Слоўнік іншамоўных слоў
У 2 т. Т. 1
Выдавец: Беларуская Энцыклапедыя
Памер: 736с.
Мінск 1999
лбкУС (лац. locus = месца) — месцазнаходжанне пэўнага гена ў храмасоме або на генетычнай карце храмасомы.
ЛОМАС (ісп. lomas = узгоркі) — тып пустыннай расліннасці ў Паўд. Амерыцы на ціхаакіянскім узбярэжжы.
лбМБЕР (фр. ГЬотЬге, ад ісп. hombre = чалавек) — гульня ў карты, у якой прымаюць удзел звычайна трое.
Л6НЖА (фр. longe) — 1) тое, што і корда 1; 2) вяроўка (трос), якая прымацоўваецца да пояса гімнаста, акрабата пры выкананні небяспечных нумароў для засцярогі ад падзення.
ЛОПАР (гал. looper, ад Іореп = бегчы) — мар. хадавы або знешні канец у тапей і ўсялякай снасці на судне, за які цягнуць трос.
ЛОГПНГ (ад англ. looping the loop = завіванне пятлі) — спаргыўны
снарад y выглядзе вярчальных арэляў для трэніровак лётчыкаў, касманаўтаў.
ЛОРА [ад іт. loro (conto) — іхні рахунак] — тое, што і лора-конта.
ЛОРА-КОНТА (іт. loro conto = іхні рахунак) — рахунак, адкрыты бапкам свайму карэспандэнту для ўнясснпя сум, якія ідуць на яго карысць.
ЛОРД (англ. lord) — 1) спадчынны тытул вышэйшага дваранства ў Англіі; 2) састаўная частка афіцыйных казваў некаторых вышэйшых пасад у Англіі (напр. лордканцлер, лорд-мэр').
ЛОРД-КАНЦЛЕР (англ. Lord Chancellor) — адна з высокіх службовых асоб у Англіі — член урада і старшыня палаты лордаў, які выконвае фупкцыі міністра юстыцыі, кіраўніка Вярхоўнага суда; захавальнік вялікай дзяржаўнай пячаткі.
ЛОРД-МЭР (англ. Lord mayor) — гарадскі гачава ў Лондане і некаторых іншых гарадах Англіі.
ЛОРЫ (англ. lory, ад малайск. luri) — 1) маленькая паўмалпа сям лорыевых, якая водзіцца ў Паўд.-Усх. Азіі; 2) птушка атрада папутаяў з яркім апярэннем, пашыраная на Філіпінскіх астравах, на поўдні Аўстраліі і ў Палінезіі.
ЛОТ 1 (гал. lood) — прыбор для вымярэння глыбіні мора з карабля; адрозніваюцца простыя (лопілінь), механічныя і акустычныя (рэхалопг ).
ЛОТ 2 (ням. Lot) — адзінка вагі, роўная прыблізна 12 г, якая існавала ў міюгіх краінах да ўвядзення метрычнай сістэмы мер.
ЛОТАС (лац. lotos, ад гр. lotos) — водная травяністая расліна сям. лотасавых з прыгожымі буйнымі кветкамі, пашыраная ў тропіках і субтропіках.
лбтЛШЬ (гал. loodlijn) — тонкі трос (лінь) з гірай на канцы; просты лот}.
ЛОТР (польск. lotr < чэш. lotr, ад с.-в.-ням. loter) — лайдак, гультай; п’яніца.
ЛОЎЖ (літ. lauzas) — куча галля.
ЛОХ (фін. lohi = ласось, сёмга) — самец сёмгі ў перыяд нерасту.
ЛОЦМАН (гал. loodsman) — 1) спецыяліст па праводцы суднаў на падыходах да партоў і ў небяспечных для плавання месцах; 2) невялікая марская рыба сям. стаўрыдавых, якая трымаецца каля суднаў і каля акул у трапічных і субграпічных водах.
ЛОЦЫЯ (рус. лоцня, ад гал. loodsen = весці карабель) — 1) раздзел суднаваджэння, які вывучае ўмовы плавання ў водных басейнах; 2) кіраўніцтва для плавання ў пэўным водным бассйне з падрабязным апісаннем яго навігацыйных асаблівасцей.
ЛУБШ (польск. Inbin, ад лац. lupinus = воўчы) — травяністая расліна сям. бабовых з прамым сцяблом, буйпым лісцем і пахучымі кветкамі розных колераў, пашыраная пераважна ва ўмераных зонах; на Беларусі высяваецца для ўгнаення і на корм жывёле.
ЛУБРЫКАТАР (ад лац. lubricare = рабіць слізкім) — прыбор для аўтаматычнай змазкі пад ціскам дэталей машын і механізмаў, якія труцца.
ЛУДА (карэл. luodo) — невялікі камяністы востраў, пазбаўлены расліннасці (напр. на ўзбярэжжы Белага мора).
