Ноч Вальпургіі | Белы дамініканец  Густаў Майрынк

Ноч Вальпургіі | Белы дамініканец

Густаў Майрынк
Выдавец: Зміцер Колас
Памер: 320с.
Мінск 2014
72.24 МБ
Трэба прызнаць, пгго дуіпа не перабаўляецца, калі мы дзеля яе пакутуем больш, чым можам вытрываць.
— Што, зрэшты, трэба разумець пад «ажыўленнем правайрукі»? — пытаюсяя. — Ці гэтатолькі пачатакдухоўнага развіцця, альбо ж тут маецца яшчэ якая мэта?
Бацька нейкую хвіліну падумаў.
— Як бы растлумачыць табе даходлівей? Тут можна гаварыць зноў жа вобразамі. Як і ўсе формы, органы нашага цела — толькі сімвалы духоўных паняццяў. — Правая рука — гэта, так сказаць, сімвал дзеяння, уплыву і чыну. Калі наша рука духоўна жывая, гэта азначае: «там» мы зрабіліся творчымі.тымчасамяк гутспалі. — Падобнаі з «маўленнем»,
«пісаннем» і «чытаннем». Гаварыць, мовіць, выслоўлівацца гэта, гледзячы па-зямному, тое самае, што і нешта паведамляць. А ці той, каму мы нешта паведамляем, мецьме вынікі, залежыць толькі ад яго. 3 «духоўным» маўленнем усё зусім інакш. Гэта больш не паведамленне, бо і каму мы там павінны «нешта паведамляць», калі «я» і «ты» — адно і тое самае?
«Гаварыць» у духоўным сэнсе ўсё адно, што: ствараць; гэта магічнае выкліканне з'явы. «Пісаць» тут на зямлі ёсць мінушчае выкладанне думкі; «пісаць» там азначае: нешта ўкладваць у памяць вечнасці. «Чытаць» там азначае: спазнаваць неператваральныя законы і — дзейнічаць згодна з імі дзеля гармоніі! Але я думаю, мой мілы хлопчык, пакуль ты яшчэ не паправіўся, мы не павінны гаварыць пра цяжка даступныя рэчы.
— Ці не расказаў бы ты мне, тата, пра маму? Як яе звалі? Я ж нічога пра яе не ведаю! — пытанне раптам сарвалася з вуснаў; і ўжо спахапіўшыся, я заўважыў, што вярэджу бацьку рану ў сэрцы.
Ён неспакойна захадзіў па пакоі, яго словы гучалі адрывіста.
— Мой мілы хлопчык, дазволь мне, я зноў ажыўлю мінулае! Яна кахала мяне. Так, гэта я ведаю. Ая яе... без памяці... У мяне ўсё было, як ва ўсіх маіх папярэднікаў, тваіх продкаў. Усё, што звязана з «жонкамі» было для нас, мужчын з роду Ёгераў, пакутай і фатумам... Без нашай віны і без віны нашых матак.
Усе мы мелі, зрэшты, як ты, мабыць, ведаеш, толькі кожны аднаго сына. Шлюб і не доўжыўся далей.
Было так, быццам гэтым самым мэта як рыхтык і дасягалася.
Шчаслівым шлюб не быў ніводнаму з нас. Магчыма, было яно так таму, што нашыя жонкі былі альбо занадта юныя, — якумяне, — альбостарэйшыя. Тожбо — не было цялеснай гармоніі. 3 кожным годам час раскідваў нас далей і далей аднаго ад аднаго. — I чаму яна пайшла ад мяне? Так, калі б я гэта ведаў! Але я не хачу... я не хачу гэтага ведаць!
Што, янаашукваламяне? He! Гэтаяадчуўбы! Адчуваўбы нават сёння. Магутолькі дапусціць: у ёй прачнулася каханне
да другога, і калі яна ўбачыла, што не можа ўцячы ад лёсу, абышоўіпы мяне, яна рашыла лепш пакінуць мяне і шукаць смерці.
— Але чаму яна мяне падкінула, тата?
— На гэта ў мяне толькі адно тлумачэнне: яна была строга веруіочая каталічка і наш духоўны шлях, хоць ніколі пра тое не акінулася ні словам, лічыла за д'ябальскую аблуду. Яна хацела аберагчы цябе ад яго, а гэта магло толькі тады стацца, калі яна выведзе цябе з-пад майго ўнлыву. Што ты мой любасны сын, можаш ніколі не сумнявацца, чуеш! Яна ніколі і нізавошта не дала б табе імя Хрыстофэр; адно гэта ддя мяне ёсць беспамылковым знакам, што ты — не сын кагосьці іншага.
— Бацька, скажы мне яшчэтолькі адно: як яе звалі? Я хачу ведаць яе імя, калі думаю пра яе.
