Слоўнік іншамоўных слоў
У 2 т. Т. 2
Выдавец: Беларуская Энцыклапедыя
Памер: 736с.
Мінск 1999
ПАЛ ЕАГЛЯЦЫЯЛ ОГІЯ (ад палеа+ гляцыялогія) — раздзел гляцыялогіі, які вывучае леднікі мінулых геалагічных эпох, а таксама гісторыю ўзнікнення і развіцця сучаснага абледзянення Зямлі.
ПАЛЕАГНАТЫЗМ (ад палеа+ гр. gnathos = сківіца) — тое, што і дромеагнатызм.
ПАЛЕАГРАФІЯ (ад палеа+ -графія) — дапаможная гісторыкафілалагічная дысцыпліна, якая вывучае графічныя асаблівасці і
знешні выгляд старажытных рукапісаў з мэтай прачытаць іх, вызначыць аўтара, час і месца стварэння, аўтэнтычнасць.
ПАЛЕАЗААЛОГІЯ (ад палеа+ заалогія) — раздзел палеанталогіі, які вывучае выкапнёвыя рэшткі жывёл.
ПАЛЕАЗАЎР (ад налеа+ -заур) — вялізная выкапнёвая яшчарка.
ПАЛЕАЗОЙ (ад палеа+ -зой) — трэцяя эра ў геалагічнай гісторыі Зямлі, якая папярэднічае мезазойскай эры і падзяляецца на 6 перыядаў (кембрый, ардовік, сілур, дэвон, карбон, перм).
ПАЛЕАЗбЙСКІ (ад палеа+ -зой), п-ая эра — тое, што і палеазой.
ГІАЛЕАІХНАЛОГІЯ (ад палеа+ гр. ichnos = след + -логія) — раздзел палеанталогіі, які вывучае біягпіфы ў асадачных адкладах усіх геалагічных сістэм.
ПАЛЕАКАРПАЛОГІЯ (ад палеа+ гр. karpos = плод + -логія') — раздзел палеабатанікі і карпалогіі, які вывучае расліны міііулых геалагічных перыядаў па выкаішёвых рэштках пладоў і насення.
ПАЛЕАКЛІМАТАЛбГІЯ (ад палеа+ ктмапіалогія') — раздзел кліматалогіі, які вывучае кліматычныя ўмовы Зямлі ў мінулыя геалагічныя і гістарычныя перыяды.
ПАЛЕАКЛІМАТЫ (ад палеа+ клімагп) — кліматы мінулых геалагічньгх эпох.
ПАЛЕАКбРТЭКС (ад палеа+ лац. cortex = кара) — філагенічна (гл. філагенез) самая старажытная частка кары вялікіх паўшар’яў галаўнога мозгу пазваночных (параўн. архікортэкс').
ПАЛЕАЛІТ (ад палеа+ -літ) — першая эпоха каменнага веку ў геалагічнай гісторыі Зямлі; старажытны каменны век.
ПАЛЕАМАГНЕТЬІЗМ (ад палеа+ магнетызм) — уласцівасць горных парод намагнічвацца ў перыяд свайго ўтварэння пад уздзеяннем магнітнага поля Зямлі і захоўваць набытую намагнічанасць у наступныя эпохі.
ПАЛЕАНТАЛОГІЯ (ад палеа+ гр. on, onthos = істота + -логія) — комплекс біялагічных навук, якія вывучаюць раслінны і жывёльны свет мінулых геалагічных эпох (параўн. неанпіалогія).
ПАЛЕАНТОЛАГ (ад палеа+ гр. on, onthos = істота + -лаг) — спецыяліст у галіне палеанталогіі.
ПАЛЕАПАТАЛОГІЯ (ад палеа+ паталогія) — навука аб хваробах жывёл і раслін, якія жылі на Зямлі ў мінулыя геалагічныя эпохі.
ПАЛЕАПАТАМАЛбгіЯ (ад палеа+ патамалогія) — навука аб старажытных рэках, частка палеагеаграфіі і гідралогіі рэк.
ПАЛЕАШТ§К (ад палеа+ -пітэк) — выкапнёвая чалавекападобная малпа, знойдзеная ў ніжнепліяцэнавьк адкладах Паўн. Індыі.
ПАЛЕАРКТЫКА (ад палеа+ гр. arktikos = паўночны) — зоагеаграфічная адзінка раяпавання сушы ў рангу падцарства (вобласці); палеарктычная вобласць.
ПАЛЕАРЭНТГЕНАЛОПЯ (ад папеа+ рэнтгенаюгія) — вывучэнне хвароб даўніх людзей пры дапамозе рэнтгеналагічнага даследавання рэштак даўніх арганізмаў.
ПАЛЕАТЫПЫ (ад палеа+ -тып) — умоўная назва еўрапейскіх друкаваных выданняў 1-й пал. 16 ст.
ПАЛЕАТЭРЫЙ (ад палеа+ -тэрый) — вымерлая непарнакапытная жывёла, падобная да тапіра, якая жыла ў палеагене (параўн. анхітэрый, гіпарыён).
