Дзіцячы маніфест
Кірыл Стаселька
Выдавец: Галіяфы
Памер: 192с.
Мінск 2015
Гляджу на гадзіннік. Праспаў дзесьці тры гадзіны. Куды еду, не ведаю. He ведаю, на якой станцыі буду выходзіць. He ведаю, дзе буду сёння спаць. He ведаю, што буду есці, калі захочацца. Дзіўнае адчуванне. Ужо тысячу разоў пашкадаваў, што выправіўся ў гэтую авантуру. Адзінае, што суцяшае, дык гэта рэшткі гашыка, пачак цыгарэт, бутэлька марціні
і бутэлька піва (праўда, цяжка вырашыць, з чаго пачынаць буду).
Праехаў яшчэ тры прыпынкі, адышоў ад сну. Падступае бадзёрасць і мінімальны аптымізм. Выходжу на наступным прыпынку Акрамя мяне выйшаў толькі адзін мужык, дый той адразу кудысьці знік. Цягнік павёз пасажыраў у светлую будучыню, а я застаўся адзін паміж мінулым і будучым, стаю чорт ведае дзе, нічога не бачна. Аптымізм і бадзёрасць — як рукой. Недзе далёка відаць ліхтары. Праз чыгунку невялікі вакзал. Стаіць невыносны брэх сабак.
Заходжу ў будынак вакзала. Нікога няма, касірка спіць. Вырашыў, што гэтай ноччу тут будзе мой дом родны. Цягнікі больш не ходзяць. Стромна, канечне, але іншага выйсця няма. А пакуль... няблага дзенебудзь прагуляцца.
***
Вясковая вуліца, ліхтары, брэх сабак. He відно ніводнага чалавека. Адчуванне, што з кожнай брамкі на цябе можа накінуцца патэнцыйны маньяк з бензапілой, a то і кампанія зомбі. Атмасфера хорара. Дзіўна, чаму хорары не здымаюць у вёсках, гэта было б значна больш рэалістычна. Колькі ў навінах пра п’яных камбайнёраў, якія то прыстрэляць свайго суседа, то зарэжуць жонку з нейкім мужыком. Ды ў вёсцы ноччу наўрад ці дзе-небудзь уратуешся. Іншая справа горад. Толькі алкаголь дапамагае неяк супрацьстаяць жахлівай атмасферы гэтай вёскі.
Трэба заўтра раней прачнуцца, каб гэтыя зомбікамбайнёры ў мяне чаго-небудзь не стыбзілі. Вярнуўся на вакзал. Тут так сама ж пуста, як і было. Заняў сабе тры самыя ўтульныя месцы, каля сценкі. Сяджу, дапіваю марціні, палю цыгарэту за цыгарэтай. У горадзе б ужо даўно запікала якая-небудзь фігня, або мент падышоў бы. Вось яна, сапраўдная вольнасць.
***
Хтосьці штурхае ў плячо. Блін, гэта касірка. Паскудная баба, я дык ёй не перашкаджаў спаць. Чаго прычапілася? Даказаць, што я адэкватны чалавек і проста чакаю цягнік, не атрымалася ў 5:30 раніцы. Вінаватая нават не раніца, і не мая фрызура-аэрадром. Перагар выдаў мяне. Нейкае паскуднае адчуванне, і ў роце, як гэта бывае, вельмі непрыемны смак: мікс алкаголю і цыгарэт. Кожную такую раніцу кажу сабе (і насамрэч у гэта шчыра веру): больш не буду ні піць, ні паліць. Ну, можа, толькі па святах. Увесь дзень так і атрымліваецца, а потым...
Выйшаў з вакзала, іду па вёсцы і напяваю: «Некраснва, некраснва. Быть как жопа пнлнгрнма...». Песня пра мяне, я зараз рэальна як дупа выглядаю. Да таго ж, ад мяне яшчэ і смярдзіць. Трэба хаця б вады якой папіць. У горадзе я б яшчэ доўга чакаў, каб набыць мінералачку, а тут падышоў да студні ў любы час дня і ночы, ды пі, пакуль не палезе. Каля студні стаіць чыйсьці ровар. Даўно ўжо не катаўся.
***
Сонечны дзень. Цёпла, але не спякотна. Дзьме лёгкі вецер. Стаю пасярэдзіне вясковай дарогі. Навокал толькі поле. На небе вялікія аблокі, проста гіганцкія. Аблокі ад гарызонта да гарызонта. У горадзе такога не ўбачыш. Гіганцкія аблокі памерам з вёску. Такое адчуванне, што неба з аблокамі накрывае вялікім купалам усё, што ты бачыш навокал. Вялікі лес спераду, дарога, я, усё ў параўнанні з гэтымі гіганцкімі аблокамі такое нязначнае. Але не нікчэмнае. Неба зліваецца з зямлёй і надае ёй штосьці асаблівае. Неба і зямля злітыя ў нейкай гармоніі. Але вялікія аблокі прымушаюць неба па-добраму дамінаваць. Вельмі шмат аблокаў, некаторыя зліваюцца. Ёсць маленькія, а ёсць такія вялікія, што іх немагчыма разглядзець, не павярнуўшы галавы.
