КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Яна асцярожна вызваляецца, робіць некалькі крокаў да лаўкі, на якой мы звычайна любім сядзець, пагладжвае яе, заглыбіўшыся ў думкі. — Што з табою, Афэлія? Што ты робіш? Цябе нешта даймае? Я пакрьгўдзіўцябе? — Я толькі хачу... я хачу толькі развітацца з любімай лаўкай! Ты ведаеш, мой хлопчык, тут мы першы раз пацалаваліся! — Хочаш пакінуць мяне? — амаль крычу я. — Афэлія, Божа нябесны, гэтага быць не павінна! нешта здарылася, а ты пра гэта мне не кажаш! Няўжо ты думаеш, што я змог бы жыць без цябе? — He, суйміся, мойхлопчык, нічога не здарылася! — ціха суцяшае мяне яна і спрабуе ўсміхнуцца, але як што месяц ярка асвятляе яе твар, я бачу, што яе вочы поўныя слёз. — Хадзем, мой мілы хлопчык, хадзем, твая праўда, хадзем у човен! Пры кожным усплёску вёслаў мне робіцца лягчэй на сэрцы; чым шырэйшай робіцца водная дарога, якая ўтвараецца паміж намі і цёмнымі дамамі з іх палаючымі, высочвальнымі вачыма, тым болып пэўнай робіцца наша бяспека. Нарэшце з туману выплываюць купіны вербаў, што аблямоўваюць той бераг; вада робіцца ціхай і неглыбокай, і мы ледзь прыкметна плывём далей пад навіслымі галінамі. Я асушыў вёслы і сяджу поплеч з Афэліяй на рулявой лавачцы. Сядзім пяшчотна абняўшыся. — Чаго ты была такая смутная, любоў мая; чаму ты сказала, што хочаш развітацца з лаўкай? Праўда ж, ты ніколі не расстанешся са мною? — Але ж гэта будзе, будзе мусова, мой хлопча!.. I гадзінатая блізіцца... He, не, не дурыся... Яшчэ ж нам далёка да разлукі. He думайма пра гэта. — Я ведаю, што ты хочаш сказаць, Афэлія. — Мне на вочы набягаюцьслёзыіледзьнеапальваюцьгорла. — Думаеш.калі ты паедзеш у сталіцу і станеш актрысай, дык мы ўжо больш ніколі і не пабачымся! Думаеш, я з жахам дзень і ноч не думаў пра тое, яктам яно далей станецца! Я ведаю напэўна, што я не мог бы вынесці гэтай разлукі... Але ж ты сама сказала, што гэта будзе не раней, як праз год. — Так, наўрад ці раней... — А да таго часу я напэўна што-небудзь прыдумаю, каб быць з табою разам у сталіцы... Я буду так доўга ўпрошваць бацьку і не перастану маліць яго, пакуль ён мне не дазволіць вучыцца там.... Калі ж тады я стану самастойны і мецьму прафесію, мы ажэнімся і больш ніколі не будзем разлуча цца! Няўжо ты больш не кахаеш мяне, што не кажаш ні слова? — спалохана спытаўся я. 3 яе маўчання вылоўліваю сабе яе думкі, і гэта мне ўкол у самае сэрца. Яна думае, пгго я намнога маладзейшы за яе і што ўсё гэта толькі паветраныя замкі. Я адчуваю гэта таксама, але не хачу, я хачу... я не хачу думаць, што мы павінны расстацца. Я хачу сам сябе затлуміць, прымушаючы яе і сябе паверыць у магчымасць цуду. — Афэлія, паслухай мянеі... — Праіпу, прашу цябе, не кажы цяпер нічога! — моліць яна. — Дай мне памарыць! Так і сядзім поплеч і доўга маўчым. Усё тут так, быццам човен ціха ляжыць, а белыя крутыя выспы, ярка асветленыя месяцам, самі праплываюць міма. Раптам яна ціха сцепаецца, быццам пракінуўшыся ад сну. Я бяру яе за руку, супакойваючы, бо думаю, што гэта нейкі шолах спалохаў яе. Яна пытаецца: — Ці не мог бы ты мне паабяцаць нешта, мой Хрыстль?... Я шукаю слоў абяцання, — хачу сказаць ёй, што дзеля яе даўся б на пакуты, каб тое трэба было. — Ці не мог бы ты паабяцаць, што ты мяне... што ты пахаваеш мяне пад садовай лаўкай, калі я памру? — Афэлія! — Толькі ты адзін можаш пахаваць мяне і толькі т а