Кароткая граматыка нідэрландскай мовы

Кароткая граматыка нідэрландскай мовы

Выдавец: Радыёла-плюс
Памер: 116с.
Мінск 2010
20.79 МБ
Паўль чытае.
Працяглы характар дзеяння можа быць таксама выражаны праз ужыванне канструкцыі staan, zitten, liggen + te + інфінітыў (a таксама blijven + інфінітыў без часціцы te). Параўнайце:
Zij 'it ееп boek te lezen.
Яна сядзіць i чытае кніжку.
Hij blijft op ons wachten.
Ён надалей нас чакае.
Інфінітыўны зварот от + te + інфінітыў мае мэтавае значэнне і перакладаецца на беларускую мову інфінітыўнай групай (часам са злучнікам «каб»), Напрыклад:
Herman is bereid от hen te helpen.
Херман гатовы ім дапамагчы.
Hij is gekomen от u te zien (krijgen).
Ён прыйшоў, каб цябе пабачыць.
Інфінітыўны зварот з па ... + te + перфектны інфінітыў ужываецца як акалічнасць часу і перакладаецца на беларускую мову дзеепрыслоўем, утвораным ад адпаведнага дзеяслова, напрыклад:
Na plotseling verdwenen te ziin verschijnt de zon een minuut later opnieuw.
Нечакана схаваўшыся, сонца праз хвіліну з’яўляецца зноўку.
Інфінітыўны зварот hebben + te + інфінітыў выражае неабходнасць, вымушанасць у тым выпадку, калі суб’ект дзеяння актыўны, напрыклад:
De regering heeft dit plan uit te voeren.
Урад павінен / мусіць выконваць гэты план.
Інфінітыўны зварот zijn + te + інфінітыў выражае неабходнасць пры пасіўным суб’екце дзеяння, да прыкладу:
De plan is uit te voeren.
План неабходна / трэба выконваць.
Заўвага: звярніце ўвагу на тое, што ў дзеясловаў з аддзяляльнымі прыстаўкамі (у вышэйпрыведзеным прыкладзе гэта uit te voeren) аддзяляльная прыстаўка, часціца te і карнявая частка дзеяслова пішуцца як тры асобныя словы!
Безасабовыя канструкцыі het + zijn + te + інфінітыў часта маюць пасіўнае значэнне таго, што было б пажадана, мэтазгодна зрабіць. Параўнайце: ‘het is аап te raden... можна, варта, раім... (ад дзеяслова aanraden раіць) і да т.п.
НЕКАТОРЫЯ ЎСТОЙЛІВЫЯ ВЫРАЗЫ
Ніжэй мы падаём устойлівыя выразы, ужываныя ў нідэрландскай мове, з іх прыблізнымі беларускімі эквівалентамі. Дзеля зручнасці гэтыя выразы згрупаваныя тэматычна так, як гэта звычайна робіцца ў размоўніках.
1.	Прывітанні, ветлівыя формы звароту, формулы развітання, найчасцей ужываныя выразы
Наііо! Вітаю!
Goedemorgen! Добры дзень! (Добрай раніцы!)
Goedenavond! Добры вечар!
Goedenacht! Дабранач!
Welterusten! Добрых вам сноў!
Ні!/Dag! Прывітанне! Чалом!
Ік ben blij ii te zien. Рады / рада вас бачыць.
Aangenaam. Вельмі прыемна.
(Gauw) tot ziens! Да (хуткай) сустрэчы! Пакуль! Да пабачэння!
Ное is uw паат? Як вас завуць?
Mijn паат is... / Ік heet... Мяне завуць...
Meneer / Mijnheer... Спадар...
Mevrouw... Спадарыня...
Juffrouw... (зварот да дзяўчыны, незамужняй жанчыны)
Kollega... Калега...
Waarde / beste vriend! Дарагі / мілы сябра!
Waarde / beste vrienden! Дарагія / шаноўныя сябры!
Dames еп heren! Спадарыні і спадары! / Спадарства!
Waar komt u vandaan? Адкуль вы (прыехалі)?
Ік кот uitBjellarusland/Nederland/België. Я прыехаў / прыехала з Беларусі / з Нідэрландаў / з Бельгіі.
Ja. Так. Ага.
Nee. Не.
Dat hangt er van af... — Гэта залежыць...
Ik weet het niet Гэтага я не ведаю.
Ік denk het niet. He думаю.
Ік denk het. Мяркую, што так.
Dat denk ік. Я так думаю.
Het doet er niet toe. Нічога, нічога. He варта турбавацца.
Het кап те niet schelen. Мне без розніцы / усё адно.
Natuurlijk/zeker. Вядома. Натуральна.
Waar. Праўда. Слушна.
