Малы і Карлсан, які жыве на даху
Астрыд Ліндгрэн
Выдавец: Папуры
Памер: 168с.
Мінск 2019
эта ж трэба — там была яшчэ адна ірыска, якую ён раней не заўважыў! Вялікая, цягучая, цудоўная ірыска. Малы засмяяўся.
— Іду ў заклад, што ў мяне ёсць яшчэ адна ірыска, — сказаў Малы. — А яшчэ іду ў заклад, што я з’ем яе проста цяпер! — сказаў ён і спрытна засунуў ірыску ў рот.
Карлсан сеў на пасцель і паглядзеў спадылба.
— Ты мусіў быць для мяне як маці, — сказаў ён. — А табе толькі абы паболей напхаць за шчокі. Ніколі не бачыў такога ненажэрнага хлопчыка.
Ён крыху памаўчаў і спахмурнеў яшчэ больш.
— Дарэчы, я так і не атрымаў пяць эрэ за тое, што шалік казычацца, — сказаў ён.
— Але на табе і не было ніякага шаліка, — сказаў Малы.
— Проста ў мяне яго няма, — раздражнёна адказаў Карлсан. — Але калі б быў, то мы б ім павязалі мне шыю, і ён бы казытаўся, і тады я б атрымаў пяць эрэ.
Ён умольна паглядзеў на Малога. У яго вачах стаялі слёзы.
— Няўжо ты лічыш, што я мушу пакутаваць толькі таму, што ў мяне дома няма шаліка?
Малы так не лічыў. I ён аддаў Карлсану свой апошні пятак.
Карлсан хіііьрус
цяпер я схільны крышачку пазабаўляцца, — праз нейкі час сказаў Карлсан. — Хадзем прагуляемся па дахах, тут заўсёды што-небудзь знойдзецца.
Малому прапанова дужа спадабалася. Ён узяў Карлсана за руку, яны выйшлі за дзверы і ступілі на дах. Ужо сутонела, і ўсё было вельмі прыгожае. Паветра было па-вясноваму блакітнае, і ўсе дамы здаваліся таямнічымі і загадкавымі, як гэта бывае ў прыцемках. Парк, дзе звычайна гуляў Малы, ззяў унізе дзівосным зялёным колерам, а з вялікай бальзамічнай таполі ў двары Малога ішоў чароўны водар, які сягаў самага даху.
Гэта быў цудоўны вечар для прагулак па дахах. Усе вокны былі адчыненыя, і было чуваць мноства розных гукаў і галасоў, гутаркі людзей, дзіцячы смех і дзіцячы плач. На кухні паблізу звінела парцаляна: нехта мыў посуд. Недзе скуголіў сабака, а дзесьці
яшчэ нехта брынкаў на піяніна. Унізе на вуліцы трашчаў матацыкл, і калі матор заціх, з’явіўся конь, які цягнуў павозку і грукаў капытамі, так што кожны ўдар далятаў наверх.
— Калі б людзі ведалі, як здорава на даху, то ўнізе на вуліцы нікога б не засталося, — сказаў Малы. — Ой, ну і весела ж тут!
— Так, аж дух займае, — сказаў Карлсан. — Бо так лёгка зваліцца. Я табе пакажу пару месцаў, дзе кожнага разу амаль што падаеш.
Дамы былі пабудаваныя так блізка адзін да аднаго, што можна было пераходзіць з даху на дах. Там было шмат дзіўных выступаў, мансардаў, комінаў, куткоў і закуточкаў — ніякае аднастайнасці. Дух сапраўды займала, як Карлсан і казаў, — акурат таму, што час ад часу ты амаль што падаў. У адным месцы паміж двума дамамі была вельмі шырокая прорва — вось там Малы амаль што зваліўся. Але Карлсан схапіў яго ў апошнюю хвіліну, калі адна нага Малога пераступіла ўжо за край даху.
— Здорава, скажы? — спытаў Карлсан, зацягваючы Малога на дах. — Вось такое я і меў на ўвазе. Зрабі так яшчэ раз!
Але Малы не захацеў рабіць так яшчэ раз. Для яго гэта было занадта «амаль што». Былі і іншыя
месцы, дзе даводзілася моцна чапляцца рукамі і нагамі, каб не зваліцца, а Карлсану хацелася, каб Малому было як мага весялей, таму ён не заўсёды выбіраў самую лёгкую дарогу.
— Трэба нахітраваць чаго-небудзь, — сказаў Карлсан. — Я звычайна гуляю па даху вечарамі і крыху падхітроўваю з людзей, што жывуць ва ўсіх вось гэтых мансардах.
— А як ты хітруеш? — пацікавіўся Малы.
