КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
— Калі ж я пабачу вас зноў? Мегрэ ўспомніў, піто апоўначы павінен сустрэцца з рамізнікам Карні. — Магчыма, яшчэ сёння вечарам. — Калі не пабачьшся, то дазвольце мне прыйсці да вас заўтра раніцай, я ўжо ведаю, дзе вы жывяце, А! Яшчэ вось што... Ён збянтэжыўся, не рашаючыся сказаць. — Яна спыталася, хто аплоціць яе выдаткі, і я сказаў... Я не ведаў, што сказаць... Прасіў яе не хвалявацца... Але калі гэта наробіць вам турбот, то я... Мегрэ выйшаў з рэстаранчыка, не дачакаўшыся канца музычнага нумара, і заспяшаўся да метро. Убачыўшы святло пад дзвярыма сваёй кватэры, яго ахапіла лёгкае хваляванне. Даставаць з кішэні ключ не было патрэбы: дзверы расчыніліся — мадам Мегрэ заўсёды пазнавала яго па кроках. Яна дасведчана паглядзела на яго і весела кіўнула: — Цябе чакае чароўная дзяўчына. Слаўная мадам Мегрэ! Яна не іранізавала. Ёй проста хацелася быць прыязнай. Жэрмена сядзела, аблакаціўшыся на стол, з цыгарэтай у зубах; перад ёю стаялі талеркі з рэшткамі ежы. Яе вялікія вочы ўпіліся ў Мегрэ, бьіццам яна намервалася праглынуць яго. Было відно, што яна яшчэ не давярала яму. — Гэта праўда, што вы з паліцыі? Ён палічыў за лепшае паказаць ёй сваё пасведчанке, і з таго моманту яна ўжо не зводзіла з яго вачэй. Перад ёй стаяў кілішак: мадам Мегрэ дасталатакі вішнёвую наліўку, якую зберагала для большай урачыстасці. 61 — Ты яшчэ не вячэраў? — Дзякуй, перакусіў ужо трошкі. — У такім разе, я пакідаю вас. Трэба памыць пасуду. Яна прыбрала са стала, выйшла на кухню, але дзверы за сабою ўсё ж не зачыніла. — Ваш друг таксама з паліцыі? — He. He зусім. Ён выпадкова... — Ён жанаты? — Жанаты. Здаецца. Яму было трошкі няёмка ў сямейнай абстаноўцы з гэтай цікаўнай дзяўчынай, а яна трымалася, як у сябе дома, устала, паправіла перад люстэркам на каміне прычоску. — Можна? — дзеля прыліку амаль давяральна запытала яна і ўселася ў крэсла мадам Мегрэ. — Вы даўно знаёмы з мадэмуазель Жандро? — запытаўся Мегрэ. — Мы разам вучыліся ў школе. — Мне здаецца, вы з Ансеваля, калі не памыляюся? У Ансевалі вы і вучыліся разам? Яго здзівіла, што наследніца ЖандроБальтазараў атрымала адукацыю ў невялічкай правінцыяльнай школе. — Я хачу сказаць, што мы аднагодкі, розніца ўсяго некалькі месяцаў. У будучым месяцы ёй стукне дваццаць адзін год, а мне гэтулькі ж споўнілася два тыдні назад. — I вы абедзве хадзілі ў адну школу ў Ансевалі? — перапытаў Мегрэ. — Яна — не. Яна жыла ў манастыры ў Ньеўры. Але мы вучыліся ў адзін і той жа час. Цяпер ён усё зразумеў. I з гэтага моманту зрабіўся недаверлівы, стаў уважліва размяжоўваць ману ад праўды, праўду ад амаль праўды ці ад праўдападобнасці. 3 Зак. 2265 65 — Вы чакалі нейкіх непрыемных падзей на вуліцы Шапталь? — Я заўсёды лічыла, што гэта дабром не скончыцца. — Чаму? — Таму, што яны неяавідзяць адно аднаго. — Хто? •— Мадэмуазель і яе брат. Я ўжо чатыры гады служу ў іх. Прыйшла адразу пасля смерці мадам. Вы ж ведаеце, што яна загінула пры крушэнні на чыгунцы, калі ехала на воды ў Вітэль? Які жах! Яна сказала гэта так, быццам сама прысутнічала пры тым, калі зпад друзу вагонаў выцягвалі ахвяр. — Пакуль мадам была жывая, самі разумееце, завяшчанне не мела значэння. — Вы добра дасведчаны ў сямейных справах. — Я ўраджэнка Ансеваля. I бацька мой там нарадзіўся. А дзед быў фермерам у графа і гуляў у більярд з самім