Met plezier. 3 задавальненнем.
Wel nauwelijks. Наўрад ці.
Twijfelachtig. Сумнеўна.
Gefeliciteerd! Віншую! Віншуем!
Fijne Verjaardag! 3 днём нараджэння!
Prettige kerstdagen! Шчаслівых Калядаў!
Gelukkig NieuwJaar! 3 Новым годам!
Zalige paasdagen! 3 Вялікаднем! Хрыстос уваскрос!
Veel geluk! Шчасця вам!
Smakelijk eten! Смачна есці!
Goede reis! Добрай дарогі!
Prettige vakantie! Добрага вам адпачынку!
Het beste ermee! — Найлепшыя вам пажаданні / зычэнні!
(Veel) succes! Поспехаў (вам)!
Beterschap! Папраўляйцеся!
Doe voorzichtig! -Увага! Асцярожна! Памалу!
Ееп goede dag verder! Удалага вам дня!
Alstublieft. Калі ласка.
Dank je/u (zeer). (Вялікі вам) дзякуй!
Veel dank! Дзякую шчыра!
Wij danken u. Мы вам удзячныя.
Niet te danken. Няма за што.
Neem те niet kwalijk. Прабачце (мне).
Sorry. Выбачаюся.
Het spijt те, maar... Прабачце, але...
Pardon! Даруйце!
Dat is jammer. Шкада.
Een ogenblikje! Хвіліначку!
Mag ік?.. Ці магу я?..
Wat wenst u? Чаго вы жадаеце?
Hoe gaat het (met й)? Як маецеся?
Neen, ik kan niet. — He, я не магу.
Neen, dank u. He, дзякуй.
Ik wil niet. Я не хачу.
Dat gaat niet. Нельга.
Vindt u het erg als ik rook? Вы не супраць, калі я закуру?
Ное heet het? Як гэта называецца?
Kunt u het aanwijzen? Ці не можаце паказаць мне гэта?
Geeft u mij, alstublieft,.. Дайце мне, калі ласка,..
Hoeveel kost het? Колькі гэта каштуе?
Waar is?.. Дзе знаходзіцца?..
Gaat deze weg пааг?.. Ці гэтая дарога вядзе ў / да?..
Ное vind ік?.. Як мне знайсці?..
Naar rechts. Направа.
Naar links. Налева.
Voorwarts. Наперад.
Achteruit. Назад.
Rechtuit. Проста / прама.
Is het ver / dichtbij? Ці гэта далёка / блізка?
Waar кап ік ееп kaartje кореп? Дзе можна купіць білет?
Is deze plaats bezet? Ці тут занята?
Hot heet dit (de volgende) station? Як называецца гэты (наступны) прыпынак?
Kunt u mij naar... brengen? Ці не маглі б вы мяне падвезці ў / да...
Ік ben ziek. Я захварэў / захварэла.
Ік voel те beter. Мне ўжо лепей / лягчэй.
Ік heb medicijnen nodig voor... Мне патрэбныя лекі ад...
Haal еп dokter! Выклічце доктара!
Ік roep de politie! Я тэлефаную ў паліцыю!
Ік wilkontakt орпетеп met... Я б хацеў / хацела скантактавацца з...
2.	Пераадоленне моўнага бар’еру
Het spijt те, ік spreek geen Nederlands. Прабачце, я не гавару па-нідэрландску.
Ік leer Nederlands. Я вучу нідэрландскую мову.
Ік begrijp Nederlands. Я разумею па-нідэрландску.
Maar ік кап het niet goed spreken. Але я не ўмею добра гаварыць.
Ік spreek Nederlands maar niet zo goed. Я гавару па-нідэрландску, але не надта добра.
Ік begrijp niet wat U zegt. Я не разумею, што вы кажаце.
Spreek je Engels /Spaans / Duits / Bjellarussisch /Russisch? Ці гаворыце вы па-англійску / па-іспанску / па-нямецку / па-беларуску / па-руску?
Kun je dat herhalen? Ці не маглі б вы гэта паўтарыць яшчэ раз?
Zeg het nog eens! Паўтарыце, калі ласка!
Je spreekt te snel voor me. Як для мяне, дык вы гаворыце занадта хутка.
Spreek iets langzamer alsjeblieft. Ці не маглі б вы гаварыць павольней?
Wat betekent dat? Што гэта абазначае?
Wat betekent?.. Як гэта... зразумець?
Ік heb hulp nodig met de Nederlandse taal. Мне патрэбная дапамога, каб займацца нідэрландскай.
Ік ben net begonnen Nederlands te leren. Я пачаў / пачала ўжо вывучаць нідэрландскую.
Ное zeg je dat/dit іп het Nederlands? Як гэта сказаць панідэрландску?
