Малы і Карлсан, які жыве на даху
Астрыд Ліндгрэн
Выдавец: Папуры
Памер: 168с.
Мінск 2019
у кволай руцэ Гуль-Фіі.
— Спакойна, толькі спакойна, — сказаў ён. — Я, нябось, ведаю, што раблю, я ж найлепшы ў свеце нянь!
Тут Малы пачуў крокі на сходах і аж уздрыгнуў ад спалоху.
— Вой, ідуць! — прашаптаў ён.
— Спакойна, толькі спакойна, — сказаў Карлсан, і яны абодва кінуліся да акна. Малы пачуў, як у замочную шчыліну ўставілі ключ, і падумаў, што ўсё — прапаў, але неяк усё ж паспеў пераваліцца праз падаконне. Праз секунду ён пачуў, як адчыніліся дзверы і нечы голас сказаў:
— Ах, маміна Сюзаначка, спіць сабе і спіць!
— Так, усё спіць ды спіць, — сказаў іншы голас.
Але потым пачуўся крык. I Малы зразумеў: мама і тата Гуль-Фіі заўважылі кілбасу.
Ен не застаўся чакаць працягу, а скачкамі дагнаў найлепшага ў свеце няня, які акурат хаваўся за комінам.
— Хочаш паглядзець на парачку бандзюганаў? — спытаў Карлсан, калі яны крыху адпачылі. — У мяне тут у адной мансардзе ёсць два першакласныя бандзюганы.
Гучала так, нібыта бандзюганы былі Карлсанавы ўласныя. Вядома, гэта было не так, але Малому ўсё адно захацелася на іх паглядзець.
3 мансарды бандзюганаў чуліся гутарка, смех і шум.
— Гумор і весялосць, — сказаў Карлсан. — Хадзем паглядзім, што там за свята.
Яны пракраліся ўздоўж вадасцёкавай трубы, Карлсан прыўзняўся і зазірнуў усярэдзіну. На акне віселі фіранкі, але паміж імі была шчыліна, у якую можна было зазірнуць.
— У бандзюганаў нейкі госць, — прашаптаў Карлсан.
Малы таксама зазірнуў у акно. У пакоі сядзелі два тыпусы, якія дакладна мусілі быць бандзюганамі, а яшчэ нейкі маленькі, лагодны, рахманы дзядзечка,
які выглядаў так, быццам прыехаў з вёскі, дзе жыла бабуля Малога.
— Ведаеш, што я думаю? — прашаптаў Карлсан. — Я думаю, што гэтыя бандзюганы самі там нешта хітруюць. Але нічога ў іх не выйдзе!
Ён яшчэ раз зазірнуў у пакой.
— Я не я, калі яны не хочуць абхітрыць гэтага небараку ў чырвоным галынтуку, — прашаптаў ён Малому.
Бандзюганы і той дзядзечка ў чырвоным гальштуку сядзелі за столікам каля самага акна. Яны елі і пілі, бандзюганы па-сяброўску паляпвалі дзядзечку ў чырвоным гальштуку па плячы і казалі:
— Як здорава, што мы сустрэлі цябе, дружа Оскар!
— I мне прыемна, што я вас сустрэў, — сказаў Оскар. — Калі вось так прыязджаеш у горад, дык хочацца завесці добрых сяброў, такіх, каб надзейныя былі. Іначай не ведаеш, на што натрапіш. Гэта ж і махляры якія могуць сустрэцца!
Бандзюганы заківалі.
— Вось-вось, можна натрапіць на махляроў! — сказаў адзін. — Якое шчасце, што ты сустрэў Філе і мяне!
— Так, калі б ты не сустрэў Руле і мяне, з табой магла б здарыцца сапраўдная бяда, — сказаў другі.
— Ну а цяпер еш, пі і атрымлівай задавальненне! — сказаў той, якога звалі Філе, і зноў паляпаў Оскара па плячы.
Але потым ён зрабіў нешта, што неверагодна здзівіла Малога. Філе нібы зусім выпадкова засунуў руку ў заднюю кішэню Оскаравых штаноў і вывудзіў адтуль гаманец, які акуратна паклаў у заднюю кішэню сваіх уласных штаноў. А Оскар нічога не заўважыў. Напэўна, таму, што Руле акурат павіс у яго на шыі і ляпаў яго па плячы. Але калі Руле наляпаўся і адняў ад яго сваю руку, то ў ёй выпадкова апынуўся Оскараў гадзіннік. Руле запхнуў яго сабе ў заднюю кішэню штаноў, а Оскар нічога не заўважыў.
Але потым Карлсан асцярожна прасунуў пульхную ручку праз шчыліну між фіранкамі і выцягнуў гаманец з задняй кішэні штаноў Філе, і той нічога не заўважыў. Тады Карлсан выцягнуў руку і дастаў гадзіннік з задняй кішэні штаноў Руле, і той таксама нічога не заўважыў.
