КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Сяржук СОКАЛАЎ-ВОЮШ Ідэя Вінцука Вячоркі Аўтар дзякуе за дапамогу: Арлову Ўладзіміру Бандаруку Кастусю Вяроўкіну-Шалюту Ўладыславу Вячорку Вінцуку Вячорку Франаку Дубаўцу Сяргею Іванову Міколу Карнею Ігару Мудрову Вінцэсю Раманоўскаму Алегу Солтану Алесю Солтану Вінцэнту Шчуру Максіму Юрэвічу Лявону Кожнае заўважанае табой падабенства да рэальных асобаў адпавядае сапраўднасьці (пераклад тэксту, а таксама паасобных ягоных кавалкаў на расейскую мову цягам трох гадоў пасьля першага выданьня забараняецца, а далей толькі са згоды аўтара)'. * Перевод текста, а равно н отдельных фрагментов «Крывавага памолу» на русскнй (росснйскнй) язык на протяженнн трех лет после первого нздання запреіцен, а далее только с согласня автора! Сяржук СОКАЛАЎ-ВОЮШ КРЫВАВЫ ПАМОЛ трылер Менск «Беларускі кнігазбор» 2004 УДК 821.161.3-3 ББК 84 (4Бен) С 59 ISBN 985-6730-61-9 © Сяржук Сокалаў-Воюш, 2004 © Віктар Корзун, вокладка, 2004 © Афармленьне, МГА «Беларускі кнігазбор», 2004 КРЫВАВЫ ПАМОЛ Дзьверы зачыніліся, я скінуў пляцак, які добра намуляў плечы, і сеў на падлогу. Усё выглядала як месяц таму, калі я пакінуў сваю кватэру й пусьціўся ў вандроўку па абшарах Полаччыны са знакамітым археолягам Z. Начныя немарасьці, на якія я пакутаваў апошнім часам, адступілі. Неаднойчы сасьнёны балаган у разрабаванай кватэры быў толькі насланьнём, а крывавыя плямы на сьценах водбліскамі нашага экспэдыцыйнага вогнішча. Незразумелай была толькі яна — жанчына, што ўрывалася ў мае сны й напаўняла стамлёнае за дзень цела шалёным імпэтам каханьня. Пасьля такіх начэй я амаль штораніцы знаходзіў сваю руку ў спальніку Вальжыны маладзенькай асьпіранткі, якая спала побач са мной і зь якой я цягам дню наўрад ці перакідаўся й парай словаў... Яна ніколі не пратэставала супраць маіх нахабных уварваньняў у ейны інтым. Яна ніколі не адвяла маёй рукі, у якой часам апыналіся ня толькі цьвёрдыя, велічынёй з трохтыднёвыя гарбузікі, грудзі... Першы такі выпадак з гарбузікамі адбыўся пасьля таго, як нашыя рыдлёўкі адначасна падчапілі каменьчык у форме васьмёркі, на якім рукой далёкага продка па ўсім пэрымэтры былі праведзеныя сем лініяў-васьмёрак, чаго ня мог растлумачыць нават кіраўнік экспэдыцыі. Наступнае раніцы, пасьля шалёнае ночы з сасьнёнай незнаёмкай, я ўперпіыню знайшоў у сваёй руцэ суседчыну цыцку. У заплюшчаных вачох яшчэ рэшылася начная прыгода, а сьвядомасьць ужо пачынала нашэптваць пра рэальнасьць. Я разьмежыў вочы й заўважыў лёгкае трымценьне дзявочых павекаў. Ейная пакора маёй руцэ ад пачатку падалася мне мадэрным спосабам даць гарбуза, і я зьлёгку, нібыта ў сьне, прысьціснуў пальцы. Яна маўчала, і толькі начная растрата жыцьцёвых сілаў змусіла мяне спыніцца... Але вось я дома. Трэба ўстаць з пад- логі, дацягнуцца да душу, каб потым, пасьля чарачкі брэндзі, разьняволіцца на бялюткіх прасьцінах, па якіх я ладна ўжо засумаваў. Божа, як цяжка ўставаць і валачыся ў ванну... Але што гэта? Я ніколі, нават выпадкова, не пакідаю на стале ніякіх папераў! Ізноў тэлеграма? Але як гэтым разам яна патрапіла сюды, пакуль мяне не было? “Пам’ёр дзед Макар кр неўчародна прыяжджай кр суседзі кр” Якое памёр і якія суседзі? Тэлеграма ў манеры самога дзеда Макара, а суседзяў на сваім хутары ён мае толькі далёкіх, ды й тых ня любіць... Я паклаў тэлеграму на стол і пацягнуўся ў душ. Дзед Макар быў апошні з маёй некалі вялікай радні, і, калі ўжо быць зусім дакладным, даводзіўся