Слоўнік іншамоўных слоў
У 2 т. Т. 2
Выдавец: Беларуская Энцыклапедыя
Памер: 736с.
Мінск 1999
ЭЛАДЭЯ (н.-лац. elodea, ад гр. helodes = балотаы) — водная тра-
вяністая расліна сям. жабнікавых з доўгімі плывучымі каранямі, прадаўгаватым лісцем і адзіночнымі белымі кветкамі на доўгіх кветаножках, якая засмечвае сажалкі і іншыя прэснаводныя вадаёмы; папіырана пераважна ў Амерыцы; некаторыя віды вырошчваюцца ў акварыумах.
ЭЛАКАТОТРЫКС (н.-лац. elakotothrix) — каланіяльная зялёная водарасць сям. элакатотрыксавых, якая паппярана ў ппанктоне або на раслінах у прэсных вадаёмах, на вільгопіым грунце і ў глебе.
ЭЛАКВЁНЦЫЯ (лац. eloquentio) — уст. аратарскае майстэрства.
ЭЛАНГАЦЫЯ (лац. elongatio, ад longus = далёкі) — астр. бачная вуглавая адлегласць планеты ад Сонца.
ЭЛАСМАТЭРЫЙ (ад гр. elasma = пласцінка + -тэрый) — вельмі буйны вымерлы насарог з масіўным купалападобным рогам на ілбе, з пласцінчатай зубной эмаллю, які жыў у Еўразіі ў раннечацвярцічлую эпоху.
ЭЛАСОМА (н.-лац. elassoma) — рыба атрада акунепадобных, якая паіпырана ў балотпых лясных вадаёмах на поўдні ЗШЛ; вядома як акварыумная.
ЭЛАСТАГРАФІЯ (ад н.-лац. еіаsticus = пругкі + -графія) — друкаванне з эластычных друкарскіх форм фарбамі, якія хутка высыхаюць.
ЭЛАСТАМЕРЫ (ад н.-лац. elasticus = пругкі + -мер) — палімеры з высокаэластьгчнымі ўласцівасцямі ў шырокім дыяпазоне тэмлератур (напр. натуралыіы і сінтэтычны каўчукі).
ЭЛАСТАМЁТРЫЯ (ад н,-лац. еіasticus = пругкі + -мепірыя') — метады вызначэння эластычнасці гумы.
ЭЛАСТЫК (н-лац. elasticus = пругкі) — 1) ніткі з сінтэтычных валокнаў, з якіх вырабляюць панчохі, шкарпэткі, што маюць уласцівасць расцягвацца; 2) сінтэтычная тканіна з рызінавымі ніткамі, якая выкарыстоўваецца на паясы, падвязкі і інш.
ЭЛАСТЫЧНЫ (н.-лац. elasticus = пругкі) -—1) пругкі, гнуткі; здольны расцягвацца і вяртацца ў ранейшы стан (напр. э-ая падушка, э-ая спружына); 2) перан. мяккі, плаўны, павольны (напр. э-ыя рухі); 3) перан. здольны лёгка прыстасоўвацца да чаго-н,
ЭЛАСЦІН (ад н.-лац. elasticus = пругкі) — бялок з групы склерапратэінаў, які ўваходзіць у склад эластычных валокнаў сценак артэрый, скуры і інш.
ЭЛАТЬГЎ (н.-лац. elativus, ад лац. elatus = узняты ўверх) — лінгв. 1) абсалютная найвышэйпіая ступень параўнання; 2) зыходны склон.
ЭЛАФАМІЦЭС (н.-лац. elaphomyces) — сумчагы грыб сям. элафаміцэтавых, які расце на пясчанай глебе ў хвойных лясах.
ЭЛАЯПЛАСТЫ (ад гр. еіаіоп = алей + plastos = вылеплены) — лейкапласты расліннай клеткі, якія назапашваюць тлушч і крухмал.
