Слоўнік іншамоўных слоў
У 2 т. Т. 1
Выдавец: Беларуская Энцыклапедыя
Памер: 736с.
Мінск 1999
ГЕЛІЯТЭРАПІЯ (ад гелія+ тэрапія) — лячэнне сонечным апрамепьванлем.
ГЕЛІЯТЭРМЫ (ад гелія+ -тэрмы) — прыродныя або штучна створаныя адкрьпыя басейпы хларыдных натрыевых водаў з тэмпературай 38—40 °C, якія выкарыстоўваюцца з лячэбнай мэтай.
ГЕЛІЯТЭХНІКА (ад гелія+ тэхніка) — галіна тэхнікі, якая займаецца ператварэпнем сонечнай энергіі ў шшыя віды энергіі.
ГЕЛІЯФАНУС (н.-лац. heliophanus) — павук сям. скакуноў, які жыве ў разнатраўі на ўзлесках.
ГЕЛІЯФІЗПСА (ад гелія+ фізіка) — раздзел астрафізікі', які вывучае з’явы, што адбываюцца на паверхні Сонца.
ГЕЛІЯФІЛЫ (ад гелія+ -філ) — святлалюбныя віды жывых арганізмаў, напр. расліны з групы геліяфітаў.
ГЕЛІЯФІЛЬНЫ (ад геліяфілы) — які любіць сонца; г ы я р а с л і н ы — святлалюбныя расліны (параўн. геліяфобны).
ГЕЛІЯФІТЫ (ад гелія+ -qb/ты) — расліны, якія патрабуюць для свайго развіцця вялікую колькасць святла.
ГЕЛІЯФОБНЫ (ад гелія+ гр phobos = страх) — які баіцца святла; г ы я р а с л і н ы — ценялюбныя расліны (параўн. геліяфільны).
ГЕЛІЯХІМІЯ (ад гелія+ хімія') — навука, якая вывучае хімічныя працэсы на Сонцы.
ГЕЛІЯЦЭНТРЬІЗМ (ад гелія+ цэнтрызм) — тэорыя будовы сонечнай сістэмы, створаная Капернікам, паводле якой усе планеты рухаюцца вакол Сонца (параўн. геацэнтрызм).
ГЕЛІЯЦЭНТРЫЧНЫ (ад гелія+ цэнтр) — заснаваны на прызнанні Сонца цэнтрам планетнай сістэмы (г-ая сісгэма свету); параўн. геацэнтрычны.
ГЕЛІЯЭНЕРГЕТЫКА (ад гелія+ энергетыка) — галіна энергетыкі, якая распрацоўвае метады эксплуатацыі энергіі сонечнага выпрамянення дая прамысловых і бытавых патрэб.
ГЕЛОДЫУМ (н.-лац. helodium) — лістасцябловы мох сям. брыевых, які трапляецца на балотах.
ГЕЛбцЫЙ (н.-лац. helotium) — сумчаты грыб сям. гелоцыевых.
які расце на апалым лісці, адмерлых сцёблах раслін.
ГЕЛЬВІН (ад лац. helvus = бурштынава-жоўты) — мінерал класа сілікапіаў жоўтага, чырвона-бурага колеру; руда берылію.
ГЕЛЬМІТАГЕАГрАфіЯ (ад гельмінтпы + геаграфія) — раздзел гельмінталогіі, які вывучае пашырэнне гельмінтаў на зямным шары.
ГЕЛЬМПІТАЗААНбзЫ (ад гельмінпіы + заанозы) — група гельмінпюзаў, узбуджальнікі якіх могуць паразітаваць і ў чалавеку, і ў жывёлах.
ГЕЛЬМГНТАЛОГІЯ (ад гельмінты + -логія) — навука аб чарвяхпаразітах (гельмінтах) і хваробах (гельмінтозах), якія яны выклікаюць у чалавека, жывёл і раслін.
ГЕЛЬМШТАСПАРЬІЁЗЬІ (ад гельмінтаспорый) — хваробы раслін, якія выклікае гельмінтаспорый.