ЛУДЗІТЫ (англ. Luddites, ад N.Ludda = прозвішча рамесніка, які, згодна з паданнем, першым разбіў свой вязальны варштат у знак пратэсту супраць самавольства гаспадара) — удзельнікі стыхійных рабочых хваляванняў у Англіі ў другой пал. 18 — пач. 19 ст. супраць прымянення машын, якія павялічвалі колькасць беспрацоўных.
ЛУДЛОЎ (ангал. I.Ludlow = прозвішча амер. канструктара) — наборная радковаадліўная вялікакегельная машына з ручным наборам матрыц.
ЛУЗА (польск. luza) — адтуліна ў бартах більярднага стала, у якую падае шар.
ЛУІДОР [фр. louis d’or = залаты Луі, ад Louis = імя фр. караля Людовіка ХП (1601—1693) + d’or = з золата] — старадаўняя французская залатая манета (17—18 ст.).
ЛУКРАТЫЎНЫ (лац. lucrativus = які прыносіць карысць) — даходны, які дае вялікі прыбытак (напр. л-ая паездка за мяжу).
ЛУМП (англ. lump = грудка) — цукар-пясок невысокай якасці, які атрымліваецца з адходаў рафінаднай вытворчасці.
ЛУНАЦІЗМ (н.-лац. lunatismus, ад лац. luna = месяц) — тое, піто і самнамбулізм.
ЛУНАЦІК (польск. lunatyk, ад лац. lunaticus) — тое, што і самнамбула.
ЛУПА (фр. loupe) — збіральная лінза ў аправс або сістэма лінз для разглядашія дробных дэталей.
ЛУПЕРКАЛП (лац. lupercalia) — старажытнарымскае веснавое свята ў гонар бога палёў і лясоў Фаўна.
ЛУПУЛШ (ад лац. lupulus = хмель) — залозкі суплоддзяў хмелю, а таксама горкае клейкае рэчыва, якое выдзяляецца гэтымі залозкамі; вьікарьістоўваецца ў піваварнай прамысловасці.
ЛЬЁ (фр. lieue) — старадаўняя французская мера даўжыні, роўная 4,444 км (марское л. роўнае 5,556 км).
ЛЬЯНАСЫ (ісп. llanos = раўніны) — тып саваннаў у Паўд. Амерыцы (па левабярэжжы р. Арынока).
Л ЭДЗІ (англ. lady) — жонка лорда або баранета, а таксама ўвогуле замужняя жанчьша з арыстакратычных колаў у Англіі.
ЛібВЕРС (гал. leuwers) — круглая адіуліна ў парусе, тэнце для прадзявання вяроўкі, каб замацаваць іх.
ЛібГЕР (ням. Lugger) — 1) трохмачтавае паруснае судна з бізаньмачтай перад воссю руля; 2) даўнейшы трохмачтавы парусны ваепны карабель.
ЛЮДВІГІЯ (н.-лац. ludwigia) — водная травяністая расліна сям. скрыпнёвых з доўгімі галінастымі сцёбламі і аліўкава-зялёным лісцем, пашыраная ў вадаёмах Амерыкі, радзей Афрыкі; вядома як акварыумная.
ЛЮІЗІТ (англ. lewisite, ад W.Lewis = прозвішча амер. хіміка) — стойкае атрутнае рэчыва, арганічнае злучэнне мыш’яку, якое выклікае нарывы на скуры.
ЛЮК (рус. люк, ад гал. luik) — адгуліна з векам для пранікнення
fl
ўнутр чаго-н. (напр. л. танка; каналізацыйны л.).
ЛЮКАРНА (фр. lucame) — невялікі аконпы праём на даху або купальным пакрыцці.
ЛЮКС 1 (фр. luxe, ад лац. luxus = раскоша) — нешта асабліва раскошнае, лепшае па абсталявапню, па ўзроўню абслугоўвання (аб магазінах, гасцініцах, атэлье і інш.).
ЛЮКС 2 (лац. lux = святло) — адзінка вымярэшія асветленасці ў Міжнароднай сістэме адзінак (СІ), роўная сіле асвятлення паверхні ў 1 м" струменем святла ў 1 люмен.
ЛЮКСМЕТР (ад люкс2 + -метр) — прыбор для вымярэітя асветленасці, якая вызначаецца ў люксах.
ЛЮКС-СЕКЎНДА (ад люкс2 + секунда) — адзінка колькасці асвятлення, роўная асветленасці ў 1 люкс на працягу секунды.
ЛЮМБАГА (лац. lumbago) — востры боль у паясніпы, прастрэл.
ЛЮМБАЛЬНЫ (ад лац. lumbus = паясніца) — паяснічны, які адносіцца да паясніцы, да паяснічнай вобласці (напр. л-ыя пазванкі).
ЛЮМЕН (лац. lumen = святло) — адзінка вымярэння светлавога патоку ў Міжнароднай сістэме адзінак (СІ), роўная напружанню струменю святла ў 1 кандэлу.
ЛЮМЕНОМЕТР (ад люмен + -метр) — прыбор для вымярэння светлавога патоку ў люменах.
