Слоўнік іншамоўных слоў
У 2 т. Т. 1
Выдавец: Беларуская Энцыклапедыя
Памер: 736с.
Мінск 1999
БЁЙДЭВІНД (гал. bij de wind) — куре паруснага судна пры сустрэчна-бакавым ветры
БЕЙЛІФ (англ. bailiff) — памочшк шэрыфа ў англамоўных краінах.
БЕШПТ [ад англ. Е.Ваіп = прозвііпча амер. металурга (1891 — 1978)] — структурная састаўляючая сталі. якая ўтвараецца ў выні-
ку так званага прамежкавага ператварэння аўспіэніту.
БЕЙСБОЛ (англ. baseball, ад base = нізавы + ball = мяч) — спартыўная камандная гульня з мячом і бітай, якая нагадвае лапту.
БЕЙТ (ар. bejt) — двухрадковая вершаваная страфа ў паэзіі народаў Блізкага і Сярэд. Усходу, якая звычайна змяшчае закончаную думку.
БЕЙШЛбт (гал. bij slot) — грэбля ў вярхоўі суднаходнай ракі са шлюзамі для выпускання вады.
БЕК1 (цюрк. beg) — 1) тытул феадапьнай знаці ў цюркскіх народаў; 2) форма ветлівага звароту ў некаторых цюркскіх народаў (адпавядае папяццю «пан»),
БЕК2 (англ. back = задні) — уст. гулец абароннай лініі ў спартыўных гульнях з мячом або шайбай.
БЕКАР (фр. Ьёсагге) — нотны знак, які адмяняе дзеянне папярэдняга дыеза ці бемаля і аднаўляе асноўнае значэнне ноты.
БЕКЕРЭЛЬ [фр. A.Becquerel = прозвішча фр. фізіка (1852— 1908)] — адзінка актыўнасці нукліда ў радыеактыўнай крыніцы; у Міжнароднай сістэме адзінак (СІ) роўпая актыўнасці нукліда, пры якой за 1с адбываецца адзін акт радыеактыўнага распаду.
БЕКЁША (польск. bekiesza < веііг. bekes, ад Bekes = прозвішча С.Баторыя) — мужчынскае паліто са зборкамі ў таліі.
БЕКМАНІЯ (н.-лац. beckmannia, ад ням. J.Beckmann = прозвішча ням. батаніка) — травяністая расліна сям. злакавых з лінейным лісцем і дробнымі кветкамі ў коласа-
падобных мяцёлках, пашыраная пераважна ва ўмераных зонах на заліўных лугах.
БЕКМЕС (тур. bakinaz) — канцэнтраваны вінаградны сок.
БЕКОН (англ. bacon) — правэнджаная або прасоленая свініна асобага прыгатавапня.
БЕКРбс (англ. backcross, ад back = зноў + cross = скрыжоўваць) — скрыжоўванне гібрыда першага пакалення з адной з бацькоўскіх форм.
БЁКХЕНД (англ. back-hand, ад back = ззаду + hand = рука) — удар злева пры гульні ў тэніс.
БЕЛ [англ. А.ВеІІ = прозвйпча амер. вынаходцы (1847—1922)] — лагарыфмічная адзінка адносін дзвюх фізічных велічынь (энергій, магутнасцей, токаў і інш ).
БЕЛАДОННА (іт. belladonna = літар. прыгожая дама) — травяністая расліна сям. паслёнавых з чорнымі ягадамі, пашыраная ў Еўропе і Малой Азіі; дае апірапін', красаўка.
БЕЛАЛГШ [ад бел(адонна) + (ан)альгін] — лекавы проціспазматычны, болесуцішальны і процікіслотны прэпарат пры захворванпях сіраўнікава-кшіачнага тракту.
БЕЛАМКАНДА (н.-лац. belamcanda) — травяністая расліна сям. касачовых з вузкім лісцем і буйнымі чырванавата-бурымі кветкамі, пашыраная ў Японіі, Кітаі, Індыі; на Беларусі вырошчваецца як дэкаратыўная.
БЕЛАШДЫЙ (н.-лац. belonidium) — сумчаты грыб сям. гіялосцыфавых, які развіваецца на ад-
Б мерлых сцёблах травяністых раслін.
БЕЛАПЕРОНА (н.-лац. beloperoпе) — вечназялёная паўкустовая расліна сям. акантавых з яйцападобным лісцем і сабранымі ў коласападобныя суквецці кветаамі, пашыраная ў Мексіцы; на Беларусі вырошчваецца як дэкаратыўная.
БЕЛАТАМШАЛ [ад бела(донна) + (эрга)піамін + (фенабарбіт)ал] — лекавы прэпарат, які выкарыстоўваецца пры бяссонніцы, клімактэрычных неўрозах і інш.
БЕЛЕМШТЫ (н.-лац. belemnitidae, ад гр. belemnon = баявая сякера) — атрад вымерлых галаваногіх малюскаў, жылі ў карбоне — палеагене.
БЕЛЕТРЫСТ (ад фр. belles-lettres = прыгожая славеснасць) — аўтар апавядальных мастацкіх твораў.
