Слоўнік іншамоўных слоў
У 2 т. Т. 1
Выдавец: Беларуская Энцыклапедыя
Памер: 736с.
Мінск 1999
ІНТЭРНАЦЫЯНАЛЬНЫ (п лац. intemationalis = міжнародны) — 1) міжнародны (і-ыя сувязі); 2) заснаваны на прьшцьіпах інтэрнац ыяналізму.
ПГГЭРШРАВАЦЬ (фр. intemer, ад лац. intemus — унутраны) — прымусова затрымліваць (уладамі дзяржаў, што ваююць) і пасяляць у спецыяльных месцах непрыяцельскіх грамадзян, а таксама раззбройваць на сваёй тэрыторыі (уладамі нейтральных дзяржаў) вайсковыя часці дзяржаў, якія знаходзяцца ў стане вайны.
ШТЭРШСТ (ад лац. intemus = унутраны) — урач па ўнутраных хваробах (тэрапеўт).
ШТЭРНУНЦЫЙ (лац. intemuntius = пасрэднік) — дыпламатыч-
ны іірадстаўнік Ватыкана, рангам ніжэйшы за нунцыя.
ІНТЭРПАЛІРАВАЦЬ, ШТЭРПАЛЯВАЦЬ (лац. interpolate = паднаўляць, змяняць) — рабіць інтэрпаляцыю.
ШТЭРГІАЛЯТАР (ад лац. interpolate = паднаўляць, змяняць) — вылічальнае ўстройстаа для знаходжання каардынатаў пункта, што рухаецца бесперапынна па крывой, зададзенай аналітычна.
ІНТЭРПАЛЯЦЫЯ (лац. interpolatio = паднаўленне, змяненне) — 1) мат. вызначэнне прамежкавых значэнняў якой-н. зменлівай велічыні па раду суседніх вядомых яе значэпняў (проціл. экстрапаляцыя 2); 2) пазнейшая ўстаўка ў якім-н. тэксце, якая не належыць арыгіналу.
ШТЭРПЕЛІРАВАЦЬ, ШТЭРПЕЛЯВАЦЬ (лац. interpellere = перапыпяць прамову) — уносіць інтэрпеляцыю.
ІНТЭРПЕЛЯНТ (лац. interpellans, -ntis = які перапыняе прамову) — асоба, якая ўносіць інтэрпеляцыю. ІНТЭРПЕЛЯЦЫЯ (лац.
interpellatio = псрапыненне прамовы) — спецыяльны запыт дэпутата парламента да ўрада пра яго дзеяпні або дзеянні асобных міністраў, па якім пасля спрэчак прымаецца рашэнне.
ШТЭРПОЛ (фр. interpol, ад Organisation Internationale de police criminalle) — міжнародная арганізацыя крымінальнай паліцыі, створапая групай заходніх дзяржаў.
ІНТЭРГТРЭТАВАЦЬ (лац. interpretari) — растлумачваць, раскрываць сэнс чаго-н. (напр. і. закон).
ШТЭРПРЭТАСКОП (ад лац. interpretari = тлумачыць + -скоп) — прыбор, які дапамагае дошыфроўваць аэраздымкі.
ІНТЭРПРЭТАЦЫЯ (лац. interpretatio = растлумачванне) — 1) тлумачэнне, раскрыццё сэнсу чаго-н. (напр. і. тэксту); 2) творчае раскрыццё вобраза або музычнага твора выканаўцам.
ІНТЭРПУНКЦЫЯ (лац. interpunctio = раздзялешіе мовы кропкамі) — 1) вучэнне аб расстаноўцы знакаў прыпынку; 2) тое, іігго і пункпіуацыя.
ІНТЭРСЕКС (ад інтэр+ лац. sexus = пол) — арганізм з прыметамі інтэрсексуальнасці.
ІНТЭРСЕКСУАЛЬНАСЦЬ (ад інтэр+ сексуальнасць) — наяўнасць у чалавека або раздзельнаполавай жывёліны прыкмет абодвух полаў, якія носяць прамежкавы характар; адна з форм гермафрадытызму.
ШТЭРСЕМІЯТЫЧНЫ (ад інтэр+ гр. semeiotos = пазначаны) — звязаны' з рознымі знакавымі сістэмамі; і. п е р а к л .а д — тлумачэнпе слоўных знакаў знакамі пяслоўных знакавых сістэм.
ІНТЭРСТАДЫЯЛ (ад інтэр+ стадыял) — час пацяплення клімату і значнага скарачэння плошчы ледніка паміж двума стадыяламі на працягу аднаго і таго ж зледзянепня ў антрапагене', міжстадыял.
ІНТЭРСТЬІЦЫЯ (лац. interstitium = прамежак) — прамежак паміж ідыяморфнымі (гл. ідыямарфізм) састаўнымі часткамі магматычнай пароды.
ШТЭРСТЫЦЫЯЛЬНЫ (ад лац. interstitium = прамежак) — прамежны; і ы я к л е т к і — клеткі, якія змяшчаюцца ў злучальнай тканцы палавых органаў і забяспечваюць убіранне з крыві цвёрдых часцінак і выдзяленне палавых гармонаў.