ЛЮМІНАГ'РАФІЯ (ад лац. lumen = святло + -графія) — спосаб прыгатавання копій малюнкаў або тэксту з выкарыстаішем рэчываў, што могуць свяціцца і наносяцца на кардон, на які кладуць арыгінал і фотаматрыял.
ЛЮМІНАЛ (н.-лац. luminalis, ад лац. lumen = святло) — лякарства, якое ўжываецца пры бяссонніцы і іншых хваробах нервовай сістэмы. ЛЮМШАФОРЫ (ад лац. lumen = святло + -фор) — арганічныя і неарганічныя рэчывы, якія могуць свяціцца пад уздзеяннем знешніх фактараў; выкарыстоўваюцца ў вытворчасці лямп дзённага святла. ЛЮМШЕСЦЭНЦЫЯ (ад лац. lumen, -inis = святло + суфікс -escent, які азначае слабае дзеянне) — свячэнне рэчываў (люмінафораў), якое ўзбуджаецца знеішіімі крыніцамі энергіі і не з’яўляецца цеплавым выпрамяненнем; выступае ў разнавіднасцях радыелюмінесцэнцыя, хемілюмінесцэнцыя, элекпіралюмінесцэнцыя і інш.; гл. таксама фасфарасцэнцыя, флюарэсцэнцыя.
ЛЮМІТАЙП (ад лац. lumen = святло + англ. tipe = адбітак) — электронная адпаапаратная літарапраекцыйная лагічная машына; забяспечвае атрыманне фотанабору шрыфтамі кегеля.
ЛЮМПЕН-ПРАЛЕТАРЫЯТ
(ням. Lumpenproletariat) — дэкласавапыя слаі пасельніцтва (басякі, жабракі, злачынцы).
ЛЮНЕТ ( фр. lunette) — 1) ваен. палявое ўмацавалне, якое складаецца з аднаго-двух валоў (бруспівераў) і рова ўпсрадзе; 2) прыстасаванне на металарэзных станках для дадатковага прытрымлівання пры апрацоўцьі тонкіх і доўгіх загатовак, 3) архіт. арачпы праём у скляпенні ці сцяне, гарызантальна абмежаваны знізу.
ЛЮПАЗбРЫЙ (ад лац. lupus = всўк) — спецыяльная лячэбная
ўстанова для хворых на туберкулёз скуры (люпус).
ЛЮПУС (лац. lupus = воўк) — адзін з відаў туберкулёзу скуры; туберкулёзная ваўчанка.
ЛЮСТР (фр. lustre = бляск) — пігмент, які наносіцца на керамічныя вырабы зверху глазуры для надання ім металічнага або перламутравага бляску.
ЛЮСТРА 1 (польск. lustro, ад іт. lustro) — 1) адшліфаваная паверхня шкла, металу, здольная даваць адбіткі прадметаў, якія знаходзяцца перад ёю, а таксама спецыяльна зроблены прадмет з такой паверхняй; 2) перан. спакойная, гладкая паверхня вады; 3) перан. тое, што з’яўляецца адбіткам якіх-н. з’яў, працэсаў.
ЛЮСТРА 2 (фр. lustre) — падвеспы асвятляльны прыбор з некалькімі крыніцамі святла (электралямпамі ці свечкамі).
ЛЮСТРАВАЦЬ (польск. lustrowac', ад лац. lustrare) — адлюстроўваць, адбіваць.
ЛЮСТРАЦЫІ1 (польск. lustracja, ад лац. lustrum = падатковы перыяд) — перыядычпыя апісанні дзяржаўньгх маёмасцей у Полыігчы і на Беларусі ў 16—18 ст. з мэтай вызначэння іх прыбытковасці.
ЛЮСТРАЦЫІ 2 (лац. lustratio = ачышчэнне шляхам ахвярапрынашэнняў) — рэлігійныя абрады, звязаныя з уяўленнем аб ачыпгчальнай сіле магічных дзеянняў. ЛЮСТРЫН (фр. lustrine) — тонкая шарсцяная або паўшарсцяная тканіна з глянцам; раней з яе шылі мужчынскія пінжакі.
ЛЮТШСТ (польск. lutnista, ад с,лац. lutnista) — музыкант, які іграе тлютні.
ЛЮТНЯ (польск. lutnia < с.-в.ням. lute іт. liuto, ад ар. al’ud = драўляны інструмент) — даўнейшы струнны шчыпковы музычны інструмент, па гучанню блізкі да гітары.
лютлн (ад лац. luteum = жаўток) — адзін з жаночых палавых гармонаў, які рыхтуе слізістую абалонку маткі для прыняцця зародка, а таксама стымулюе змены ў малочпых залозах.
ЛЮТЭРАНІН [польск. luteranin, ад ням. M.Luther = прозвішча ням. рэлігійнага рэфарматара (1483— 1546)] — той, хто вызнае лютэранства.
КНІГІ ОНЛАЙН
