Чалавек, які скраў Сьцяну Плачу 15 ізраільскіх апавяданьняў у перакладах Паўла Касьцюкевіча

Чалавек, які скраў Сьцяну Плачу

15 ізраільскіх апавяданьняў у перакладах Паўла Касьцюкевіча
Выдавец: Логвінаў
Памер: 210с.
Мінск 2009
51.36 МБ

 

Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
— У Рыжага, — адказвае прыціснуты да сьценкі Авігдор.
—А дзе Рыжы?!
Тым часам чуваць таксама як з узмацняльніка рэхам лунае па ўсім прадпрыемстве:
— Рыжы, цябе шукае Экутыель! Хуценька вярні яму ключы! Гэй, Рыжы, ці ты чуеш?
Рыжы зьнік. Яго няма — гэта і ёсьць унікальным талентам Рыжага. Ён сышоў. 3 ключамі. Пятнаццаць хвілін таму яго яшчэ бачылі ля прыбіральні, але, відаць, ён пайшоў, ці што... Рыжы жыве ў Нэс-Цыёне, толькі ў яго няма хатняга тэлефону, Цымерман ведае яго
новы адрас, але Цымерман кудысьці адышоў. Такое становішча склалася на большасьці прадпрыемстваў краіны, дзе ёсьць ключы і Цымерман.
У выпадку, калі Нехама ня ў Хайфе або не зьбірае складкі на падарунак для сына Амэра на вясельле, можна засьпець яе на камутатары і выдыхнуць у слухаўку: «Дзе Рыжы?»
— Ня ведаю, — адказвае Нехама. — Мне ён нічога не сказаў.
— Калі ж ён вернецца?
— Ня ведаю.
— Ну, Нехама!
—Ахто гэта там?
— Гаворыць такі і такі... А заўтра раніцой ён калі прыйдзе?
— Ня ведаю, — кажа Нехама. — У яго раз на раз не прыпадае.
— Дык як яго знайсьці? У яго ж ключ.
— Слухайце, запытайце лепей Цымермана...
Цымерман не зьявіўся сёньня на працу. To бок ён прыйшоў у адзінаццаць пятнаццаць, пакруціўся, пашукаў Экутыеля ў экспэдыцыйным аддзеле, але потым яго ня бачылі. А ключы ў Рыжага.
Дзеля спрыяньня сьледзтву прапануем увазе дакладнае апісаньне Рыжага. Дык вось, перадусім ён рыжы. Каржакаваты, носіць кашулю з расшпіленымі верхнімі гузікамі, штаны — пакамечаныя. Здаровы як бык, мае валасатыя грудзі, сінія вочы, двух сыноў і дачку, і ў дадатак сям-там у яго не стае аднаго зуба ў розных месцах. Зрэдчас, мо раз на год, — як на думку большасьці, у верасьні — можна засьпець Рыжага, калі ён уласнай пэрсонай падымаецца па сходах з ключом, тады Экутыеля ажно разрывае ад неўтаймоўнай разьюшанасьці.
— Рыжы, каб цябе! — раве бамбіза Экутыель, чырвоны як рак. — Дзе цябе чэрці носяць?
— На складзе, — адказвае Рыжы. — Дзе ж мне быць?
— Дык сказалі, што ты сышоў!
— Што яны там дураць галаву!...
Тут жа на месцы Рыжаму загадваюць сёньня ж зрабіць дублікат ключа і аддаць яго Шлёму, але Рыжы нічога ня робіць ні сёньня і ніколі, ды й Шлёма сам у канфлікце з Экутыелем, бо перад сьвятамі камісія не зацьвердзіла яму прэміяльнай пуцёўкі ў санаторый. Існуе тэорыя, што на ўсю краіну ёсьць адзінадзінюткі Рыжы, які зь нізкай ключоў гойсае паміж вытворчымі аб’яднаньнямі, — вось чаму яго нельга нідзе знайсьці. Рыжы — неад’емная частка нашага дзіўнага міжземнаморскага краявіду, гэтаксама як Сан-Марына ды сантэхнік, і цяжка сабе ўявіць, як бы мы жылі безь яго. Кажуць, што аднойчы на нейкім вялікім заводзе абароннай прамысловасьці Рыжага прыкулі кайданкамі да турнікету і на працягу цэлых дзьвюх гадзінаў ён быў, меўся ў наяўнасьці, даражэнькі... Але потым неяк выкруціўся ды зьнік, з чаго прыпыніла сваю працу ўся айчынная абаронка і ў дзяржаве ня стала зброі, а зямля зрабілася нябачная і пустая, і цемра над безданьню, і Дух Рыжага лунаў над безданьню, але яго новы адрас ведае толькі Цымерман, а ён выйшаў, хваласьпеў Рыжаму, у якога ключы.
Ну, а сам ты як?
Гэтая праблема мае агульнанацыянальны характар.
