Вецер над стромай

Вольга Іпатава

Выдавец: Мастацкая літаратура

Памер: 168с.

Мінск 1977

38.27 МБ

Вольга Іпатава ВЕЦЕР над стромай Аповесці МІНСК «МАСТАЦКАЯ ЛІТАРАТУРА» 1977 Бел 2 I 76 ,70303—096 М 302 (05)-77 © Выдавецтва «Мастацкая літаратура», 1977 г. Вецер над стромай 1 яргей Пятровіч, званіла Стэла. Ну? — Прасіла купіць пасля работы трыста грамаў брынзы. Яна гатуе мамалыгу. —■ Што, што?! — Ма-ма-лы-гу! — Мама... А! Дзякую, Дзіна. Што, сёння панядзелак? — Божа, усяго толькі...— Яна развяла рукамі і павярнулася да жанчыны, што сядзела побач з ёй за сталом. Тая, як зачараваная, не зводзіла вачэй з Сяргея, пакуль той ішоў да свайго засыпанага паперамі стала, садзіўся і даставаў цыгарэты. — Пайшлі адсюль,— энергічна сказала Дзіна, торгаючы сяброўку за рукаў зялёнага з рыжай лісой паліто.— Тут і так шмат шуму. На будучым тыдні, Сяргей Пятровіч, выкінуць «Паўднёваасецінскую кухню»... Сяброўка адыходзіла да дзвярэй бокам, з усіх сіл пранізваючы Сяргея вачамі, падоўжанымі чорнай тушшу да ўстрашальнай велічыні. Дзіна, пасміхаючыся, насоўвалася на яе, выцясняючы з пакоя. — А ён у жыцці яшчэ лепшы, чым на экране...— сказала госця. — Дарагая, ён на жанчын і не глядзіць! — Што, любіць жонку? — He, робіць кар’еру... Зігзагам абмінуўшы жанчын, у рэдакцыю тэленавіп уціснуўся асвятляльнік Міця. — Сяргей Пятровіч, у Барыса зноў няма касеты! — Ціха, ціха, Міця! I пры чым тут я? Ёсць рэжысёр. — Іван Іванавіч у галоўцага, а выязджаць трэба зараз! — А што такое? — У мяне сёння рэпетыцыя. Калі спазнюся,— адкручу Барысу галаву, так і ведайце! — Што ж, прымем да ведама. — Ад яго зноў жаночымі духамі нясе! От жа лавелас, донжуанчык! — Міця паціху супакойваўся.— Добра, што сюжэт трэба здымаць у горадзе, а іначай напаілі б яго раённыя начальнікі, а ў яго звычка, у п’янага,— класці галаву мне на грудзі і скардзіцца на сваіх Дульцыней... Увайшла Дзіна. На хаду выцягнула з Міцінай кішэні скручаную кніжачку. — Шылер. «Разбойнікі»,— голасна прачытала яна.— Ох, гэтыя мне Карлы Мооры! Будзеш акторам — пе забывайся білет або кантрамарачку калінікалі падкінуць! Уварваўся Барыс. У яго былі нявыспаныя, з жоўтымі бялкамі вочы, а бялявыя валасы былі дзіўна ўскудлачаны, нібы распушаная кудзеля. — Ну што — едзем! Уперад, Міця! Добры дзень, Сяргей Пятровіч, добры дзень, Дзіна Мяркур’еўна! — Колькі разоў табе гаварыць, вісус,— Іванаўна! — Каторы раз — не веру, што вашым бацькам быў ардынарны Іван. Толькі Меркурый, толькі ён — грозны бог! — Ну, не дурань?! — Глядзі, Барыс! Спозніцеся з сюжэтам — здымем прагрэсіўку. — А што, мне яшчэ можна было спадзявацца?! 0 божа. Калі б я ведаў, хіба мяне ўтрымалі б у ложку! Ды яшчэ ў такім — інтэрнатаўскім, пракрустаўскім! — Пракруставым! — Ох, Дзіна Мяркур’еўна! — Даволі. Мы не хочам слухаць, дзе ты там па начах бегаеш. Раскажаш на мясцкоме, бо ты — самы першы кандыдат на вымову, ведай, дарагі. — Сяргей Пятровіч! Жанюся — тады ні-ні. A panep, пакуль, не забараняйце! Маладая кроў, маладыя жаданні, як сказаў вялікі паэт! Пайшлі, Міця! 0, гэтае прахвоставае ложа! — Забірайце, Міця, гэтага монстра і вазьміце вашу кніжачку. Дай бог в а м стаць чалавекам. — Дзякуй, Дзіна Іванаўна. За хлопцамі зачыніліся дзверы. У кабінеце запанавала цішыня. — Ну і моладзь пайшла! — голасна ўздыхнула Дзіна, і чорныя хітраватыя яе вочы скіраваліся на Сяргея.