Слоўнік іншамоўных слоў
У 2 т. Т. 1
Выдавец: Беларуская Энцыклапедыя
Памер: 736с.
Мінск 1999
дбнКА (англ. donkey-engine = дапаможны рухавік) — поршневы паравы насос на судне.
донкіхдт [ісп. Don Quijote = герой рамана ісп. пісьменніка Сервантэса (1547—1616)] — наіўны летуценнік, фантазёр, які марна змагаецца за высокія, але неажыццявімыя ідэалы.
ДОННА (іт. donna, ад лац. domina = пані) — ветлівы зварот да жанчын у Італіі.
ДОНЬЯ (ісп. dona = пані) — ветлівы зварот да жанчын у Іспаніі і іншых іспанамоўных краінах.
ДОПЕЛЬЕНДБОЛ (ад ням. doppelend = двухканцовы + англ. ball = мяч) — спартыўны снарад для трэшроўкі ў боксе ў выглядзе мяча, што вісіць на доўгай спружыне і адцягнены знізу вяроўкай.
ДОПЕЛЬ-ЦЭНТНЕР (ням. Doppelzentner = двайны цэнтнер) — мера вагі ў Германіі, Даніі, Венгрыі, роўная 100 кг.
ДОІІІНГ (англ. doping, ад dope = даваць наркотыкі) — сродкі, якія штучна ўзбадзёрваюць арганізм, стымулююць на кароткі час фізічную і нервовую дзейнасць; выкарыстоўваюцца ў ветэрынарыі, a часам і ў спорце, што забаронена
міжнароднымі спартыўнымі арганізацыямі.
ДОРН (ням. Dorn = калючка) — 1) парожні або суцэльны цыліндр, на якім праводзіцца зборка, склейванне або вулканізацыя гумавых вырабаў, 2) стрыжань з загартаванай сталі для прашывання адгулін у нагрэтым стальным злітку ; 3) апраўка з прыстасаваннем для ўтрымлівання насаджанага прадмета.
ДОРСАВЕНТРАЛЬНЫ [ад дарса(льны) = вентральны} — анатп. спінна-брушны (пра орган цела жывёлы або чалавека).
ДРАБАНТ (польск. drabant, ад ням. Drabant — 1) целаахоўнік пры знатнай асобе ў сярэдневяковай Польшчы і Вялікім княстве Літоўскім; 2) салдат кавалергардскай роты ў арміі Пятра I; 3) афшррскі дзяншчык у казацкіх войсках.
ДРАГА (фр. drague, ад англ. drag) — 1) плывучая землечарпальная машына, прызначаная для паглыблення дна рэк і азёр, а таксама ддя распрацоўкі рассыпных залежаў золата і плаціны; 2) спецыяльная сетка для здабывання з дна глыбокіх вадаёмаў жывёл і раслін.
ДРАГАмАн (фр. dragoman, ад ар. targuman) — перакладчык пры дыпламатычных і консульскіх прадстаўніцтвах, пераважна ў краінах Усходу.
ДРАГІРАВАЦЬ (фр. draguer) —1) паглыбляць дно ракі або возера пры дапамозе драгі', 2) здабываць што-н. пры дапамозе драгі.
ДРАГІСТ (фр. droguiste, ад drogue = лекі) — гандляр аптэчнымі і хі-
мічнымі таварамі ў Францыі і некаторых інпіых краінах.
ДРАГЛАЙН (англ. dragline) — экскаватар з падвешаным на KanaTax каўшом, а таксама коўш такога экскаватара.
ДРАГУН (ст.-польск. dragun, ад фр. dragon) — кавалерыст у большасці еўрапейскіх армій 17—19 ст., у т. л. і ў складзе войска Вялікага княства Літоўскага (17—18 ст ), здольны весці бой і ў пешьім страі.
ДРАЖЭ (фр. dragee) — 1) дробныя цукеркі круглай формы; 2) медыцынскія пілюлі і вітаміны ў форме такіх цукерак.
ДРАЗАФІЛА (н.-лац. drosophila, ад гр. drosos = paca, вільгаць + phileo = люблю) — двухкрылае насякомае сям. пладовых мушак; жывіцца прадуктамі гніення садавіны і агародніны. выкарыстоўваецца для генетычных даследаванпяў
ДРАІЦЬ (гал. draaien = круціць) — 1) чысціць, мыць (напр. д. палубу); 2) націраць да бляску (напр. д. чаравікі).
ДРАЙВ (англ. drive) — моцны і нізкі адбіўпы ўдар па мячы пры гульні ў тэніс.
ДРАКАНІДЫ (да гр. drakon = змей + eidos = выгляд) — паток метэорных часцінак, радыянт якіх знаходзіцца ў сузор’і Дракона.