ЭЛЕАБЛАСТ (ад гр. еіаіоп = алей + -бласты~) —■ 1) скапленне буйных, багатых тлушчам клетак у заднім канцы зародка ў салыіаў, 2) рудымент хваста і хорды.
ЭЛЕАТЫ (гр. eleatai, ад Elea = назва горада) — прадстаўнікі старажытнагрэчаскай філасофскай
школы 6—5 ст. да н.э., якія ўпершыіпо проціпаставілі мысленне пачуццёваму ўспрыманяю, выказалі думку пра нязменную сутнасць сапраўдаага быцця і ілюзорнасць усіх змен паміж рэчамі.
ЭЛЕАЦЫТЫ (ад гр. еіаіоп = алей + -цыпіы) — змененыя белыя крывяныя цельцы кольчатых чарвей, узбагачаныя запаснымі тлушчавымі рэчывамі.
ЭЛЕВАТА (іт. elevato = высокі) — 1) л«уз. узнёсла; 2) характар выканання музычнага таора.
ЭЛЕВАТАР (лац. elevator = які падымае) — 1) збудаванне для захоўваішя вялікай масы збожжа з механічным абсталяваннем для прыёму, ачысткі, сушкі зерня; 2) грузапад’ёмнае прыстасаванне для вертыкальнага перамяшчэння сыпкіх рэчываў або штучных прадметаў.
ЭЛЕВАЦЫЯ (фр. elevation = падвышэнне, ад лац. elevare = паднімаць) — вялікія і плаўныя скачкі танцоўшчыка ў класічным балеце, калі ён нібыта замірае ў паветры. ЭЛЕВбнЫ (англ. elevon, ад лац. elevare = паднімаць) — рухомыя паверхні ў задняй частцы крыла самалёта, якімі карыстаюцца для кіравання палётам,
ЭЛЕГАНТНЫ (фр. elegant, ад лац. elegans, -ntis = вытанчаны) — 1) зграбны, прыгожы (напр. э. касцюм); 2) з густам апрануты (напр. э-ая жанчына).
ЭЛЕГІЯ (лац. elegia < гр. elegeia, ад elegos = жалобны напеў) — 1) лірычны верш або музычны твор, прасякнуты журботным настроем; 2) перан. сум, журба.
ЭЛЕКТАР (фр. electeur, ад лац. elector = які выбірае) — выбар-
пічык у Францыі ў перыяд Французскай рэвалюцыі 1789—1794 гг.
ЭЛЕКТАРАЛЬНЫ (ад лац. elector = які выбірае) — выбарны, выбарчы.
ЭЛЕКТАРАТ (ад лац. elector = які выбірае) — кола выбаршчыкаў, што галасуе за якую-н. палітычную партыю на парламенцкіх, прэзідэпцкіх або муніцыпальных выбарах.
ЭЛЕКТРА(ад гр. elektron = янтар) — першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэшпо слову «электрычны».
ЭЛЕКТРААКУСТЫКА (ад электра+ акустыка) — раздзел прыкладной акустыкі, які займаецца пераўгварэннем гукавых вагапняў у электрычныя і наадварот, а таксама запісам і аднаўлеішем гукаў з дапамогай электрычігых прыбораў.
ЭЛЕКТРААНАЛІЗ (ад электра+ аналіз) — метад колькаснага вызначпнля або аддзялення металаў. які грунтуецца на электралізе.
ЭЛЕКТРААНАЛЬГЕЗІЯ (ад электра+ анальгезія) — пазбаўленне болевай адчувальнасці арганізма пры дапамозе электрычнасці.
ЭЛЕКТРААРГАН (ад электра+ арган) — электрамузычны інструмент, які па сваёй будове і гучанню падобны на арган.
ЭЛЕКТРААРМАТЎРА (ад электра+ арматура) — сукупііасць устройстваў, якімі замацоўваюць электрычныя лямпы, падводзяць да іх ток, засцерагаюць ад пашкоджанняў, размяркоўваюць святло і інпі.