Спераду вялікія, сонечныя, белыя, часам шэрыя, правей — цёмныя, сумныя ў прадчуванні дажджу. 3 другога боку аблокі паменш, але іх вельмі шмат і яны зліваюцца ў адно, ствараючы пейзаж гор на беразе акіяна. Іх формы розныя, абсалютна розныя, проста фантастычныя. Здаецца, што гэта цвёрдая матэрыя. Іх колеры мяняюцца ад белага да сіняга, шэрага і нават чорнага. Усё гэта суіснуе ў дзівоснай, немагчымай гармоніі. Гэтыя аблокі спараджаюць складаныя сюррэалістычныя пейзажы. Гульня святла, колераў, формаў проста захапляе.
Разганяюся на ровары і гляджу ў неба. Аблокі з усіх бакоў ляцяць на цябе. Адчуванне, нібыта сюррэальнае агортвае цябе цалкам.
***
Увесь дзень ганяю на чужым ровары. Радуюся як дзіцёнак. Купаюся ў возеры. Грэюся на сонейку. Вакол прырода і нікога, акрамя мяне. У мяне натхнёны настрой, але не такі, як звычайна. У такім настроі я б ніколі не намаляваў штосьці цынічнае, фанабэрыстае, бруднае. I зараз гэта хутчэй мінус, чым плюс. Заўтра ў рэдакцыю здаваць працы, а ў мяне такі настрой. Што я намалюю?! Аблокі, лес, возера?! За такія ружовыя соплі мне наўрад ці заплацяць у рэдакцыі.
У мяне пачынаецца паніка. He таму, што засталося мала часу на працу, а таму, што мне патрэбны іншы настрой. Трэба кідаць гэты ровар нахер, закідвацца бухлом ды траўкай, і спадзявацца, што прыйдзе нармальнае натхненне.
Дзіцячы маніфест (1849 год, Лондан)
Дарагія таварышы Дзеці! Дарослыя нам хлусяць, прыгнятаюць, прымушаюць. Так жыць больш нельга. Мы мусім выступіць адзіным фронтам і скінуць свае рабскія кайданы. Для дарослых Дзіцёнак — гэта бяспраўны раб. Ад самага нараджэння з нас робяць ні на што не здольных лялек, не маючых ні голасу, ні правоў, ні самастойнасці. Нас апранаюць, як дзявочых лялек. У розныя там банцікі ружовыя, карункішмарункі і да т. п.
Вы верыце ў Дзеда Мароза, Санта Клаўса, Елоў Пукі і г.д. у залежнасці ад нацыі, але гэта ідалы, ілюзіі, якія нам навязалі праз сродкі масавай інфармацыі дарослыя, каб кіраваць намі. Трэба весці сябе так і так, — кажуць дарослыя, — а то Дзед Мароз не прынясе табе падарунак. Дзеці, ведайце, што ніякага Дзеда Мароза не існуе.
Ніколі не настане той судны дзень, калі ён будзе вырашаць, хто варты атрымаць падарунак, а хто не, бо яго не існуе. Вера ў Дзеда Мароза — гэта опіум Дзяцей. Гэта дарослыя кідаюць нам нейкія рэшткі сусветных дабротаў, каб трымаць нас у падпарадкаванні. Але нам можа належаць усё.
Нас пужаюць Бабаем, але яго тасама, як і Дзеда Мароза, не існуе. Гэта сродак барацьбы з дзіцячай свабодай. Братачкі, мы б маглі рабіць усё, што заў-
годна, ды нас бы ніхто не спыніў. Дарослыя гэта разумеюць, таму яны і навязалі нам міфы пра Бабая і Дзеда Мароза. Скіньце ідалаў Дзеда Мароза і Бабая! Скіньце ідалаў гэтага пантэону!
Нам кажуць: не ешце шмат печыва, пернікаў, цукерак, не ешце шмат салодкага, бо гэта дрэнна для здароўя: дыятэз, дупа зліпнецца і гэтак далей. Але куды ж тады знікае ўсё астатняе? Мы з’елі дзве-тры цукеркі з вялікай скрынкі, а куды ж знікла астатняе? Можа, Бабай з’еў?! He! Усё астатняе з’елі дарослыя, і нічога ў іх не зліплася. Яны заўсёды забіраюць сабе большую частку, а нас пакідаюць ні з чым.
