Карлсан прылятае зноў
Астрыд Ліндгрэн
Выдавец: Папуры
Памер: 192с.
Мінск 2019
— Хі-хі, — сказаў Малы, — я ўспомніў смешную гісторыю...
Ён паспрабаваў хуценька ўспомніць якую-небудзь гісторыю.
— Памятаеце пра быка, як ён гнаўся за канём, а той так спужаўся, што залез на дрэва? Чулі пра такое, фрэкен Бок?
Бусэ любіў расказваць гэтую гісторыю, але Малы ніколі з яе не смяяўся, бо яму было шкада каня, якому давялося лезці на дрэва.
Фрэкен Бок таксама не засмяялася.
— He трэба мне гэтых бязглуздых гісторый. Ты выдатна ведаеш, што коні не ўмеюць лазіць па дрэвах.
— Вядома, не ўмеюць, — сказаў Малы, зусім як звычайна казаў Бусэ. — Але ж за ім гнаўся раз’юшаны бык, дык якога чорта яму заставалася рабіць?
Бусэ даводзіў, што казаць слова «чорт» можна і нават трэба, калі расказваеш гісторыю, у якой ёсць слова «чорт». Але фрэкен Бок так не думала. Яна з агідай паглядзела на Малога.
— I ты сядзіш тут, рагочаш ды лаешся, пакуль твае маці, сястра і брат хварэюць і пакутуюць? Мушу сказаць, я здзіўленая...
Якраз тут яе перапынілі. 3-пад ложка раптам пачуліся «Енкі Прывідульчыка» — усяго парачка кароткіх гукаў, але іх хапіла, каб фрэкен Бок здрыганулася.
— Гэта яшчэ што такое?
— He ведаю, — сказаў Малы.
Але фрэкен Бок — яна ведала!
— Гэта гукі з іншасвету — гэта ўжо дакладна як ніколі!
— 3 іншасвету... гэта як? — спытаў Малы.
— Са свету прывідаў, — сказала фрэкен Бок. — У гэтым пакоі толькі ты і я, і ніхто з нас не здольны выдаць такіх гукаў. Гэта быў не чалавечы гук, а прывідны. Ты хіба не чуў? Зусім як голас мяцежнага духа!
Яна паглядзела на Малога вырачанымі вачыма.
— Святыя ўгоднікі, я проста мушу напісаць ім на тэлебачанне.
Яна адставіла ўбок шчотку і шуфлік і села за стол Малога. Паклала перад сабой паперу, узяла ручку. Доўга-доўга заўзята пісала. Потым прачытала ўсё Малому.
— Вось паслухай, зараз ты пачуеш!
«Шведскаму радыё і тэлебачанню
Мая сястра Фрыда Бок была ў адной з вашых перадач пра духаў і прывідаў. Як на мяне, перадача была так сабе, а Фрыда хай лічыць як хоча. Перадачу вам варта палепшыць, і зрабіць гэта магчыма. Бо нядаўна я сама трапіла ў сапраўдны дом з прывідамі, і вось вам спіс дзіўных рэчаў, з якімі я сутыкнулася.
1. Дзіўныя гукі мыкання за акном, прычым гэта была не карова, бо мы жывём на чацвёртым паверсе, — гэта было як бы проста мыканне.
2. Розныя рэчы містычным чынам знікаюць, напрыклад, булачкі і хлопчыкі, што сядзяць пад замком.
3. Дзверы замыкаюцца самі звонку, пакуль я знаходжуся ўнутры, — патлумачце мне гэта, калі зможаце!
4. Вусцішны прывідны надпіс на кухоннай сцяне.
5. Раптоўная жалобная музыка падчас прыбірання. Ад яе хочацца проста заплакаць.
Прыязджайце без прамаруды, бо з гэтага атрымаецца перадача, пра якую будуць гаварыць.
3 павагай,
Хільдур Бок
P.S. I як вам прыйшла ідэя паклікаць на тэлебачанне менавіта Фрыду?»
Потым разгарачаная фрэкен Бок пабегла адпраўляць ліст. Малы зазірнуў да Карлсана. Той ляжаў пад ложкам і пабліскваў вачыма, і цяпер выпаўз адтуль бадзёры і вясёлы.
— Хой! — крыкнуў ён. — Толькі пачакай — увечары, як спусціцца цемра, — вось тады ў Страхмістрыні сапраўды з’явіцца пра што напісаць на тэлебачанне!
Малы зноў захіхікаў і лагодна паглядзеў на Карлсана.
— Класна быць у ізаляцыі, калі ізаляваны разам з табой, — сказаў Малы.
На кароткае імгненне ён згадаў Крыстэра і Гунілу, з якімі звычайна гуляў. Па шчырасці, яму варта было сумаваць, што ён нейкі час не пабачыцца з імі.