— Яе звалі, — бацькаў голас сарваўся, быццам слова засела ўягоным горле. -Яе імя было... яна звалася... Афэлія.
Нарэшце я зноў магу выходзіць. Запальваць лятарні больш не трэба, сказаў бацька. I пазней таксама — не.
He ведаю прычыны.
Службу выконвацьме, як раней да мяне, гарадскі службовец.
Мой першы выхад — з дрыжыкамі ў сэрцы — уніз у лесвічную клеткуда акна!
Але яе акно ўвесь час было занавешана.
Пасля доўгага, доўтага чакання ў пралёце я сустрэў старую жанчыну, якая служыцьтам, і пра ўсё распытаўся!
Так сталася рэальнасцю тое, што я цьмяна падазраваў і чаго баяўся! Афэлія пакінула мяне!
Старая жанчына сказала, разам з ёю у сталіцу з’ехаў і актор Парыс.
Сёння я таксама ведаю, чаму я падпісаў пазыковую распіску, той вэксаль; мая памяць вярнулася. Ён абяцаў мне, што Афэлія не паступіць у тэатр, калі я не дастану яму грошай.
I ўжо праз тры дні ён парушыў сваё слова!
Кожная гадзіна была сведкай таго, як я хаджу да садовай лаўкі. 1 сам сябе ўшчуваю салодкай хлуснёй: Афэлія сядзіць
там і чакае мяне — яна толькі хаваецца, каб раптам выскачыць і з крыкам кінуцца мне ў абдымкі!
Часам я лаўлю сябе на дзіўных учынках: грабуся ў пяску ваколлаўкі рыдлёўкай, якая стаяла каля садовага плота, палкай, кавалкам штыкеціны, усім, што было пад рукою — часам нават голымі рукамі.
Быццам зямля хавала нешта, і гэтае нешта я павінен знайсці. У кнігах апісваюць, як капаюцца ў зямлі спакутаваныя ад смагі падарожнікі, як выграбаюць пальцамі ямы, заблудзіўшыся ў пустыні.
Я больш не чую ніякага болю, аж так ён паліць мяне. Альбо лунаю высока над самім сабою, каб боль не дастаў мяне там.
Сталіцанашматміляўвышэйпацячэнні, — цінепрынясе мне рака хоць якую вестку ад Афэліі ? I тут раптам бачу, што сяджукалямагілымацііне ведаю, яктамапынуўся. Мабыць, такое ж самае імя «Афэлія» вабіла мяне сюды.
Чаго цяпер у самую гарач полудня, каліўсё кволіцца, праз усю Пякарскую да нашага дома ідзе паштар?
Я не бачыў яго на гэтай вуліцы ніколі. Тут ніхто не жыве, каму б ён мог прынесці пісьмо.
Угледзеўшы мяне, той спыняецца і корпаецца ў сумцы.
Я ўпэўнены: сэрца маё разрьгваецца, бо а што калі гэта пасланне ад Афэліі ?
Пасля, як аглушаны, трымаю ў руцэ непіта белае з чырвонай пячаткай.
«Дарагі, вельмі шаноўны гер Барон!
Калі Вы выпадкова распячатаеце гэты мой ліст Хрыстофэру, прашу Вас, калі ласка, не чытайце яго! He чытайце іпрыкладзенуювыразкуздруку:малюВасадусёй душы! Спаліце і тое і другое, калі Вы не захочаце перадаць гэта Хрыстлю, але ці так ці гэтак, не ўпускайце Хрыстля з вачэй ні на хвіліну! Ён яшчэ такі юны, і я б не хацела быць вінаватай, калі бён — зрабіўнеабдуманы ўчынак, даведаўшыся з Вашых вуснаў пра тое, йшю Вы — іён — і так неўзабаве ўведаеце.
Выканайцегэтую шчыруюпросьбу (ая ведаю, што Вы так і зробіце!) Вашай у паслушэнсіпве адданай Афэліі М.»
«Мой юрача каханы, бедны, бедны хлопчык!
Сэрца падказвае мне, шпю Ты зноў здаровы; таму Ты, я спадзяюся ад усёй душы, знойдзеш у сабе сілу і мужнпсць прыняць тое, npa tumo я павінна цяпер напісаць Табе.
Што Ты зрабіўдзеля мя.не, таготабе Богніколі не забудзе.
Я ўзношу да яго свой лямашп поўная ўдзячнасці, бо гэта ён падказаў мне зрабіць так, каб Твой учынак можна было паправіць.
Што Ты мусіў ператрываць і колькі адпакутаваць, дарагі сэрцу хлопчык!
Немагчыма, каб Ты з Тваім бацькам абгаварылі маё становішча;я прасіла Цябенічогаямунеказаць прагэпіа, іяведаю, Ты выконаў маю просьбу.