ГЕЛЬМПГГАСПбРЫЙ (н,-лац. helminthosporium, ад гр. helmins, -nthos = чарвяк + spora = семя) — недасканалы грыб сям. дэмацыевьгх, які развіваецца на кары, лісці, сухіх галінках і сцёблах дрэвавых і травяністых раслін.
ГЕЛЬМШТОЗЫ (гр helmins, -nthos = чарвяк) — хваробы чалавека, жывёл і раслін, якія выклікаюцца гельмінтамі.
ГЕЛЬМПГГЫ (гр. helmins, -nthos = чарвяк) — чэрві, якія паразітуюць у арганізме чалавека, жывёл і раслін, выклікаючы гельмінтозы.
ГЕЛЬМПАРТ (англ. helmport, ад helm = стырно + port = адтуліна) — адтуліна ў кармавой частцы
корпуса судна, праз якую праходзіць вось руля.
ГЕЛЬ-ФІЛЬТРАЦЫЯ (ад гелі + філыпрацыя) — раздзяленне сумесі малекул паводле іх памеру пры дапамозе порыстых палімераў шляхам фільтрацыі на храматаграфічных калонках.
ГЕЛЬ-ХРАМАТАГРАФІЯ (ад гелі + храматаграфія') — тое, пгто і гель-фільпірацыя.
ГЕМ (гр. haima = кроў) — небялковая частка гемаглабіну, жалезазмяшчальнае злучэнне, якое пры акісленні ператвараецца ў гемацін. ГЕМА (лац. gemma) — каштоўны камень з выразаным на ім надпісам або малюнкам (інталія, камея)', выкарыстоўваўся даўней як пячатка, амулет, упрыгожанне.
ГЕМА(гр. haima = кроў) — першая састаўная частка складаных слоў, якая выражае паняцце «кроў».
ГЕМАГЛАБІН (ад гема+ лац. globus = шар) — складаны бялок, жалезазмяшчальны пігмент крыві чалавека, пазваночных і некаторых беспазваночных жывёл, які надае ёй чырвоны колер і служыць пераносчыкам кіслароду ва ўсе тканкі арганізма; складаецца з бялковай часткі (глабіну) і небялковай (гема).
ГЕМАГЛАБІНАМЁТР (ад гемаглабін + -мепір') — тое, што і гемометр.
ГЕМАГЛАБШАПАТЫЯ (ад геліаглабін + -папіыя) — хваравіты стан чалавека, абумоўлены наяўнасцю ў эрытрацытах аднаго або некалькіх паталагічных гемаглабінаў.
ГЕМАГЛАБШОЗ (ад гемаглабін) — тое, што і гемаглабінапатыя.
ГЕМАГЛАБІНУРЫЯ (ад гемаглабін + -урыя') — з’яўленне гемаглабіну ў мачы ў выніку ўнутрысасуднага гемолізу (параўн. гемаглабінэмія).
ГЕМАГЛАБІНЭМІЯ (ад гемаглабін + -эмія) — павышанае змяшчэнне гемаглабіну ў плазме крыві ў выніку ўнутрысасуднага гемолізу (параўн. гемаглабінурыя).
ГЕМАГЛЮЦІНАЦЫЯ (ад гем + аглюцінацыя) — працэс склейвання і асядання эрытрацытаў крыві, які выклікаецца бактэрыямі, вірусамі.
ГЕМАГЛЮЦПгінЫ (ад гем + аглюцініны) — антыцелы, якія здольны выклікаць склейванне (аглюцінацыю) эрытрацытаў.
ГЕМАГРАМА (ад гема+ -грама) — схематычны запіс колькаснага і якаснага даследавання крыві.
ГЕМАДЫНАМІКА (ад гема+ дынаміка) — цыркуляцыя крыві па сасудах, кровазварот.
ГЕМАДЫНАМОМЕТР (ад гема+ дынамометр) — апарат для вызначэння крывянога ціску.
