КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
— Перастапь! Гэта проста смешна. Дрыжыць — чаго? He ўкусіць маці! — Але, гаворачы гэта, ён адчуў, што міжволі таксама пачынае хвалявацца, таму і гаворыць з ёй груба і ўладна. — Ну добра,— яна раптоўна супакоілася, рашуча падхапіла сумку, якую паставіла была па асфальт, і пакрочыла паперад. ...Званок быў доўгі і пейкі первовы. I амаль адразу расчыпіліся дзверы. Высокая статная жанчына радасна ўсміхнулася Сяргсю, і ён кінуўся да яе: — Мамачка! Яны абпяліся. Жанчына па імгненне заплюшчыла вочы і амаль адразу ж, пібы ўспомніўшы, апусціла рукі і прыветпа глянула на госцю: — Прабачцс, Зіна. Мы з сынам даўно не бачыліся... Калі ласка, распранайцеся, у нас горача. Зіпа, якая, відаць, таксама рыхтавалася абпяць яе, адступіла і паспешліва пачала расшпільваць гузікі зялёнай шарсцяной кофтачкі. А жанчына гаварыла далей: — Ну вось і выдатна. Мянс завуць Аптапіна Дзмітраўна... — Я ведаю. Чытала ў газетах і... — I Сяргей расказваў,— яна падхапіла гэта самым натуральным тонам, проста, і Сяргей, які адразу глянуў на яе, супакоіўся. — Мыйце рукі — і за стол,— працягвала Антапіпа Дзмітраўна.— У мяпе ўжо ўсё падрыхтавапа, толькі падагрэць. Сёння якраз папядзелак, спектакля няма... Яна пайшла на кухню, правёўшы Зіну ў ванную. Тая паглядзела ёй услед, павярпулася да люстэрка. Бледнаваты круглы твар, маленькая постаць здаліся ёй зусім нікчэмпымі перад раскошпай Антанінай Дзмітраўнай, зацягпутай у шаўковы, всльмі яркай расфарбоўкі халат, яе высокай, акуратна ўкладзенай прычоскай, па-майстэрску падгрыміраваным прыгожым тварам. Але яна перасіліла сябе, усміхнулася Сяргею, які чакаў яе: — Прыгожая ў цябе мама. — 0,— ажывіўся ён.— Япа — міравая жапчына! Сама ўбачыш. — Да стала прашу,— паклікала іх з пакоя гаспадыня. Япа была ўжо ў чорнай, караткаватай па новай модзе сукенцы з вялікім бурштынавым кулонам па грудзях. Япы селі за стол. Сяргей разліў віно ў высокія крыштальныя кілішкі, падаў іх жанчынам. — Вып’ем за знаёмства,— ветліва ўсміхнулася Антаніна Дзмітраўна, узнімаючы свой кілішак. Зіна нязграбна пацягнулася да яе са сваім, але, спахапіўшыся, адвяла руку. Запанавала няёмкая цішыпя. Яны ўтраіх выпілі віпо. — Сын, ты забываешся пра свае функцыі,— запоўніла маўчанне Антапіпа Дзмітраўна. Яна паказала на пустую Зініну талерку, пачакала, пакуль Сяргей пакладзе на яе салаты.— Як вам падабаецца? — звярнулася да суседкі.— Вы любіце гатаваць? Я, на жаль, часу не маю. Усё рэпетыцыі, грамадскія нагрузкі... — У мяне таксама часу нестае,— Зіна гаварыла ціха, саромеючыся, і чырвапь, што заліла яе шчокі, не праходзіла.—У нас цяпер новыя машыпы, асвойваем. — Мама, я табе не пісаў: Зіпа ў іх самай лепшай ткачыхай лічыцца, праўда, афіцыйна лепшая ў іх іпшая, сталая; як яе прозвішча, Зіначка? — Якая вы малайчына. Вам можна пазайздросціць,— весела адклікнулася Антапіна Дзмітраўна. Сяргей непрыкметна глянуў на маці. Яе ветлівая, «свецкая» ўсмешка! Яе празрыстыя, бесклапотныя вочы! Занадта добра ведаў ён сваю маці, каб не адчуць у ёй тое, што яна старанпа хавала, можа, ад самой сябе — страх за яго, за яго безразважнасць, якой яна, канечне, не чакала, да якой не падрыхтавалася. I таму зараз ён з любасцю пагладзіў яе па руцэ, такой мяккай, знаёмай яму! Антаніна Дзмітраўна на імгпенне заплюшчыла вочы, яшчэ болып выпрасталася, і толькі няўлоўпы цень слізгануў па яе прыгожым твары, які, як раптоўна заўважыў