КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
і моўчкі стаіць. Няма прахалоды. Няма сьвежасьці. Можа, кавы? Потым, не цяпер... Зараз — сады... 5- Духмяныя сады напяліся пад цяжарам пладоў. Крыху нахіленыя долу галіны блытаюцца міжсобку і сашчапляюцца між радамі дрэў па-над сьцежкамі, утвараючы цяністыя прысады. А зьнізу набрынялая зямля трымае стоеную вільгаць. Цені наплываюць на цені ля ўзножжаў кузлаватых камлёў. Геула зрывае сьліву, нюхае яе, сьціскае — ліпнюча-густы сок точыцца з плода. Відовішча дурманіць ёй галаву. I пах. Яна сьціскае другую. I зрывае яшчэ: трэ па шчацэ, пакуль на скуру ня пырскае сьлівовая кроў. Укленчыўшы, хапае сухую галінку і нешта крэсьліць на пыле. Лініі і пяцелькі бяз сэнсу. Вострыя вуглы. Дугі. Невыразны гук чуецца ў садзе, як бы сьцішана зьвіняць званы: то чуваць, то не. Геула занурылася ва ўласныя думкі. Качэўнік спыніўся і стаіць за яе плячыма, маўклівы як туман. Вялікім пальцам нагі калупае пыл. Яго цень кладзецца наперадзе. Узрушанасьць сьлепіць дзявочыя вочы. Ня бачыць, ня чуе. Яна працягвае кленчыць і крэсьліць малюнкі на слоі пылу. Моўкны качэўнік цярпліва чакае. Час ад часу заплюшчвае сваё здаровае вока і зіркае другім, невідушчым. Урэшце прастае перад сабой руку і доўга лашчыць паветра. Яго цень дрыгаціць на пыльнай зямлі. Геула палохаецца, ускоквае на ногі, падаецца назад і налятае на бліжэйшае дрэва. Зьбянтэжаная, ускрыквае. Качэўнік пацепвае плячыма і выціскае натужлівую ўсьмешку. Геула ўзьнімае руку. Тыцкае ў паветра галінкай, якая ўсё яшчэ зашчэмленая ў яе спаміж пальцаў. Качэўнік па-ранейшаму ўсьміхаецца. Ён апу- скае вочы на яе босыя ногі. Голас — ціхмяны, а іўрыт у яго вуснах напоены нязвыклай далікатнасьцю: — Колькі часу? 3 усяе сілы Геула ўцягвае паветра ў грудзі, рысы твару завострыліся, вочы наліліся абыякавай халоднасьцю. Адказвае сухім чыстым голасам: — Цяпер палова на сёмую, роўна. Усьмешка на твары араба пашыраецца, ён трохі нахіляецца ўперад, як той, хто ўдзячны за вялікую ласку: — Шчыры дзякуй, спадарыня. Вялікі палец нагі тым часам ужо глыбока занурыўся ў вільготную глебу, камякі побач дрыгацяць, нібыта там шчыруе якісьці выпуджаны крот. Геула старанна зашпільвае верхні гузік кашулі. Пад пахамі выразна расплыліся плямы поту. Адчула, як патыхае ўласнае цела, і ноздры пачынаюць разьдзьмувацца. Качэўнік заплюшчвае сваё невідушчае вока. Уздымае твар дагары. Яго здаровае вока міргае. Скура ў качэўніка вельмі смуглая, гарачая, жывая. Спаласаваныя барознамі шчокі. Ён не падобны ні да аднаго мужчыны, якога знала Геула. Чужы пах, колер і дыханьне. Яго нос вузкі, выцягнуты, мо нават крыху закруглены, а вусы адкідаюць на вусны чорны цень. Скура на шчоках быццам увабралася ў парожніну рота. Але губы надзіва зграбныя і далікатныя, значна танчэйшыя за ейныя. Падбародзьдзе валявое, упартае і, здаецца, праменіць пагарду ці непакору. «Гэты чалавек надзелены брыдкай прыгажосьцю», — думае Геула. На нязводную ўсьмешку качэўніка яна міжвольна адказвае грэблівым посьмехам. Зьякойсьці невідочнай кішэні на сваім пасе бэдуін выцягвае дзьве пакамечаныя цыгарэціны. Спарадкаваўшы іх на чорнай выпрастанай далоні і зрабіўшы жэст, быццам корміць вераб’ёў, цягне руку дзяўчыне. Геула хавае ўсьмешку, двойчы ківае, бярэ адну цыгарэту. Далікатна трымаючы яе ў пальцах, паволі, як у сьне, разгладжвае паперу, прастае і толькі тады падносіць да губ. Маланкава, яшчэ датуль як Геула