«Але што з таго — з Карлсанам гуляць весялей», — падумаў Малы.
Хаця акурат цяпер у Карлсана не было часу на гульні. Ён сказаў, што яму трэба дадому — пачыніць глушыльнік.
— Нельга, каб Прывідульчык з Васастана прыгрукатаў, нібы лятучая бочка, разумееш? He, ён мусіць прыляцець ціхі, прывідны і вусцішны, каб на Страхмістрыні шчэць стала дыбарам.
Потым Карлсан і Малы распрацавалі асаблівую сістэму знакаў для свайго званка.
— Калі ты пазвоніш адзін раз, — сказаў Карлсан, — гэта значыць «Прылятай зараз жа», калі два — гэта значыць «Не прылятай ні ў якім разе», а калі тры — то гэта значыць «Як здорава, што
на свеце ёсць нехта такі прыгожы, спрэс разумны, узорна тоўсты, мужны і добры ва ўсіх сэнсах, як ты, мілы Карлсан».
— Навошта мне пра гэта званіць? — спытаў Малы.
— Ну, таму што сябрам трэба казаць добрае і прыемнае прыблізна кожныя пяць хвілін, а так часта лятаць сюды, сам разумееш, я не магу.
Малы задумліва паглядзеў на Карлсана.
— Я ж твой сябра, так? Але нешта не бачу, каб ты мне штосьці такое казаў.
Тады Карлсан засмяяўся.
— Ну, гэта ж зусім іншае. Ты ж усяго толькі маленькі дурненькі хлопчык!
Малы кіўнуў. Ён ведаў, што Карлсан кажа праўду.
— Але я, прынамсі, табе падабаюся?
— Так, не без гэтага, — запэўніў Карлсан. — Сам не ведаю чаму, але я часта пра гэта разважаю, калі ляжу без сну пасля абеду.
Ён паляпаў Малога па шчацэ.
— Вядома, ты мне падабаешся, і гэтаму мусіць быць нейкая прычына... магчыма, таму што ты такі непадобны да мяне, беднае дзіця!
Ён вылецеў у акно і памахаў на развітанне.
— А калі ты зазвоніш як на пажар, — сказаў ён, — то гэта значыць, што або пачаўся пажар, або
«Я зноў цябе пабудзіў, мілы Карлсан, вазьмі з сабой вялікую торбу, прылятай і забірай за гэта ўсе мае цацкі — яны твае!»
I Карлсан зляцеў
А Бімба кінуўся на падлогу перад Малым і заматляў-забіў хвастом па дыване. Так ён паказваў, што вельмі рады камусьці і што хоча, каб пра яго паклапаціліся. Малы лёг на падлогу побач з ім. Бімба ўскочыў і забрахаў ад радасці. Потым ён запоўз Малому ў абдымкі і заплюшчыў вочы.
— Ага, падабаецца, што я не ў школе, а ў ізаляцыі? — сказаў Малы. — Ты, Бімба, напэўна, лічыш мяне найлепшым у свеце.
Пры^і^ульчык з фасапына
Малога быў доўгі самотны дзень, ён з нецярплівасцю чакаў вечара. Гэта яму нагадвала Каляды. Ён пагуляў з Бімба, перагледзеў свае маркі, крыху парабіў арыфметыку, каб не адстаць ад класа. А калі яму падалося, што Крыстэр ужо мусіць быць дома, патэлефанаваў яму і расказаў пра шкарлятыну.
— Я не магу хадзіць на заняткі, бо я ізаляваны, разумееш?
Яму здавалася, гэта гучыць выкшталцона, і Крыстэру, відаць, таксама так падалося, бо ён зусім замаўчаў.
— Можаш і Гуніле гэта перадаць, — сказаў Малы.
— Табе там не нудна? — спытаў Крыстэр, калі да яго вярнулася мова.
— Ды не, — сказаў Малы. — У мяне ж ёсць...
Потым ён замаўчаў. Ён збіраўся сказаць «Карлсан», але ж тата забараніў. Вядома, вясной Крыстэр
і Гуніла бачылі Карлсана некалькі разоў, але гэта было да таго, як тата сказаў, што нельга пра яго казаць ніводнаму чалавеку. А за гэты час Крыстэр і Гуніла хутчэй за ўсё забыліся на Карлсана, і гэта добра, лічыў Малы.
«Таму што цяпер ён зрабіўся маім уласным таемным Карлсанам», — падумаў ён.
I паспешліва развітаўся з Крыстэрам.
— Шчасліва, болып не магу размаўляць.
Вячэраць аднаму з фрэкен Бок было нявесела, але яна прыгатавала сапраўды смачныя катлеты. Малы еў шмат. На салодкае ён атрымаў яблычны пірог з ванільным соусам. Тады ён падумаў, што фрэкен Бок, мабыць, усё ж не зусім безнадзейная.
