Госць у хату
Яраслаў Гашак
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 279с.
Мінск 1984
Ноева жонка (крычыць з галёркі). Пасадзіце яго, мярзотніка!
Суд выходзіць на нараду і вяртаецца праз паўгадзіны. Старшыня Сената паведамляе, што суд прымае прапанову абаронцы і прыгавор адкладаецца на няпэўны час.
Так скончыўся гэты цікавы працэс, да якога мы яшчэ будзем вяртацца. Напамінаем яшчэ вось пра што: у інтарэсах аховы здароўя слухачы судовых спраў не павінны пляваць з галёркі ўніз, каб тыя, хто
сядзіць унізе, не прыносілі бацыл дадомў на сваіх валасах.
Мяркуем, каб пазбегнуць гэтага, варта ўсюды паставіць плявальніцы.
ФІЯЛЕТАВЫ ГРОМ
Фіялетавы гром быў у 1596 годзе ў Рыме, на саборы кардыналаў, які абвясціў, што ўсе блюзнеры будуць карацца громам нябесным.
I як гэта было яго прафесійным абавязкам, Фіялетавы гром, як кажуць, з чыстага неба, з’явіўся на сабор.
Вярнуўшыся на неба, ён шкадаваў, што вельмі хутка ўляцеў паміж кардыналаў і двух з іх цяпер давядзецца хаваць. Упамянуў, што яму б хацелася прысутнічаць на тым пахаванні, бо яно мае быць вельмі шыкоўным. Святы Пётра затраціў шмат часу, пакуль растлумачыў яму, што гэта нядобра, калі ў час пахавання здарыцца няшчасце. Вось каб хавалі якога-небудзь тайнага ерэтыка, дык тады было б яго непасрэдным абавязкам падаць свой голас.
Фіялетавы гром фанабэрыста пазіраў з неба на зямлю. Пляваў на малыя грамы, якія гулялі, сваволілі пад ім. Гэтыя ж смаркачы не былі ў Рыме на саборы кардыналаў.
Пасля яго паклікалі да бога. Адтуль ён вярнуўся зусім прыгнечаны. За свой учынак на кардынальскім саборы ён атрымаў шэсць тыдняў хатняга зняволення. I гэта якраз у сезон летніх навальніц.
Дарэмна ён даводзіў, што сабор прагаласаваў за тое, каб усіх блюзнераў пабіла громам, і што гэта тычылася яго абавязкаў.
Архангел Гаўрыла ў размове з Фіялетавым громам сказаў:
— He пашанцавала вам, бо забілі вы самага тлустага кардынала, які найбольш імпанаваў веруючым, вы пра гэта ведаеце? Глупства нарабілі.
3 тае пары Фіялетавы гром усю сваю ўвагу накіраваў на тое, каб зноў не зрабіць якога глупства.
Аднойчы да яго на хмару сеў нейкі святы, якога ён ведаў толькі з выгляду, і разгаварыўся з ім. Расказваў, як яго смажылі жыўцом у алеі і як ён пахнуў.
Надакучыла Фіялетаваму грому слухаць святога:
— Прабачце, але мне абрыдла ўсё гэта. Сёння раніцай я сустрэў пяць мучанікаў, і яны таксама расказвалі мне пра свае пакуты, пакуль не трапілі сюды. Нам гэта ўжо прыелася. Спярша было цікава, бо ўсё новае цікава, але слухаць пятнаццаць стагоддзяў запар пра адно і тое ніякай нябеснай радасці няма.
— Выбачайце,— сказаў мучанік,— я яшчэ нікому нічога не расказваў, бо не мог успомніць, які быў алей, а сёння ўспомніў. Гэта быў канапляны алей.
— Адчапіцеся,— раззлаваўся Фіялетавы гром,— каму трэба гэта слухаць.
— Але ж гэта вельмі цікава,— стаяў на сваім мучанік,— як вы думаеце, каторая нага раней падсмажьілася ў алеі, правая ці левая?
Фіялетавы гром не мог больш трываць гэтай балбатні і, каб пазбыцца дакучлівага субяседніка, зляцеў зверху ўніз. Ляцеў па прамой лініі і, як апынуўся над нейкім храмам, не змог стрымаць свайго руху, прабіў дах і грымнуўся на амбон. Ён хацеў папрасіць прабачэння ў прапаведніка, затрымацца на хвіліну, але, убачыўшы, што прапаведнік гарыць, кінуўся наўцёк і, прайшоўшы скрозь нейкую жанчыну да зямлі, раптоўна знік.