ДРАКОН (гр. drakon = змей) — 1) міф. казачнае страпп>ідла ў выглядзе крылатага змея; 2) лятаючая янічарка сям. агамаў, якая жыве на дрэвах у некаторых трапічных краінах; 3) рыба атрада карпападобных. якая пашырапа ў вадаё-
мах Венесуэлы і вострава дад; на Беларусі гадуецца ў акварыумах.
ДРАМА (гр. drama = дзеянне) — 1) адзін з трох асноўных родаў літаратуры (побач з эпасам і лірыкай), 2) літаратурнм твор сур’ёзнага зместу ў форме дыялога, прызначаны для пастаноўкі на сцэне; 3) перан. падзея, якая прыносіць душэўныя пакуты (напр. сямейная Д.).
ДРАМАДЭР (фр. dromadaire, ад гр. dramas, -ados = які хутка бяжыць) — аднагорбы вярблюд, пашыраны ў пустынях і сухіх стэпах Азіі і Афрыкі.
ДРАМАМАНІЯ (ад гр. dromos = шлях + манія) — неадольнае імкненне да бязмэтнага блукання, перамены месцаў, валацужніцтва.
ДРАМАТУРГ (фр. dramaturge, ад гр. dramaturgos) — пісьменнік, які піша драліатычныя творы.
ДРАМАТУРГІЯ (гр. dramaturgia) — 1) тэорыя пабудовы драма'гычных твораў, 2) драматургічнае мастацтва; майстэрстаа стварэння драмы\ 3) сукупнасць драматычных твораў якога-н. пісьменніка, народа, эпохі.
ДРАМАТЫЗАВАЦЬ (польск. dramatyzowac , ад гр. dramatidzo = апрацоўваю ў форме драмы) — 1) вадаваць якому-н. твору драматычную форму; 2) узмацняць драматызм, напружанасць чаго-н. (напр. д. адносіны, д. ролю).
ДРАМАТЫЗАЦЫЯ (ад гр dramatidzo = апрацоўваю ў форме драмы) — 1) надаіше літаратурнаму тэксту формы драмы', 2) узмацненне драматычму, напружанасці чаго-н. (напр. д. падзей).
ДРАМАТЫЗМ (рус. драматазм, ад гр. drama = справа, дзеянне) — 1) напружанасць дзеяпня, вастрыня канфлікту ў літаратурным творы; 2) крайняя напружанасць становішча, якой-н. сітуацыі, падзеі.
ДРАМАТЫЧНЫ (гр. dramatikos) — 1) які мае адносіны да драмы як да літаратурнага твора; 2) поўны драматызму, напружанасці (напр. д. выпадак, д. момант).
ДРАП (фр. drap = сукно) — тоўстая шарсцяная або паўшарсцяная тканіна, з якой шыюць верхняе адзенне.
ДРАПАРНАЛЬДЫЯ (н.-лац. drapamaldia) — ніткаватая зялёная водарасць сям. хетафоравых, якая пашырана ў прыбярэжнай палосе азёр, праточных халодных водаў, расце на розных субстратах.
ДРАП-ВЕЛЮР (ад драп + велюр) — тоўстая шарсцяная або паўшарсцяная тканіна з варсістай паверхняй, з якой шыюць верхняе адзенне.
ДРАГПРАВАЦЬ (ням. drapieren, ад фр. draper) — абіваць, упрыгожваць што-н. тканінай, сабранай у складкі (напр. д. сцены салона).
ДРАШРОУКА (фр. draperie) — размяшчэнне і агулыіы характар складак адзешгя або тканіны; выкарыстоўваецца ў афармленні інтэр’ераў грамадскіх і жылых будынкаў, тэатральна-дэкаратыўным і выяўленчым мастацтве.
ДРАПРЫ (фр. draperie) — парцьера, занавеска з тканіны, сабранай у складкі.
ДРАСЕЛІРАВАЦЬ (ням drossein = душыць) — паніжаць ціск газу (вадкасці) у месцах праходжання
яго праз звужэнні ў трубе або праз порыстую перагародку.
ДРАСОДЭС (н.-лац. drassodes) — павук сям. гнафазідаў, які жыве пад камянямі, у лясным подсціле.
ДРАТАВАЦЬ (польск. tratowac, ад ням. treten) — таптаць, вытоптааць,
ДРАТВА (польск. dratwa, ад с.-вням. drat) — тоўстая прасмоленая або навошчаная нітка для шыцця абутку і іншых скураных вырабаў.
ДРАТХААР (ад ням. Draht = дрот + Haar = волас) — парода шарсткашэрсных нямецкіх лягавых сабак рознай масці з кароткай поўсцю.
ДРАХМА (гр. drachme) — 1) сярэбраная, радзей залатая ці медная, манета ў Стараж. Грэцыі, a таксама сучасная грэчаская грашовая адзінка, роўная 100 лептам, 2) адзінка аптэкарскай вагі, роўная 3,732 г, якая ўжывалася да ўвядзенпя метрычнай сістэмы мер; 3) мера ёмістасці ў ЗША, роўная 3,6966 см3.