ШТЭРСТЭЛЙРНЫ (ад інтэр+ лац. Stella = зорка) — міжзорны.
ШТЭРСУБ’ЕКТЬІЎНАСЦЬ (ад інтэр+ суб 'ектыўнасць) — TapMin у некаторьгх суб’ектыўна-рэалістычных тэорыях дая абазначэння феноменаў (з’яў), што не залежаць ад асобнага суб’екта, выходзяць за сферу яго індывідуальнай свядомасці, але не існуюць аб’ектыўна.
ШТЭРТЫП (ад інтэр+ -тып) — наборная радковаадліўная машына, падобная па канструкцыі на лінатып.
ШТЭРФАЗА (ад інтэр+ фаза) — стадыя жыццёвага цыкла клеткі паміж двума паслядоўнымі дзялепнямі мітозу.
ШТЭРФАКС (англ. Interfax) — расійскае незалежнае інфармацыйнае агенпдва, заснаванае ў 1989 г.
ІНТЭРФЕЙС (англ. interface, ад лац. inter = паміж + алгл. face = твар, знешні выгляд) — сістэма уніфікаваных сувязей і сігналаў у вылічальнай тэхніцы, праз якія ўстройствы вылічальнай сістэмы злучаюцца паміж сабой,
ІНТЭРФЕРОМЕТР [ад інтэрфер(энцыя) + -метр\ — аптычны вымяральны прыбор, дзеянне якога заснавана на з’яве інтэрферэнцыі (гл таксама мікраінтэрферометр, радыёінтэрферометр).
ШТЭРФЕРОН (ад лац inter = паміж + ferre = песці) — рэчыва, якое выпрацоўваецца клеткамі пасля кантакту з вірусам і робіць іх больш-менш неўспрымальнымі да віруснай інфекцыі.
ШТЭРФЕРЭНЦЫЯ (ад інтэр+ лац. ferens, -ntis = які нясе, пераносіць) — 1) узаемнае ўзмацненне або аслабленне хваляў (светлавых, гукавых, электрьгчных) пры іх накладванні адна на другую; 2) з’ява пры заражэнні арганізма рознымі вірусамі, калі пад уздзеяннем адных з іх клеткі арганізма выпрацоўваюць інтэрферон, што падаўляе развіццё іншых вірусаў; 3) узаемапранікненне моўных элемептаў у выніку кантактавання моў.
ШТЭРФІКС (ад інтэр+ лац. fixus = прымацаваны) — лінгв. частеа слова, якая служыць для злучэння іншых марфем.
ІНТЭРЦЭПТАР (лац. interceptor, ад intercipere = перахопліваць, адбіваць) — рухомае прыстасаванне на крыле самалёта перад элеронам, якое служыць для пшіялшэшія ўстойлівасці самалёта ў палёце.
ШТЭРЦЭСІЯ (лац. intercessio = літар. умяшанне) — 1) права службовых асоб у Стараж. Рыме прыпьшяць дзеянні іншых службовых асоб; 2) прыняцце на сябе чужога доўгу, паручальніцтва.
ШТЭРЫМ (лац. interim = між тым) — часовыя распараджэнні часоў Рэфарлюцыі, якія выдаваліся з мэтай спыніць рэлігійпыя спрэчкі паміж католікамі і пратэстантамі.
ШТЭРЫЯРЫЗАЦЫЯ (фр. interiorisation, ад лац. interior = унутраны) — фарміраванне разумовых
I
дзеяпняў i ўнутранага шіана свядомасці праз засваенне індывідам знешніх сувязей з прадметамі і сацыяльных форм зносін.
ШУЛІН (ад лац. inula = дзівасіл) — арганічнае злучэнне, складаны вуглявод расліннага паходжання з групы поліцукрыдаў, выкарыстоўваецца для атрымання фруктозы, як заменнік крухмалу і цукру пры цукровым дыябеце.
ШФАЙТЫНГ (апгл. infighting, ад in = унутр + fight = бой) — бой на блізкай дыстанцыі ў боксе.
ШФАІІТ (ісп. infante, ад лац. infans, -ntis = немаўля, дзіця) — тытул прынцаў каралеўскага роду ў манархічнай Іспаніі і Партугаліі.
ШФАНТА (ісп. infanta) — тытул прынцэс каралеўскага роду ў манархічнай Іспаніі і Партугаліі.
ШФАНТАДА (ісп. infantado) — парода мерыносавых авечак.
ІНФАНТЫЛІЗМ (ад лац. infantillis = дзіцячы) — 1) адсталасць у развіцці арганізма, якая праяўляецца ў захаванні ў дарослага чалавека фізічных і псіхічных рыс, уласцівых дзіцячаму ўзросту; 2) перан. бестурботнасць, легкадумнасць, якія спалучаюцца з крайнім эгаізмам.