ГЕМАДЫЙЛІЗ (ад гема+ дыяла) — метад ачышчэння крыві пры захворванні нырак апаратам штучнай ныркі.
ГЕМАЛІЗІНЫ (ад гемоліз) — рэчывы, якія выклікаюць гемоліз (напр. сапаніны).
ГЕМАЛІМФА (ад гема+ лімфа) — вадкасць, якая цыркулюе ў сасудах і міжклетачных прасторах жывёл з нсзамкнутай крывяноснай
сістэмай (членістаногіх, малюскаў) і пераносіць у арганізме кісларод, вуглекіслату, пажыўныя рэчывы і прадукты выдзялення.
ГЕМАЛІТЬІЧНЫ (ад гема+ гр. lysis = распад, растварэнне) — звязаны са з’явай гемолізу (напр. г-ыя атруты, г-ая хвароба нованароджаных).
ГЕМАЛОГІЯ (ад гема+ -логія) — навука аб кангтоўных і вырабных камянях.
ГЕМАНГІЁМА (ад гем + ангіёма) — дабраякасная пухліна, якая развіваецца з крывяносных сасудаў.
ГЕМАНТУС (н.-лац haemanthus) — цыбульная травяністая расліна сям. амарылісавых з падоўжаным лісцем і белымі квегкамі ў суквеццях, пашыраная ў тропіках і субтропіках Афрыкі; на Беларусі вырошчваецца як докаратыўная.
ГЕМАНХОЗ (ад гемонхус) — глісная хвароба, якую выклікае гемонхус.
ГЕМАПАРАЗІТЫ (ад гема+ паразіты) — тое, што і гематазоі.
ГЕМАПАЭЗ (ад гема+ гр. poiesis = утварэнне) — утварэнне, развіццё і даспяванне клетак крыві.
ГЕМАПРАТЭІДЫ (ад гема+ пратэіды) — складаныя бялкі, якія змяшчаюць у якасці небялковага кампанента гем.
ГЕМАПРАТЭУС (ад гема+ гр. protos = першы) — кровапаразіт тыпу прасцейшых, які выклікае захворванне птушак, яшчарак, змей.
ГЕМАРАГРШЫ (гр. haimorrhages = кроватачывы) — які суправаджаеіша крывацёкам; г. д ы я -
т э з — група захворванняў, якія суправаджаюцца крывацёкамі (наіір. гемафілія).
ГЕМАРАГІЯ (гр. haimorrhagia) — выцяканне крыві з сасудаў чалавека і жывёл у сувязі з парушэннем цэласці іх сценак; крывацёк.
ГЕМАРбЙ (гр. haimorrois = крывацёк) — хвароба застою крыві ў прамой кішцы, якая суправаджаецца расшырэннем вен і крывацёкам.
ГЕМАРТРОЗ (ад гем + гр. arthron = сустаў) — кровазліццё ў поласць сустава пры траўме або некаторых захворваннях (гемафіліі, цынзе).
ГЕМАСПАРЫДЫЁЗЫ (ад гемаспарыдыі) — хваробы пазваночных жывёл, якія выклікаюода гемаспарыдыямі.
ГЕМАСПАРЫДЫІ (ад гема+ гр. spora = семя + -idion = памяншальны суфікс) — атрад прасцейшых класа спаравікоў, паразітуюць у крыві пазваночных жывёл і чалавека, выклікаючы захворванні.
ГЕМАСПЕРМІЯ (ад гема+ сперма) — з’яўленне крыві (эрытрацытаў) у сперме, якая пры гэтым набывае чырвоны або «ржавы» колер.
ГЕМАСТАЗ (ад гема+ -стаз) — 1) спыненне руху крыві ў сасудах; 2) спыненне крывацёку.
ГЕМАТА(гр. haima, -atos = кроў) — першая састаўная частка складаных слоў, якая выражае паняцце «кроў».
