Я крочу па кібуцы Бэйт-га-Шыта, даходжу да басэйна і хачу ад гэтага кібуцніка зусім ня пешчаў, а нечага накшталт візы. Я мяркую, што калі я зь ім перасплю, дык ён зладзіць мне візу ў Бэйт-га-Шыта, і я змаіу патэлефанаваць дадому, зь візай на руках, ды сказаць майму мужу, каб ён прыяжджаў з нашымі двума дзеткамі ў Бэйт-га-Шыта, бо ў нас ёсьць віза, і ня трэба цяпер будзе гатаваць самім. Я хацела дастаць візу ў Бэйт-га-Шыта, бо не жадала марнаваць сваё жыцьцё на кухні пад дыктатуру рысу. У кібуцы ведаюць, што з рысам не спрачаюцца, але той, хто з гэтым ня згодны, варыць яго. Я ў басэйне кібуца Бэйт-га-Шыта. Рысавыя палі зіхцяць на сонцы, я хачу быць кібуцніцай, якой дазваляецца наведваць гэты боскі басэйн. Я чакаю сумоўя, хаця зусім не любілася з гэтым адвязаным кібуцнікам, я не адвязвала яго ад яго сям’і, у яго ж дзеткі; я не спрабавала нават, і ў дадатак — не атрымалася. Але ўсё адно дамаглася, каб мне прызначылі сумоўе, яны падумалі, што я з-за мяжы, і паклікалі мяне на сумоўе. Я сказала: «Я згодная». Мнесказалі: «А-а, дыквытутэйшая?! Што ж, няхай сабе...». Я стаю ў залітым сонцам пакоі, перада мной — інтэрв’юэрка, якая прадала мне сукню за 82 шэкелі два тыдні таму. «Паслухайце, я жадаю быць членам кібуца Бэйт-га-Шыта, для мяне гэта так ясна, так пэўна, і да таго ж я заўзятая сацыялістка, заўзятая-прэзаўзятая, нягледзячы на тое, што цураюся людей (можа, мая няўпэўненасьць?)». Абсалютна слушна інтэрв’юэрка спыталася пра маю прафэсію. Было прыкра прызнавацца, што жыву я з паперы, але я ўсё ж вымавіла слова, якое нават для мяне заўсёды гучыць як вялікая таямніца. Я не магу даць веры, што ёсьць гэтакая зьява, як жывы пісьменьнік, і таму ў падобных выпадках пасьля адказу мне заўжды падаецца, што я маню або памерла. Але я сплю, і мне сьніцца сон. Мне сьніцца, што я ў Бэйт-га-Шыта, насупраць той, што задае пытаньні, a яна мілая, такая мілая! Далей усталёўваецца маўчаньне, значэньне якога мне вядома. Яно азначае: я нейкая там пісьменьніца. Што зь мяне ўзяць кібуцу Бэйт-га-Шыта, калі я ў дадатак з паходжаньня не сялянка. Інтэрв’юэрка спытала, якія кнігі я напісала, і я зноў зьведала тыя самыя пакуты, пакуты хлуса. Але я згадала колькі назваў. Яна памятала адну зь іх, ува сьне гэта была мая апошняя кніга. Я кажу сабе яе назву: «Дольлі-Сіці». Калі гэта можа даць пропуск у Бэйт-га-Шыта, спрычыніцца, каб я пакінула ўрэшце бізнэс-мэгаполіс, у якім нарадзілася, — дык я абяцаю не спрачацца з рысам, тым болей, што гэта забаронена. Алекс Эпштэмн Алекс (Аляксандар) Эпштэйн нарадзіўся ў Ленінградзе (Санкт-Пецярбурзе) у 1972 (5742) годзе. Жыве ўТэль-Авіве (Ерусаліме). Піша прозу (паэзію). Апошні сон Борхеса 1. Кашмары Юнга з гадзіньнікам За выняткам аднаго сказу, пазначанага ясным і дакладным словам «рэчаіснасьць», амаль нічога з таго, аб чым тут будзе распаведзена, ніколі не было тым далёкім летам 1926 году, калі Карл Юнг, псыхааналітык, падарыў сваёй палюбоўніцы прэзэнт: наручны гадзіньнік без хвіліннай стрэлкі. Юнг папрасіў палюбоўніцу не здымаць яго нават у сьне, бо гэты гадзіньнік, сказаў ён, адмярае час каханьня. Праз колькі дзён палюбоўніца Юнга сутыкнулася з жонкай Юнга, калі тая стаяла на адным зь цюрыхскіх бульвараў перад вітрынай кра- «Chalomo Haacharon Shel Borchas» by Alex Epstein First published in Hebrew in «Blue Has No South» by Alex Epstein, Am Oved Publishers Ltd Copyright© Alex Epstein and Am Oved Publishers Ltd Translated by Pavel Kastukevich «Published by arrangement with The Institute for The Translation of Hebrew Literature» мы малявальных прыладаў. Жанчыны, якія ўжо пасьпелі пазнаёміцца на адной вечарыне, ветліва павіталіся за руку. Палюбоўніца Юнга не змагла не заўважыць, што на сваім запясьці спадарыня Юнг мела гадзіньнік, на якім адсутнічала гадзінная стрэлка. Гэтае спатканьне, безумоўна, наклала свой адбітак на рэчаіснасьць, якая, як вядома, больш бляклая за свой ўласны цень. Ва ўсякім разе, у адным з кашмараў Юнга дзьве жанчыны яшчэ пыталі адна адну, колькі цяпер часу. 2. Кароткая казка пра Месяц 1944 году У1942 годзе на вячэрыўТокіо савецкі шпіён Рыхард Зорге нажлукціўся як сьлед і распавёў прадстаўнікам эліты імпэратарскага войска, у якіх гасьцяваў, што з пэўных крыніц (іх надзейнасьць не выклікае сумневу!) яму вядома: турысты, якія выпадкова трапілі ў рай, атрымліваюць люстэрка. Яно — двухбаковае. 3 аднаго боку адлюстроўвае твар чалавека такім, якім ён быў імгненьне назад — і ў гэтым няма нічога незвычайнага: як вядома, хуткасьць сьвятла (і позірку) пастаянная. На адваротным баку люстэрка таксама адбіваецца той жа твар. Аднак гэты адбітак на дробак сэкунды выпераджае ўсьмешку, якая мае аквеціць твар чалавека. Такі сакрэт шчасьця ў раі: у ім няма цяпершчыны. Праз два гады, падчас адзінага дазволенага яму шпацыру па турэмным дворыку, Рыхард Зорге ўзьняў вочы ў чыстае як ніколі неба Японіі. Ён у апошні раз шукаў найвялікшую шпіёнку — поўню. 3- Каханка ўкладальніка Вялікай савецкай энцыкляпэдыі барока A У маіх руках здымак Аркадзя Міхайлавіча, укладальніка Вялікай савецкай энцыкляпэдыі барока, сфатаграфаванага якраз у той самы момант, калі пачалася гэтая гісторыя. Да таго ж я здолеў знайсьці адзін аркуш самой энцыкляпэдыі, якую, ані хвіліны не вагаючыся, Аркадзь Міхайлавіч прысьвяціў жанчыне, чыё імя Роза. Але гэта ўжо тэма для іншага аповеду. Б Вось, ва ўзросьце дваццаці чатырох год, у горадзе, што паводле колькасьці мастоў саступае адно Вэнэцыі, — гэта, вядома ж, Санкт-Пецярбург, — і які знаходзіцца на адлегласьці ўсяго толькі трох гадзін лёту ад месцаў, дзе можна назіраць паўночнае зьзяньне, у адну зь белых начэй, што наведваюць гэты горад летняй парою, за пісьмовым сталом сядзіць Аркадзь Міхайлавіч, ды ўсю ноч навылёт, ні на хвілю не спыняючыся, дадае ўсё новыя і новыя артыкулы да сваёй энцыкляпэдыі. В У Вялікай савецкай энцыкляпэдыі барока, выданьне 1956 году, у артыкуле «атрамант», без усякай сувязі з тэкстам, які ідзе пасьля, або з тэкстам, які ідзе паперадзе, можна прачытаць наступны сказ: «Лінія гарызонту выабражэньня ёсьць сьціслым азначэньнем выабражэньня». Паводле той жа энцыкляпэдыі, «Ёган Себасьцян Бах нарадзіўся ў 1685 годзе, вайну за незалежнасьць Ізраілю разьвязалі імпэрыялісты, колькасьць пялёсткаў на венчыку ружы заўсёды раўняецца лічбе з матэматычнага раду Фібаначы, Леанарда да Вінчы быў ляўшун, а Пікаса — не, у Бэльгіі, як стала вядома, жывуць мільёны людзей, у Егана Гутэнберга, вынаходніка друку, быў якраз досыць чытэльны почырк, чаго ня скажаш пра Луі Брайля, які апрача іншага вынайшаў для сьляпых сымбалі абазначэньня нотаў, у Марса, найбліжэйшай да Зямлі плянэты, зусім няма спадарожнікаў, а я зь першага позірку закахаўся ў цябе». 