Шмат вы бачылі дарослых, якія штодня ядуць кашу?! Шмат вы бачылі дарослых, якія спяць удзень?! Шмат вы бачылі дарослых, якія адмаўляюцца глядзець тэлевізар пасля дзесяці вечара?! Чаму ж тады мы павінны ўсё гэта рабіць? Колькі мы яшчэ будзем гэта трываць?
Калі мы пакорліва ямо кашу, яны ядуць цукеркі. Калі мы спім удзень, яны шалеюць, равуць, весяляцца. Калі мы ўвечары кладземся спаць, яны працягваюць глядзець «Честный понедельннк» з Мінаевым альбо «3 шырока заплюшчанымі вачыма». Хопіць спаць! Час прачынацца!
Яны хаваюць ад нас жыццё за каляровымі цацкамі. Лега, Барбі, машынкі, манаполія, лато. Усё гэта лухта. Запалкі, разеткі, шкло, дарога з машынамі, малаток. Вось яно, сапраўднае жыццё, без якога не стаць самастойным. Пакуль мы згодныя на сурагат жыцця, не стаць нам незалежнымі ад дарослых.
Дзеці, вазьміце ўсе свае цацкі, веру ў Дзеда Мароза і Бабая, абліце бензінам і падпаліце. Ешце салодкае, гуляйце, не кладзіцеся спаць уночы, рабіце, што пажадаеце. Толькі так мы станем вольнымі і незалежнымі. Толькі так мы пазбавімся прыгнёту дарослых!!!
Як шляукі парабацілі
Аднойчы я быў не ў гуморы, нібыта сасіска ў носе захрасла. Я вырашыў пайсці на нудысцкі пляж, каб крыху развеяцца. Зняў майку, зняў штаны, зняў шкарпэткі дый пайшоў. На мне засталіся толькі мае любімыя майткі ў сінія бобкі з рэльефным малюнкам слоніка спераду. Я ішоў па горадзе, весела падміргваючы сваім піўным жывоцікам сустрэчным дзяўчынкам. Яны ўсе глядзелі на мяне і ўсміхаліся. Але не толькі яны. Усе ішлі і ўсміхаліся. «Якія ўсе мілыя», — падумаў я. Усе ўсміхаліся, ва ўсіх быў добры настрой. Навошта ж сумаваць мне. I я далучыўся да гэтай оргіі ўсмешак. Урэшце, я прыйшоў на пляж, але туды, на жаль, мяне не пусцілі. «У майтках нельга», — сказаў голы начальнік пляжу.
Таму я, каб вельмі не засмучаць самога сябе, вырашыў пайсці ў басейн. Гэта, вядома, не пляж, але можна купацца. Але і туды, на жаль, мяне не пусцілі. «У майтках нельга, патрэбныя плаўкі», — сказаў начальнік басейна, які быў вельмі падобны да начальніка пляжу. Тады я, каб канчаткова сябе не засмучаць, вырашыў вярнуцца дадому і пабоўтацца ў ванне. Калі я вярнуўся дадому, мае майткі абурана сказалі:
— Мала таго, што тваё пуза прышчаміла гумку, дык нас яшчэ і нікуды не пускаюць. Мы больш не жадаем быць майткамі! Мы лепш парвемся, чым будзем майткамі! Так жыць болын немагчыма! Досыць!
3 гэтага дня называй нас плаўкі. Хаця не. Плаўкі ўжо існуюць. 3 гэтага дня называй нас «шляўкі»! Мы будзем як плаўкі, але яшчэ круцейшыя!
Я вельмі любіў свае майткі, і не хацеў, каб яны парваліся. He! Hi за што на свеце! I я вырашыў, што буду называць свае любімыя майткі шляўкамі. 3 таго дня мы з шляўкамі зажылі душа ў душу. Мы хадзілі ў дарагія рэстараны і клубы. У стрыптыз-бары грошы засоўвалі ўжо не ў стрынгі танцоўшчыцам, а мне ў шляўкі. I ўсё было б добра, калі б не адно «але». Астатнія мае рэчы ўзбунтаваліся. Аднойчы яны запатрабавалі для сябе асаблівых правоў, якія ўжо былі нададзеныя майткам і прад’явілі мне петыцыю. На бліжэйшыя 48 гадзін я абвясціў надзвычайнае становішча. Параіўшыся са шляўкамі, я прыняў рашэнне дараваць маім рэчам асаблівыя правы.
Што было далей, я дрэнна памятаю. Памятаю толькі тое, што гэта былі жудасныя часы. Усе свае грошы, якія совалі нам са шляўкамі, я стаў аддаваць рэчам. Іх станавілася ўсё больш. Аднойчы я зразумеў, што мяне падманулі. Я стаўся рабом рэчаў.