ІНФАНТЬІЛЬНЫ (лац. infantilis = дзіцячы) — 1) уласцівы дзіцячаму ўзросту, недаразвіты (напр. і. выгляд); 2) перан. бестурботны, легкадумны (і. чалавек).
ІНФАНТЭРЫЯ (іт. infanteria) — уст. пяхота, пяхотнае войска; г е нерал ад інфантэрыі — самы высокі генеральскі чын у пяхотных войсках царскай Расіі.
ШФАРКТ (лац. infarctus = набіты, напоўнены) — амярцвенне тканак якога-н. органа з-за адсутнасці цёку крыві ў артэрыях пры спазме або закупорцы (напр. і. сардэчнай мьппцы).
ШФАРМАВАЦЬ (польск. informowac, ад лац. informare) — даваць звесткі, інфармацыю 1 аб чым-н., азнаямляць з чым-н.
ІНФАРМАСбмЫ (ад лац. informo = фармую + сома) — унутрыклетачныя часцінкі, якія ўдзельнічаюць у біясінпіэзе бялку і складаюцца з рыбануклеінавай кіслаты і бялку.
ШФАРМАТАР (лац. infonnator = які паведамляе) — той, хто інфармуе, дае інфармацыю 1.
ПІФАРМАТЫКА (рус. ннформатака, ад лац. informare = паведамляць) — галіна навукі, якая вывучае структуру і агульныя ўласцівасці навуковай інфармацыі, a таксама пытанні, звязаныя з яе зборам, захаваннем і выкарыстаннем у розных сферах чалавечай дзейнасці.
ШФАРМАТЬІЎНЫ (ад інфармацыя') — насьгчаны інфармацыяй, які добра інфармуе,
ШФАРМАЦЫЯ (лац. infonmatio = паведамленне, растлумачванне) — 1) паведамлепне аб становішчы спраў у якой-н. галіне, аб чыёй-н. дзейнасці (напр. газетная і.); 2) сукуішасць якіх-н. звестак, ведаў; 3) звесткі аб навакольным свеце, працэсах, з’явах, падзеях, якія ў ім адбываюцца, што ўспрымаюцца чалавекам і жывымі арганізмамі, зберагаюцца мапіынамі і іншымі сістэмамі.
ІНФАУНА (ад ін+ фауна) — сукупнасць водных арганізмаў, якія жывуць у донных грунтах вадаёма (параўн. эпіфауна).
ШФЕКЦЫЯ (лац. infectio) — заражэнне арганізма хваробатворнымі мікробамі.
ІНФЕРНАЛЬНЫ (лац. infemalis, ад infema = падземнае царства) — пякельны, падземны.
ШФІКС (лац. infixus = устаўлены) — лінгв. афікс, устаўлены ў сярэдзіну асновы слова пры словаўгварэнні або словазмянепні.
ГНФІЛЬТРАТ (ад ін+ філыпрат) — павелічэнне аб’ёмаў тканак у выніку скаплення ў іх клетачных элементаў з прымессю крыві і лімфы (напр. пухлінны і.).
ШФІЛЬТРАЦЫЯ (ад ін+ фільтрацыя) — 1) прасочвашіе атмасферных і паверхневых водаў праз капілярныя поры ў глебу, горную пароду; 2) пранікненне ў тканкі і клеткі арганізма пабочных рэчываў.
ІНФІНІТЫЎ (лац. infinitivus) — лінгв. неазначальная форма дзеяслова.
ШФІЦЫРАВАЦЬ (лац. inficere = заражаць) — уносіць інфекцыю ў арганізм, рану і інш.
ІНФЛЮАЦЫЯ (ад лац. influere = улівацца, пранікаць) — пранікненне паверхневых водаў праз трэшчыны і варонкі ў тоўшчу зямной кары.
ШФЛЮЭНЦА (іт. influenza, ад лац. influere = пранікаць) — устарэлая назва грыпу.
ШФЛЯЦЫЯ (лац. inflatio = уздуцце) — абясцэньванне папяровых грошай у выніку выпуску іх
для абарачэння ў памерах, якія перавьппаюць патрэбы таваразвароту (параўн. дэфляцыя').
ІН-ФОЛІО (лац. in folio = літар. у аркуш) — фармат кнігі, альбома або ініпага выдання, калі старонка складае палавіну стандартнага папяровага аркуша (гл. таксама фаліянпі 1).
ШФРАКОН (ад лац. infra = пад + гр. eikon = малюнак) — перадавальная электронна-прамянёвая трубка з намнажэннем зараду для пераўтварэння нябачных вокам вобразаў у электрычныя сігналы.
ШФРАМІКРАБІЯЛОГІЯ (ад лац. infra = пад + мікрабіялогія) — тое, што і вірусалогія.
ШФРАСТРУКТУРА (ад лац infra = пад + структура) — сукупнасць галін і ведаў дзейнасці, якія забяспечваюць нармальнае функцыяніраванне ўсіх сфер эканомікі, як вытворчых, так і невытворчых; сюды ўваходзяць транспарт, сувязь, камунальная гаспадарка, прафесійнае навучанне і інш.
КНІГІ ОНЛАЙН