БЕЛЕТРЫСТЫКА (ад фр. belleslettres = прыгожая славеснасць) — 1) мастацкая проза; 2) апавядальная літаратура займальнага характару.
БЕЛЬВЕДЭР (іт. belvedere = літар. прыгожы від) — 1) невялікая вежа над будынкам або асобная альтанка на ўзвышаным месцы, адкуль адкрываецца від на ваколіцу; 2) назва, якая замацавалася за некаторымі палацамі (напр. у Варшаве, Ватыкапе, Празе, Вене).
БЕЛЬКАНТА (іт. bel canto = літар. прыгожы спеў) — стыль вакальнага выканання, характэрны для італьянскага опернага мастацтва, які вызначаецца вольным валодапнем усімі рэгісграмі голасу, лёгкасцю і прыгажосідо гучання.
БЕЛЬТЫНГ (англ. belting = прывадны пас) — вельмі моцная тэхнічная тканіна палатняпага перапляцення, якая вьікарыстоўваецца для вырабу прывадпых пасаў, канвесрпых стужак і інш.
БЕЛЬЭТАЖ (фр. bel-etage = прыгожы паверх) — 1) першы над партэрам ярус у тэатры; 2) другі, парадны паверх палаца, асабняка.
БЕМОЛЬ (фр. bemol, ад іт. bemolle) — но тны знак, які азначае паніжэнне ноты на паўтона (параўн. дыез').
БЁНДЗІ (англ. bandy) — прьпіятая ў міжнароднай спартыўнай тэрміналопі назва хакея з мячом на лёдзе.
БЕНЕДЫКЦІН (с.-лац. benedictin) — гатунак фраісцузскага лікёРУ-
БЕНЕДЫКЦІНЦЫ (с.-лац. Ьепеdictmi) — члены каталіцкага манаскага ордэна, заспаванага каля 530 г. Бенедыктам Нурсійскім у Італіі.
БЕНЕФІС (фр. benefice = прыбытак, карысць; перавага) — 1) спектакль у гонар адаіаго з яго ўдзельнікаў як выражэнне прызнапня заслуг аргыста; 2) уст. спектакль, збор з якога ішоў на карысць аднаго з удзельнікаў.
БЕНЕФІЦЫЙ (лац. beneficium = дабрадзейства) — 1) падатковая або якая-п. ішпая ільгота, якая давалася ў Стараж. Рыме; 2) зямельнае ўладанне, якое ў перыяд сярздневякоўя давалася каралём або буйным феадалам васалу за пясенне ваеннай або адміністрацыйнай службы; 3) даходная касцельная пасада.
БЕНЕФІЦЫЯНТ (ад фр. benefice = прыбытак, карысць; перавага) — артыст, у гонар якога даецца бенефіс.
БЕНЕФІЦЫЯР (англ. beneficiary) — 1) асоба, якая атрымлівае даходы ад сваёй маёмасці пры перадачы яе другой асобе на давернай падставе (пры здачы ў арэнду, наём); 2) той, хто атрымлівае грошы паводле акрэдытыва або страхавога полісу.
БЕНЗАІЛ (ад с.-лац. benzoe = духмяны сок) — арганічнае злучэпне, бясколерная вадкасць, якая выкарыстоўваецца ў вытворчасці палімераў.
БЕНЗАІЛХЛАРЫД (ад бензаіл + хларыд) — хлорысты бензаіл, які выкарыстоўваецца ў вытворчасці перакісу бензаілу і сінтэтычных фарбавальнікаў.
БЕНЗАІН (ад с.-лац. benzoe = духмяны сок) — арганічпае злучэнне, бясколерлыя крышталі, упершыню знойдзепыя ў бензоі.
БЕНЗАЛОН (ад бенза/і) — валакно, вырабленае на аснове полівінілавага спірту-полікрылнітрылу.
БЕНЗАЛЬДЭГІД [ад бенз(ол) + азьдэгід] — арганічнае злучэнне, бясколернае масляністае рэчыва з пахам горкага міндалю; выкарыстоўваецца пры вырабе пахучых рэчываў, фарбавалыіікаў.
БЕНЗАНАЛ (ад бензол) — лекавы прзпарат, які выкарыстоўваецца пры лячэнні розпых формаў эпілепсіі.
БЕНЗАНАФТОЛ (ад бензол + нафпіал) — арганічнае злучэіпіе, белы крышталічны парапюк; выкарыстоўваецца як дэзінфіцырую-
чы прэпарат пры захворванні органаў стрававання.
БЕНЗАФІЛЫР (ад бензін + фільтр) — прыбор для фільтравапня бензіну.
БЕНЗАЦЫСТЭРНА (ад бензін + цыстэрна) — цыстэрна для захоўваіпія і псравозкі бензіну; вагон або аўтамашына з такой цыстэрнай.
БЕНЗЕЛЬ (гал. bendsei = літар. завязка) — мар. перавязванне двух тросаў тонкім тросам або лінем.