Праз нейкі час, калі Руле, Філе і Оскар пад’елі і выпілі яшчэ больш, Філе засунуў руку ў сваю заднюю кішэню і зразумеў што гаманца там няма. Тады ён злосна ўперыўся ў Руле і сказаў:
— Слухай, Руле, давай выйдзем у вітальню, мне трэба нешта табе сказаць.
Тут Руле акурат памацаў у сваёй задняй кішэні і заўважыў, што гадзіннік знік. Ён таксама злосна ўперыўся ў Філе і сказаў:
— Выдатна, бо мне таксама трэба нештачка табе сказаць!
Філе і Руле выйшлі ў вітальню, а няшчасны Оскар застаўся адзін. Яму гэта, відаць, здалося сумным, бо неўзабаве ён падняўся і таксама выйшаў у вітальню, каб паглядзець, куды прапалі Філе і Руле. Тады Карлсан спрытна пералез праз акно і паклаў Оскараў гаманец у міску з-пад супу. Філе, Руле і Оскар ужо даелі суп, так што гаманец не намок. Оскараў гадзіннік Карлсан павесіў боўтацца на люстры — і гэта было першае, што пабачылі Оскар, Філе і Руле, калі вярнуліся з вітальні. А Карлсана яны не заўважылі, таму што ён запоўз пад стол, абрус на якім звісаў да самай падлогі. Пад сталом ужо сядзеў і Малы, бо хацеў быць побач з Карлсанам, нават калі там вусцішна.
— Гляньце, мой гадзіннік вісіць! — сказаў Оскар. — Як гэта ён туды трапіў?
Оскар падышоў да люстры, зняў гадзіннік і паклаў у кішэню курткі.
— Нічога сабе — а тут мой гаманец! — сказаў ён, зазірнуўшы ў міску. — Як дзіўна!
Руле і Філе з пашанай паглядзелі на Оскара, і Філе сказаў:
— А вы там у вёсцы таксама не лыкам шытыя, я гляджу.
Потым Руле, Філе і Оскар зноў селі за столік.
— Дружа Оскар, ты мусіш яшчэ крыху пад’есці і выпіць, — сказаў Філе.
Оскар, Філе і Руле зноў елі, пілі і паляпвалі адзін аднаго па плячах. Праз нейкі час рука Філе прасунулася пад абрус і асцярожна паклала гаманец Оскара на падлогу. Напэўна, Філе падумаў, што там больш надзейнае месца, чым у ягонай кішэні. Але ён памыліўся, бо Карлсан адразу схапіў гаманец і падаў яго Руле, а Руле ўзяў гаманец і сказаў:
— Філе, я кепска думаў пра цябе, а насамрэч ты годны чалавек.
Праз нейкі час пад абрус прасунулася рука Руле і асцярожна паклала на падлогу гадзіннік Оскара. Карлсан узяў гадзіннік, асцярожна пашкроб Філе па назе і падаў яму гадзіннік. Філе сказаў:
— Лепшага сябра, чым ты, Руле, не знайсці!
Але неўзабаве Оскар спытаў:
— Дзе мой гаманец? I дзе мой гадзіннік?
I тады гаманец і гадзіннік маланкава паляцелі пад стол, бо Філе не хацеў мець пры сабе гадзінні-
ка, а Руле — гаманца, калі Оскар надумае ўсчыніць сварку. А Оскар і праўда пачаў досыць гучна сварыцца і патрабаваць назад свой гадзіннік і свой гаманец, на што Філе сказаў:
— Адкуль нам ведаць, дзе ты пасеяў свой няшчасны гаманец?!
А Руле дадаў:
— He бачылі мы твайго няшчаснага гадзінніка. Сачыць трэба за сваімі рэчамі!
Але тут Карлсан узяў спачатку гаманец, а потым гадзіннік і ўсунуў іх у рукі Оскару, а той схаваў абедзве рэчы ў кішэні і сказаў:
— Дзякуй, дружа Філе, дзякуй, Руле. Але другім разам так са мной не жартуйце.
А потым Карлсан штурхануў Філе ў нагу з усёй сілы, і Філе ўскрыкнуў:
— Ты за гэта заплаціш, Руле!
Тады Карлсан штурхануў Руле ў нагу з усёй сілы, і Руле ўскрыкнуў:
— Ты здурнеў, Філе? Чаго брыкаешся?
Руле і Філе ўскочылі і кінуліся біцца, ажно ўсе талеркі паляцелі са стала на падлогу і паразбіваліся, а Оскар спалохаўся ды сышоў са сваімі гаманцом і гадзіннікам і ўжо назад не вярнуўся.
