АСЕЛАК. Лугавіна на прысядзібным участку (Сміл. Шат.). АСГННІКАсі'навы лес, зараснік (БРС). □ ур. Асіннік (лог) каля в. Ганчароўка Слаўг., ур. Асіннік (луг) каля в. Бабінавічы Арш., ур. Асіннік (лес) каля в. Малева Нясв., ур. Асіннікі (луг) каля в. Заспа Рэч. АСІТА'. Зараснік азёрнага чароту Scirpus lacustris L. (Пол.). АСНІ'К1. Асінавы лес, зараснік асінніку (Жытк., Сал., Стол.). 2. Могілкі (Жытк.).П ур. Асняк (паша) Стаўбц. АСТО'ЖЖА. Месца і плятнёвая агарожа вакол стога сена (Нас.). АСТО'ЙНІК. Яма, дзе збіраецца і адстойваецца гнаявая жыжка (Рэч.). АСТРАВРНКА. 1. Невялікі лужок сярод лесу або на зарастаючай драбналессем балоцііне (Віц. Нік. 1895, Слаўг.). 2. Невялікі гай сярод лясной сенажаці (Віц. Нік. 1895). 3. Паляна сярод лесу (Рэч.). АСТРАВО'К. Сухі грудок з сенажаццю або лесам сярод балота (Сал., Ст.-дар., Стол.). □ ур. Астравок (сенажаць) каля в. Пасека Ст.-дар., ур. Астраўкі (грудок) каля в. Яскавічы Сал. АСТРО'Г. Стар. 1. Старажытная драўляная крэпасць. 2. Частакол з бярвенняў з завостранымі канцамі. 3. Турма. □ в. Астражанка Лельч. АСТРО'У. Востраў (Азяр. Касп.). □ в. Астроўна Віц., ур. Астроў (луг) каля в. Бабінавічы Арш. АСТУ'Г. Месца, дзе ўбіты невысокі кол для прывязвання лодак, вялікі камень з жалезным прабоем ці калода, якая служыць для гэтай мэты (Зах. Дзвіна). АСТУ'П. Гл. оступ. □ в. Астўпішча Слуцк. АСЦЯРО'Б. Расчышчанае месца сярод лесу (Чашн. Касп.). АСЭ'ДАС. Сядзіба; калонія; хутар (Слуцк. К. Чорны. Раманы і аповесці, 1951, 517). АСЯРО'ДАКПоле сярод лесу, лугу (Стаўбц. Прышч.). □ ур. Асяродкі (поле) Стаўбц. АТАПО'ЛЬЕ. Вялікі абшар, дзе раней было некалькі хутароў (Нясв.). □ ур. Атаполье (поле) каля в. Малева Нясв. АТАТЫЦА. Участак зямлі, якую селянін засяваў для сябе па дамоўленасці з панам (Нас.). АТМЕ'Л. Мелкае месца ў возеры ў выглядзе пясчанай касы (Віц. Нік. 1895). Тое ж вотміль, вотыміль (Слаўг.). АТОЖА. 1. Глыбокі рукаў ракі, рэчкі або возера; старажытнае рэчышча (Віц. Нік. 1895, Смален. Дабр.). 2. Востраў (Дзіс.). АТО'РА. Вузенькі загон, які атрымаўся пасля таго, як узаралі шырокі загон; на інізкім полі загончык з дзвюма глыбокімі разорамі паабапал (Жытк.). Тое ж атор (Зэльв. Сцяцко), аторыца (Жытк.). АТО'РАК. 1. Поле, узаранае ўпоперак загона, участка, сядзібы (Рэч). 2. Градка бульбы ў канцы нівы (Хойн.). АУЛУ'С. Тое, што і авульс 2; незаконна адаранае поле; прыараны да сядзібы ўчастак; дармавая маёмасць (Слаўг.). Тое ж улўс, улўсы (Слаўг.). АУСЯ'НІШЧА. Поле, на якім зжаты авёс (БРС); паша на месцы, дзе рос авёс (Мін. Станк. 