БЕНЗІДЫН [ад с.-лац. benzoe = духмяны сок + гр. dyn(amoo) = узмацняю] — арганічнае злучэнне, бясколерныя крышталі, якія цямнеюць на святле і паветры; выкарыстоўваецца для вырабу фарбавальнікаў.
БЕНЗІЛ (ад с.-лац. benzoe = духмяны сок) — прасцейшы спірт араматычнага рада, бясколерная вадкасць з прыемным пахам.
БЕНЗІЛПЕНІЦЬІЛІН (ад бензіл + пенфылін) — антыбіётык, які выкарыстоўваецца пры запаленчых працэсах.
БЕНЗІЛХЛАРЫД (ад бензіл + хларыд) — арганічнае злучэнне, бясколерная вадкасць з рэзкім пахам; выкарыстоўваецца для атрымання бензілавага спірту.
БЕНЗШ (фр. benzine, ад с.-лац. benzoe = духмяны сок) — бясколерная гаручая вадкасць, якая атрымліваецца пры перагонцы нафты.
БЕНЗОЙ (с.-лац. benzoe = духмяны сок) — смала стыраксавага дрэва, якое расце ў I Іаўд.-Зах. Азіі і на Малайскіх астравах.
БЕНЗОЙНЫ (ад бензой) — які мае адносіпы да бензою (напр. б-ая кіслата, б-ая смала).
БЕНЗОЛ (фр. benzol, ад с.-лац. benzoe = духмяны сок) — арганічнае злучэнне, бясколерная гаручая вадкасць, якая атрымліваецца пры перагонцы каменнага вугалю і нафты.
БЕШТАІТ (ад англ. San-Benita = назва акругі ў штаце Каліфорнія ЗША) — мінерал, тьгтанасілікат барыю белага, сіняга колеру або бясколерны; выкарыстоўваецца як паўкаштоўны камень.
БЕНКАІН [ад бен(зол) + (ка)каін] — болесуцішальны лекавы прэпарат, які выкарыстоўваецца ў стаматалагічнай практыцы.
БЕНКАРТ, БАНКАРТ (ст.польск. b^nkart, ад с.-в.-ням. benchart) — назва пазаіплюбнага дзіцяці на Беларусі ў 16 — перпіай пал. 19 ст. (параўн. байструкў
БЕНТАЗУХ (ад гр. benthos = глыбіня + suchos = кракадзіл) — вымерлае земнаводнае падкласа лабірынтадонтаў, якое вяло прыдонпы спосаб жыцця; вядома з адкладаў трыясу.
БЕНТАЛЬ (англ. benthal, ад гр. benthos = глыбнія) — дно вадаёма і прыдонны слой вады, заселеныя арганізмамі.
БЕНТАНІТ (ад англ. Benton = назва мясцовасці ў ЗІІІА) — разнавідпасць адбельвальных глін, якая складаецца ў асноўным з монпшарыланіту.
БЕНТАС (ip. benthos = глыбіня) — сукупнасць арганізмаў, якія насяляюць дно вадаёмаў.
БЕНУАР (фр. baignoire) — тэатратьныя ложы на ўзроўні партэра.
БЕНЧ (англ. bench) — марская або азёрная тэраса, створаная абразіяй 1 у карэнных пародах ля асновы кліфа.
БЕНЯТЫТЫ [н.-лац. bennettitopsida, ад I.Bennett = прозвішча англ. батаніка (1801—1876)] — клас вымерлых дрэвападобных раслін аддзела голанасенных, блізкіх да сучасных сагаўнікавых, якія існавалі ў пермі — меле.
БЕРАРДЫУС (н.-лац. berardius) — кіт сям. дзюбарылых цёмнабурай афарбоўкі, пашыраны ў Ціхім акіяне.
БЕРАУШТ (ад чэш. Beraun = назва радовішча ў Чэхіі) — міперал чырвона-бурага, радзей цёмна-зялёнага колеру са шкляным бляскам
БЕРБЕРЫН (фр. berberine, ад с.лац. berberis = барбарыс < ар. Ьагbaris) — алкалоід, які змяшчаецца ў лісцях барбарыса і некаторых іншых раслін; выкарыстоўваецца ў медыцыне як жаўцягонны сродак.
БЕРГАМАСКА (іт. bergamasca, ад Bergamo = назва горада ў Італіі) — старадаўні італьянскі тапец.
БЕРГАМОТ (іт. bergamotta) — 1) вечназялёнае пладовае дрэва сям. рутавых, пашыранае ў Міжземнамор’і, Грузіі, з пладоў якога здабываюць эфірны алей; 2) сорт групі з яблыкападобнымі сакавітымі пладамі.
БЕРГ-КАЛЕГІЯ (ад ням. Berg = гара + калегія) — орган кіравання горпай справай у Расіі ў 18 ст.
БЕРГШЛЯГ (ням. Bergschlag, ад Berg = гара + Schlag = удар) — хуткае, з трэскам, адскокванне кавалкаў горных парод ад сцен глыбокіх вырабатак.
КНІГІ ОНЛАЙН