— Праўда, наша сястра таксама не адстае. Бачылі, як Анюта на вас глядзела? — Анюта? — Ну гэтая, у зялёным паліто. Прыяцелька мая. Так прасіла мяне, каб я яе з вамі пазнаёміла, але ж я ведаю, які вы прынцыповы... — Трэба сказаць вахцёру, каб старонніх сюды не пускалі. I вы, Дзіна Іванаўна, не школьніца... Дарэчы, што вы там такое пра паўднёваасецінскую кухню гаварылі? — А гэта я вам казала, што цяпер паштоўкі выпускаюць. На кожнай — здымачак стравы, а на адвароце — рэцэпцік: як прыгатаваць. Стэла мне каза- ла, што увесь мінулы тыдзень яна вас карміла ўзбекскімі стравамі... Хоць бы на плоў запрасілі... — Хм. Гэта быў плоў?! У жанчын увогуле ёсць здольнасць адно выдаваць за другое. Нашы мілыя дамы, якія зараз пляткараць у рэжысёрскай, будуць пасля гаварыць мне, што яны кіпелі і плавіліся на творчай працы... Вы скажыце ім, Дзіна Іванаўна, што на лятучку трэба прыходзіць без спазнення, a то мне пасля чырванець даводзіцца і вымовы ад Канстанціна Іванавіча атрымліваць... — Іду, іду, Сяргей Пятровіч. Вы не хвалюйцеся: «навіны» нашы сёння павінны быць нішто сабе. Як заўсёды. Нас будуць хваліць, паглядзіце! — Ну, ну, не хваліцеся, Дзіна... Самі... сябе... — А ці праўда, што вас збіраюцца... на павышэнне? — Хто ведае! Сакрэт, Дзіна. У дзверы пастукаліся. — Можна? — Нясмелы дзявочы галасок перакрыўся густым мужчынскім басам: — Заходзь, малая! Чаго тут асабліва саромецца! Праз год ты тут свая будзеш! У рэдактарскую ўвайшлі двое: тоненькая, ветлівая Галачка Іўко, па мянушцы Іўка, і круглавіды, з клінападобнымі пралысінамі Якуб Сачыўка. Галачка была практыкантка, Якуб — рэдактар народна-гаспадарчага аддзела, беззапаветна закаханы ў Дзіну. Зараз, убачыўшы яе, ён расплыўся сваёй звычайнай саладжава-гадзенькай усмешкай і пацягнуўся да вялікай каляровай хусткі, якая ахінала яе плечы: — Якія мы прыгожыя! — Ну, прэч рукі! — Дзіна грэбліва варухнула плечыкам і выплыла з пакоя, далёка абыходзячы Сачыўку. Махры хусткі гнеўна трапяталі ў такт хады. — Сержык, цябе Канстанцін Іванавіч выклі- кае! — касавурачыся на Дзіну, прагаварыў Якуб.— Я толькі што быў у яго... — Ну, ты там тырчыш кожны дзень! Крэсла пад сябе прымяраеш, га? — Жартуеш, Сержык... Проста... Мы даўнія знаёмыя. — Вы яму ўсе плёткі па студыі перадаяце!—падала голас Галачка, што ўтулыіа прымасцілася на канапе. — Цыц, малая! — шыкнуў Якуб.— Падхапіла плявузганні, тожа мне фея! Ды пра цябе гавораць, што ты... — Якуб Паўлавіч, я папрашу. — Ах, Сержык, усё рыцарствуеш! — Якуб пацмокаў тлустымі губамі, рыжыя вусікі над верхняй губой заварушыліся, як жывыя істоты.— Няма калі з вамі гаварыць. Ідзі да начальства, a то лятучка хутка пачнецца. Ён выкаціўся ў калідор, нешта прыпяваючы. — Што ён вас... на «ты» — сцепанулася Галачка.— I хто ён такі, урэшце? Нейкая загадкавая фігура. Як яго дасюль не выгналі! Чамусьці яму ўсё даруюць, гэтаму... павучку! — У вас што, Галачка? Фотакарткі прынеслі? — Ваша праўда. Я заданне выканала. Вось... — Пасля, пасля. Пачакайце, я хутка прыйду. Калі шэф адпусціць. He дачакаецеся — пакіньце на стале. — He, я хачу вам паказаць. Там...