1851). Тое ж оўсішча, воўсішча, аўсішча, аўсянне, аўсяніска, оўсіска, воўсіска, аўсіска, аўсёнішча, аўсяннё, гаўсяныска, авёсышча, аўсянік, аўсянка (ДАБМ, к. 273), аўёсішча (Стол.), аўсянне, аўсішча, аўсёнішча, авёсішча, аўсяннічышча, аўсёнішча, аўсяннічча, аўсяннічывішча (Слаўг.). АХА'БА. Лужына; балота; старое рэчышча (Грынч. III, 78). □ в. Прыхабы Маг. АХВО'СЦЕ. Месца за ўзгоркам і паваротам ракі (Рэч.).П ур. Ахвосце (луг) каля в. Заспа Рэч. АХО'ЖА. Вялікае балота (Сядл. губ. Бес. 310). АЧАРО'Т. Зараснік трыснягу звычайнага Phragmites communis Trim (Слаўг.). АШЧАЛО'ПАК. Ухаба, выбоіна (Касп.). Б БАБАНА'РЫЯЦаркоўны бабінец, дзе стаялі жабрачкі-жанчыны (АЗР, т. IV, 45; Нас. АУ). БАБІ'НЕЦ. Месца вакол царквы (Нясв., Сал.). БАБО'УНІК. Балоцістае месца з зараснікам трылісніку Menyanthes trifoliata (БРС). БАБРАВІ'НА. Месца, дзе вядуцца бабры (Сміл., Шат.). БАБРО'ВІШЧА. Месца, дзе вяліся бабры (Нясв.). Тое ж бабровыя гоны (у актах), баброўня (Рэч., Скідз.). □ ур. Малая і Бальшая Баброўня (луг) каля в. Заспа Рэч., в. Баброўня Скідз. БАТМА. Грузкае балота, багна (Ветк., Сен. Касп.). БАТНА. 1. Тарфяністае, непраходнае балота без расліннасці (БРС). Тое ж багна (Драг.), бэгна (Сміл. Шат.), бэг'на (Смал.), патапёча, грузавіна, грузата, грузката (Слаўг.). 2. Гразь на вуліцы, на дарозе (Кар.); вялікая гразь (Бабр. Талст.). 3. Яма, напоўненая вадой і зарослая травой (Палессе Талст.). БАТНІВА. 1. Балоцістае месца (Нас.). 2. Адталая зямля (Слаўг.). БА'ГНІ'НА'. Багна, твань, дрыгва; гразкае, балоцістае і непраходнае месца (Нас., Слаўг.). БА'ГНІШЧА. Дрыгвяністая багна (БРС). Тое ж багнішча (Слаўг.). БАГНО'. 1. Гразкае балота (Гродз. Карскі 1897, 2, Драг. Талст., Сядл. губ. Бес. 302). 2. Мокрая сенажаць (Гродз. Карскі 1897, 2). 3. Балота (Зах. Палессе Талст.). 4. Гразкае месца на ;алоце (Пін., Стол. Талст.). 5. Гразкае тваністае бяздонне (Жытк.). 6. Участак мясцовасці з глебай больш цвёрдай, чым на балоце, прыбалоцце (на поўдзень ад Брэста Талст.). БАТНЯГлыбокае месца ў рацэ (Стаўбц. Талст.). БАГНЯ'. Непраходнае, небяспечнае, тваністае месца на балоце; гразкае балота (Слаўг.). БАГО'Н. 1. Балота (Ваўк. Сцяшк., Слаўг.). 2. Нізкае тваністае месца (Зах. Палессе Талст., Скідз.). 3. Лясістае балоцістае месца (Зах. Палессе Талст.). 4. Высокае месца (Бяг. Талст.). 5. Зараснік багуну на балоце (Жытк., Слаўг.). БАГО'ННЕ. 1. Заліўны луг (Чашн. Касп.). 2. Балота (Слаўг.). БАГУ'Н. Зараснік багуну на балоце (БРС). Тое ж баганнік, багўннік, баганнік, багульняк (Слаўг.), багун (Тал. Мядзв.), багольнік (Сал., Слаўг.). БА'ЕР. Нізіна, якая вясной затапляецца і куды разам з вадой трапляе рыба; рыбны садок (Зах. Бел.). БАЖАНТАРЫЯУ актах. Месца для ўтрымання і развядзення бажанаў (каўказскіх фазанаў) Phasianus colchicus (Слуцк. 1768 АВАК т. XII, стар. VIII).