ПАЛ Е АФАУНІСТЫКА (ад палеа+ фауністыка) — раздзел палеазаалогіі, які вывучае фауны мінулых геалагічных эпох.
ПАЛЕАФГГАЛОГІЯ (ад палеа+ гр. phyton = расліна + -логія) — тое, птто і палеабатаніка.
ПАЛЕАФЛАРЫСТЫКА (ад палеа+ фларыстыка) — раздзел палеабатанікі, які вывучае відавы склад і групоўкі расліннага свету мінулых геалагічных эпох.
ПАЛЕАЦЭН (ад палеа+ -цэн) — ранняя эпоха палеагену ў геалагічнай гісторыі Зямлі.
ПАЛЕАЦЭНАВЫ (ад палеа+ цэну, п-ая эпоха — тое, што і палеацэн.
ПАЛЕАЦЭНОЗ (ад палеа+ -цэноз) — тое, што і палеабіяцэноз.
ПАЛЕАЭКАЛОГІЯ (ад палеа+ экалогія) — раздзел палеанталогіі, які вывучае выкапнёвыя арганізмы ў сувязі з умовамі, у якіх яны жылі.
ПАЛЕАЭНДЭМЖІ (ад палеа+ эндэмікі) — эндэмічныя віды (роды, сямействы і інш.), арэал якіх у мінулым быў значна больпіы, чым тэрыторыя сучаснага іх існавання.
ПАЛЕВЫ (фр. раіііё) — бледнажоўты з ружовым адценнем (колер).
ПАЛЕМАЛбГІЯ (ад гр. polemos = вайна + -логія) — навука аб вайне як сацыяльнай з’яве, аб яе прычынах і выніках ва ўсіх аспектах. ііалемізаваць (фр. polemiser, ад гр. polemizo = ваюю) — весці палеміку, спрачацца, пярэчыць.
ПАЛЁМІКА (фр. polemique, ад гр. polemikos = ваяўнічы, варожы) — спрэчкі пры абмеркаванні навуковых, літаратурных або палітычных пытанняў.
ПАЛЕМІСТ (гр. polemistes = ваяўнік) — той, хто ўмее або любіць палемізаваць.
ПАЛЕМІЧНЫ (гр. polemikos = ваяўііічы, варожы) — 1) які мае адносіны да палемікі, уласцівы палеміцы; 2) які змяшчае ў сабе палеміку; п-ая літаратур a — літаратура, накіраваная супраць уніі, езуітаў, вышэйшага духавенства, якая зарадзілася ў канцы 16 ст. на беларускіх, украінскіх і польскіх землях.
ПАЛЕОГРАФ (ад палеа+ -граф} — спецыяліст у галіне палеаграфіі.
ПАЛЕСТРА (лац. palaestra, ад гр. palaistra = месца гімнастычных практыкаваіпіяў) — 1) гімнастьгчная школа для хлопчыкаў у Стараж. Грэцыі; 2) адвакатура ў даўняй Польшчы.
ПАЛЕТКА (фр. palette) — празрыстая пласцінка або папера з сеткай квадратаў для вызначэнпя плошчы ўчасткаў на планах і картах.
ПАЛІгл. полі-.
ПАЛІАНДРЫЯ (ад палі+ -андрыя) — мнагамужжа, форма групавога пілюбу адной жанчыны з некалькімі мужчынамі (захавалася
п
ў некаторых плямён Тыбету і Індыі).
ПАЛІВІРУСЫ (ад палі+ вірусы) — група кішэчных вірусаў, якія выклікаюць паражэнне цэнтральнай нервовай сістэмы і паралічы ў жывёл і чалавека.
ПАЛІГАМІЯ (ад палі+ -гамія) — 1) мнагашлюбнасць (палігінія або паліандрыяУ, параўн. манагамія 1; 2) спарванне аднаго самца з некалькімі самкамі ў перыяд размнажэння (параўн. манагамія 2); 3) наяўнасць у адной расліны двухполых кветак побач з аднаполымі.
ПАЛІГАМЫ (ад палі+ gamos = шлюб) — мнагашлюбныя жывёлы, у якіх адзін самец апладняе за перыяд размнажэння некалькі самак (полігінія) ці адна самка спароўваецца з некалькімі самцамі (папіандрыя).
ПАЛІГЕНЫ (ад палі+ -ген) — гены, якія ўплываюць на праяўленне колькасных прымет (напр. надою, тлустасці малака).
ПАЛІГЛбт (гр. polyglottos = шматмоўны) — той, хто валодае многімі мовамі.
ПАЛІГОН (п.-лац. polygonium = многавугольнік, ад гр. polygonos = многавугольны) — 1) участак сушы або мора, абсталяваны для трэніровачнай стральбы, вьшрабавання розных відаў зброі, баявой тэхнікі (напр. артылерыйскі п); 2) мат. многавугольнік,
ПАЛІГРАФ (ад палі+ -граф) — мед. многаканальны асцылограф для адначасовага запісу розных функцый арганізма пры комплексным даследаванні.