— 3 рознымі людзьмі па-рознаму, вядома, — сказаў Карлсан. — Ніколі не раблю адной хітрасці двойчы. Найлепшы ў свеце хітрун — адгадай, хто гэта!
У гэты час зусім блізка ад іх закрычала малое дзіця. Малы чуў яго плач раней, але потым яно на нейкі час сціхла. Відаць, дзіця тады ненадоўга заснула. Але плач ізноў даносіўся з бліжняй мансарды і здаваўся вельмі жаласным і самотным.
— Небарака! — сказаў Малы. — Мабыць, яму прыхапіла жывоцік.
— Гэта мы хутка высветлім, — сказаў Карлсан. — Хадзі сюды!
Яны пакрочылі ўздоўж вадасцёкавай трубы, пакуль не прыйшлі пад самую мансарду. Тады Карлсан асцярожна прыўзняў галаву і зазірнуў усярэдзіну.
— Вельмі самотнае маленькае дзіця, — сказаў ён. — Мама з татам, відаць, бадзяюцца недзе, я так разумею.
Дзіця заплакала яшчэ жаласней, чым раней.
— Спакойна, толькі спакойна, — сказаў Карлсан і забраўся на падаконне. — Вось ён я — Карлсан, які жыве на даху, найлепшы ў свеце нянь!
Малы не хацеў заставацца звонку адзін. Ён узлез на падаконне следам за Карлсанам, хоць і баяўся, што будзе, калі мама і тата дзіцяці раптоўна вернуцца.
Але Карлсан і не думаў турбавацца. Ён падышоў да ложачка, дзе ляжала дзіця, і пачухаў яго пульхным пальцам пад падбароддзем.
— Сюсі-пусі-плюцюцю, — гулліва сказаў ён.
Потым павярнуўся да Малога.
— Так трэба размаўляць з малюпасамі, ім гэта падабаецца!
Немаўля кінула плакаць ад аднаго здзіўлення, але, крыху апрытомнеўшы, завялося зноў.
— Сюсі-пусі... А пасля трэба зрабіць вось так, — сказаў Карлсан. Ён узяў дзіця з ложка і некалькі разоў падкінуў яго пад столь. Дзіцяці гэта, відаць, спадабалася, бо яно раптам заўсміхалася маленькай бяззубай усмешкай.
Карлсан ззяў ад гонару.
— Няма нічога складанага ў тым, каб развесяліць дзіця, — сказаў ён. — Найлепшы ў свеце нянь... — далей ён сказаць не паспеў, бо дзіця зноў пачало плакаць.
— Сюсі-пусі-плюцюцю, — сярдзіта рыкнуў Карлсан і падкінуў яго пад столь мацней, чым калі. — Сюсі-пусі-плюцюцю, я сказаў, і гэта табе не жартачкі!
Дзіця крычала не сваім голасам, а Малы цягнуў да яго рукі.
— Дай, дай яе мне! — сказаў ён.
Яму вельмі падабаліся такія маленькія дзеткі, і ён не раз пытаў маму з татам, ці не падораць яны яму сястрычку, калі ўжо ніяк не хочуць дарыць сабаку.
Ён забраў у Карлсана ўкручанае ў пялюшкі дзіця і пяшчотна яго абняў.
— He плач, калі ласачка, — сказаў ён.
Дзіця замаўчала і паглядзела на яго парай зусім бліскучых, сур’ёзных вачэй, потым усміхнулася зноў бяззубай усмешкай і ціха залапатала.
— Гэта мае сюсі-пусі падзейнічалі, — сказаў Карлсан. — Гэты прыём ніколі не хібіць, я спрабаваў ужо тысячу разоў.
— Цікава, як гэтае дзіця зваць? — сказаў Малы і пагладзіў яго пальцам па маленькай пяшчотнай шчацэ.
— Гуль-Фія, — сказаў Карлсан. — Так завуць болыпасць.
Малы ніколі не чуў, каб нейкае дзіця звалі Гуль-Фія, але падумаў, што найлепшы ў свеце нянь, пэўна ж, ведае лепей, як звычайна завуць дзяцей.
— Маленькая Гуль-Фія, — сказаў Малы. — Ты, напэўна, галодная.
Проста Гуль-Фія схапіла вуснамі яго палец, каб яго пасмактаць.
— Калі Гуль-Фія галодная, дык тут ёсць кілбаса ды бульба, — сказаў Карлсан, зазірнуўшы ў куток, дзе была кухня. — Дзеці не будуць гінуць з голаду, пакуль Карлсан у стане прыцягнуць з кухні кілбасу і бульбу.
Малы падумаў, што Гуль-Фія яшчэ не можа есці кілбасу з бульбай.
— Па-мойму, такім маленькім дзеткам трэба малако, — сказаў ён.