Пасля, калі зноў ляцеў на неба, ледзь не плакаў. «Божа літасцівы,— стагнаў ён,— што я нарабіў. Так паспяшаўся. Хаця б каму там унізе прыйшло ў галаву, убачыўшы спаленага прапаведніка, абвясціць, што гэ-
та па яго прыслалі з неба вогненны воз, як тады па Ілью. Гэта таксама была справа маіх рук, Добра, што на зямлі тады ўсё так удала затушавалі. Але цяпер,— уздыхнуў гром,— прапаведнік з'явіцца на небе, адразу ж пачне скардзіцца на мяне, і зноў ганьба. Можа, будзе на небе раней, чым я».
Аднак хваляванні Фіялетавага грому не апраўдаліся. 3 пякельнай канцылярыі паведамілі: «Тут з’явіўся адзін езуіцкі прапаведнік. Ён вельмі ўзрушаны, таму не мог яшчэ даць ніякіх паказанняў».
— Хм,— сказаў Пётра, пачуўшы навіну,— страцілі яшчэ аднаго абанента.
Фіялетавы гром узрадаваўся, што ўсё так добра абышлося, і, усміхаючыся, увесь дзень слухаў апавяданне аднаго дзядулі, які з натхненнем расказваў, як з яго выцягвалі кішкі. Вядома, ён перабольшваў, бо гаворка ішла нешта пра трыста семдзесят два метры.
Пасля з пекла прыйшло паведамленне, што прапаведнік даў паказанні і ён гаворыць, што спапяліў яго Фіялетавы гром.
Нечакана гром нібыта і пахвалілі: «Не варты вы таго, блазен, падрываеце аўтарытэт царквы, але зроблена чыста,— сказалі яму пры аўдыенцыі,— цяпер можаце спадзявацца на лепшую пасаду. Будзецс граміць блюзнераў».
— Згодна з пастановай рымскага сабора,— дадаў Фіялетавы гром і паляцеў на разведку.
Ён знайшоў даволі-такі вялікую хмару, з якой добра было відаць, што робіцца на зямлі, да таго ж там была выдатная акустыка. Кожнае слова знізу можна было пачуць.
«Ага,— падумаў Фіялетавы гром, прыслухаўшыся і ацаніўшы сітуацыю,— тут хутка будзе што рабіць».
Унізе ў адной хаціне на ложку ляжыць руды хлопец, а побач сядзіць нейкі мужчына, з выгляду ці то ксёндз, ці to non.
— Макоўн, пастарайцеся выправіцца, бачыце, як вас пакараў бог, вы не можаце нават паварухнуцца.
— Нешта ўпала ў крыж, і ногі адняліся.
— I вы яшчэ лаецеся.
— Няхай яго пярун заб’е, хіба ж гэта жыццё? Сто д’яблаў і тысячу громаў на яго!
Фіялетавы гром не вытрымаў і рынуўся на рудога хлопца.
Грымнуў на хаціну, бух, тая абвалілася. Па нечым гладкім на ложку сыходзіць уніз, хоча затрымацца і хапае за руку прападобнага айца. Той валіцца, а Фіялетавы гром, апанаваны жахам, уцякае ў хлеў, адтуль ляціць на неба, пазіраючы, што ён натварыў. Прападобнага айца вынеслі і зазванілі ў званы, а Макоўн ходзіць па хаце і радуецца:
— Да д’ябла, мне ўжо адпусціла.
Калі Фіялетавы гром расказаў пра гэта аднаму спрактыкаванаму святому, той сказаў:
— Вы што, не ведалі, што той, хто ляжыць на пярынах, можа лаяцца? Што пярына кепскі праваднік электрычнасці, а ксёндз — добры?
— Але ж Макоўн устаў і ходзіць!
— Чаму ж яму не хадзіць, калі вы наладзілі яму такую электрычную лазню,— нервова адказаў стары спрактыкаваны святы.
I тут Фіялетавы гром заплакаў.
ЯК Я РЭДАГАВАЎ ЧАСОПІС «ДАЛЯГЛЯДЫ
ЧЭШСКІХ ЖАНЧЫН I ДЗЯЎЧАТ»
Зайшоў неяк да мяне шэф-рэдактар часопіса «Далягляды чэшскіх жанчын і дзяўчат» і пасля доўгага вагання растлумачыў прычыну свайго візіту.
У інтарэсах часопіса ён вымушаны ажаніцца з даўняй падпісчыцай. Ён мяркуе гэтай сваёй жаніцьбай паправіць фінансавыя справы і павялічыць тыраж часопіса. I каб узяць шлюб, ён вымушаны пакінуць Прагу, бо яго нявеста жыве ў Аламоўцы, дзе гадоў трыццаць назад пахавала сваіх старых бацькоў і старэйшага за сябе на дзесяць гадоў брата. Справа ў тым, што ён упэўнены, што мне зусім не цяжка будзе пры яго адсутнасці адрэдагаваць наступньі нумар часопіса. Пісаць мне нічога не трэба, рукапісы ўжо ў друкарні, аж на два нумары наперад. Адзінае, што ён мяне просіць, прасачыць карэктуру і вёрстку, каб рубрык не пераблыталі.