Сяргей, пеяк паблажэў, так што пават грым пе мог схаваць вялікія жоўтыя кругі пад зеленаватымі яе вачыма. Вецер з шумам уварваўся ў прыадчыненую фортку, матлянуў пярэстай занавескай. Усе трое міжволі ўздрыгнулі. Сяргей паспяшаўся запоўніць перапынак у размове: — Мне хацелі ўпіхнуць адно дужа паганае пісьмо пра іхнюю фабрыку,— ён кіўяуў на Зіну,— але, дзякуй богу, я адкруціўся. — Як пісьмо? Пра што? — устрапянулася Зіна. — Ат, глупства! Што сыравіна педабраякасная, часта абрывы нітак, ці што... Я ўжо не памятаю дэталі, ало пісулька была анапімпая. — Ну і што, што ананімная! Правілыіа было сказана. Для пас гэта самае балючае,— Зініны шчокі расчырванеліся, яна як быццам скінула з сябе скаванасць.— А чаму ты мне нічога не сказаў? Я б, можа, дапамагла разабрацца. — Ну што б ты там дапамагла? Да таго ж, шэф званіў дырэктару. I той сказаў, што сыравіяа ідзе з-за мяжы. Яны ўжо склалі рэкламацыю. А частка псуецца па дарозе... Гэта трэба разбірацца ледзь по ў СаюЗным маштабе... Давай лепш есці,— ён пацягпуўся да яе талеркі. Япа адвяла яго руку. — А ты не пацікавіўся далей? Што па складзе дзіркі, пад імі тазікі ставяць, і ўсё вакол сырэе? Нас абяцапкамі кормяць, што хутка новы склад пачнуць, а па гэты ўжо глядзець не хочуць? А можа, варта было б усё-такі прыйсці ды паглядзсць? Чаму рабочыя прагрэсівак апошнія два месяцы не атрымліваюць? Яна гнеўпа бліскала вачыма і гаварыла голасна, гучна, як быццам іх тут было не трое, а цэлая аўдыторыя. I зноў Сяргея кальнула думка — якая яна... вульгарпая, ці што? Можпа ж болып стрымапа, а япа, як па кірмашы. Ужо саромеючыся за яе, ёп звярпуўся да маці: — Мама, растлумач ты ёй: журпаліст — не бог. Я мог бы ўліппуць, як муха. Гэта ж столькі дакументацыі трэба праверыць! Адзін няправільны факт — і галаву здымуць. А які выйгрыш? Ніякага. Я лепш напішу добры парыс... Антапіна Дзмітраўна няўпэўнепа паціснула плячыма і моўчкі пацягнулася за цыгарэтай. Усім сваім выглядам яна паказвала, што пе хоча быць пасрэдніцай у спрэчцы. Зіпа ж, адставіўшы талерку, слухала, і было відаць, піто япа чакае апошняга слова, каб рыпуцца ў спрэчку. I, каб пс даць ёй гэтай магчымасці, ёп псршы пайшоў у паступлеппе. — Я пе кажу, што трэба быць баязліўцам. Так? Але элсментарпая ацэнка сваіх сіл павіпна быць. Я но змог бы... ты разумееш, нс змог бы! — па-сапраўдпаму ўзяцца і зрабіць такі матэрыял! Ёп яшчэ доўга тлумачыў ёй, ужо не хаваючы свайго раздражпення, таксама голасна, а яна зноў сцішылася, неяк скурчылася і глядзела на яго як бы здалёк, як на чужога, і ён, як ніколі, адчуваў, што ўзваліў на сябе нешта цяжкае, пепасільпае, і зноў убачылася Юлька. А тут маці паклікала яго памагчы, і ён з радасцю, спрытна, выціраў талеркі, і маці з яе маўклівым — ён адчуваў гэта! — супраціўленнем была бліжэй яму, чым калі, і яны абое — маці і сын— адчувалі, што нечаканая спрэчка за сталом з’яднала іх — у нечым патаемным... Ці не таму і паехаў ён у Маскву. He трэба было ні аб чым клапаціцца... Канстанцін Іванавіч тады аказаў яму першую паслугу. Забаўна, што паездка, выратавальная паездка, вынырнула і на гэты раз... Зноў — як узнагарода за паслухмянасць і... яшчэ псшта. «Дагаворвай!»—закрычаў унутры голас, але Сяргей паспеў адвесці ад сябе лязо, слова не было вымаўлена, толькі нешта гарачае маланкай жыгапула ў грудзях... У той вечар за сталом пра паездку нічога не было сказана. Але за ранішнім чаем, спяшаючыся на рэпетыцыю, Антаніна Дзмітраўна заўважыла як бы між іншым: — Званіў Канстанцін Іванавіч, Цябе хочуць паслаць на курсы. Хацелі. — Ха-це-лі?! — Ён ажпо падскочыў на крэсле.