Паводле шматлікіх сьведчаньняў, яна засьпявае нас сярод гарадзкой мітусьні тады, калі мы, перастрэўшы каго б там ні было, на момант спыняемся на рагу вуліцы, каб перакінуцца слоўкам. Гутарка паступова скочваецца да тэмаў кшталту: кінь дурное — ім усім на цябе напляваць, і зіма сёлета на рэдкасьць, і вецер такі, і што за палітычная сытуацыя, і дарагоўля, і наплыўтурыстаў, і ўплыў цэнаў на настрой, і ой не кажы, і як справы дома, і чаму вы ў госьці не завітаеце, і паціху-патроху, і я табе шчыра скажу, і без праблем, і Еська, і не пытайся, і я ж ня пальцам піханы, і да гэтых рабінаў няма чаго хадзіць, і гэтак доўжыцца датуль, пакуль мы не абмяркуем усіх праблемаў, якія точаць нас у прыватным жыцьці і ў грамадзкім, знутры і звонку, па вэртыкалі і па гарызанталі. Тады мы нарэшце працягваем адзін аднаму руку і, ледзь варочаючы языком, кажам, што варта неяк сустрэцца і пагаманіць трохі, і прывітаньне ўсім вашым, і стэлефануемся ў пятніцу, і вось ужо з чысьцюткім сумлень-
«Eech ani Kacha?» by Ephraim Kishon
First published in Hebrew in «На-gingie im Hamafteach» by Ephraim Kishon, Yedioth Ahronoth Publishing House Copyright© by Estate of Ephraim Kishon
Grateful acknowledgement is made to the Estate of Ephraim Kishon for its kind assistance.
Translated by Pavel Kastukevich
«Published by arrangement with The Institute for The Translation of Hebrew Literature»
нем зьбіраемся сыходзіць, і тут гэты хто-б-там-ні-быў кажа, ужо амаль адпусьціўшы нашу руку:
— Ну, а сам ты як?
Так, так, мы бачым, як бяз каліва сораму ён вывяргае гэтыя словы сваім уласным ротам:
— Ну, а сам ты як?
Тут, на гэтым этапе, практычна на фінішы, мы зазнаем татальную паразу. Проста ня ведаем, што адказаць. Да таго ж сэнс пачутага ня надта намі ўсьведамляецца. Мы ж толькі што ліхаманкава цямілі пра адказ на значна прасьцейшае пытаньне «Як ваша здароўечка?». Дык якім, да халеры, будзе наша здароўечка, калі акрамя адказаў пра ягоны стан мы яшчэ павінны ламаць галаву, як жа ж там мы самі?! I што, сыны Ізраілевы, наагул азначаюць гэтыя словы?
Ну, а сам чытач наш як?
Карацей кажучы, праблемаўтым, што пытаньня гэтага не пазбыцца і ўжо немагчыма разьбегчыся на ўсе чатыры бакі. Даводзіцца яшчэ патаптацца на месцы і прамармытаць нешта ў адказ, безупынку ўсьміхаючыся і паціскаючы руку суразмоўцы доўгатрывалымі поціскамі. Але што, што можна адказаць?
«Ат, на троечку»? Надта ўжо банальна. «Нармалёва»? Так адказваюць слабахарактарныя. «Паціхупатроху» было вышэй, дык што, напрамілы бог, трэба гаварыць?
Бадай найлепшы варыянт — гэта працадзіць скрозь зубы нешта кшталту такога: «Нічога ня ведаю, нікуды не хаджу, ні з кім ня бачыўся». Аднак на гэта наш суразмоўца заўсёды мае на запас: «А што чуваць у Гіёры?» I барацьба пачынаецца з новай сілай. To бок, Гіёра маецца кепска, наагул у паганым стане з-за таго мярзотнага скандалу, кажуць, што іх адвакаты сустракаліся ўжо двойчы, але яна раптам перадумала, бо ўся гэтая гісторыя ёй страшэнна абрыдла, і яна зьехала ў Аўстралію з архітэктарам ці яшчэ
там з кім. I гэтак да шарай гадзіны мы распавядаем пра Гіёру, як ён дрэнна маецца і пахне, і потым зноў працягваем руку, каб разьвітацца, і тут (Богам клянуся, сам ня ведаю, зь якой прычыны!) замест таго, каб атрымаць нарэшце доўгачаканую волю, ты ў сваю чаргу натужліва выдыхаеш:
— Ну, а сам ты як?
Нейкая паталёгія!
Найвялікшая катастрофа, калі суразмоўцаўспрыме гэтае ўсеабдымнае пытаньне, якое сягае, без сумневу, у фальклёрную пару, з усёй сур’ёзнасьцю, уладкуецца на незанятыя парэнчы і пачне маляваць сакавітымі фарбамі, як на яго ціснуць у сакратарыяце, каб ён прымірыўся зь Яшам, аднак ён сказаў ім: хлопцы, для вас з кім заўгодна, але толькі ня зь Яшам...