ПАЛІГрАфіЯ (гр. polygraphia = многапісанне) — галіна тэхнікі, прамысловасці, занятая друкаваннем кніг, газет і інш., а таксама сукупнасць тэхнічных сродкаў для вытворчасці друкаванай прадукцыі.
ПАЛІЁЗЫ (ад гр. polys, -leos = колькасны) — тое, пгго і поліцукрыды.
ПАЛПСЛІШКА (ад гр. polis = горад + клініка) — лячэбна-прафілактычная ўстанова, дзе ўрачы многіх спецыяльнасцей аказваюць насельніцтву небальнічную медыцынскую дапамогу.
ПАЛІКРОС (ад палі+ англ. cross = скрыжоўванне) — метад скрыжоўвання, які выкарыстоўваецца ў селекцыі раслін для выяўлення найболып прадуктыўных форм і заключаецца ў многаразовым пераапыленні раслін.
ПАЛІКСЕН (ад палі+ гр. ksenos = чужы) — найболып распаўсюджаны мінерал з групы самароднай плаціны.
ПАЛІМЕНТ (фр. poliment) — састаў, якім пакрываюць вырабы з дрэва і гіпсу перад залачэннем.
ПАЛІМІРЫ (гр. polymeres = які складаецца з многіх частак) — арганічныя рэчывы, малекулы якіх складаюцца з вялікай колькасці простых звенняў з рознай атамнай структурай.
ПАЛІМОРФНЫ (гр. polymorphos) — разнастайны, які бывае ў некалькіх формах.
ПАЛІМПСЕСТ [гр. palimpseston (biblion) = зноў саскрабаная кніга] — старажытны рукапіс на пергаменце на месцы змытага або сцёртага першапачатковага тэксту.
ПАЛІНАЛОГІЯ (ад гр. роііпе = тонкі пыл + -логія) — раздзел батанікі, які вывучае пылок і споры раслін.
ПАЛІНАРЫЙ (ад лац. pollen, -linis = пылок) — спецыяльнае ўтварэнне на кветцы для пераносу пылку насякомымі або птушкамі.
ПАЛШГЕігіз (ад гр. раііп = зноў + -генез) — 1) з’яўленне ў зародка прымет, уласцівых для дарослых форм далёкіх продкаў; 2) пераўтварэнне горных парод шляхам пераплаўлення ў глыбокіх зонах зямной кары.
ПАЛІНДРОМ (гр. palindromes = які вяргаецца) — слова або словазлучэнпе, якія маюць аднолькавы сэнс пры чытанні злева направа і справа налева (напр. казак, дом мод).
ПАЛШЕЗІЯ (ад палі+ гр. nesos = востраў) — адна з асноўных астраўных груп у Акіяніі.
ПАЛППЙ (ад лац. pollen, -linis = пылок) — частка палінарыя ў выглядзе пылковага зерня.
ПАЛІНОДЫЯ (гр. palinodia = перапеў) — пакаянпы верш.
ПАЛІНОЗ (ад лац. роііе = мука) — алергічная хвароба, абумоўленая ўдыханнем пылку раслін.
ПАЛШбм (ад палі+ гр. nome = частка) — алгебраічны выраз, які складаецца з некалькіх адначленаў, злучаных паміж сабой знакамі складання або адымання; мнагачлен (параўн. біном, маном).
ПАЛШ (гр. polypus = мнаганогі) — 1) адзіночны або каланіяльны арганізм, які вядзе сядзячы спосаб жыцця (параўн. медуза), пераважна марская кішачнаполасцевая жывёліна з целам цьілін-
дрычнай формы, што мае на верхнім баку рот, акружаны шчупальцамі, а на ніжнім — прысоскі, якімі яна прымацоўваецца да нерухомага прадмета (напр. каралавы п.); 2) мед. гладкае або варсінчатае паталагічнае ўтварэнне на слізістай абалонцы (носа, маткі і інш.).
ПАЛШОІД (ад паліп + -оід) — недаразвіты паліп.
пдліпдрус (н.-лац. polyporus) — губавы базідыяльны грыб сям. паліпоравых, які расце ў лясах, парках і садах на адмерлай драўніне бярозы, вольхі, дуба, ліпы, яблыні, часам на жывых дрэвах, выклікае белую гніль.
ПАЛІПЦІХ (ад палі+ гр. ptyche = дошчачка) — некалькі карцін, звязаных адной задумай.
ПАЛІРАВАЦЬ (ням. polieren, ад лац. роііге = рабіць гладкім) — надаваць прадмету гладкі, люстраны выгляд шляхам націрання (напр. п. мэблю).
ПАЛІСАД (фр. pallisade, ад лац. palus = кол, слуп) — 1) рад забітых у зямлю паляў для ўмацавання адхонаў і насыпаў, 2) невялікі абгароджаны кветаік, садок перад домам; 3) абароннае збудаванне ў выглядзе частаколу з завостраных зверху бярвенняў.
ПАЛІсАнДР (фр. palissandre) — драўніна некаторых трапічных дрэў, якая ідзе на выраб музычных інструментаў, мэблі, паркету.
КНІГІ ОНЛАЙН