пасьпела ўцяміць сэнс раптоўнага руху бэдуіна, перад яе вачыма шугае маленькае полымя. Як бы асланяючыся ад мужчыны, Геула прыкрывае рукой запальніцу, — дарма што ніякога ветру ў пладовым садзе няма, — і жывіцца агнём. Мружыць вочы. Качэўнік таксама падпальвае сваю цыгарэту і ківае з пашанай. — Вялікі дзякуй, — прамаўляе сваім шаўкавістым голасам. — Дзякуй, — кажа ў адказ Геула. — Табе дзякуй. — 3 кібуцу вы? Геула згодна ківае. —До-обра, — цягне ён слова паміж сваімі бялюткімі зубамі. — To до-обра. Дзяўчына абглядае цёмны балахон качэўніка. — Табе ў ім не загорача? Бэдуін адказвае сарамлівай усьмешкай, вінаватай, быццам схоплены наганебнымучынку. Нават адхіліўся назад. — He, барані Божа, ня горача. Зусім ня горача. Чаму горача? Ёсьць паветра, ёсьць вада... — і змоўк. А тым часам вершаліны дрэў пакрысе імглеюць. Зьветрыўшы блізіню ночы, кідае свой стомлены крык першы шакал. Пладовы сад поўніцца шоргатам маленькіх спрытных лапак. Раптам Геула заўважае статак чорных козаў, якія ідуць за сваім гаспадаром. Бяз крыку й зыку яны нясьпешна соваюцца сярод дрэваў. Геула стуляе вусны і зьдзіўлена прысьвіствае: —А што ты ўвогуле тут робіш? Крадзеш што? Качэўнік курчыцца нібы ў яго трапіў камень. Б’е кулаком сабе ў грудзі, пакуль у нутры не пачынае вібраваць глухі гуд: — He, не краду. Барані Божа. Зусім не краду. Дадаўшы доўіую клятву на сваёй мове, ізноў пачынае моўчкі пасьміхацца. Толькі павека яго невідушчага вока нэрвова торгаецца. Тымчасам падыходзіць худзючая каза і пачынае тыцкацца яму ў калена. Жорсткім ударам нагі качэўнік адпіхвае яе і працягвае палымяна клясьціся: — He скрадаў, далібог! Аллагам клянуся, не скрадаў. Нельга, нельга скрадаць! —Ага, і наша Тора забараняе, — адказвае Геула сухой і злоснай усьмешкай. — He забівай. He чыні пералюбу. Ня крадзь. I як гэта мы ўзьвялі дарэмшчыну на найвялікшага праведніка? Пад струменем хуткіх словаў араб зноўку курчыцца, талопіць вочы долу. Прысаромлены. Вінаваты. Пальцы ног працягваюць порстка калупаць разрытыя камякі. Ён сама лагода. Невідушчае вока моцна стулілася. Геула на імгненьне ніякавее: ён што, падміргнуў? Яго ўсьмешка нікне таксама, а голас шапоткі, цягучы, бы кажа малітву: — Прыгожая дзяўчына, далібог, вельмі прыгожая. У мяне пакуль няма дзяўчыны. Я пакуль што малы. Няма дзяўчыны. Й-а-а! — і завяршае гартанным вокрыкам на адрас нахабнай казы, што ўсклала пярэднія ногі на комель дрэва і на поўную губу есьць лістоту. Жывёла ацэньвае гаспадара задуменна-скептычным позіркам, падымае бародку і працягвае важна малоць за абедзьве шчакі. Без усякага папярэджаньня, адным духам, пастух падскоквае, хапае казу за сьцёгны, уздымае яе над галавой і, вывяргаючы дзікунскі вокліч, бязьлітасна шпурляе на зямлю. Сплёўвае. — Скаціна, — перапрашае, — скаціна. Што тут паробіш? Няма мазгоў. Няма галавы. Дзяўчына адкаснулася ад комля, да якога была прытулілася, і набліжаецца да качэўніка. Сьпіну Ka- зыча салодкая дрыготка, але яе голас па-ранейшаму цьвёрды і халодны: — Цыгарэта? Можа, у цябе будзе яшчэ цыгарэта? Бэдуін пазірае на яе засмучана, амаль у роспачы. Алраўдваецца. Блытана тлумачыць, што няма больш цыгарэты, нават самай заваляшчай. Няма. He засталося. Вельмі шкада. 