Ды і ёняўна зрабіўмне намёк, калія была ўяго, кабсказаць, як мы любім адно адное, і развішацца з ім — і з Табою.
Я здашдалася, штошолькі Тымогбыцьтым, хтопадтсаў вэксаль!
Яплачуадрадасці і шчасця, штосённямагувярнуцьяго Табе!
Я знайшла яго выпадкова на стале ў таго страшэннага чалавека, імя якога не магу бо.хый дапусціць на свае вусны.
Як мне словамі выказаць Табе сваю ўдзячнасць, мой хлопчык! Які ўчынак мог бы стацца дастаткова вялікім, каб даказаць Табе гэта!
He можа быць, каб столькі ўдзячнасці і любові, як я да цябе адчуваю, не сягалі цераз край магілы. Я ведаю, што яны і далей сягацьмуць у вечнасць, як я ведаю: я буду ў духу з Табой і буду з Табою на кожным кроку і буду ахоўваць Цябе і асланяць ад небяспек як верны сабака, пакуль у будучым. мы не сустрэнемся.
Мыніколі не гаварылі пра гэта, бо адкуль бы мы мелі дзеля гэтага час, калімы толькі цалаваліся і абдыічаліся, мой хлопчык! — але павер мне: наканаванне ёсць, яно жыве, як праўда і тое, што ёсць і краіна вечнай маладосці. Калі 5 я гэтага не ведала, адкуль бы я набралася мужнасці разлучыцца з Табою!
Там мы зноў сустрэнемся, каб ужо больш ніколі не разлучацца: таммы абое будзем і застанемся аднолькава маладвія, і час для нас будзе вечна цяперашнш часам.
Адно толькі засмучае мяне — але пе, я ўжо смяюся з гэтага! — ішпо маё жаданне, пахаваць мяне ў садзе каля нашай любімай лаўкі, Ты выканаць не зможаш.
Замест гэтага прашу Цябе, гарачэй і настойлівей чым калі: заставайся на зямлі дзеля нашага кахання! Жыві сваё жыццё, малю Цябе, пакуль Анёл Смерці сам па сабе, а не на Твой покліч, прыйдзе па Цябе
Яхачу, каб Ты быў старэйшы за мяне, калі мы сустрэнемся. Таму Ты павінен пражыць Тваё жыццё на зямлі! А я там украіне вечнай маладосці чакацьму Цябе.
Будзь цвёрды сэрцам, кабяно не крычала; скажы яму, ішпо я з Табою бліжэй, чым гэта магло б быць у целе! Якрычу, што нарэшце, нарэшце свабодная — цяпер, калі Ты чытаеш мой ліст.
Ціж бы лепш было Табе, калі б Ты ведаў: я пакутую? I што я адпакутавала б, застаўшыся жыць, гэта не паддаецца выказванню словамі!
Я кінула позірку жыццё, якое мне прадстаяла б — толькі адзін позірк! Імне жудасна!
Лепш пекла, чым такая прафесія!
Але нават і яго я перанесла б з радасцю, калі б ведала, што празягонабліжусядашчасцябыцьзТабоюразам. Невер, што я адмаўляю жыццё, бо была б няздольная пакутаваць дзеля Цябе! Я раблю ўсё, бо ведаю, што душы нашыя на зямлі былі б разлучаны назаўсёды, і тут і там.
He вер, што гэта толькі словы, каб суцешыць Цябе, падманлівая надзея альбо хітрыкі мозаку, калі я кажу Табе: я ведаю, што перажыву магілу і буду зноў з Табою! Прысягаю Табе, я гэша ведаю! Кожны нерв ува мне ведае гэта. Маё сэрца, мая кроў ведаюць гэта. Сотні азнакаў сведчаць мне за гэта. У чуванні, у сне і ў мроях!
Хачу прывесці табе адзін доказ, што я не памыляюся. Няўжо Ты думаеш, я набралася б нахабства і дзёрзкасці нешта сказаць Табе, калі б не мела пэўнасці: што ўсё ўдасца?
Паслухай мяне: цяпер, чытаючы гэтыя радкі, заплюшчы вочы! Я абцалую Твае слёзы.
Цяпер Ты ведаеш, штояз Табою і жывая!?
He бойся, мой хлопчык, што хвіліна маёй смерці магла быць для мяне пакутлівай.
Ятаклюблю раку, яна не дасць мне болю. калі я даверу ёй сваё цела
Ах, калі б пюлькі я магла быць пахаваная каля нашай лаўкі! Янехачу прасіць гэтага ў Бога, але магчыма ёнпрачытае маё дзіцячае, немае жаданне і ўчыніць цуд. Ён жа столькі ўсяго і яшчэ большага стварыў.