Я падаў яму руку і сказаў:
— Дзеля вас я зраблю ўсё. Ваш часопіс ідзе па слядах нашай мілай Вольгі Фостэравай з «Народнай палітыкі», і таму ён мне імпануе.
Рэдактар «Даляглядаў чэшскіх жанчын і дзяўчат» паехаў у Аламоўц, а я пайшоў у друкарню рыхтаваць новы нумар, выпраўляць рукапісы.
Яны мне не спадабаліся. Сярод артыкулаў, падрыхтаваных да друку, былі такія: «Практычныя пялёнкі для дзяцей», «Культурнае значэнне вечароў танцаў», «Чаму кухоннае начынне павінна быць белае і пакрытае лакам», «Ці можна спажываць карпа ў розныя поры года>>, «Абавязкі жаніха», «Як зарэзаць труса ».
Артыкулы былі расплывістыя, без глыбокага зместу і размаху.
Я сказаў наборшчыку, што ўсе рукапісы забіраю з сабой, бо ніводзін з іх нічога не варты, і што новы нумар напішу сам.
Спачатку я адзначыў факт жаніцьбы рэдактара-выдаўца з даўняй падпісчыцай. Я напісаў, што маладой шэсцьдзесят гадоў і яна мае 1 500 000 крон, а таксама напісаў, што пасля пагашэння доўгу 500 000 крон, які
мае часопіс, можна будзе ўзяцца за павелічэнне фармату і тыражу часопіса. А каб гэты шчаслівы дзень застаўся ў памяці падпісчыкаў, выдавецтва зніжае падпісную цану на чвэрць.
Яшчэ я выступіў супраць артыкула Вольгі Фостэравай з «Народнай палітыкі» «Як сервіраваць святочны стол», які яна надрукавала ў «Жаночым аглядзе». Я напісаў, што «Народная палітыка» прапануе святочныя сталы для спекулянтаў, бо, як піша Вольга Фостэрава, на кожнага госця трэба не меней як 70 см месца за сталом, прыборы павінны быць сярэбраныя і вось такое меню: суп, рыба, мяса варанае і смажанае, птушка, сыр, садавіна, салодкае і цукеркі. 3 пітва: лікёр, чэры-брэндзі, малага, французскія віны. Я закончыў пажаданнем усім спекулянтам і ўсёй рэдакцыі «Народнай палітыкі» абжэрціся і лопнуць пасля такога гасцявання.
Пасля гэтага я напісаў трактат пра кухню, у якім даводзіў, што кухня павінна быць асобна ад пакояў і перанесена куды-небудзь на задворкі, каб кухонныя пахі не даходзілі да пакояў. А калі немагчыма перанесці кухню за гарод або ў іншую будыніну, бо кухня яшчэ ж ёсць асяродак цяпла ў час паліўнага крызісу, прапанаваў перанесці ў кухні спальні. Аднак рашуча пратэставаў супраць знішчэння ў кухні прусакоў, бо з іх жа можна зварыць адмысловы суп. I далей такі рэцэпт.
Суп хуткага прыгатавання з прусакоў
180 г. прусакоў прамыць халоднай вадой, заліць паўлітрам халоднай вады. Пакуль загусцеюць, мяшаць, каб не прыліплі да дна. Як толькі прусакі разварацца, паставіць на невялікі агонь, каб яны павольна мякчэлі; іх можна варыць і на пары. Як толькі яны зробяцца зусім мяккія, а варыва загусцее, укіньце кавалак масла велічынёй з какосавы арэх, можна
ўпусціць дзесяць жаўткоў і старанна перамяіпаць. Пасля гэтага заліць булёнам і падаць на стол, асцерагаючыся, каб не разліць і нікога не абварыць. Калі ж усё-такі каго-небудзь абварыш, натры таго льняным алеем, пасып парашком з сухіх вараных шкарлупак з ракаў і вязі ў бальніцу. Мяса ракаў не выкідаць, пасекчы яго, дадаць зялёнай пятрушкі, заліць куранят прыгатаванай ракавай падлівай і занесці хвораму ў бальніцу. Калі ён часам памрэ, наведайся да пані Вольгі Фостэравай і парайся, якое трэба пашыць жалобнае адзенне, каб табе было да твару. На пахаванні не плач, каб не змыць з твару пудры і не выглядаць намаляванай лялькай.
КНІГІ ОНЛАЙН