— пракрычала Галачка яму ўслед і, махнуўшы рукой, зручней уладкавалася на канапе. Кабінет галоўнага рэдактара тэлестудыі быў абшыты цёмнымі драўлянымі панелямі, і шторы на вокнах былі заўсёды спушчаны, што, відаць, адпавядала ўнутранаму настрою Канстанціна Іванавіча — хваравітага хударлявага мужчыны ў вялікіх акуля- pax, з жоўта-ацёчным тварам, на якім ліхаманкава блішчалі вялікія вочы. Знешне «шэф», як яго называлі, быў заўсёды стрыманы і ветлівы, ды кожны на студыі ведаў: хвароба яго была з тых, якім не доўга можа супрацьстаяць чалавек... — Сяргей Пятровіч, праз тыдзень выхад сатырычпага часопіса. Там ёсць плёнка пра дзіцячы садзік... — Ёсць, Канстанцін Іванавіч. Мы ўзялі нашы ж кінакадры, дзе давалі адкрыццё садзіка. Там будаўнікам ціснуць рукі, і кветкі ім, і дзеткі вершы чытаюць... — Пасля — патрэсканы тынк, і жалезны каркас тырчыць з-пад цэглы... — Адкуль вы ведаеце? — Я глядзеў гэты сюжэт.' А! — Што там адбылося пры здымках? — Ведаеце, калі толькі пачалі здымаць — пасля таго, як рог будынка абваліўся,— прыехаў упраўляючы будтрэстам. Відаць, нехта пазваніў. Спачатку ён прасіў не здымаць. Пасля — пагражаў. А словы якія! Што не дазволіць ганьбіць савецкіх будаўнікоў! — Відаць, ваш сарказм прама прапарцыянальны сіле ягонага гневу... — Па-мойму, усё ў тэксце правільна... — Так, усё правільна... I ўсё ж плёнку давядзецца зняць. — Што вы, Канстанцін Іванавіч! Як гэта — зняць? Чаму?! — Трэст атрымаў прэмію за перавыкананне плана. Прэмія — саюзная. — Цудоўна! Я ўнясу папраўку! — Плёнку давядзецца зняць.— Голас Канстанціпа Іванавіча пацвярдзеў,— Садзік яны рамантуюць. Вы будзеце аперыраваць састарэлымі дадзенымі. Апрача таго, аб гэтым прасілі адтуль... Вы ж не хлопчык... Упраўляючы будтрэстам — фігура ўсесаюзнага маштабу. А гэты выпадак — выключэнне. Садзік прыме дзяцей амаль па плану. Сяргей нервова прыстукваў па падлозе абцасам. «Ну што, перціся на сварку? — думалася яму.— Aj! Трэба берагчы нервы і не канфліктаваць з начальствам». — Мы заўсёды знаходзілі з вамі агульную мову...— працягваў Канстанцін Іванавіч. — Добра, плёнку мы здымем. Зараз закажу другі сюжэт. — Так. I яшчэ адна добрая навіна. На курсы лерападрыхтоўкі ў Маскву патрэбен чалавек. Паедзеце вы. I ведайце — гэта не выпадкова. Мы плануем вас на павышэнне, так што набірайцеся вопыту... Хаця — вопыту ў вас дастаткова... Ну, дык знаёмстваў. Будзеце часцей выходзіць на Маскву. — За гэта дзякуй. Па тэатрах пабегаю. — Пахаласцякуеце. Глядзіце, каб вашы тэатры пасля на студыю не прыязджалі... Ну, ды вы разумны хлопец, прадбачлівы. Вы, Сярожа, далёка пойдзеце... — Гэта камплімент ці...? — Зразумела, камплімент. Я цяпер часта гавару кампліменты. Каб пасля калі-нікалі ўспомнілі мяне... Ідзіце, Сяргей Пятровіч, ідзіце. Лятучку пачынаць трэба. Ужо адзінаццаць. Зачыняючы дзверы, Сяргей бачыў, як галоўны рэдактар нервова кідаў у рот нейкую таблетку, і пачуццё прыкрасці ў ім пачало расці па меры таго, як ён набліжаўся да дзвярэй «Тэленавін». — Што пра яго ўспомніш, калі ён адправіцца на той свет? А ён хоча, каб яго помнілі! Хаця... Ці не таму ён гаворыць цяпер неяк двухсэнсоўна, што хоча, нарэшце, выказаць усё, што думае пра ўсіх нас? «Вы далёка пойдзеце»... Разумей як хочаш! Праўда, стары зрабіў мне шмат добрага, калі ўспомніць. На лятучках ніколі ў крыўду не дасць. Але ж і я яго падтрымліваў! I сёння зноў не пайшоў на канфлікт? Як заўсёды... Галачка Іўко чакала, абняўшы калені тонкімі рукамі. Убачыўшы яго, устрапянулася, схапілася за скураную, з кутасамі сумку і, вымаючы адтуль пачак здымкаў, узбуджана загаварыла: — Вось... Сюжэт пра рэспубліканскую выстаўку. Лепшыя работы перазняла. He ведаю, як атрымалася... — А атрымалася дрэнна! — у Сяргея гэта сказалася занадта рэзка, і дзяўчына спалохана глянула на яго.