ГЕМАТАГЕН (ад гемата+ -ген) — лякарства ад малакроўя і заняііаду сіл; у склад яго ўвах'одзіць гелйгглабін.
ГЕМАТАЗОІ (ад гемата+ гр. zoon = асобіна) — аднаклегачныя арганізмы, якія паразітуюць у крыві пазваночных жывёл і чалавека і выклікаюць інфекцыйіыя захворванні (малярыю, піраплазму і інш.).
ГЕМАТАКбКУС (н.-лац. haematococcus) — аднаклетачная зялёная водарасць сям. хламідаманадавых, якая трапляецца ў капаных сажалках, на голых гранітных і бетанаваных збудаванііях у штучных басейнах, на вільготнай глебе, у лужынах.
ГЕМАТАКРЫТ (ад гемата+ гр. krites = які вызначае) — прыбор для вызначэння суадносін крывяных цельцаў і плазмы ў крыві.
ГЕМАТАКСІЛІН (ад гемата+ гр. ksylon = драўніна) — сіні і сіне-чорны фарбавальнік, які здабываецца з драўніны кампеша', выкарыстоўваецца ў мікраскапічнай тэхніцы дая фарбавання раслінных і жывёльных клетак.
ГЕМАТАКСІНЫ (ад гема+ таксіны') — рэчывы мікробнага, расліннага або жывёльнага паходжання, якія парушаюць абалонкі эрытрацытаў крыві і выклікаюць іх гемоліз.
ГЕМАТАЛОГІЯ (ад гемата+ -логія) — навука аб саставе, уласцівасцях і хваробах крыві.
ГЕМАТАМІЕЛІЯ (ад гемапіа+ гр. myelos = спінны мозг) — кровазліццё ў спінны мозг.
ГЕМАТАПАРФІРЫН (ад гемата+ парфірын) — пігмент пургіурнага колеру, які ў нязначнай колькасці змяшчаецца ў мачы здаровага чалавека, а пры атручванні
свінцом, анеміях і хваробах печані выдзяляецца ў вялікай колькасці. ГЕМАТАПА^З (ад ге.мата+ гр. poiesis = утварэнне) — працэс утварэння, развіцця і даспяваііня клетак крыві ў чалавека і жывёл.
ГЕМАТАПСІЯ (ад гемата + гр. opsis = вока) — кровазліццё ў вока, якое адбываецца часцей за ўсё пры траўмах,
ГЕМАТАХРбм (ад гемапіа+ -храм) — чырвонае рэчыва, якое змяшчаецца ў тлушчавых кроплях клетак зялёных водарасцей у раствораным стане.
ГЕМАТАЦЭЛЕ (ад гемата+ гр. kele = пухліна) — скапленне крыві пераважна паміж лісткамі яечка, якое адбываецца звычайна пры траўмах.
ГЕМАТОЛАГ (ад гемата+ -лаг) — спецыяліст у галіне гематалогіі.
ГЕМАТОМА (ад гемата+ -ома) — накапленне крыві ў якой-н. поласці арганізма ў сувязі з яе прылівам пры траўмах, парушэнні цэласці крывяносных сасудаў.
ГЕМАТОРАКС (ад гема+ гр. thoraks = грудзі) — накапленне крыві ў поласці плеўры, якое адбываецца пры траўмах лёгкіх або пры некаторых захворваннях (раку лёгкіх, туберкулёзе і інш.).
ГЕМАТРАНСФЎЗІЯ (ад гема+ трансфузія) — пераліваіпіе крыві. ГЕМАТРАНСФУЗІЯЛОПЯ (ад гематрансфузія + -логія) — раздзел гемапіалогіі, які вывучае спосабы пералівання крыві і яе састаўных частак.
ГЕМАТУРЫЯ (ад гемата+ -урыя} — выдзяленне крыві з ма-
чой, якое назіраецца нры захворванпях органаў мачавой сістэмы, хваробах крыві, некаторых інфекцыйных захворвагпіях. траўмах.
КНІГІ ОНЛАЙН