Малы таксама спалохаўся, але сысці не мог, а мусіў сядзець ціха і нерухома пад сталом.
Філе быў мацнейшы за Руле, ён выгнаў Руле ў вітальню і пагнаўся следам за ім, каб яшчэ болып аддубасіць. Тады Карлсан і Малы вылезлі з-пад стала, паглядзелі на разбітыя талеркі, што валяліся па ўсёй падлозе, і Карлсан сказаў:
— Нашто місцы быць цэлай, калі ўсе талеркі пабітыя? Ёй будзе самотна адной, няшчаснай місачцы!
I ён гучна грымнуў міскай аб падлогу, а потым кінуўся з Малым да акна, і яны спрытна вылезлі вонкі. Тады Малы пачуў, як Філе і Руле вяртаюцца ў пакой і Філе кажа:
— Якога ляда ты аддаў яму гадзіннік і гаманец, дурны ты селядзец?
— У цябе што, клёку не стала? — сказаў Руле. — Гэта ж ты яму аддаў.
Тады Карлсан зарагатаў так, што жывот захадзіў ходарам, а пасля сказаў:
— Усё, сёння хітраваць больш не буду.
Малы таксама адчуваў, што хітравання на сёння досыць.
Было ўжо даволі цёмна, і Малы з Карлсанам узяліся за рукі ды пайшлі дахамі назад да Карлсанавага дамка. Калі яны туды вярнуліся, то пачулі сірэну пажарнай машыны, што неслася па вуліцы.
— Недзе пажар, вось пабачыш, — сказаў Малы. — Вунь пажарныя едуць.
— А раптам пажар у гэтым самым доме! — з надзеяй сказаў Карлсан. — Тады хай толькі
Астрыд Ліндгрэн. Малы і Карлсан, які жыве на даху скажуць мне, і я ім дапамагу, бо я найлепшы ў свеце тушыльнік пажараў.
Ім было бачна, што пажарная машына спынілася пад самым домам, а вакол сабралася куча народу. Але агню нідзе не было. Затое да даху раптам пачалі выязджаць драбіны — такія доўгія, высоўныя, якія бываюць на пажарных машынах.
Тут Малы задумаўся.
— А што, калі... А што, калі... яны прыехалі, каб зняць мяне адсюль? — сказаў ён.
Бо раптам успомніў пра запіску, якую пакінуў у сваім пакоі. А час быў ужо даволі позні.
— 3 чаго б гэта, скажы ты мне? — сказаў Карлсан. — Хто ж будзе супраць, што ты крыху пагуляеш на даху?
— Ну, мая мама, магчыма, — сказаў Малы. — У яе такія нервы, што яны ўвесь час вымотваюцца.
Яму зрабілася так шкада мамы, калі ён пра гэта падумаў... Ён адразу па ёй засумаваў.
— Можна было б крыху пахітраваць з пажарных, — прапанаваў Карлсан.
Але Малы не хацеў болей хітраваць. Ён стаяў нерухома і чакаў пажарнага, які лез па драбінах.
— Ну няхай, — сказаў Карлсан. — Мне і самому, пэўна, час ісці класціся. Мы, вядома, так і не
..Ч'. —— ———~ 41 ІГ |-| ■ —■ — .
пахітравалі як след, але не варта забывацца, што ў мяне зранку была тэмпература самае меншае градусаў трыццаць-сорак!
I ён паскакаў па даху прэч.
— Бывай здароўценькі, Малы! — крыкнуў ён.
— Бывай здароўценькі, Карлсан! — крыкнуў Малы.
Але ўвесь час ён глядзеў на пажарнага, які ўсё набліжаўся.
— Гэй, Малы! — гукнуў Карлсан, перш чым знік за комінам. — He кажы пажарным, што я тут. Я ж найлепшы ў свеце тушыльнік пажараў — толькі і чакай, што потым пачнуцца бясконцыя ўпрошванні, каб я дапамог, як толькі недзе загарыцца.
Пажарны быў ужо блізка.
— Стой ціха дзе стаіш, — крыкнуў ён Малому. — Нікуды не рухайся, я зараз цябе здыму.
Малы падумаў, што гэта міла з яго боку, але залішне. Малы ж увесь вечар толькі і рабіў, што вандраваў па даху — яшчэ пару крокаў ён бы, нябось, здолеў зрабіць.
— Цябе мая мама паклікала? — спытаў ён, калі пажарны спускаўся з ім па драбінах.
— Яна, а ты як думаў? — сказаў пажарны. — Дарэчы... У нейкі міг мне амаль падалося, што на даху было двое хлопчыкаў...
Малы ўспомніў, пра што прасіў яго Кар
КНІГІ ОНЛАЙН