— Мама! — Што паробіш? Ты ўжо распланаваў сваё жыццё... Зіна апусціла галаву. Анташна Дзмітраўна жвава намазала маслам і?авалак булачкі. Ён бяздумна сачыў за яе рухамі. Столькі хадзіў да дэкана, прасіўся на курсы ў Маскву, дзе павінны былі рыхтаваць журналістаў-тэлевізійнікаў — тых, хто пачаў бы рабіць першыя тэлевізійныя перадачы ў рэспубліцы. Увесь час яму гаварылі: «Пачакайце, мы яшчэ не выбралі кандыдатуру». А цяпер выбралі. Цяпер! — Сынок, масла смачнае. Я яго купляю ў адной і той жа жанчыны, яна і прыносіць. I вы ешце, Зіна, вам трэба крышку патаўсцець... Зрабіце яму бутэрброд, у мяне часу няма... — Зараз,— Зіпа ўзяла булачку, спрабавала памазаць яе маслам. Булачка выслізпула, упала па падлогу. Сяргей схамявуўся. Паспрабаваў яажартаваць: — Нічога страшнага. Захачу — усё роўна буду працаваць на тэлебачанні. Праўда, Зіна? А, мама? Зіна падняла галаву: — He думай пра пас з Юлькай. Мы пачакаем. Едзь у Маскву, а мы... Жыццё вялікае. Нам жа яшчэ столькі жыць! Коратка і востра глянула на яе маці: — Ехаць трэба праз які тыдзень... — Я пайду да Каястанціна Іванавіча! Зіна!.. А ты праўда гатова чакаць? Ён не асмельваўся паказваць адчуваыпе палёгкі, якое невядома чаму ахапіла яго, але Зіна, відаць, адчула гэта: Яве трымаю цябе, Сяргей... — Ну, ну, вы яе сварыцеся тут,— яўна павесялеўшы, загаварыла і Антаніна Дзмітраўна.— Мне трэба бегчы, а вы самі паміж сабой вырашыце, што да чаго... Яна ўзнялася з-за стала, пайшла ў прыхожую; неўзабаве пачулася шчоўкапне замка ў дзвярах. Зіна і Сяргей маўчалі, не гледзячы адно на адпаго. — Табе трэба пазваніць. Або адразу паехаць у іпстытут,— нарэшце азвалася маладая жанчыпа. I ён замітусіўся. Пазваніў дэкаяу, але таго не было, не было і намесніка, і ён павёў Зіну па горадзе, пасля ў кафэ, а пытанне — як быць? — нібы праступала перад ім на сценах, як таямнічыя знакі «мэне», «тэкел», «фарэс» на пірушцы Валтасара... А вечарам, калі япы ўжо клаліся спаць, ён выйшаў на кухню, дзе курыла Антаніна Дзмітраўна. Акурак паліў ёй пальцы, яна не заўважала. — Сынок, табе будзе надта цяжка... — Я разумею, мама, але ж цяпер што паробіш? Я толькі цяпер бачу, у якую пастку трапіў.. — Можа, мне пагаварыць з ёю? — He, не трэба. Я паеду, а там... будзе бачна... Няўжо яна нешта пачула? Здаецца, гаварылі яны ціха. Але калі ён вярнуўся ў пакой, Зіпа нібыта спала. Нібыта заснуў і ён. Мякка, нячутна калыхаліся на сценах цені, палосамі паўзло святло ад машып, што праязджалі па вуліцы. А ён ляжаў, і ўсё мацнела пачуццё, ужо знаёмае, з якім некалі развітваўся з Алькай: — Калі я зараз яе не кіну, мне будзе горш пасля... У Зіны, якая, здаецца, ужо спала, дыхала роўна, вырваўся нейкі ўсхліп. Але тут жа дыханне яе зноў стала спакойным. А ў ім усё як закамянела ўнутры, і толькі пульсавала ў галаве адзіная думка: «Мне будзе горш пасля». «Мне!» ...Калі яны з маці прачнуліся, Зіны ўжо не было. Проста незразумела, як здолела яна выйсці з кватэры так незаўважна? I яшчэ вось што дзіўна — ён не шкадаваў аб гэтым. Узрадаваўся. Бо цяпер быў, нарэшце, самім сабой. Быў вольпы. Першым часам япа бачылася яму ў сне. Нічога пе гаварыла, адно глядзела. Ён баяўся яс вачэй, прачыпаўся, як пасля сопных прывідаў: спацелы, устрывожапы. Але паступова прайшло і гэта. I жыць стала зусім проста...