Гэтага Яшу можна нэўтралізаваць толькі адным прыёмам: хуценька запытацца ў адказ, як там Гіёра? Аднак тады ўсё вяртаецца да таго ганебнага скандалу, і гутарка зноўку імчыцца галёпам у кірунку няўмольнага пытаньня, якое задаецца акуратперад заслонай: «Ну... а сам... ты...»
Яшчэ сьвежы ў памяці трагічны выпадак зь Мішам і Мойшам, якія ў тую злашчасную сераду прастаялі на рагу вуліцы Гордан дзевяць гадзінаў запар, ня ў стане разысьціся, бо калі яны зьбіраліся адвітацца, хтосьці зь іх абавязкова задаваў прыведзенае вышэй пытаньне, таму яны ўдвух нарэзалі пяць кругоў вакол Яшы і Гіёры і ўрэшце прываліліся да сьценкі, цяжка дыхаючы, як марафонскія бегуны, што памыліліся дарогай. Ёсьць людзі, гатовыя паклясьціся, што, калі Міша з грукатам паваліўся на ходнік, ён усё ж здолеў прыўзьняцца і на астатнім дыху прашаптаць:
— Ну, а сам...
Во як.
Пару месяцаў таму ў лесе Бэн-Шэмэн знайшлі два мужчынскія, выбеленыя ад часу, шкілеты, якія цес-
на прытуліліся адзін да аднаго, а іх рукі намёртва сашчапіліся ў разьвітальным поціску.
Страх! Учора вечарам яшчэ адзін сустрэты хто-бтам-ні-быў пацікавіўся пры канцы вулічнай іугаркі, ну аяк я сам. «Шаноўны, вы атрымаеце адказу пісьмовым выглядзе». I вось, калі ласка, я напісаўусё, што думаю на гэты конт. Бо сам я — ніяк, і больш так не магу.
Юдыт Кацыр
Калі дзьве спадкаемныя прынцэсы, Ерусалім і Тэль-Авіў (а на іўрыце ўсе гарады жаночага роду) сыходзяцца ў сьмяротным двубоі, тым жа часам на маляўнічых схілах гары Кармэль цярпліва гадуе гарбузы і весела корміць з далоні сваіх будучых коней ізраільская Папялушка Хайфа.
Вось і хайфаўка Юдыт Кацыр (нарадзілася ў 1963 г.) лічыць, што, відаць, ня ўсе зямныя дарогі сягаюць Рыма, але безумоўна ўсе яны пачынаюцца з бацькоўскага дома.
Шлаф штундэ
Колісь, калі канікулы цягнуліся ўсё лета, і ў іх быў смак пяску і пах вінаграду, і рыжае сонца малявала вясьнянкі на твары, а пасьля сьвята Сукот вецер сьвістам склікаў банду хмар, у грымотную навальніцу, мы колькі ёсьць духу беглі дамоў па дне горнай цясьніны. Калючы дождж працінаў язык смакам ігліцы і мяты, і мясцовыя сабакі спаборнічалі ў брэху, нібыта прастуджаныя дзядзькі адкашліваліся ў антрактах прадстаўленьня, якое адбываецца ўзімку, і раптам навальвалася вясна
«Schlaf Stunde» by Judith Katzir
First published in Hebrew in «Fellini’s Shoes» by Judith Katzir, Hakibbutz Hameuchad P.H. Ltd
Copyright© Judith Katzir and Hakibbutz Hameuchad P.H. Ltd Translated by Pavel Kastukevich
«Published by arrangement with The Institute for The Translation of Hebrew Literature»
з кацінымі канцэртамі і буяньнем лімонных дрэваў, і зноўку быў хамсын, і ў аўтобусе была задуха, але мы саступілі месца толькі спадарыні Бэле Блюм з пошты, бо яна была Злосная-Скрадальніца-Дзяцей, і яна прыйшла да нас уначы ў ложак, і ў яе былі разбэрсаныя шэрыя валасы, якія бываюць толькі ў ЗлосныхСкрадальніц-Дзяцей, і вузкія акуляры на пачырванелым кончыку носа не раўнуючы заточаны аловак, і ўсьміхалася яна нам з фальшывай лісьлівасьцю Злоснай-Скрадальніцы-Дзяцей і цягнула да нас свае сухенькія ледзяныя пальцы, і мы павінныя былі аддаць ёй усе маркі-трохкутнічкі, каб у нас зьявіўся хоць які шанец выратавацца, або тады, калі маліліся Богу, які пераапранаўся ў клоўна вугорскага цырка-шапіто, гойдаўся на напятым канаце пад сінім, выштукаваным з тканіны, скляпеньнем шатра, у вялізных ботах і шырокіх, у бела-чырвоную клетачку, штонцах, а потым пераапранаўся ў слана і, павярнуўшы да нас свой маршчыністы азадак, ішоў вячэраць.