Ное spreek je ... uit? Як гэта вымаўляецца?..
Kun je het voor mij uitspreken? Ці не маглі б вы гэта вымавіць для мяне?
Ное spel je dat woord? Як напісаць гэтае слова?
Kun je те wat Nederlands leren? Ці не падвучылі б вы мяне крыху нідэрландскай?
Is Nederlands ееп moeilijke taal от te leren? Ці нідэрландская цяжкая для вывучэння?
3.	Час
Ное laat is het? Колькі цяпер часу?
Het is zeven uur dirtig / het is half acht. Цяпер сем трыццаць / палова восьмай.
Het is nog vroeg. Яшчэ рана.
Het is reeds laat. Ужо позна.
Het is niorgen. Раніца.
Het is (na)middag. Дзень / пасляабедзенны час.
Het is avond. Вечар.
Het is nacht. Ноч.
Welke dag is het vandaag? Які сёння дзень?
Het is... Сёння...
... maandag ... панядзелак,
... dinsdag-... аўторак,
... woensdag ... серада,
... donderdag-... чацвер,
... vrijdag-... пятніца,
... zaterdag-... субота,
... zondag-... нядзеля,
... een vrije dag ... вольны / выхадны дзень,
...feestdag... святочны дзень / свята,
... ееп werkdag... працоўны дзень.
Het gehele uur. Цэлая гадзіна / цэлую гадзіну.
De gehele dag. Цэлы дзень.
De gehele maand. Цэлы / увесь месяц.
Het gehele jaar. Цэлы / увесь год.
Over dirtig sekonden. Праз трыццаць секунд.
Over tien minuten. Праз дзесяць хвілін.
Over ееп uur. Праз гадзіну.
Over ееп week. Праз тыдзень.
Over ееп maand. Праз месяц.
Vandaag. Сёння.
Gisteren. Учора.
Eergisteren. Пазаўчора.
Enige dagen (weken, maanden, jaren) geleden. Некалькі дзён (тыдняў, месяцаў, гадоў) таму.
Morgen. Заўтра.
Overntorgen. Паслязаўтра.
Vanmiddag. Сёння ўдзень.
Vanavond. Сёння ўвечары.
Deze week. На гэтым тыдні.
De vorige week. На мінулым тыдні.
De volgende week. На наступным тыдні.
Deze maand. У гэтым месяцы.
Іп de vorige maand. У прошлым / мінулым месяцы.
Іп det volgende maand. У наступным месяцы.
Dit jaar. Сёлета.
Іп het vorige jaar. Летась.
Іп het volgende jaar. V наступным годзе / налета.
De hoeveelste is het vandaag? Якое сёння чысло?
Vandaag is 25 maart 2010. Сёння 25 сакавіка 2010 года.
Winter. Зіма.
De wintermaanden zijn december, januari en februari. Зімовыя месяцы снежань, студзень і люты.
Lente / voorjaar. Вясна.
De voorjaarsmaanden zijn maart, april en mei. Веснавыя месяцы сакавік, красавік і травень / май.
Zomer. Лета.
De zomermaanden zijn juni, juli en augustus. Летнія месяцы чэрвень, ліпень і жнівень.
Herfst / najaar. Восень.
De herfstmaanden zijn september, oktober en november. Асеннія месяцы верасень, кастрычнік і лістапад.
Zij is ор tijd gekomen. Яна прыйшла своечасова / не спазнілася.
Ік ben te laat gekomen. Я спазніўся / спазнілася.
Wij zijn te vroeg gekomen. Мы прыйшлі занадта рана.
4.	Анкетныя звесткі
(Achter)naam. Прозвішча.
Voornaam. Імя.
Вегоер. Прафесія.
Geboortebewijs. Пасведчанне аб нараджэнні.
Geboortedatum. Дата нараджэння.
Geboorteplaats. Месца нараджэння.
Geslacht. Пол.
Godsdienst. Рэлігійная прыналежнасць.
Handtekening. Уласнаручны подпіс.
Huwelijkse staat. Цывільны стан.
Leeftijd. Узрост.
Legitimatie. Пасведчанне асобы.
Nationaliteit. Грамадзянства.
Reden voor be-oek. Прычына візіту.
Rijbewijs. Правы вадзіцеля / кіроўцы.
Paspoort (nummer). — Пашпарт №.
Visum. Віза.
5.	Шыльды, надпісы
Apotheek. Аптэка.
Bushalte. Аўтобусны прыпынак.
Druk ор de кпор. Націсніце кнопку.
Geen uitgang. Няма выхаду.
Gereserveerd. Зарэзервавана.
Gesloten. Зачынена.
Halt! Стоп!
Het loket. Каса.
Ingang. Уваход.
Inlichtingen. Інфармацыя.