I ўзыходзіць сонца
(Фэст)
Эрнэст Хемінгуэй
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 272с.
Мінск 1976
— Хіба я адзін? Ведаеце, учора ў Лондане сустрэў я свайго былога кампаньёна, таго, што мне свінства зрабіў.
— I што ён сказаў?
— Паднёс мне чарку. Я падумаў, падумаў і выпіў. А Брэт, я вам скажу, жанчына — о! Красуня!
— Гэта я красуня? 3 маім носам?
— А што? Hoc як нос. Прыгожы нос. Тварам павярніся, тварам! Чароўная жанчына, нічога не скажаш.
— I хто яго выпусціў з Шатландыі?
— Хутчэй бы ў атэль. Мне не церпіцца, Брэт.
— Трымай сябе прыстойна, Майкл. Тут прысутнічаюць дамы.
— Чароўная! Жывое хараство! Вы не знаходзіце, Джэк?
— Сёння ўвечары бокс,— паведаміў Біл.—• Хочаце пайсці?
— Бокс? — перапытаў Майкл.— Хто з
кім?
— Леду і яшчэ нехта.
— Леду — маладзец! — сказаў Майкл.— Мне так хочацца яго паглядзець,— ён сіліўся авалодаць сабой,— але пайсці не магу. У мяне спатканне... з ёю, з маёй красуняй. Брэт, купі сабе новы капялюш.
Брэт насунула фетравы капялюш на адно вока і какетліва падміргнула.
— Вы абодва спяшайцеся на бокс, а містэра Кэмбела я павінна зараз жа даставіць дадому.
— Я не п’яны,— апраўдваўся Майкл,— я толькі капельку-капельку. Слухай, Брэт, ты красуня, ты чароўная.
— Ідзіце,— загадала Брэт.— Містэр Кэмбел ледзь варочае языком. Адкуль такі выбух пяшчотнасці, Майкл?
— Красуня мая, чараўніца мая!
Мы развіталіся.
— Шкада, шкада, што не магу з вамі,— прамовіў Майкл.
Брэт засмяялася. У дзвярах я азірнуўся. Упёршыся рукой у стойку, Майкл хіліўся да Брэт і ўсё нешта балбатаў. Брэт слухала стрымана, у яе вачах блукала насмешка.
На вуліцы я запытаў:
— Ну то як? Пайшлі на бокс?
— Пайшлі,— згадзіўся Біл.— Толькі не пехатой. !
— Майкл проста ашалеў ад кахання.
— He дзіва, ухапіўшы такі апетытны кусок,— сказаў Біл, залазячы ў таксі.
РАЗДЗЕЛ ДЗЕВЯТЫ
Матч паміж Леду і Кідам Фрэнсісам адбыўся 20 чэрвеня. Сустрэча была цікавая. Назаўтра я атрымаў ліст ад Роберта Кона, з Андаі. Пісаў — жыве спакойна, купаецца, гуляе зрэдку ў гольф і часта ў брыдж. У Андаі выдатны пляж, але яму хочацца хутчэй на рыбу. Чакае мяне. Пытаецца, ці хутка я прыеду. Калі я прывязу яму моцную двайную лёску, будзе мне вельмі ўдзячны і грошы аддасць тут жа на месцы.
У той жа дзень раніцай я напісаў Кону з рэдакцыі, што мы з Білам выязджаем з Парыжа дваццаць пятага,— а калі не, дам яму тэлеграму,— і сустрэнемся з ім у Баёне, а адтуль аўтобусам цераз горы паедзем у Памплону. Вечарам таго ж дня, гадзіне а сёмай, я заскочыў у «Селект» пабачыць Брэт і Майкла. Іх там не было, і я пайшоў у кафэ «Дзінга». Яны сядзелі ў буфеце за столікам.
— Прывет, любы! — Брэт падала мне руку.
— Здароў, Джэк,— сказаў Майкл.— Учора, здаецца, я быў таго, пад мухай.
— He пад мухай, а як бурдзюк,— паправіла Брэт.— I не сорамна табе!
— Слухайце, Джэк, я чуў, вы едзеце ў Іспанію? Вы не супраць, калі з вамі і мы паедзем? — запытаў Майкл.
— Гэта было б выдатна.
— Як? Сапраўды нічога не маеце супраць? Я, ведаеце, быў у Памплоне. Брэт страшэнна хоча паехаць. А вас не палохае лішні клопат?
— Вось яшчэ! He гаварыце глупства.
— Я капельку таго, вы ведаеце, іначай не адважыўся б так адразу запытацца. Вы што, сапраўды нічога не маеце супраць?
— Адчапіся, Майкл. Чаго ты прывязаўся! — спыніла яго Брэт.— Што ён можа цяпер сказаць? Я ў яго сама спытаю потым.
— Але ж вы не супраць?
— Прысталі: супраць, не супраць! He ўводзьце ў гнеў. Мы з Білам выязджаем дваццаць пятага раніцай.