«Найлепшае ў Страхмістрыні — гэта яблычны пірог, — падумаў Малы. — А найлепшае ў яблычным пірагу — ванільны соус, а найлепшае ў ванільным соусе — тое, што ем яго я».
I ўсё адно вячэра была зусім не вясёлай, калі столькі крэслаў за сталом стаялі пустыя. Малы сумаваў па маме, тату, Бусэ і Бэтан — па ўсіх па чарзе. He, сапраўды, нічога вясёлага тут не было, ды яшчэ фрэкен Бок увесь час балбатала пра Фрыду — Малы ўжо страшэнна стаміўся пра яе слухаць.
Але вось настаў вечар. Была восень, і цемра спускалася рана. Малы стаяў каля свайго акна, бледны
ад прадчуванняў, і глядзеў, як над дахамі гараць зоркі. Ён чакаў. Гэта было нават горш за Каляды. Там ты чакаеш толькі каляднага гнома — а хіба можна яго параўнаць з Прывідульчыкам з Васастана? Нельга! Малы пачаў нервова кусаць пазногці. Ён ведаў, што і Карлсан чакае недзе наверсе. Фрэкен Бок сядзела на кухні, паставіўшы ногі ў балею з вадой. Яна штодня рабіла ванну для ног. Але потым яна мусіла зайсці да Малога сказаць дабранач — яна паабяцала. Тады і трэба зазваніць у званок. А потым... святыя ўгоднікі, як кажа фрэкен Бок... святыя ўгоднікі, як гэта захапляльна!
I яна прыйшла. Фрэкен Бок пераступіла парог вялікімі, толькі што памытымі босымі нагамі, і Малы сцепануўся, як маленькая рыбка, — так ён спалохаўся, хоць і чакаў яе, і ведаў, што яна прыйдзе.
Фрэкен Бок незадаволена паглядзела на Малога.
— Чаго ты стаіш у адной піжаме каля адкрытага акна? Ідзі ў ложак!
— Я... я гляджу на зоркі, — запінаючыся, сказаў Малы. — А вы не хочаце таксама паглядзець, фрэкен Бок?
Гэта ён так схітраваў, каб яна падышла да акна. У той самы час ён незаўважна прасунуў руку пад фіранку, дзе быў шнурок, і моцна таргануў за яго.
Ён пачуў, як дзынкнула на даху. Фрэкен Бок таксама пачула.
— Я чую звон у небе, — сказала яна. — Як дзіўна!
— Сапраўды, дзіўна, — сказаў Малы.
I ён стаіў дыханне. Бо з даху ў плаўным палёце рушыў белы і досыць круглявы маленькі прывід. Ён з’явіўся з музыкай. Яна гучала вельмі ціха і вельмі журботна, але сумнявацца не выпадала: у вечаровым восеньскім небе чуліся «Енкі Прывідульчыка».
— Там... о, глядзі, там... о, святыя ўгоднікі! — сказала фрэкен Бок.
Яна спалатнела і мусіла сесці на крэсла ад спалоху. I гэта яна — тая, якая казала, што не баіцца прывідаў!
Малы паспрабаваў супакоіць яе.
— Так, я цяпер таксама пачынаю думаць, што ў нас тут прывіды, — сказаў ён. — Толькі гэты прывід такі маленькі, што наўрад ці ён нейкі небяспечны.
Фрэкен Бок яго не слухала. Яна ўзрушана пазірала з акна, туды, дзе прывід распачаў паказ свайго неверагоднага майстэрства палёту.
— Прыбярыце яго! Прыбярыце яго! — задыхаючыся, прасіла яна.
Але Прывідульчыка з Васастана нельга было прыбраць. Ён лунаў туды і назад, уздымаўся і спускаўся і час ад часу перакульваўся ў паветры. Нават падчас гэтых кульбітаў журботная музыка не сціхала.
Малому гэтая карціна падалася прыгожай і поўнай пачуццяў: маленькі белы прывід, цёмнае зорнае неба і жаласлівая музыка. Але фрэкен Бок так не лічыла.
Яна ўхапілася за Малога.
— Бяжым схаваемся ў спальні!
Кватэра сям’і Свантэсанаў мела пяць пакояў, кухню, вітальню і ванны пакой. У Бусэ, Бэтан і Малога былі свае ўласныя пакоі, а ў мамы і таты — спальня, а яшчэ ў іх была вялікая гасцёўня. Цяпер, калі мамы з татам не было, фрэкен Бок жыла ў спальні. Яе вокны выходзілі ў двор, а акно Малога — на вуліцу.
КНІГІ ОНЛАЙН