мне стрыечным дзедам па кудзелі. Бачыліся мы толькі двойчы. Першы раз у часе пахаваньня маёй маці, а ягонай пляменьніцы, якую ён штогоду віншаваў з 20-ым ліпеня датай для мяне цёмнай і незразумелай. Са скупых матчыных згадак я ведаў, што ў першую ўсясьветную ён быў лётнікам на румынскім фронце, затым — нейкім савецкім работнікам, а ў выніку ледзь ня згніў у ГУЛАГу, адкуль усё ж вярнуўся дажываць свой век на родным хутары. Век учыніўся доўгім... Я скончыў мыцца, улез у свой улюбёны бахматы чугай, наліў чарачку брэндзі й наўздагад выцягнуў з запаветнай паліцы кніжку. Гэта была рытуальная гульня. Кніжкі, а было іх каля дзьвюх сотняў, я знайшоў на гарышчы майго даўна памерлага роднага дзеда па мячы, Якуба. Перавезены ў маю хату кнігазбор я выставіў на асобную паліцу й пастанавіў не разьбіраць. Шторазу, калі надыходзіла такая няпэўная часіна, як цяпер, я браў адну з тых кніжак і, прачытаўшы, ставіў на іншую паліцу. Так, пакрысе, з асалодай усьведамляў сябе ўладальнікам унікальнай бібліятэкі. Высьветлілася, што дзед Якуб не зьбіраў абы-што. Сярод прачытаных ужо пышыўся том “Гісторыі беларускай (крыўскай) кнігі”, Багушэвічава “Дудка...”, “Шляхціц Завальня” Баршчэўскага з аўтарскімі праўкамі, а таксама дзіўная й незразумелая рукапісная кніга “Па-Дэ-Дэ пад кулямі”. Напісаная нейкім патаемным пісьмом, яна так і не далася для прачытаньня, хаця й патрапіла ў лік прачытаных. Гэтым разам у руках апынулася нешта лягчэйшае: “Беларускі соньнік і хіромантыя з дадаткам Аракула” Антона Васілеўскага. Я пацягнуў трунку й адразу ж знайшоў патрэбную бачыну: “Дзяўчыну прыгожую ўбачыць клопат с пераменай на радасьць”. Які клопат? На якую радасьць? Антон Васілеўскі, што праўда, мог і памыляцца. Усё ж найперш ён быў хірамантам, і не абы-якім. У маім архіве ляжалі сякія-такія паперы пра гэтага незвычайнага чалавека, які прадказаў сьмерць біскупу Лазінскаму й пісьменьніку Аляхновічу... Я адклаў кніжку й зноў пацягнуў брэндзі. За вакном зьбіралася на дождж. Цёплы чугай звонку й чароўны напой зь сярэдзіны хінулі ў сон. Я ўсё яшчэ пазіраў у вакно, калі бакавы зрок нечакана злавіў вандроўную незнаёмку. Гэтым разам яна была апранутая ў чорную празрыстую сукню. - Калі ты зьявілася нават тут, значыць, гэта сур’ёзна. Я загаварыў зь ёй упершыню, і яна ўпершыню адазвалася не салодкім стогнам, а незвычайна прыемным, з дамешкам аксаміту й пахам чабору, голасам: - Гэта сур’ёзна. Нашыя дачыненьні зайшлі занадта далёка. - Пасьля такіх словаў жанчыны звычайна казалі мне пра цяжарнасьць. - Добры пачатак. Але я ня буду казаць пра тое, пра што звычайна кажуць жанчыны. Наш шлюб справа выраша- ная. I якая розьніца цяжарная я ці не. - Шлюб у сьне гэта цікава, паспрабаваў я перахапіць ініцыятыву, але фраза прагучала наіўна й невыразна. - Пярсьцёнкі на стале. Яны будуць пасаваць на тыя пальцы, на якія ты захочаш. Вазьмі іх. - Ты мусіла б сказаць: “Вазьмі іх, каханы”. Яна відавочна не спадзявалася пачуць такое, і цень разгубленасьці сьлізгануў па дзявочым абліччы. Я зразумеў, што міжволі схапіў ключ, і цяпер самае галоўнае было не выпускаць яго з рук: - Ты ніколі не казала, што кахаеш мяне, а такія рэчы звычайна робяцца перад шлюбам. - Звычайна? Ад калі ты пачаў рабіцца звычайным? Ад часу, як трапіў у незвычайнасьць. Фраза прагучэла досыць дэбільна, і цяпер мы ўдвох трымалі запаветны ключ, але ніхто ня мог адшукаць замка... Хто ты? Твой лёс. — Вельмі арыгінальна. Амаль як у раманах. Таямнічая