ЭЛЕКТРААЎТАМАТЫКА (ад электра+ аўтаматыка) — сукупнасць электрычных устройстваў або сістэм кіравання тэхнічнымі працэсамі, пгго дзейнічае без непасрэднага ўдзелу чалавека.
ЭЛЕКТРАГАСТРАГРАФІЯ (ад электра+ гастра+ -графія) — метад функцыянальнага даследаванля страўніка, заснаваны на рэгістрацыі электрычных патэнцыялаў, што з’яўляюцца ў яго мышцах.
ЭЛЕКТРАГГТАРА (ад электра+ гітара) — гітара з электрычным узмацненнем гуку (звычайна ў джазе, эстрадпым ансамблі).
ЭЛЕКТРАГРАФІЯ (ад электра+ -графія) — палігр. сукупнасць электрычных і магнітных спосабаў друкавання.
ЭЛЕКТРАДАМКРАТ (ад элекпіра+ далікрат) — грузапад’ёмны механізм з электрычпым прыводам.
ЭЛЕКТРАДЫНАШКА (ад электра+ дынаміка) — раздзел фізікі, які вывучае законы руху і ўзаемадзеяння электрычных зарадаў і звязаных з імі з’яў (параўн. электрастатыка).
ЭЛЕКТРАДЫНАМОМЕТР (ад элекпіра+ дынамометр') — прыбор для вьвіярэння сілы электрычнага току.
ЭЛЕКТРАДЫФЎЗІЯ (ад электра+ дыфузія) — дыфузія зараджаных часціц (ioHay) у газе, вадкасці пад дзеяннем знешняга электрьгчнага поля.
ЭЛЕКТРАДЫЯГНОСТЫКА (ад элекпіра+ дыягностыка) — метад даследавалня функцый нерваў і мыіццаў пры дапамозе электрычнага току.
ЭЛЕКТРАДЫЙЛІЗ (ад элекпіра+ дыяліз) — ачышчэнне калоідных раствораў ад прымесей нізкамалекулярных злучэнняў у выніку дыфузіі ў электрычным полі
ЭЛЕКТРАІЗАЛЯЦЫЯ (ад эле^тра+ ізаляцыя) — 1) адасабленне правадпіка матэрыяламі з вельмі вялікім электрычным супраціўленнем; 2) тэхнічнае ўстройства, якое адасабляе праваднік ад навакольных прадметаў.
ЭЛЕКТРАІНСТРУМЕНТ (ад электра+ інспірумент') — ручны інструмент, што прыводзіцца ў дзеянне ўманціраваным у яго корпус электрычным рухавіком.
ЭЛЕКТРАШТЭГРАТАР (ад элекпіра+ інтэгратар) — матэматычііая машына, якая прызначана ддя лічбавага рашэння (інтэгрыравання) дыферэнцыяльных ураўненняў.
ЭЛЕКТРАКААГУЛЯТАР (ад электра+ каагулятар) — хірургічны прыбор для электракаагуляцыі.
ЭЛЕКТРАКААГУЛЯЦЫЯ (ад элекпіра+ каагуляцыя) — прыпяканне тканак электрычііым токам з мэтай знішчэння хвароблівага ўтварэння.
ЭЛЕКТРАКАЛАРЫФЕР (ад электра+ каларыфер~) — прыбор для награвання паветра цяплом, якое выдзяляецца ў выніку прытоку электрычнага току.
ЭЛЕКТРАКАМГН (ад электра+ камін) — абагравальны бытавы прыбор, які дзейнічае на электраэнергіі.
ЭЛЕКТРАКАРДЫЁГРАФ (ад элекпіра+ кардыёграф) — прыбор, пры дапамозе якога ажыццяўляецца электракардыяграфія.
ЭЛЕКТРАКАРДЫЯГРАМА (ад элекпіра+ кардыяграма) — графічны адбітак работы сэрца, зроблены элекпіракардыёграфам.