— А дзе ж гэта Біл? — запытала Брэт.
— Памчаўся ў Шанційі абедаць з прыяцелямі.
— Слаўны хлопец.
— Хлопец — ого, цудоўны хлопец,— згадзіўся Майкл.
— Ты ж яго не помніш,— заўважыла Брэт.
— Я? He помню? Добра помню. Слухайце, Джэк, мы прыедзем дваццаць чацвёртага вечарам. Брэт не прывыкла рана ўставаць.
— Ну вядома! — сказаў я.
— Гэта калі прышлюць нам грошы і калі вы не супраць.
— Грошы прышлюць. Клопат бяру на сябе.
— А якія прылады трэба заказаць?
— Два-тры вудзільны са шпулькамі, лёсак і мух.
— Я не буду лавіць рыбу,— адмовілася Брэт.
— Тады два вудзільны. I Білу не прыйдзецца купляць.
— Добра,— згадзіўся Майкл.— Я пашлю тэлеграму майму паверанаму.
— Цудоўна! — прамовіла Брэт! — Іспанія! Весела будзе нам. Дваццаць пятага — які гэта дзень?
— Субота.
— О, пара збірацца.
— Я перш за ўсё ў цырульню,— сказаў Майкл.
— А я прыму ванну. Джэк, праводзьце мяне да атэля, калі ласка.
— Ну, і атэль нам папаўся! He атэль, ведаеце, а дом спатканняў.
— Мы пакінулі свае рэчы тут, у кафэ, калі прыехалі, а ў атэлі спыталіся ў нас, на колькі гадзін нам патрэбен пакой. I страшэнна ўзрадаваліся, што на ўсю ноч.
— Па-мойму, гэта дом спатканняў,— упэўнена сказаў Майкл.— Я на іх наглядзеўся.
— Ясна ўжо. Хопіць. Ідзі падстрыжыся.
Майкл пайшоў. Брэт і я засталіся ў буфеце.
— Вып’ем яшчэ?
— Давай.
— Лягчэй цяпер стала,— прамовіла Брэт.
Мы пайшлі па вуліцы Дэламбр.
— Мы яшчэ з табой не бачыліся пасля майго прыезду.
— He.
— Як жывеш, Джэк?
— Лепш за ўсіх.
Брэт зірнула на мяне:
— Скажы, Роберт Кон таксама едзе з вамі?
— Так. А што?
— А ты не думаеш, што яму будзе цяжка?
— Чаму?
— Як ты думаеш, з кім я ездзіла ў СанСебасцьян?
— Вось як! Віншую.
Мы пайшлі далей.
— Чаму ты так сказаў?
— А так, проста. А што ты хочаш, каб я сказаў?
Мы пайшлі далей і павярнулі за вугал.
— Ён трымаў сябе прыстойна. Толькі з ім нудна.
— Кажапі, нудна?
— Я думала, гэта будзе яму на карысць.
— Ты часам не з таварыства «дабрачынных дам»?
— Як табе не брыдка?
— He буду.
— Ты што, сапраўды не ведаў?
— He. Мабыць, я не думаў пра гэта.
— Скажы, яму не будзе вельмі цяжка?
— Гэта яго справа. Напішы яму, што ты едзеш. Ніхто не прымушае. Ён можа не паехаць.
— Так і зраблю, каб ён мог зараней адмовіцца.
Пасля гэтай размовы я сустрэўся з Брэт толькі вечарам 24 чэрвеня.
— Ад Кона было што-небудзь? — запытаў я.
— Было. Ён у захапленні.
— 0, божа!
— Сама не веру. Піша, гатовы на крылах ляцець на спатканне са мной.
— Можа, ён думае, што ты едзеш адна?
— He. Я паведаміла, што мы едзем усе разам. I Майкл і ўсе.
— Дзівак.
— Вось і ўгадай.
Яны разлічвалі атрымаць грошы на другі дзень. Мы дамовіліся сустрэцца ў Памплоне. Яны едуць прама на Сан-Себасцьян, а там пе-
расадка. У Памплоне ўсе мы сустрэнемся ў атэлі Мантоі. Калі яны не з’явяцца да панядзелка, дык мы, не чакаючы, едзем у горы, у Бургетэ лавіць рыбу. Туды якраз ходзіць аўтобус. Я запісаў ім падрабязны маршрут, каб яны маглі знайсці нас.
Мы з Білам выехалі ранішнім цягніком з вакзала Арсэ. Быў светлы дзень, не вельмі гарачы, і з самага пачатку маляўнічыя краявіды за акном. Мы зайшлі ў вагон-рэстаран. Паснедаўшы, я папрасіў у правадніка білецікі на абед у першую чаргу.
— Усё занята да пятай чаргі.
— Што такое?
У гэтым цягніку больш як у дзве чаргі абед не падаваўся і вольных месцаў заўсёды хапала.
— Усе месцы распісаны,— заявіў праваднік вагона-рэстарана.— Пятая чарга ў тры трыццаць.