м! Нікога пры гзтым быць там не павінна, і ніхто не павінен ведаць, дзе я ляжацьму!.. Чуеш! Я так люблю нашу лаўку... Там мне заўсёды будзе здавацца, што я чакаю цябе' — Афэлія, прашу цябе, не кажы так!.. Чаму ты цяпер думаеш пра смерць? Калі ты памрэш, я пайду з табой!.. Няўжо тыдумаеш?... Яна не дае мне дагаварыць. — Хрыстль, хлопчык мой, не пытайся ў мяне цяпер; паабяцай мне, чаго я ў цябе прашу! — Абяцаю табе, Афэлія; я абяцаю табе гэта ўрачыста, нават калі я не магу зразумець, што ты маеш на ўвазе. — Дзякую, дзякую табе, мой мілы, мілы хлопчык! Цяпер я ведаю, ты стрымаеш слова. Яна прынікае шчакой да маёй, і я адчуваю, як яе слёзы капаюць мне на твар. — Ты плачаш, Афэлія!... Скажы, даверся мне, чаму ты такая няшчасная?... Можа, цябе домамучылі!... Каліласка, прашу, скажы мне, Афэлія!... Ад гора я не ведаю, што мне рабіць, калі ты такая засмучаная! — Так, твая праўда, не буду больш плакаць... Тут так прыгожа, так ціха і так казачна святочна. I я таксама без меры шчаслівая, што ты са мною, мой хлопчык! I мы пацалаваліся палка і горача, аж у галовах закружылася. Поўны радаснай надзеі я заглядваю ў будучыню. Так, будзе, так мае ўсё быць, як я сабе намаляваў ціхімі начамі. — Ты верыш, што мецьмеш радасць, — спытаўся я ў яе поўныпрыхаванайжарсці, адтваёйпрафесііактрысы? Думаю, гэта сапраўды прыгожа, калі людзі будуць з воплескамі кідаць табе на сцэну кветкі? Я ўкленчыў перад ёю; яна склала рукі на каленях і, пра нешта думаючы, глядзела па-над вадою ўдалеч. — Я яшчэ ніколі не думала пра гэта, мой Хрыстль, як яно ўсё можа быць... Што да мяне, дык мне здаецца брыдкім і агідным выступаць перад людзьмі і разыгрываць перад імі захапленне альбо душэўную пакуту. — Агідна, калі ўсё гэта ў мяне будзе няшчыра, бессаромна, калі пры гэтым я буду ведаць, што праз хвіліну скіну маску і буду прымаць за гэта падзяку... I што я павінна буду вечар у вечар заўсёды ў адзін час рабіць гэта... мне здаецца, я буду прастытуіраваць сваю душу... — Тады і не рабі гэтага! — усклікаю я, і ўсё напружваецца ўва мне ад рашучасці. — Заўтра, раным-рана, пагутарузбаць- кам. Ведаю, ён дапаможа табе; я гэта напэўна ведаю’ — Ён такі бясконца добры і сардэчна чулы... Ён не пацерпіць, каб цябе няволілі... — He, Хрыстль, не рабі гэтага! — перапыняе яна мяне рашуча і цвёрда. — недзелямамыхачуя, кабтынічоганерабіў, каб не разбурыліся гэтым самым усе яе славалюбныя планы... Я іх... не люблю, я не магу нічога!.. Я іх саромеюся, — дадае яна, адвярнуўшы твар, — і гэта ўвесь час стаяцьме паміж намі... Алр майго, майго прыёмнага тату я люблю. Чаму я не мелася б казаць пра гэта адкрыта, што ён не ёсць мой крэўны бацька! Тыжсам ведаеш, хоць мыніколіпра гэтанегаварылі. Ніхто мне нічога такога таксама не казаў, але я ведаю; я адчувала гэта яшчэ дзіцём. Я была б шчаслівейшая, калі б ён гэта ведаў. Тады б ён не любіў так мяне і не мардаваў бы сябе за мяне да смерці. О, ты не ведаеш, як часта я малою парывалася сказаць яму. Але паміж ім і мною страшная сцяна. Яе паставіла мая маці. Колькі памятаю сябе: я не магла сказаць яму сам-насам ані слова, дзяўчынкай не сядзелаўяго ыакаленях, ніколі не магла пацалавацьяго. «Тызапэцкаешся, нечапайяго!» заўсёды казала яна мне. Я павінна была заўсёды быць светлай прынцэсай, а ён быў брудны, пагарджаны раб. Проста дзіва, як гэты абрыддівы, атрутны пасеў не пусціў каранёў у маім сэрцы. О, дзякуй