— Ты што, думаеш, найлепшы ў свеце нянь не ведае, што трэба, а што не трэба дзецям? — сказаў Карлсан. — Але няхай, я магу злятаць па карову!
Ён кінуў абураны позірк у акно.
— Толькі вось будзе складана зацягнуць рагулю праз такое дробненькае акенца.
Гуль-Фія адчайна шукала палец Малога і жаласна папісквала. Падобна, яна і праўда была галодная.
Малы зазірнуў у кухонны закуток, але малака там не знайшоў. Там ляжалі толькі тры лустачкі кілбасы на сподку.
— Спакойна, толькі спакойна, — сказаў Карлсан. — Я акурат успомніў, дзе можна ўзяць малака. Я сам часам раблю адтуль глыток калі-нікалі. Бывай здароўценькі, хутка вярнуся!
Карлсан павярнуў круцёлку, што была ў яго на жываце, і — не паспеў Малы і вокам лыпнуць — з гудзеннем вылецеў у акно.
Малому зрабілася жах як страшна. А раптам Карлсана давядзецца чакаць гадзінамі, як звычайна бывала? А раптам мама і тата дзіцяці прыйдуць дадому і ўбачаць Малога з Гуль-Фіяй на руках?
Але доўга хвалявацца Малому не давялося. Гэтым разам Карлсан справіўся хутка. Горды, нібы певень, ён прагудзеў праз акно. У яго руцэ была бутэлечка з сусолкай, з якой звычайна п’юць маленькія дзеткі.
— Дзе ты яе дастаў? — здзівіўся Малы.
— У маім звычайным малочным месцы, — сказаў Карлсан. — На адным балконе ў Эстэрмальме.
— Ты яе злямзіў? — спалохана спытаў Малы.
— Я яе пазычыў, — сказаў Карлсан.
— Пазычыў... Калі ты збіраешся яе вярнуць? — спытаў Малы.
— Ніколі, — сказаў Карлсан.
Малы паглядзеў на яго строга, але Карлсан толькі адмахнуўся растапыранымі пальцамі:
— Маленькая бутэлечка малака — гэта з’ява банальная! У тых, у каго я пазычыў яе, — трайняты, і яны выстаўляюць на балкон у вёдрах з ільдом цэлую процьму такіх пляшак, і ім да таго ж даспадобы, што я бяру ў іх малако для Гуль-Фіі.
Гуль-Фія пацягнулася ручкамі да бутэлечкі і піскнула па-галоднаму.
— Я крыху яго падагрэю, — хутка сказаў Малы і перадаў Гуль-Фію Карлсану.
— Сюсі-пусі-плюцюцю! — закрычаў ён і пачаў падкідваць Гуль-Фію пад столь, пакуль Малы падаграваў малако.
Неўзабаве Гуль-Фія ляжала ў сваім ложачку і спала, нібы анёлак. Яна была сытая і задаволеная.
Малы ўвесь час папраўляў ёй коўдрачку, а Карлсан казытаў пальцам і крычаў «сюсі-пусі», але Гуль-Фія ўсё адно заснула, бо была сытая і вельмі стамілася.
— А цяпер давай пахітруем, перад тым як сысці, — сказаў Карлсан.
Ён прынёс халодныя лустачкі кілбасы. Малы паглядзеў на іх вялікімі вачыма.
— Зараз ты пабачыш хітрунства! — сказаў Карлсан і павесіў адну лустачку на ручку дзвярэй, што вялі ў куханьку.
— Нумар адзін, — сказаў ён і задаволена кіўнуў. Потым шпаркімі крокамі падышоў да камоды. Там стаяла прыгожая белая парцалянавая галубка. He паспеў Малы вымавіць і слова, як тая атрымала кавалачак кілбасы ў дзюбу.
— Нумар два, — сказаў Карлсан. — А нумар тры атрымае Гуль-Фія.
Ён насунуў скрылёк кілбасы на маленькую палачку і ўклаў яе ў руку соннай Гуль-Фіі. Выглядала гэта
вельмі смешна. Можна было падумаць, што Гуль-Фія сама ўзяла тую кілбасу, а потым так і заснула, але Малы ўсё ж папрасіў:
— He, не трэба гэтага, калі ласка!
— Спакойна, толькі спакойна, — сказаў Карлсан. — Гэта адвучыць яе маму і тату бадзяцца ўвечары невядома дзе.
— Як гэта? — спытаў Малы.
— Дзіця, якое можа само пайсці і ўзяць сабе кілбасы, яны адно не пакінуць. Бо хто ведае, што яно прыдумае наступным разам... Можа, возьме татава нядзельнае піва.
Карлсан паправіў палачку з кілбасой
КНІГІ ОНЛАЙН