дзедам. — Якім дзедам? — Так яго звалі ў нас. Вы нічога не ведаеце? Я думала, што паліцыя ведае ўсё на свеце. — Вы, несумненна, маеце на ўвазе старога месье Бальтазара? — Ну, так, месье Гектора. Яго бацька быў рымарам у нашай вёсцы. А яшчэ і званаром. У дванаццаць год месье Гектор стаў карабейнікам. Хадзіў ад фермы да фермы з корабам за плячыма. — Гэта ён заснаваў кававае аб’яднанне «Бальтазар»? — Ён, але гэта не замінала майму дзеду да самай смерці гаварыць яму «ты». Ён доўга не паяўляўся ў Ансевалі, а калі зноў з’явіўся, то быў ужо багаты. I купіў замак. — Каму належаў замак? — Графу д’Ансеваль, чорт вазьмі! 68 — Хтонебудзь з гэтай сям’і яшчэ жывы? — Сын жывы, Дружок нашай мадэмуазель. Вы не пачастуеце мяне кілішкам наліўкі? Ці не з дому прыслалі? — He, жонка зрабіла. — Як падумаю, што гэта карга — я не пра вашу жонку — набралася нахабства выдаць сябе за мяне і спаць у маёй пасцелі!.. Вы сапраўды бачылі яе ў адной кашулі? Яна куды таўсцейшая за мяне. Калі б я толькі захацела — такое б расказала пра яе!.. — Такім чынам, стары Бальтазар, гаспадар фірмы «Кава Бальтазар», адкупіў замак у д’Ансеваля. Ён быў жаяаты? — Быў, але жонка да таго часу памерла ўжо. У яго была дачка, не столькі прыгожая, колькі ганарыстая, і яшчэ сынок, месье Юберт, які за ўсё жыццё нічога талковага не зрабіў. Сястра яго — сапраўдная ведзьма, a ён — дабрун, ласкавы як цялё. I ўсё падарожнічаў па свеце. — Вас тады яшчэ і на свеце не было? — Канешне. Але там і цяпер нічагуткі не змянілася! Мегрэ машынальна дастаў з кішэні запісную кніжку і пачаў занатоўваць прозвішчы па парадку, як бы малюючы генеалагічнае дрэва Бальтазараў. Ён адчуваў, што з такой дзяўчынай, як Жэрмена, неабходна пастаяннае ўдакладненне. — Такім чынам, спачатку быў Гектор Бальтазар, якога вы называеце дзедам. Калі ён памёр? — Пяць год назад. Роўна за год да смерці дачкі. Мегрэ, прыгадаўшы Фелісьена Жандро, які сам быў ужо далёка не малады, здзівіўся: — Ён, відаць, быў тады вельмі стары? — Дзіва што! Яму восемдзесят зосем было. Жыў адзін як сыч у агромністым асабняку на авеню дзю з» 67 Буа. I яшчэ ўласнаручна вёў усе справы, памагала толькі дачка. — А несын? — Божа барані! Яго сын яе меў права нават нагой ступіць у офіс. Ён выдзяляў яму грошы на пражытак. Цяпер сынок жыве на набярэжнай непадалёк ад ПонНёфа. Шалапут! — Хвілінку... Авеню дзю Буа... Дачка замужам за Фелісьенам Жандро? — Была. Але месье Фелісьен — той таксама не смеў і носа сунуць у справы. — Чаму? — Кажуць, аднойчы яму паспрабавалі даручыць сёетое... А ён закляты ігрок... Яшчэ і сёння штодня прападае на скачках... Ходзяць чуткі, што ён нешта нядобрае ўтварыў з чэкамі ці вэксалямі, я там знаю?.. Дык цесць перастаў нават размаўляць з ім. Пазней Мегрэ давялося адведаць асабняк на авеню дзю Буа, адзін з самых пачварных у Парыжы будынкаў з сярэдневечнымі вежамі і вітражамі. Пабачыў ён і партрэт старога — васковы твар з выразна акрэсленымі рысамі, доўгія сівыя бакенбарды, наглуха зашпілены сурдут, зпад якога па абодва бакі чорнага гальштука выглядвалі палоскі жылета. Калі б ён быў болей дасведчаны ў жыцці парыжскага свету, ён ведаў бы, што стары Бальтазар завяшчаў свой асабняк з усімі карцінамі, якія ён сабраў там, дзяржаве. Ён хацеў, каб дом яго быў ператвораны ў музей. У свой час гэта выклікала шмат плётак. Болей года эксперты вялі заўзятыя спрэчкі... і справа скончылася