Богу, што ён не дапусціў гэтага!.. Часам, я зноў жа думаю: калі б я сапраўды выраслатакой нячулай, пыхлівай пачварай, мяне не раздзірала б бязмежнае спачуванне яму, і я сярдую на лёс, што ён асланіў мяне ад гэтага. Часта кавалак хлеба ў рот не лезе, калі думаю, што ён, каб зарабіць той кавалак, мардавацьмецца да крыві. Яшчэ ўчора я ўскочыла з-за міскі на стале і пабегла ўніз да яго... Сэрца было так перапоўнена, што я думала, гэтым разам змагу расказаць яму ўсё, усё чыста. Я хацела папрасіць яго: выгані нас абаіх, як чужых сабак, маці і мяне; мы не вартыя; а яго, «яго, гэтага поддага, пачварнага шантажыста, хто, мабыць, і ёсць мой сапраўдны бацька, яго — задушы! Забі яго сваімі моцнымі, працоўнымі рукамі!» — Я хацела крыкнуць яму: зненавідзь мяне, як можа ненавідзець чалавек, каб я нарэшце вызвалілася ад жахлівай і пякучай спагадлівасці. Колькі тысяч разоў я малілася: Госпадзе Божа нябесны, пашлі яму нянавісць у сэрца! — Але, я ведаю, хутчэй рака гэтая пацячэ ўтору, чым ягонае сэрца зненавідзіць... Я ўжо трымалася за клямку ў майстэрню, калі яшчэ раз зірнула ў акно. Ён стаяў каля стала і пісаў на ім крэйдай маё імя. Адзінае слова, якое ён умее пісаць! I тут мяне пакінула адвага, я ведаю, гэта павінна было быць непазбежным! Альбо ён, не слухаючы мяне, увесь час паўтараў бы: «Мая міласцівая фройляйн дачка Афэлія!», як ён кожнага разу робіць гэта, убачыўшы мяне, альбо зразумеў бы мяне і... і... звар'яцеўбы. Бачыш, мой хлопчык, вось чаму немагчыма, каб ты дапамог мне! Няўжо адзінае, на што ён спадзяецца, як усё зглуміць ушчэнт!? Няўжо я вінаватая, што яго бедны дух, апускаецца ў ноч? He, мне застаецца толькі адно: зрабіцца тым, чым ён дзень і ноч трызніць: бліскучай зоркай у ягоных вачах, аўмаіх, вядома, — прастытуткай. Ня плач, мой мілы, добры хлопчык! He плач так! Няўжо я табе боль спрычыніла? Хадзі сюды! Ну, будзь жа разумны. Няўжо ты кахаў бы мяне больш, калі б я думала інакш? Я напалохала цябе, мой бедны Хрыстль. Падзівіся, можаяно і не так ужо й дрэнна, як я тут панарасказвала! Можа, я толькі сентыментальная і бачу ўсё скажона і перабольшваю. Калі кожны божы дзень толькі і паўтараць маналог Афэліі, дык канечне чалавеку запомніцца. Самае ганебнае ў гэтым гаротным камедыянцтве, што ім калечыцца душа. Паглядзі, можа стацца прыгожы, вялікі цуд, і ў сталіцы мяне прымуць пад барабаны і літаўры, тады адразу ўсё... усё... будзе як мае быць. Яна звонка і сардэчна засмяялася і пацалавала мяне проста ў слёзы, але ажывілася толькі дзеля таго, каб суцешыць, я гэта разумеў надта добра, каб мог далучыцца да яе гарэзавання. У мой глыбокі боль за яе дамешвалася адчуванне, якое амаль разрывала мяне. Яна, і я гэта востра ўсведамляў, не толькі гадамі старэйшая — не, я дзіця перад ёю. Увесьчас, пакуль мы ведалі і кахалі адно адное, яна тоіла ад мяне сваю скруху і боль. А я ? Пры кожнай нагодзе я вытрасаў ёй свае дробязныя, хлапечыя клопаты. Мне было вусцішна, бо і душаяе, больш сталая і старэйшая за маю, абцінала карані ўсіх маіх спадзяванняў. Яна, пэўна, адчувала тое самае, бо так пяшчотна і горача цалавала і туліла мяне, што яе песта здалася мне раптам мацярынскай. Я сказаў ёй, як толькі мог уздольніцца на мяккасць, што ў маёй галаве мітусяцца супярэчлівыя думкі і набываюць авантурныя формы: «Я павінен нешта зрабіць! Адны толькі ўчынкі могуць зраўняць мяне з ёю. Як ёй дапамагчы? Як уратавадьяе?»