4. Апошні сон Борхеса Тысяча дзевяцьсот восемдзесят чацьверты, сярэдзіна чэрвеня. Хорхэ Луіс Борхес, аргентынскі пісьменьнік, памірае. Ён сьніць свой апошні сон. У сьне ён — малы хлопчык і стаіць перад клеткай з тыграмі. Тыгры сьпяць. Дзьверы клеткі адчыненыя. Хлопчык уваходзіць у клетку. Адзін з тыграў (блакітныя вочы) прачынаецца і ўстае зь лежня. Хлопчык саступае назад і валіцца на сьпіну. Лежачы, ён намагаецца палічыць пульс. Даходзіць да сямі, а далей бясконцасьць — адна і адзіная мэта алхімічнага рамяства, якое часам называюць «паэзіяй», а часам « золатам тыграў» ці проста «вечнасьцю», — зьбівае яго зь ліку. Ён (то бок Борхес-хлопчык, які ператвараецца ў слодычны сон пра Борхеса-хлопчыка, што як зачараваны стаіць перад клеткай з паснулымі тыграмі) пачынае з пачатку. Сямігадовы хлопчык уваходзіць у клетку. Адзін з тыграў прачынаецца. Борхес лічыць удумках... I гэтак далей. У канцы сну зграбная жывёла кладзе пярэднюю лапу на грудзі хлопчыка. «Ну, нарэшце сустрэліся», — кажа Борхес. Блакітнавокі тыгар схіляецца над тварам старога Борхеса і языком зьлізвае ягоныя сьлёзы. Гафі Амір У 21 год Гафі Амір напісала свой шчымлівы раман «Да рэшты» пра дзяўчынку, хворую на анарэксію, а потым стала весьці скандальную хроніку ў газэтах «Тэль-Авіў» і «Едыёт Ахранот». I так ва ўсім: яе проза далікатная і грубіянская ўвадначасьсе. Цьвёрда-мяккая, не раўнуючы забыты на вуліцы плюшавы мядзьведзік, якога пераехала грузавіком. Гафі Амір (нарадзілася ў 1967 г. у горадзе Гіватаім), як ніхто іншы, пацьвярджае думку, што сучасная ізраільская літаратура маладая, зубялявая контра ўсёй сьветабудове, але на апошніх радках чамусьці заўсёды хочацца плакаць. У дваццаць адзін год ты зьлётаеш на Месяц Сёньня майму школьнаму сябру Дарону стукнула трыццаць. Увесь дзень ён з нуды чытае рэклямны каталёг «Тавары—поштай». Я хацела выцягнуць яго куды-небудзь, адсьвяткаваць, але ўрэшце сама захрасла на працы да шостай. Адлучылася сьвятло, і ўсе кампу- «Ad Gil 21 Tagia Layareach» by Gafi Amir First published in Hebrew in «By Age 21 You Reach the Moon» by Gafi Amir, Keter Publishing House Ltd Copyright© Gafi Amir and Keter Publishing House Ltd Translated by Pavel Kastukevich «Published by arrangement with The Institute for The Translation of Hebrew Literature» тары вымкнула. «Ат, не пытайся, штотуттворыцца», — кажу я Дарону выбачлівым тонам. Паведаміўшы, што я вызвалілася толькі цяпер, са слухаўкі чую п’янаватае мармытаньне. « Цудоўненька, — кажа ён, усьцешна хіхікаючы, — прыходзь, зірнем з балькону на ўсіх гэтых япі». Асьцярожна пытаюся, чым ён цяпер бавіцца. «Чытаю каталёг «Тавары—поштай». Я хачу паказаць табе сёе-тое». «Добра, — кажу, — буду празь дзесяць хвілін», але, вядома, моцна пазьнюся. Мы горача абдымаемся, і я ўручаю прэзэнт — вялікую плямістую жабу з футра. «Файна, што прыйшла, — кажа Дарон, — і дарунак як мае быць. Гэта ўсё адно што падарыць прусака». Але я дэманструю, як жаба квакае, калі націснуць ёй на жываток. «Паслухай, паслухай, — прашу, — далібог квакае». «Цудоўна, — пагаджаецца Дарон, — я пастаўлю яе на тэлевізар. Хадзем, я хачу табе паказаць адну цікавостку». Я іду за ім на гаўбец і распавядаю, як сорак пяць хвілін намагалася знайсьці месца для стаянкі. У мяне быў паскудны дзянёк, але ці важна гэта цяпер. Урэшце я тут. «Канечне, — пагаджаецца Дарон. — Я хачу паказаць сваю мару». Ён бярэ каталёг і спрытна гартае старонкі. «Масажная машынка для ног, японская. Файная ж штука? Глядзі, — узрушана працягвае ён, — ножык, дваццаць лёзаў! Акурат такі мне патрэбны! Давай купім труса! Золата, а не брашура! Я пачаў чытаць а чацьвёртай і дасюль не магу адарвацца. Глядзі, глядзі, колькі тут усяго!»