ДРАЦЭНА (н.-лац. dracaena, ад гр. drakaina = смок) — дрэвападобная або кустовая расліна сям. агававых са стракатым лісцем і дробнымі белымі або жоўтымі кветкамі ў мяцёлках, пашыраная ў тропіках і субгропіках; на Беларусі вырошчваецца як дэкаратыўная.
ДРАШЭЁЗ (ад драшэя) — глісная хвароба няпарнакапытных, якая выклікаецца драшэяй.
ДРАШЭЯ (н.-лац. drascheia) — гельмінт класа нематодаў, паразітуе ў прасветах страўнікавых залоз няпарнакапьггных, лічыпкі mo-
гуць лакалізавацца ў скуры і лёгкіх.
-ДРОМ (гр. dromos = месца ддя бегу) — другая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае месца для спаборніцтваў, выпрабаванняў, запуску лятальных апаратаў.
ДРОМАС (гр. dromos = шлях) — крыты калідор, які вядзе ў пахавальную камеру пад курганом; праход у склеп, высечаны ў скале.
ДРОМЕАГНАТЫЗМ (ад лац dromaeus = назва атрада птушак + гр. gnathos = сківіца) — від будовы паднябенпя ў птушак, калі косці нерухома зрошчаны паміж сабой (характэрпы ддя страусаў, ківі, нанду).
ДРОСЕЛЬ (ням. Drossel) — 1) шпуля індуктыўнасці для рэгулявангія сілы току ў электрычным ланцугу; 2) клапан для рэгулявання ціску і расходу вадкасці, пары або газу ў трубаправодах.
ДРОТ (ст-польск. drot, ад ням. Draht) — выраб з мегалу ў выглядзе тоўстай гібкай ніці.
ДРУЗА (ням. Druse = шчотка) — 1) група крышталёў, якія зрасліся ў аснове; 2) крышталі аксалату кальцыю ў клетках многіх раслін.
ДРУІДЫ (лац. druides) — жрацы ў старажытных кельтаў.
ДРУІДЫЗМ (фр. druidisme, ад лац. druides = жрацы) — рэлігія старажыпіых кельтаў, заснаваная на ўшанаванні прыроды і ахвярапрынашэнні ў лясах.
ДРУК (польск. druk, ад ням. Druck) — 1) друкаванне кніг; выдавецкая справа (напр. органы друку); 2) знешні выгляд друкава-
нага гэксту (напр. уборысты д.); 3) сукупнасць друкаваных твораў (нанр. перыядычны д.).
ДРУКАВАЦЬ (польск. drukowac, ад ням. drucken) — 1) з дапамогай спецыяльных прыстасаванняў адціскаць на паперы якія-н. знакі (літары, лічбы, чарцяжы, малюнкі і інш.), выдаваць такім спосабам у свет; 2) змяіпчаць у друку.
ДРУКАР (польск. drukarz, ад ням. Druck = друк) — работнік друкарскай справы; пачіграфіст.
ДРУКАРНЯ (гюльск. drukamia) — прадпрыемства, у якім друкуюцца кнігі, газеты і іншыя выданні.
ДРУМЛШЫ (англ. drumlins) — выцягнутыя ўзгоркі, утвораныя марэннымі адкладамі (гл. марэна).
ДРУШЛЯК (польск. durszlak, ад с.-в.-ням. durchslac) — кухонны коўш з невялікімі дзірачкамі для працэджвання або працірання харчовых прадуктаў.
ДРЫБЛІНГ (англ. dribbling) — вядзенне мяча або шайбы іграком.
ДРЫЗІНА [ням Draisine, ад K.Drais = прозвішча ням. вынаходцы (1785—1851)] — невялікая чыгуначная платформа або ваганетка, якая прыводзіцца ў рух уручную або рухавіком; выкарыстоўваецца для перавозкі людзей і грузаў на невялікую адлегласць.
ДРЫЛЬ (польск. dryl, ад ням. Drill) — прылада ддя пракручвання дзірак у метале, дрэве і інш.
ДРЫЛЯВАЦЬ (польск. drylowac, ад ням, drillen) — пракручваць дзіркі ў метале, дрэве і ііпп. з дапамогай дрыля.
ДРЫФТЭР (англ. drifter, ад drift = дрэйфаваць) — марское рыбапрамысловае судна, аснашчанае плывучымі сеткамі, здольнымі захопліваць рыб, якія да іх дакранаюцца
ДРЫЯДА (грdryas, -ados) — 1) паводле старажытнагрэчаскай міфалогіі, лясная німфа, заступніца дрэў; 2) вечназялёная тундравая расліна сям. ружавых; курапатчына трава.
ДРЫЯПІТЭК (ад гр. drys, dryos = дрэва + -пітэк) — выкапнёвая чалавекападобная малпа, якая, магчыма, была продкам шымпанзе, гарылы і чалавека.
КНІГІ ОНЛАЙН