— Дрэнь справа. Ты чуў, Біл?
— Дай яму дзесяць франкаў.
— Вось вам, вазьміце. Мы хочам паабедаць у першую чаргу.
Праваднік сунуў грошы ў кішэню:
— Дзякую. Я б вам параіў, панове, набраць у запас бутэрбродаў. Усе месцы на першыя чатыры чаргі забраніраваны праз кіраўніцтва дарогі.
— Вы далёка пойдзеце, шаноўны,— заўважыў яму Біл па-англійску.— Мабыць, каб далі вам пяць франкаў, вы б нам параілі выкінуцца з цягніка.
— Што?
— Ідзіце к чорту, вось што! — не сцярпеў Біл.— Загадайце падаць бутэрброды і бутэльку віна. Растлумач яму, Джэк.
— I прышліце ў суседні вагон.— Я сказаў, дзе мы сядзім.
У купэ, апроч нас, былі жонка з мужам і сын-хлапчук.
— Вы, мабыць, амерыканцы? — запытаў муж.— Ну як? Прыемнае падарожжа?
— Цудоўнае,—адказаў Біл.
— I добра робіце. Вандруйце, пакуль маладыя. Вось мы з мамуляй даўно збіраліся ў Еўропу, а прыйшлося пачакаць.
— Мьі маглі паехаць гадоў дзесяць назад, каб ты захацеў,— прамовіла жонка.— Але ж ты заўсёды казаў: «Спачатку агледзім Амерыку». Ну, але, так ці інакпі, пабачылі мы нямала.
— У нашым цягніку шмат амерыканцаў,— паведаміў муж.— Сем поўных вагонаў. Усе з Дэйтана, штат Агайё. Гэта паломнікі. Спачатку пабывалі ў Рыме, а цяпер едуць у Біярыц і Лурд.
— Ах, вунь хто тут едзе! Багамольцы. Чысцюлі святыя! — вылаяўся Біл.
— А вы з якіх штатаў?
— Я з Канзас-Сіці,— адказаў я.— А ён з Чыкага.
— Абодва едзеце ў Біярыц?
— He. Едзем лавіць рыбу ў Іспанію.
— Сам я ніколі за гэта не браўся. Але ў нас многія захапляюцца. У нашым штаце Мантана ёсць выдатныя мясціны для рыбы. Ну, з прыяцелямі я часам выязджаў лавіць, але ніколі не захапляўся.
— Налавіў з імі шмат рыбы — адны пустыя бутэлькі,— абазвалася жонка.
Ён падміргнуў нам.
— Жанчыны ўсе такія. Калі там якая
пляшка віна альбо півам запахне, дык гэта грэх і злачынства.
— Няўдзячныя вы, мужчыны,— звярнулася жонка да нас, гладзячы свой магутны жывот.— Я спецыяльна галасавала супраць сухога закону, каб яму дагадзіць, дый сама люблю, калі ў доме ёсць піва, а цяпер ён вунь што гаворыць. I за каго мы толькі замуж выходзім.
— А ці ведаеце вы, што гэта зграя айцоўпілігрымаў захапіла вагон-рэстаран да паловы чацвёртай? — запытаў Біл.
— Што вы кажаце? Гэтага быць не можа.
— А вы паспрабуйце дастаньце месца.
— Тады, можа, пойдзем, матуля, яшчэ раз паснедаем?
Яна ўстала і паправіла плацце.
— Калі ласка, паназірайце за нашымі рэчамі. Хадзем, Х’юберт.
Яны ўсе трое накіраваліся ў вагон-рэстаран. Праз некаторы час па вагоне прайшоў праваднік, запрашаючы першую чаргу на абед, і багамольцы, на чале з ксяндзамі, рушылі чарадою па калідоры. Наш сусед з сям’ёю не вяртаўся. У вагоне з’явіўся афіцыянт з бутэрбродамі і бутэлькай шаблі. Мы яго паклікалі.
— Ну і работы ў вас сёння,— сказаў я.
Ён кіўнуў:
— Хапае. Пачынаюць у дзесяць трыццаць.
— А нам што, галодным сядзець? Калі есці будзем?
— А вы думаеце, я сыты?
Ён паставіў бутэльку і дзве шклянкі, мы расплаціліся за бутэлькі і далі яму на чай.
— Па талеркі я прыйду, альбо самі прынясіце.
Мы пілі віно, закусвалі бутэрбродамі і праз акно любаваліся прыродай. Збожжа толькі па-
чало налівацца, і ў палях густа зацвіталі макі. Лугі былі зялёныя, дубровы пышныя, трапляліся паўнаводныя рэкі і здалёк сярод дрэў — старажытныя замкі.
У Туры мы выйшлі і купілі яшчэ бутэльку віна. А калі вярнуліся, джэнтльмен з Мантаны, яго жонка і сын Х’юберт паспелі ўжо ўтульна размясціцца ў купэ.
КНІГІ ОНЛАЙН