3 радасьцю, з радасьцю ён бы даў ёй. Але няма. Усё, скончыліся цыгарэты. Зьбітая каза сьпярша соўтаецца на зямлі, а потым ускоквае на ногі. Ужыўшы асьцярожна-хітраваты фінт, вяртаецца да дрэва. Краёчкам вока сочыць за рухамі гаспадара, удаючы поўную нявіннасьць. Качэўнік у сваю чаргу нерухома назірае за ёй. Каза ўстае на заднія ногі, кладзе капыты на комель і зноўку бярэцца нясьпешна грызьці лістоту. Араб хапае камень і, разьятраны, ускідвае руку. Геула ловіць яе і адхіляе ўбок. —Адчапіся ты ад яе. Нашто яна табе? Кінь дурное. Яна ж не разумее. Гэта ж скаціна. Няма мазгоў, няма галавы. Качэўнік слухаецца — пакорліва выкідвае камень. Геула паслабляе ўхоп. Качэўнік зноўку выцягвае з паса запальніцу. Танкімі, задуменнымі пальцамі пачынае забаўляцца зь ёй. Няўзнак зьяўляецца дробны агенчык — бэдуін хуценька зьдзьмухае яго: полымя крыху большае, хіліцца набок і ўрэшце чэзьне. Паблізу чуецца прарэзьлівае скавытаньне шакала. Тым часам статак гуртуецца вакол першай казы. Жывёлы забаўленыя нецярплівым, амаль разьюшаным жаваньнем. 3 поўдня, з бэдуінскіх шатроў, даносіцца нейкі такі прыцішаны стогн, а глухія бубны адмерваюць такт у яго нясьпешным рытме. Там вакол вогнішчаў сядзяць смуглявыя мужчыны і цягнуць песьню з адной ноты. Ноч прыўлашчвае яе і ўплятае ў матыў сакатаньне рахманых цвыркуноў. На захадзе згасьлі апошнія бліскі дню. Сад ахутала цемра. Подых ветру, бляяньне коз, шоргат лістоты — гукі зьлятаюцца адусюль. Геула стульвае вусны і насьвіствае якуюсьці даўнейшую мэлёдыю. Качэўнік слухае: засяроджаны, напяты. Нахіліў галаву, захоплены, зь міжволі растуленымі вуснамі. Геула глядзіць на гадзіньнік. Фосфарныя стрэлкі падміргваюць ёй зеленавата-атрутнымі сьветлякамі, ды ня кажуць нічога. Ноч. Араб паварочваецца сьпіной да Геулы, кленчыць, дакранаецца да пылу ілбом. 3 вуснаў зьлятае цягучы зык. —У цябе пакуль што няма дзяўчыны, — перапыняе яго малітву Геула. — Ты яшчэ малы. Яе голас гучны і чужы. Абедзьве рукі на сьцёгнах. Цяжка дыхае. Качэўнік спыняе мармытаньні, паварочваецца да яе цёмным тварам і вывяргае па-арабску якісьці выраз. Ён па-ранейшаму ўкленчаны. Пастава нібыта выяўляе прыхаваную весялосьць. — Ты яшчэ малы, — паўтарае Геула, — вельмі малы. Можа, дваццаць. Можа, трыццаць. Для цябе няма дзяўчыны. Вельмі малы. Качэўнік адказвае ёй цягучай, важкай фразай на сваёй мове. Яна нэрвова сьмяецца. Далоні абхапілі сьцёгны. —Ды што з табой такое? — кпліва пытаецца яна. — Ты чаго гэта загаварыў раптам па-арабску? Ты за каго мяне маеш? Чаго табе ўвогуле трэба? I зноўку качэўнік адказвае Геуле па-свойму. Цяпер у яго голасе пракідваецца варожасьць. Памуляўшыся, бязважкімі крокамі адхапіўся назад як ад пракажонага. Цяпер яна дыхае зусім цяжка, дрыжыць. Дзікі гук зьлятае з вуснаў пастуха: нейкі знак козам. Козы падпарадкоўваюцца, гуртуюцца разам, шоргат іхніх ног па мёртвай лістоце, быццам нехта рве палатно. Усе цвыркуны змоўклі. У цемры козы зьбіваюцца ў бязладны гурт, дрыжачую купу, і растаюць у цямрэчы разам з аблепленым імі пастухом. Ужо празь нейкі час, самотная, скамянелая, Геула бачыць, як у цёмных вышынях па-над вершалінамі дрэў пралятае самалёт: гудзіць на нізкім рэгістры, a яго агеньчыкі мігцяць-пераключаюцца ў поўным суладзьдзі з рытмам бубнаў: чырвоны, зялёны, чырвоны, зялёны, чырвоны... Ноч хавае сьляды. Вецер ганяе пах вогнішчаў і пылу. Такі сабе ледзь чутны ветрык спаміж пладовых дрэваў. Тут яе праймае жуда — аж кроў стыне. Рот растуліўся для крыку, але голасу не дала. Кінулася бегчы: бегла што было духу дамоў, спатыкнулася, хутка ўсхапілася і быццам пагоняй гнаная пабегла далей. I толькі цвыркуны сакаталі ёй наўздагон.