незнаёмка. Лёс. Самы час даведацца нечага фантастычнага. — Самы час. Яна зрабіла крок наперад, абапёрлася ці нават толькі дакранулася да стала й уздрыгнула. Ейны твар пачаў зьмяняцца. Яна прыгажэла. Вусны поўніліся прывабнасьцю, а вочы туманіліся, як хвілінай палб, калі ў намёце яны на момант расплюшчваліся, а я бачыў іх, нягледзячы на цемру. Але перад тым са зграбных плячэй спала сукня... Яшчэ нейкі час мы трымаліся. Потым я пачаў правальвацца некуды ў бездань. Апошняе імгненьне памяці з фатаграфічнай дакладнасьцю зафіксавала, што яна зьнікла... Першае, што я ўбачыў праз стуленыя павекі, была раніца. Цяпер трэба вырашыць дылему: дома я ці ў намёце? Поўная аголенасьць, адсутнасьць спальніка й лявандавы пах прасьцінаў не пакідалі сумненьняў. Заставаўся апошні пытальнік, і я зьлёгку сьціснуў пальцы... Гарбузікі былі тут! Праз момант тое, што ляжала побач, варухнулася, устала, зашамацела адзеньнем, затым схілілася да майго твару й прапала раней, чым я змог расплюшчыць вочы. Але трэба ўставаць. Сёньня ўвечары ў археоляга Z. зьбіраецца кампанія з нагоды заканчэньня сэзону. Будуць цікавыя людзі. А пакуль трэба разабраць палявыя нататкі, якія яшчэ ў часе экспэдыцыі па- чалі складацца ў кавалачкі гістарычнай аповесьці з часоў князя Ўсяслава. Я палез у заплечнік, выцягнуў паперы, пайшоў да стала, на якім усё яшчэ ляжала нібыта дзедава тэлеграма. Гады са тры таму, калі я ўпершыню атрымаў падобны допіс і паімчаў да Макаравай хаты, дзед сустрэў мяне мёдам са сьвежымі гурочкамі, часнычнай зупай, якую, праз адсутнасьць традыцыі, у нас не гатуюць, саганком варанай бульбы, цыбулевай салатай і нават пляшкай самагонкі, да якой ён сам у той дзень ані разу не прыклаўся. Пасьля той паездкі я запісаў усё, што пачуў ад дзеда, і нават зрабіў з гэтага аповесьць, але ў друк яе не ўзялі. Рэдактар аднаго прыстойнага часапісу вывеў мяне ў калідор рэдакцыі, пужліва азірнуўся, уплішчыў мне рукапіс і раптам загаварыў па-расейску: Ты что, с ума сошел? Тебе что, тем мало? Давай договорнмся так: ты мне этого не давал, а я этого не чнтал. Понял?* Я “понял”, і рэдактар задаволена сышоў. У часы, калі імпэрыя зла ўсё ж дыхнула на ладан і ўчарашнія стодзівы па- ‘ Ты што, звар’яцеў? Хіба табе тэмаў бракуе? Давай дамовімся так: ты мне гэтага не даваў, а я гэтага не чытаў. Зразумеў? чалі абрынацца, крытыкі, а іх зьявілася досыць, ацанілі мой твор як другарадную літаратуру, а не літаратураваны аповед з рэальнага жыцьця. Я адклаў свае дарожныя нататкі й узяў рукапіс... ЧОРНЫЯ ВАРАНЦЫ Частка 1. АЛЕНА I Шасьцёрка ляцела наўскапыт. Праз слоту й непагадзь, дождж і сьнег, сьпёку й шквар, празь дзень, праз ноч, праз час. Звонка ляскаў у паветры канчук, лужыліся са скуры магутныя варанцы, струнамі роспачы зьвінелі напятыя пастронкі. Возьнік, чый твар хаваўся пад шырокім брылём старасьвецкага капелюша, часам уздымаў галаву, і тады мінакі, якія бачылі ягонае аблічча, пачыналі ксьціцца. I ўсё ж чуткі пра таямнічую хурманку апярэджвалі ейны лёт. Сонная Эўропа абуджалася, і яе ўладары высылалі напярэймы сваіх агентаў і нават вайсковыя аддзелы. Некаторыя зь іх зьніклі бяз знаку. Іншыя ж вярнуліся ні з чым, апрача застыглага жаху на тварах, няўцямнага мармытаньня заміж гаворкі й нядобрых агеньчыкаў у вачох. Іхныя рукі дрыжэлі, а скрываўленая апратка выразна крычэла пра гора... Якое? Адказу ня ведаў ніхто, а той, хто здагадваўся, толькі шчыльней зачыняў дзьверы й аканіцы, спушчаў на ноч з ланцугоў сабак і маўчаў.