ЭЛЕКТРАКАРДЫЯГРАФІЯ (ад электра+ кардыяграфія') — метад даследавання фізіялагічных уласцівасцей сэрца шляхам графічнай рэгістрацыі электрычных імпульсаў, якія ўзнікаюць у сардэчнай мышцы.
ЭЛЕКТРАКАРУНД (ад электра+ карунд) — штучны карунд, які атрымліваецца ў выніку электраплаўкі баксіпіу, натуральнага карунду або гліназёму.
электракАры (ад электра+ англ. car = возік) — цялежка з электрычным рухавіком, які жывіцца ад акумулятараў, для ўііутрызаводскіх і ўнутрывакзальных перавозак грузаў.
электракАўстыка (ад электра+ гр. kaustikos = пякучы, едкі) — тое, што і гальванакаустыка.
ЭЛЕКТРАКРАН (ад электра+ кран) — пад’ёмны кран, які дзейнічае пры дапамозе электрарухавіка.
ЭЛЕКТРАЛППЯ (ад электра+ лінія) — устройства з проваду, кабелю і электраарматуры для перадачы электраэнергіі.
ЭЛЕКТРАЛІТЫ (ад электра+ гр. lytos = растваральны) — рэчывы, у якіх перанос электрычнага току ажыццяўляецца рухам іонаў.
ЭЛЕКТРАЛІТЫЧНЫ (ад элекпіраліз) — звязаны з прымяненнем электролізу, з яго вынікамі (напр. э-ая ванна, э. цынк).
ЭЛЕКТРАЛЮМІНЕСЦЭНЦЫЯ (ад элекпіра+ люмінесцэнцыя) —
люмінесцэнцыя, якая ўзнікае пад уздзеяннем электрычнага поля ЭЛЕКТРАМАБІЛЬ (ад элекпіра+ лац. mobilis = рухомы) — аўтамабіль, які прыводзіцца ў рух электрычнай энергіяй.
ЭЛЕКТРАМАГІСТРАЛЬ (ад элекпіра+ магістраіь) — магістраль для перадачы электрычнага току.
ЭЛЕКТРАМАГНЕТЫЗМ (ад электра+ магнетызм) — сукупнасць магнітных з’яў, якія ўзнікаюць ад дзеяння электрычнага току. ЭЛЕКТРАМАГШТ (ад электра+ магніт) — прыстасаванне з жалезнага стрыжня, абматанага ізаляваным дротам, па якім праходзіць электрычны ток і намагнічвае гэты стрыжань.
ЭЛЕКТРАМАНОМЕТР (ад электра+ манометр') — манометр, у якім рабочыя органы змяпяюць свае электрычпыя параметры прапарцыянальна прыкладзенаму да іх ціску.
ЭЛЕКТРАМАТОР (ад электра+ матор) — рухавік, які ператварае электрычную энергію ў механічную.
ЭЛЕКТРАМЕГАФОН (ад электра+ мегафон') — электраакустычны мегафон.
ЭЛЕКТРАМЕТАЛУРГІЯ (ад мектра+ металургія') — галіна металургіі, якая займаецца здабыванііем металаў і розных сіілаваў пры дапамозе электраэнергіі.
ЭЛЕКТРАМЁТРЫЯ (ад электра+ -мепірыя') — сукугшасць прыёмаў і метадаў электрычных вымярэнняў.
ЭЛЕКТРАМЕХАНІКА (ад электра+ механіка) — галіна элекпіратэхнікі, якая займаецца пабудовай і
эксплуатацыяй электрарухавікоў, электрамашын, механізмаў, што працуюць на элекграэнергіі.
ЭЛЕКТРАМІЯГРАМА (ад элекпіра+ гр. mys, myos = мышца + -грама) — запас біяэлектрычных патэнцыялаў, якія ўзнікаюць у шкілетных мьшіцах у час іх работы.
КНІГІ ОНЛАЙН