тым, што ў рэшце рэшт урад адмовіўся ад завешчанай маёмасці, таму што большасць палотнаў аказаліся падробленыя. Настане час, Мегрэ пабачыць і партрэт дачкі — сівыя валасы, сабраныя ў вузел на патыліцы, профіль 68 «а ля імператрыца Яўгенія», твар, гэткі ж ледзяны, як і ў заснавальніка кававай дынастыі. Што да Фелісьена Жандро, то Мегрэ ўжо меў магчымасць бачыць яго нафарбаваныя вусы, гетры і трысціну з залатой булдавешкай. — Кажуць, стары ненавідзеў усю сваю сям’ю — і сына, і зяця, і месье Рышара, якога цудоўна раскусіў. Ён прызнаваў толькі дачку і ўнучку. Дзед убіў сабе ў галаву, што толькі гэтыя дзве асобы належаць да яго роду, і пакінуў завяшчанне, у якім сам чорт шыю зверне. Месье Бракеман не дасць схлусіць. — Хто такі месье Бракеман? — Яго натарыус. Яму таксама гадоў пад восемдзесят. Яго ўсе баяцца, бо аднаму яму ўсё вядома. — Што іменна? — А я скуль знаю? Усё павінна высветліцца, калі мадэмуазель Эліз споўніцца дваццаць адзін год. Таму яны і вар’яцеюць, жмінды. Асабіста мне ўсё роўна, я ні за таго, ні за другога. Калі б я толькі захацела... Яму раптам прыйшло ў галаву: — Месье Рышар?..— сказаў Мегрэ, уступаючы ў гульню. — Папавіўся ён каля маёй спадніцы. А я секанула яму проста ў вочы, што не на тую натрапіў, і параіла лепш пайсці да Мары. «Я не такая дурніца, як яна, каб дазволіць пакарыстацца сабой»,— так вось і заявіла яму. — I ён паслухаўся вашай парады? — Скуль я ведаю? Што ён — шкляны, ці што? Калі хочаце ведаць, што я пра іх думаю — а я іх наскрозь бачу! — то ва ўсіх гэтых Бальтазараў не ўсе дома. Жэрмена была ўзбуджана. Вочы яе зусім скруглелі, а позірк зрабіўся такі дапытлівы, піто Мегрэ стала не па сабе. А яна ажно падалася да Мегрэ — здавалася, яшчэ міг — і яна ўхопіць яго за калені. — А Луі таксама родам з Ансеваля? 69 — Ён сын нашага былога настаўніка. Сёйтой, праўда, лічыць, што ў сапраўднасці ён сын папа, а не настаўніка. — Ён падтрымлівае месье Рышара? — Ды што вы?! Ён усё жыццё ходзіць за паненкай. Ён не пакідаў старога да самай смерці, на руках насіў яго, калі той занядужаў, і ўжо хтохто, а ён павінен ведаць, бадай, больш за ўсіх, больш, можа, нават за самога Бракемена. — А Луі ніколі не заляцаўся да вас? — Луі? Яна разрагаталася. — Ды куды ямуі 3 яго парахна ўжо сыплецца! Папершае, ён шмат старэйшы, чым можна падумаць. Прынамсі, яму не меней пяцідзесяці пяці. I ўвогуле, капейчына цана яму ў базарны дзень, разумееце? Вось чаму мадам Луі і Альбер... — Выбачайце, хто такі Альбер? — Лёкай. Таксама з Ансеваля. Да дваццаці аднаго года быў жакеем. — Выбачайце... Мяне вадзілі па ўсім доме, але я не бачыў пакоя, у якім... — Таму што Альбер начуе над стайняй, разам з Жэромам. — 3 Жэромам? — Вазаком месье Фелісьена. Адзін толькі Арсен, шафёр — ён жанаты і мае дзіцёнка — начуе дома. Мегрэ ў рэшце рэшт старанна занатаваў усе імёны ў сваю запісную кніжку. — Калі хто і стрэліў у паненку,— а мяне гэта не здзівіць,— то хутчэй за ўсё сам месье Рышар. Калі яны ўсчынаюць сварку... — Яны часта сварацца? — Каб не зманіць — штодня. Аднойчы ён гэтак сціснуў ёй рукі, што яна цэлы тыдзень хадзіла з сінякамі. Але і яна не промах, і яму таксама дастаецца 70 будзь здароў. Але я гатова біцца аб заклад, што стралялі не ў паненку. — У каго ж тады? — У графа! — Якога графа? — Вы ўсё яшчэ нічога не цяміце? У графа д’Ансеваля! — Сапраўды! Ёсць жа яшчэ адзін граф д’Ансеваль!